کتاب "مقدمه‌ای بر نظریات سبک زندگی در ایران" سال ۹۸ به همت جهاد دانشگاهی فارس و معاونت برنامه‌ریزی و پژوهش شهرداری اصفهان توسط نشر تخت جمشید و در ۲۴۸ صفحه، چاپ شده، رهیافتی جامعه‌شناسانه به مفهوم سبک زندگی داشته و تلاش کرده است ادبیات جامعه‌شناسی در باره این مفهوم را به صورتی نسبتا جامع، جمع‌آوری کرده و فهم و تعریف مناسبی از سبک زندگی برای جامعه شناسان ایرانی فراهم کند.
با بررسی آثار چاپ شده درباره سبک زندگی می‌توان دید این آثار به چند دسته تقسیم می شود: دسته اول کتاب‌هایی که با رویکردی اسلامی به مقوله سبک زندگی پرداخته و بیشتر جمع‌آوری آیات و روایاتی هستند که سیره زندگی معصومین یا شخصیت‌های شاخص دینی را نشان می‌دهند.
این دسته از کتاب‌ها مفهوم سبک زندگی را مساوی با سیره و روش و منش‌های رفتاری این شخصیت‌ها در نظر گرفته و بیشتر بدنبال توصیه و تجویز و ارائه الگو برای جامعه هستند. کتاب‌هایی که با استفاده از الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت در این حوزه منتشر شده‌اند نیز کمابیش همین مفهوم را از سبک زندگی در ذهن داشته و در صدد ارائه الگو و شاخص‌هایی تجویزی برای سبک زندگی ایرانیان هستند. تعداد این نوع آثار چه در شکل کتاب و چه در شکل محتواهای تولید شده در فضای مجازی زیاد است.
به گزارش ایسنا، دسته دوم کتاب‌هایی که در چارچوب یکی از علوم تجربی موجود و با توجه بیشتر به بدنه نظری علم جدید (عمدتا جامعه‌شناسی و روانشناسی) نگاشته شده و برخی از آنها به سویه روش‌شناختی اندازه‌گیری آن نیز وارد شده‌اند.
از برجسته‌ترین کتاب‌های منتشر شده در این حوزه می‌توان از کتاب «مصرف و سبک زندگی» محمد فاضلی و کتاب «جامعه‌شناسی سبک زندگی» محسن نیازی نام برد. کتاب «سبک زندگی اسلامی و ابزاری برای سنجش آن» نوشته محمد کاویانی نیز کتابی است که به حوزه ابزارسازی وارد شده و دیدگاه روانشناختی و اسلامی را با هم ترکیب کرده و با ترکیب تعریف دینداری و سبک زندگی و در نظر گرفتن ارزش‌ها و اعتقادات و نیت‌ها علاوه بر نمودهای رفتاری در سبک زندگی، ابزاری برای اندازه گیری سبک زندگی اسلامی تدوین کرده است.
در کتاب «مقدمه ای بر مطالعات سبک زندگی» که کتابی از دسته دوم است، نویسندگان تلاش کرده‌اند مفهوم سبک زندگی را از دیدگاه نظری عمیقا واکاوی و ابعاد و مفاهیم آن را از دیدگاه‌های مختلف بررسی کرده و در نهایت تعریفی از سبک زندگی در معنای جامعه‌شناختی آن ارائه کنند.
در این کتاب، سبک زندگی در سه رهیافت جامعه‌شناسانه بررسی شده است. اول دیدگاه‌های غیر انتقادی و کلاسیک که سبک زندگی در آن به عنوان یک متغیر مهم در کنار دیگر متغیرهای تبیین کننده زندگی و رفتار اجتماعی در نظر گرفته شده و علل، ویژگی‌ها و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گرفته است.
دوم دیدگاه‌های انتقادی که در آنها سبک زندگی یک متغیر روبنایی است که روابط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در جامعه سرمایه‌داری آن را می‌سازد و دیدگاه سوم به پویایی‌های مصرف، اداها و نشانه‌های فرهنگی توجه کرده و بیشتر به فرایند معنادهی و هویت‌یابی توجه دارد و فرهنگ و ذهنیت را مقدم بر عمل می‌شمارد.
فصل دوم کتاب به مباحث مطرح شده در ایران و اسلام و نواندیشی دینی اختصاص یافته است. در ابتدا، دیدگاه‌های نظری محققان ایرانی درباره سبک زندگی با رهیافت‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و توصیفی از آنچه محققان ایرانی از سبک زندگی در ایران تصویر کرده‌اند، ارائه شده است.
بعد از آن در سه میدان منتخب سبک زندگی تجویزات اسلامی بیان شده اما در ادامه فصل، بحثی در حوزه دینی و نو اندیشی دینی انجام شده تا مشخص شود، پرداختن به سبک زندگی از دیدگاه اسلامی، به زاویه نگاه اسلام به مدرنیته و تعریف نسبت خود با آن و بازاندیشی مفاهیم سنتی در چارچوبهای ذهنی مدرن بستگی زیادی دارد.
نویسندگان در فصل آخر کتاب بر اساس تعریفی که از سبک زندگی ارائه داده‌اند، نمونه‌ای تجربی، از شناسایی الگوهای سبک زندگی در گروه‌های سنی و جنسی مختلف در اصفهان، در پنج میدان پوشش، فراغت، فضای مجازی، مدیریت بدن و سلامتی و ترجیحات غذایی ارائه داده‌اند و خلاصه‌ای از یافته‌های پژوهشی خود را مطرح کرده‌اند.
مطالعه این کتاب می‌تواند به محققان و دانشجویانی که علاقمند به مطالعه و تحقیق در موضوع سبک زندگی هستند هم بصورت نظری و هم از نظر روش‌شناختی، یاری برساند.
انتهای پیام
