خبرگزاری فارس-همدان، علی‌پنبه‌ای: از زمانی که چشم باز کردیم، هر ساله ۳۰ آذرماه حال و هوایی دیگر داشت، جنب و جوش برای دورهمی شبانگاهی از همان اول صبح آغاز می‌شد. به طوری که اگر خانه هم بودیم و مدرسه نمی‌رفتیم، باید صبح زود برمی‌خواستیم، چرا که می‌خواستند پای کرسی را مرتب کنند، حالا هرچه هم بگوییم که تا شب راه درازی در پیش داریم گوش شنوایی پیدا نمی‌شود. شور و هیجان اهالی خانه کم کم در بچه‌ها نیز تأثیر می‌گذارد و همه آماده می‌شوند تا پای کرسی جمع شوند و آن مجمع سنگین مسی بر روی کرسی قرار گیرد، کشمش و نخود، انار و پرتقال، هندوانه، برگه زردآلو، آجیل و البته تخمه که مادر به آن اعتقادی ندارد و تنها مایه دردسر می‌داند چرا که هر کاری کنیم، بالاخره پوست آن در گوشه و کنار لحاف کرسی رخنه می‌کند و انصافش را هم بخواهید بلند و کوتاه کردن آن لحاف بزرگ برای مادران دشوار بود و ما هم که البته از کمک کردن طفره می‌رفتیم و درس داریم بهترین توجیه بود تا مادر را بی‌خیال کند و خودش دست به کار شود.
البته شاید برای کودکان و نوجوانان امروزی تصور صحنه‌هایی که ذکر آنها رفت دشوار باشد، چرا که امروز می‌بینند همه بر روی مبل نشسته، شوفاژها نیز با کمترین آلایندگی ممکن خانه را گرم می‌کنند و خبری از آن لحاف بزرگ گرم و نرم که هٌرم گرمای منقل و این اواخر کرسی برقی را محبوس می‌کرد، نیست. بچه‌ها که دور هم جمع می‌شوند شیطنت‌ها هم دور همان کرسی بروز می‌کند، گاهی سر می‌برند زیر کرسی تا در تاریکی لذت بخش آن ریز ریز بخندند و یا کشف تازه‌شان را برای سرگرمی به مرحله اجرا درآورند. همه این خاطرات زیبا در سال‌های جلوتر گاهی به غم و غصه هم بدل می‌شود، وقتی کم کم از آن جمع کاسته می‌شود و باید به یاد بزرگترها خدابیامرزی، بگوییم و قطره‌های اشک گوشه چشم را پاک کنیم، مادر راحت گریه می‌کند اما پدر بغضش را مانند همیشه می‌خورد.
شب یلدا یا شب چله در جریان زندگی آدم‌ها نیز تأثیر دارد، نخستین شب یلدا قبل و بعد از آغاز زندگی مشترک برای جوانان نقطه عطفی است تا خانواده‌ها بیشتر با هم آشنا شوند، پیش از ازدواج داماد باید بساط شب یلدا را همراه با خانواده به خانه عروس ببرد و اولین شب یلدا زندگی مشترک هم خانواده عروس سوروسات شب چله را به خانه تازه عروس و داماد می‌آورند. راستش نمی‌توان گفت از چه زمانی و چه فرد یا افرادی به این نتیجه رسیدند که نخستین شب زمستان را گردهم آیند و آنچه تنقلات دارند را به اشتراک بگذارند و به تعریف و خنده و خاطره گویی بپردازند.
اما امسال، شاید برای نخستین بار حداقل در یک قرن گذشته باشد که نباید گرد هم بیاییم تا زنده بمانیم. پیش از این گردهم آمدن خانواده‌ها باعث شادی و نشاط می‌شد و البته سلامتی روح و روان را تضمین می‌کرد، اما دورهمی امسال ماجرای دیگری دارد، ممکن است همه آنهایی که برایمان ارزشمند هستند را به خطر اندازیم و سال‌های آینده وقتی خبری از کرونا نیست، افسوس حضور آنها را بخوریم، پس بهتر است که امسال شب یلدا را خانه خودمان باشیم و با سرگرمی‌هایی که تکنولوژی به ارمغان آورده، طولانی‌ترین شب سال را جشن بگیریم. همچنان می‌توان حافظ خواند، قصه گفت و کاردستی ساخت، کتاب خواند و از خاطرات گفت. به همین دلیل است که کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان همدان دست به کار شدند تا مطالبی خواندنی، کلیپ‌هایی دیدنی و قصه‌هایی شنیدنی را برای تمام گروه‌های سنی به خصوص کودکان تهیه کنند و در فضاهای مجازی به اشتراک بگذارند، حتی بسیاری از کتابخانه‌های عمومی هم مسابقه‌های حافظ خوانی، قصه گویی ترتیب دادند تا هیجان بیشتری در شب یلدا برای مخاطبان خود فراهم کنند.
متولیان کتابخانه‌های عمومی می‌گویند که امانت کتاب تنها وظیفه آنها نیست و کارکردهای اجتماعی مختلفی برای خود تعریف کردند، یکی از این کارکردها، کنار مردم بودن در شب یلداست، البته کتابداران دست به کار شدند تا مردم را از دورهمی بر حذر بدارند، بنابراین اگر همین الان سری به صفحات اینستاگرام و شبکه‌های اجتماعی بزنیم، خواهیم دید که دورهمی را منع کردند، در این کار از خلاقیت خود هم استفاده کردند و ابزار کتاب را به کار گرفتند. حالا می‌خواهیم شما را به سفر داخل استانی ببریم و با هم همراه کتاب از یک کتابخانه به کتابخانه دیگر برویم، شب یلدا می‌توانیم بخشی از وقت این شب طولانی را به کتابخانه‌گردی در فضای مجازی اختصاص دهیم، به روستاها و شهرهای مختلف برویم و ضمن اینکه با کتاب آشنا شویم، یک یلدای متفاوت را تجربه کنیم.
کتابدارها ابتدا هشدار دادند که لطفا امسال قید دورهمی را بزنید، سارا ولدی خرم، کتابدار کتابخانه فرهنگیان همدان از زبان کتاب‌ها می‌گوید:
حالا برای اینکه محکم کاری شود و یک هشدار دیگر هم بدهیم، اول به روستای ویان شهرستان کبودراهنگ می‌رویم، علی علی‌کریمی کتابدار کتابخانه قدس ویان یک کلیپ در صفحه اینستاکرام کتابخانه منتشر کرده و یک هشدار برای شب یلدا با طعم انار داده و بعد به معرفی خدمت جدید کتابخانه‌های عمومی پرداخته است، چراکه همه شما می‌توانید با وجود تعطیلی کتابخانه‌های عمومی کتاب به امانت بگیرید:
پس از این هشدار و البته خبر خوب برای کتابخوانان بگذارید در آستانه یلدا همه را میهمان یک حافظ‌خوانی زیبا کنیم، امیرعلی نقوی عضو نوجوان کتابخانه عمومی شهدای گمنام شهرستان رزن نخستین غزل دیوان حافظ را برای ما می‌خواند:
از همانجا مستقیم به سوی فامنین می‌رویم، کتابخانه شهید مطهری، به عنوان یکی از قطب‌های فرهنگی شهرستان فامنین محسوب می‌شود که کتابداران ابتدا از خاطرات گذشته یاد کردند و برنامه‌های سال گذشته را به تصویر کشیدند:
کتابداران برای آنکه همه را به یک دورهمی مجازی دعوت کنند، اعضا را هم برای برگزاری مراسم کتابخانه‌ای این بار در خانه به یاری طلبیدند بنابراین اکنون ملیکا عسگری، عضو کتابخانه مطهری قصه زیبای خودش را پای کرسی به همه تقدیم می‌کند به امید آنکه شب یلدا هیچ خانواده‌ای دورهمی حضوری نگیرند:
یکی از محاسن فضای مجازی این است که می‌توانیم مسیر خود را بر اساس راه دسترسی انتخاب نکنیم، از شمال به یکباره به جنوب برویم از شرق به غرب. حالا پس از فامنین به ملایر می‌رویم به روستای کهکدان که اعضای کتابخانه علامه جعفری نقاشی کشیدند تا هم یلدا را به تصویر کشیده باشند و هم هشدار دهند که هر دورهمی ممکن است به چه فجایعی ختم شود.
در ملایر و در دیار کریم خان زند، غزل شماره ۲۳۲ به مناسبت فرارسیدن شب یلدا را با صدای فاطمه لطیفی مسئول کتابخانه ولایت شهرستان ملایر می‌شنویم:
سپس راهی محدوده‌های غرب استان می‌شویم تا نقاشی‌های زیبای اعضای کتابخانه عمومی مرحوم صفرعلی نقی‌زاده روستای دستجرد شهرستان بهار را با یکدیگر ببینیم.
اما کودکان دیار سیدجمالالدین اسدآبادی، هم در آستانه شب یلدا دست به کاغذ و مداد رنگی بردند تا شادی یلدا را با دیگران قسمت کنند. اعضای کودک کتابخانه شهید رجایی شهر اسدآباد یلدا و دورهمی‌ها را به تصویر کشیدند.
حالا اگر به کهن دیار نهاوند برویم می‌بینیم تینا خانم مالمیر، عضو کتابخانه شهید قدوسی فیروزان شعرخوانی و کاردستی را با هم یکی کرده و کلیپش را برای کتابخانه ارسال کرده است. با دیدن این کلیپ حتما لبخند بر لبان همه نقش می‌بندد:
هندوانه را شاید اصلی‌ترین عنصر شب یلدا بدانیم، بنابراین کتابخانه شهید حیدری نهاوند شما را به یک کاردستی با طعم هندوانه دعوت کرده تا بچه‌ها که شب چله پیش مامان بزرگ‌ها و بابابزرگ‌ها نیستند تا با یکدیگر بازی کنند، با آن مشغول باشند.
دوباره تا کبودراهنگ می‌رویم در شهر شیرین سو و کتابخانه رسالت، کتابدار با یک خلاقیت به دنبال آن است تا مردم را تشویق کند شب یلدا را بدون دورهمی برگزار کنند، شما هم می‌توانید در این مسابقه عکس شرکت کنید.
از کبودراهنگ به تویسرکان سفر می‌کنیم، شهر زیبا و بی‌نظیر سرکان با قدمت، آسیه آقایانی کتابدار کتابخانه باقرالعلوم این شهر، یک کاردستی زیبا از برف و آدم برفی ساخته که همه بچه‌ها همراه با مادرها و پدرها می‌تواند مشغول کند. بله این شب یلدا می‌توانید با بچه‌ها کاردستی درست کنید و کتاب بخوانید.
همدانی‌ها هم سخت دست به کار شدند تا با برگزاری مسابقه مختلف، مردم را سرگرم کنند. کتابخانه شهیدان حجازی برنامه حافظ‌خوانی راه انداخته است:
سال‌ها قبل به ویژه زمانی که کرسی برقرار بود و به گرمای دورهمی‌ها می‌افزود، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها سر صحبت را باز می‌کردند، از گذشته می‌گفتند به ویژه وقتی آنچنان برف می‌آمد که در کوچه‌ها تونل‌های برفی درست می‌شد، ضرب‌المثل‌ها را یاد می‌کردند و یا از رسومی می‌گفتند که امروزه خبری از آنها نیست، اما امسال که نمی‌شود دورهم خاطره گفت، پس کتابخانه‌های عمومی شهید مدرس، پیامبر اعظم(ع)، فرهنگسرای ولایت، کوثر، امام هادی(ع) و شهید مظاهری برای جای خالی خاطره‌گویی چاره‌ای اندیشیدند و برنامه‌ای با عنوان خاطره گویی از آداب و رسوم شب یلدا با لهجه محلی ویژه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها راه اندازی کردند، شما هم می‌توانید فیلم یا صدای پدر بزرگ و مادربزرگ‌های خودتان را برای این کتابخانه‌ها ارسال کنید و پس از آن با گوش سپردن به این خاطرات به اعماق تاریخ سفر کنید.
البته این کتابخانه‌ها و کتابخانه شهدای دره مرابیگ به این هم بسنده نکردند و یک مسابقه کاردستی با المان‌های شب یلدا راه‌اندازی کردند.همه می‌توانند آثار خود را در اینستاگرام برای این کتابخانه‌ها ارسال کنند.
دوباره آن سوی همدان یعنی در بهار، کتابخانه مرحوم صفرعلی نقی‌زاده از همه خواسته که یک غزل از حافظ بخوانند و برای کتابدار ارسال کنند تا در فضای مجازی کتابخانه به اشتراک بگذارد.
در پایان بایک قصه زیبا همه را به خدای بزرگ می‌سپاریم، طاهره جهانگیری کتابدار کتابخانه تالار همایش‌های قرآنی شهر همدان، یک قصه زیبا را برای کودکان می‌خواند.
کتابخانه‌ها با برنامه‌های متنوع می‌توانند بلندترین شب سال را به یکی از خاطره‌انگیزترین شب‌ها برای خانواده‌ها بدل کنند. مطمئن باشید اگر در این شب همراه خانواده کتاب بخوانید، با مشاهیر بزرگ ایران زمین دمخور شوید و با فرزندان خود کاردستی بسازید و قصه بخوانید، خاطره زیبایی را برای همه آنها باقی خواهید گذاشت به طوری که هر سال می‌توانند از این روزها به خوبی یاد کنند. امسال شب یلدا می‌توان دورهمی به بزرگی ایران با فضای مجازی بگیریم.
انتهای پیام/89040/خ
