خبرگزاری فارس - اردبیل| وحید رشیدزاده: در گذشته‌ای نه چندان دور شهر اردبیل تالابی به نام شورابیل داشت، همان‌طوری‌که از نامش هم پیداست آب آن شور بوده ولی با تغییر آب شور آن به شیرین، وضعیت این تالاب تغییر کرد، به‌طوری‌که شوری آب آن از ۸۰ گرم به ۰/۲ گرم در لیتر رسید.
این تالاب در بین عامه مردم به دریاچه شورابیل معروف است، این تالاب با ۱۱ متر عمق جزو یکی از نادرترین تالاب‌هایی است که در محدوده شهری قرار گرفته و به گواه تاریخ قدیمی‌تر از دریاچه ارومیه است.
با هدایت آب شیرین پشت سد یامچی و ورود آب رودخانه بالیقلو چای به شورابیل در مدت کوتاهی دریاچه به سرعت بزرگ شد و مساحت آن از ۷۴ به ۱۸۰ هکتار و حجم آب آن با افزایش حدود ۱۴ برابری از ۱/۱به ۱۴ میلیون متر مکعب افزایش یافت.
دریاچه شورابیل که در طول تاریخ، خود به دلیل شور بودن هرگز انجماد و یخبندان را به خود ندیده بود، اکنون در فصول سرد سال به زیبایی هر چه تمام‌تر یخ می‌بندد.
اما نکته مهمی که در خصوص این تالاب طبیعی در اردبیل باید بیان شود، ساخت و سازهایی است که در حاشیه تالاب شورابیل ایجاد شده و از این‌رو اکوسیستم طبیعی آن را با خطراتی مواجه کرده است.
توسعه شهری، عامل اصلی تهدید اکوسیستم تالاب‌ها
اردوان قربانی، کارشناس محیط زیست و عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی با بیان اینکه توسعه شهری یکی از عوامل اصلی تهدید اکوسیستم تالاب‌ها است، اظهار کرد: بسیاری از تالاب‌ها در اثر عدم تخصیص حق‌آبه محیط زیستی، مصرف بی‌رویه آب در بالادست، مدیریت نامناسب منابع آبی، خشکسالی و تغییر اقلیم، آب خود را از دست داده و خشک شده‌اند.
وی افزود: در توسعه شهری پایدار، محیط زیست به‌عنوان یک عنصر کلیدی در طراحی و برنامه‌ریزی شهری در نظر گرفته می‌شود و با بی‌توجهی به امر ساخت و سازهای بی‌رویه در حریم دریاچه و توسعه شهرک‌های اطراف، دریاچه شورابیل اردبیل به‌عنوان یک تالاب شهری در معرض تهدید و خطر جدی قرار گرفته است.
این استاد دانشگاه محقق اردبیلی گفت: یکی از عوامل مهم در مدیریت دریاچه شورابیل، تعیین جریان‌های ورودی به دریاچه شامل بارش، روان‌آب‌های شهری، جریان کانال ورودی و تعیین میزان تبخیر آب از سطح دریاچه است.
قربانی تصریح کرد: یکی از برنامه‌های جدی اداره کل محیط زیست استان باید بر پایش منظم پارامترهای کیفیت آب و زیستگاه دریاچه شورابیل متمرکز شود و کنترل فاضلاب‌های ورودی به دریاچه باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
وی بیان کرد: با توجه به بروز خشکسالی و احتمال کاهش آب ورودی به دریاچه شورابیل، تعیین حق‌آبه محیط زیستی دریاچه با مطالعه شرایط هیدرولوژیک و زیستی دریاچه و اطمینان از تخصیص آن در شرایط و فصول کم‌آبی، از نکات جدی در حفظ و تداوم حیات دریاچه است که در این راستا محدوده بالادست آب‌راهه‌های طبیعی ورودی به دریاچه شورابیل باید مورد مطالعه و احیا قرار گیرد.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه این تالاب ارزشمند، محل زیست بسیاری از گونه‌های آبزی و پرندگان است، گفت: پلیکان‌های خاکستری، اردک تاجدار، اردک چشم طلایی، غاز خاکستری، غاز زنگوله بال، لک لک سیاه از پرندگان مهاجر و دراج، قرقاول، مرغابی، خوتکا، حواسیل، چنگر و انگوت از جمله پرندگان بومی هستند که در این دریاچه زیست می‌کنند.
تغییرات آب شورابیل در راستای برنامه‌های شرکت آب منطقه‌ای است
رامین جمشیدی، معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل اظهار کرد: در سال ۱۳۷۳ در خصوص تبدیل دریاچه شورابیل به‌عنوان مخزن آب، جهت ذخیره سازی سالانه ۱۵ میلیون متر مکعب از جریان بالیقلوچای از اداره کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل استعلام شده که علی‌رغم مخالفت این اداره کل، این عمل به وقوع پیوسته و از این دریاچه به‌عنوان مخزن ذخیره آب استفاده می‌شود.
وی افزود: از همان سال، سازمان محیط زیست مخالفت خود را با تغییرات اکولوژیک ناشی از تبدیل دریاچه آب شور به شیرین اعلام نموده اما تغییرات کمّی و حجمی آب دریاچه عملا در راستای برنامه‌های شرکت آب منطقه‌ای انجام می‌گیرد.
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل گفت: فاضلاب حدود ۲۰۰ واحد مسکونی شهرک نادری مشرف به دریاچه شورابیل که فاقد شبکه فاضلاب شهری هستند، از طریق لوله‌گذاری به محیط پیرامون محدوده مسکونی تخلیه می‌گردد که در خصوص مراتب آلودگی خاک و تهدید بهداشت عمومی، علیه آلوده‌کنندگان شکوائیه‌ای از سوی محیط زیست استان در مراجع قضایی طرح و در حال پیگیری است.
جمشیدی تصریح کرد: به‌طور کلی و در وضعیت فعلی نتایج حاصل از پایش و نمونه‌برداری مستمر از آب دریاچه شورابیل، حاکی از شاخص کیفی نسبتا خوب است .
در توسعه شورابیل شرایط اقلیمی و زیست محیطی رعایت شده است
حمید لطف‌اللهیان، شهردار اردبیل نیز با اشاره به طرح جامع شورابیل اظهار کرد: هر پروژه عمرانی که در سالیان اخیر در حاشیه و محدوده دریاچه شورابیل انجام پذیرفته در جهت حفظ اکوسیستم و مطابق با طرح جامع شورابیل بوده است.
وی با اشاره به نارضایتی مردم از کمبود آب بالیقلوچای اردبیل عنوان کرد: طبق توافق انجام گرفته با شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل طی سال آینده، مقداری از آب ذخیره شده در دریاچه شورابیل در راستای احیا و تامین آب مورد نیاز رودخانه بالیقلوچای استفاده خواهد شد.
شهردار اردبیل تصریح کرد: در استفاده از ظرفیت‌های دریاچه شورابیل، در بحث گردشگری و توسعه عمرانی تمامی شرایط اقلیمی و زیست محیطی رعایت شده است.
حجم آب شورابیل معمولا بین ۶/۵ تا ۱۳ میلیون متر مکعب است
عباس جنگی مرنی، مدیرعامل و رئیس هیات مدیره شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل هم با بیان اینکه در حال حاضر آب دریاچه شورابیل از طریق انتقال آب از سد انحرافی الماس و رودخانه بالیقلوچای تامین می‌شود، اظهار کرد: حداقل آب موجود در دریاچه شورابیل ۶/۵ میلیون متر مکعب است که با انجام عملیات آبگیری این دریاچه در زمان بارندگی و وجود روان‌آب زیاد، ذخیره آب در دریاچه شورابیل حداکثر تا ۱۳ میلیون متر مکعب افزایش می‌یابد تا به مرور زمان طی ماه‌های آتی به مصارف مختلف اختصاص یابد.
وی افزود: با برنامه‌ریزی انجام شده توسط شرکت آب منطقه‌ای اردبیل معمولا حجم آب بین ۶/۵ تا ۱۳ میلیون مترمکعب در ماه‌های مختلف سال است و این میزان آب برای دریاچه شورابیل با توجه به منابع قابل استحصال منطقی و قابل قبول است.
مدیرعامل و رئیس هیات مدیره شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل گفت: منابع آب حاصل از بارش بر روی دریاچه و روان‌آب حاصل از حوضه طبیعی دریاچه شورابیل خیلی محدود است و می‌توان این بخش از ورودی آب به دریاچه را معادل با تبخیر از سطح دریاچه فرض کرد.
وی با اشاره به اینکه آب دریاچه همواره تحت مدیریت حفظ و نگه‌داری می‌شود، بیان کرد: به‌طور کلی آبگیری سالانه، تعیین و تثبیت بستر و حریم کمی و کیفی دریاچه، نشانه‌گذاری حد بستر دریاچه و تصویب طرح جامع منطقه گردشگری شورابیل با همکاری شهرداری اردبیل، از جمله مهم‌ترین برنامه‌ها و اقدامات شرکت آب منطقه‌ای اردبیل است.
اهمیت فرهنگ‌سازی احترام به محیط زیست
یادآوری این نکته ضروری است که فرهنگ‌سازی احترام به محیط زیست می‌تواند راه حل مناسبی در جهت حفاظت از محیط زیست شهری در راستای حرکت به سوی توسعه پایدار شهری باشد.
این‌گونه مشکلات زیست محیطی برای جامعه تازگی ندارد، اما رشد سریع شهرنشینی و تکنولوژی همراه با نگرانی جوامع درباره این مسائل نسبتا تازه است، در نتیجه نیاز به اطلاعات دقیق و جدید در سطوح مختلف به فعالیت‌های میدانی نیاز دارد که می‌تواند در تدوین برنامه‌هایی در جهت مقابله با این نقص‌های شهری کمک نماید.
- انتهای پیام/۳۴۶۳/ی
