ابوالفضل مکرمی‌فر روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این بنا برای استقرار نیروهای امنیتی شامل سواره‌نظام و پیاده‌نظام ساخته شده بود و در ساخت آن فضایی به عنوان اصطبل اسبان نظامیان در نظر گرفته شده که دارای چندین آخور در داخل و دیواره بیرونی داخل صحن مرکزی بوده است.

وی نزدیکترین آبادی به این اثر تاریخی را روستای جنت‌آباد در ۱۳ کیلومتری صالح آباد عنوان کرد و با اشاره تاریخچه و وجه تسمیه اثر افزود: تکنیک و شیوه معماری بنا حکایت از ساخت آن در دوره پهلوی اول دارد که در مجاورت مرز ایران و افغانستان، در منطقه موسوم به خطایی واقع شده و به همین دلیل به این نام، نام‌گذاری شده است.

مکرمی‌فر درباره نوع مالکیت اثر گفت: این بنا در زمره ابنیه‌ دفاعی‌–‌ نظامی است که در اختیار نیروی‌ انتظامی و مرزبانی هنگ تایباد بوده است اما عملا فاقد کاربری است و به‌صورت متروکه رها شده است.

مسوول دفتر ثبت ‌آثار تاریخی اداره‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی نیز در باره مشخصات اثر گفت: پاسگاه مرزی خطایی از نظر نوع معماری و کاربری مشابهت بسیاری با پاسگاه جنت آباد دارد، به‌ویژه این‌که هر دو اثر در یک دوره و به یک منظور ساخته شده‌اند.

محمود طغرایی ادامه داد: این بنا دارای پلانی سه گوش (مثلثی شکل) است که در دو گوشه آن برج مدور و در یک گوشه دیگر برجی چندضلعی تعبیه شده است.

وی افزود:  ورودی اصلی این بنا در ضلع غربی آن واقع شده و حصار بیرونی آن دارای تیرکش و مزغل هایی در قسمت بالایی است و در مرکز صحن حیاط، یک آبنمای چهارگوش و یک حوض دایره ای قرار دارد.

مسوول دفتر ثبت ‌آثار تاریخی اداره‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی در خصوص ویژگی‌های خاص اثر اظهار کرد: ویژگی خاص این بنا نوع پلان آن است که به صورت سه گوش (مثلثی‌شکل) و زیباست و در هر ضلع آن یک برج نگهبانی قرار دارد که می‌توان مرز افغانستان با ایران را دیدبانی کرد.  

طغرایی در مورد نوع بهره برداری قبلی و فعلی از این اثر نیز گفت: در قدیم از این بنا به عنوان استراحتگاه افراد و چهارپایان استفاده می شده است و هم اکنون به عنوان مکانی برای مرزبانی ایران و افغانستان مورد استفاده نیروی انتظامی و مرزبانی هنگ تایباد است.

ثبت پاسگاه خطایی در فهرست آثار ملی با شماره ۳۳۳۶۸، اخیرا به استانداری خراسان رضوی ابلاغ شده است.

تاکنون بیش از هزار و ۷۵۰ اثر تاریخی و فرهنگی در استان خراسان رضوی در فهرست آثار ملی ثبت شده است.