خبرگزاری مهر، گروه استانها- عباس نورزایی: کلمه امنیت، به معنای درامان‌بودن، ایمنی، آرامش و آسودگی آمده است. ریشه فارسی آن کلمه‌ی «امن» به معنای بیم‌نداشتن، ترس‌نداشتن، اطمینان، آسایش، آرامش قلب و ضدخوف است.
امنیت داخلی به برقراری نظم و آرامش و ایمنی در داخل سرزمین و حوزه حاکمیت یک کشور مربوط می‌شود و در تعریف آن گفته‌اند: «حالتی‌که طی آن شهروندان و حکومت، برای برخورداری از کلیه‌حقوق قانونی، شرعی و عرفی خود با مانعی روبرو نشوند.» حالتی که به موجب آن جامعه‌ای فارغ از فشارها و نابسامانی‌های داخلی بوده و در آن تفوق نظم، قانون و یک‌پارچگی توأم با مشارکت مردمی در جهت تأمین ارزش‌های بنیادی، رفاه اجتماعی و امنیت به چشم می‌خورد.
بنابراین، امنیت مفهومی است که تمامی شئونات و ابعاد زندگی انسان را دربر می‌گیرد و تضمین‌کننده حیات و بقای اوست.
واقعیت‌یافتن امنیت در محیط جغرافیایی، مستلزم اقدامات و برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای است و با مسائل زیادی از قبیل امنیت اقتصادی، امنیت سیاسی - نظامی، امنیت اجتماعی، امنیت بهداشتی، امنیت زیست‌محیطی ارتباط دارد. بین امنیت و توسعه، رابطه‌ای متقابل وجود دارد و امنیت پایدار معطوف به توسعه‌ی پایدار در سطوح منطقه‌ای، شهری و روستایی و تا سطح فردی است.
سیستان‌وبلوچستان به‌دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، از نظر امنیتی، آسیب‌پذیری زیادی دارد. ناآرامی‌های سیاسی منطقه، محرومیت اقتصادی و پایین‌بودن شاخص‌های توسعه، موقعیت خاص جغرافیایی، مرزی بودن، گستردگی استان در پهنه سرزمین، مبادلات و پیوندهای دو سوی مرز، پدیده قاچاق کالا و موادمخدر و هم‌زیستی گروه‌های مختلف قومی و مذهبی، زمینه‌های بالقوه و تأثیرگذار امنیت در این استان به‌حساب می‌آیند.
اگر امنیت اقتصادی را در کانون توجه‌مان قرار دهیم، با نظر داشت اینکه حسب فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی: «استان سیستان و بلوچستان، استانی است با ظرفیت‌های پنهان و محرومیت‌های آشکار»، به‌رغم هزینه‌های قابل تأملی که در این استان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفته، این استان در شاخص توسعه‌یافتگی رتبه آخر کشوری را یدک می‌کشد و این به‌معنای وجود مهاجرت روستاییان به شهرها، رونق حاشیه‌نشینی، آسیب‌های اجتماعی و به‌طور خلاصه ناامنی اجتماعی داخلی است.
عامل دیگری که امنیت ساکنین سیستان و بلوچستان را به مخاطره می‌اندازد، شبکه قاچاق کالا و مواد مخدر است. همسایگی این استان با دو کشور افغانستان و پاکستان مزید بر علت است. به‌دلیل عدم وجود امنیت و ترانزیت مواد مخدر در این دو کشور، بیش از ۴۵۰ هزار نفر از اتباع افغانستانی به این استان، مهاجرت کرده‌اند که باعث ایجاد برخی مشکلات شده است.
گرچه به‌دلیل ناامنی اقتصادی که به آن اشاره شد، اندکی از مردم سیستان و بلوچستان به این موضوع روی آورده‌اند، اما قاچاقچیان مواد مخدر با هوشیاری نیروهای نظامی و انتظامی، در این استان ناامنی اندکی توانسته‌اند ایجاد کنند. البته به مخاطره‌انداختن تردد خودروها و نفرات در جاده‌ها و خیابان‌های منتهی به مرزها، از جمله ناامنی‌هایی است که نمی‌توان چشم بر روی آن بست.
مؤلفه دیگر زمینه‌ساز ناامنی، وجود گروه‌های قومی متنوع در این استان سیستان و بلوچستان است. این موضوع برخلاف آن‌چه توسط افراطیون اقوام گفته می‌شود، طی قرون و اعصار و خصوصاً بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به‌طور نسبی برای امنیت مردم استان، کم‌ترین مشکل را ایجاد کرده است.
انسجام و وحدت اجتماعی اقوام مختلف در استان سیستان و بلوچستان، زبان‌زد خاص و عام بوده و است و در جان کلام، این استان را به «پایتخت وحدت اسلامی» تبدیل کرده است.گروه‌های قومی و مذاهب مختلف، در حراست از کیان ایران اسلامی چه در جبهه‌های شرق کشور، دفاع مقدس و دفاع از حرم، دوشادوش هم با دشمنان نظام و اسلام، با بصیرتی مثال‌زدنی برخاسته‌اند و جانانه ایستادگی کرده‌اند.
میزان تنش‌ها و درگیری‌های اجتماعی آن‌قدر در سیستان و بلوچستان ناچیز است که این استان در سال گذشته، حائز رتبه آخر در وقوع جرم و رتبه اول در پیش‌گیری و کشف جرم در کشور بوده و این افتخار بزرگی برای مردم شریف این استان است.
از نگاه دیگر، این استان همواره مورد هدف مطامع گروه‌های مختلف معاند نظام بوده است. گروه‌هایی که در سطح ملی و گاه بین‌المللی توسط دشمنان اسلام و ایران بزرگ اسلامی، برای تجزیه‌طلبی، یا بازی در میدان استکبار جهانی، اقدامات خراب‌کارانه و ایذایی داشته‌اند. در مقاطعی اقدامات این گروهک‌ها فزونی یافت، اما شدت و کثرت این نوع عملیات ایذایی، نسبت به مناطق مشابه، از دیدگاه امنیتی و انتظامی، حائز اهمیت نبوده و به‌شکرانه الهی طی سالیان اخیر، این استان از این جهت هم امن‌ترین استان بوده است.
بررسی علل ناامنی، شناخت فرصت‌ها و قوت‌های گروه‌های قومی و مذهبی تأثیر به‌سزایی در امنیت پایدار منطقه و به تبع آن امنیت ملی دارد. از این‌روی، با شناخت دقیق آسیب‌ها و تهدیدات و تبدیل آن‌ها به فرصت و در نهایت به قوت می‌توان ضمن ایجاد یک ثبات نسبی در منطقه از پتانسیل‌های گروه‌های قومی و مذهبی در مقابله با تهدیدکنندگان و تحریک‌کنندگان خارجی برخاست و مانع از سوءاستفاده آن‌ها شد.
مهم‌ترین و ریشه‌ای‌ترین عامل در به‌مخاطره‌افتادن امنیت سیستان و بلوچستان، عقب‌ماندگی تاریخی و عدم توسعه‌یافتگی استان است که باید دولت اعتبارات و تسهیلات جهشی و فزاینده‌ای ورای سرانه‌های معمول استانی به این استان تخصیص دهد و در قالب برنامه‌های کوتاه‌مدت، درجه توسعه‌یافتگی سیستان و بلوچستان و سطح رفاه مردم استان را ارتقا بخشد.
در یک جمع‌بندی باید گفت که هم اکنون استان سیستان و بلوچستان در جرایم کیفری رتبه آخر کشوری را دارا است و تمامی گردش‌گرانی که به این استان سفر می‌کنند با استقبال گرم مردم روبه‌رو می‌شوند و می‌توان ادعا کرد: «امن‌ترین استان برای گردش‌گران، سیستان‌وبلوچستان است.»
در همه نقاط کشور، شلیک گلوله محتمل است اما جریانی در کشور به‌دنبال سیاه‌نمایی مسائل استان سیستان و بلوچستان هستند به‌گونه‌ای که اگر این‌جا گلوله‌ای شلیک شود، انگار یک موشک شلیک شده است.
می‌توان به جرأت گفت که زمینه‌ساز این نوع نگاه به استان، تولید و انتشار فیلم‌های سینمایی و برنامه‌های تلویزیونی بوده است. پیش از انقلاب، فیلم «بلوچ»، به کارگردانی مسعود کیمیایی، از اولین فیلم‌هایی است که تصویری ناامن از این استان به نمایش می‌گذارد. پس از انقلاب و به‌ویژه در دهه ۶۰ و ۷۰، که بازار سینمای اکشن پرمخاطب بود، لوکیشن اکثر این فیلم‌ها سیستان و بلوچستان است. «تاراج»، «دادشاه»، «عقرب»، «آخرین خون»، «قافله»، «چشم عقاب» و «جدال در تاسوکی» از جمله این فیلم‌ها است، که داستان اغلب‌شان قاچاق مواد مخدر یا عتیقه و درگیری‌های مسلحانه است.
در مجموع امیدواریم متولیان فرهنگی و سیاست‌مداران کشور در سطح ملی و استانی، نگاه عامه را نسبت به مردم استان سیستان و بلوچستان و فرهنگ غنی و تاریخی آنان متحول سازند و از برخوردهای احساسی و هیجانی پرهیز کنند.
