خبرگزاری فارس-اردبیل|مهران عقلمند: صنایع در مجموع به دو قسمت صنایع پایه و یا مادر و صنایع مصرفی تقسیم می‌شوند و همانطور که از اسم صنایع مادر پیداست این صنایع اساس و پایه سایر صنایع را تشکیل می‌دهند و به نوعی مواد اولیه مورد نیاز برای سایر صنایع را تولید می‌کنند و لذا حیات سایر صنایع مصرفی به صنایع مادر و پایه وابسته است.

صنایع فولاد و آهن، پتروشیمی، نفت و گاز، مس و آلومینیوم، صنایع معدنی و ... از جمله صنایع مادر و اساسی محسوب می‌شوند و برای نمونه مواد تولیدی در صنایع فولاد به عنوان مواد اولیه در صنعت خودروسازی، ساخت انواع ماشین آلات و دستگاه‌های مورد نیاز برای سایر صنایع بزرگ، متوسط و کوچک، تولید انواع کالاهای مهندسی، ساختمانی، دفاعی اعم از تولید هواپیما، وسایل حمل و نقل و ... و سایر صنایع زیردستی و غیرپایه‌ای استفاده می‌شود.

این موضوع نشانگر حجم وسیع تولیدات در صنایع مادر و نیاز اساسی سایر صنایع به تولیدات این صنایع داشته و این موضوع در خصوص سایر صنایع مادر هم چون نفت و گاز، پتروشیمی و ... هم وجود دارد و بدین ترتیب اغلب مشتریان صنایع مادر صنایع زیردستی تشکیل می‌دهند.

با توجه به این موضوع می‌توان به اهمیت صنایع مادر در توسعه اقتصادی یک منطقه پی برد و از این رو صنایع مادر تاثیر مستقیمی بر سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی، برنامه‌ریزی شهری، توسعه اقتصادی، رفع بیکاری و ایجاد و اشتغال و ... دارد و به نوعی هر شغل ایجاد شده در صنایع مادر خود سبب ایجاد چندین شغل در صنایع زیردستی می‌شود.

اما نکته مهم در این خصوص حجم سرمایه‌گذاری بسیار بالای مورد نیاز برای ایجاد صنایع مادر بوده و به همین دلیل اغلب صنایع مادر توسط دولت با سرمایه‌گذاری مستقیم آن ایجاد شده، موضوعی که به دلیل عدم توزیع عادلانه ثروت سبب عقب ماندگی برخی از استان‌ها شده است و از ایجاد صنایع مادر محروم مانده‌اند و از طرفی دیگر بنا به اصل ۴۴ قانون اساسی نیز دیگر دولت نمی‌تواند مستقیما در ایجاد صنایع وارد شود.

استان اردبیل با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و پانصد هزار نفر در شمالغرب کشور ایران واقع شده که جزو یکی از استان‌های نو پا کشور محسوب می‌شود و در حال حاضر این استان دارای یک هزار و ۱۴۲ واحد صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری است که کل سرمایه‌گذاری این واحدهای صنعتی ۷۵ هزار میلیارد تومان با اشتغالزایی ۲۲ هزار نفر است وسهم صنعت در اشتغال استان ۲۷.۹ درصد است.

اما نکته مهم در خصوص صنایع فعال در استان اردبیل این است که اکثر این صنایع جزو صنایع کوچک و متوسط بوده و تنها ۲.۴ درصد از صنایع موجود در این استان جزو صنایع بزرگ هستند و از این رو توان رقابت این صنایع قابل مقایسه با سایر صنایع بزرگ و مادر موجود در کشور نیست.

لزوم توجه ویژه به عدالت توزیع ثروت در کشور

این استان جزو استان‌هایی است که در گذشته از سرمایه‌گذاری دولت برای ایجاد صنایع مادر محروم مانده و موضوعی که مورد تاکید مسؤولان استان اردبیل نیز بوده به طوریکه آیت الله سید حسن عاملی، نماینده ولی فقیه در استان اردبیل در آخرین سفر وزیر صمت در زمستان سال ۹۹ به استان اردبیل ضمن اشاره به این موضوع اظهار کرد: عدالت توزیع ثروت در کشور یکی از موضوعات مهمی است که باید مورد توجه قرار گرفته و توازن به صورت کامل برقرار شود.

وی افزود: متاسفانه استان اردبیل در طول سالیان گذشته از سرمایه‌گذاری دولتی محروم بوده و صنعت مادر در این استان ایجاد نشده است و اقدامات انجام یافته حال حاضر در استان نیز در اثر همت و درایت بخش خصوصی فعال در استان، اتفاق افتاده است.

نماینده ولی فقیه در استان اردبیل بیان کرد: در صورتیکه عدالت توزیع ثروت در کشور رعایت نشود؛ مبتلا به ناهنجاری‌های اجتماعی و مهاجرت از شهرستان‌ها به سمت استان‌های توسعه یافته و پایتخت خواهیم شد و این امر نیز سلسله گرفتاری‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... را حادث می‌شود و از همین رو این موضوع باید به استراتژی اصلی وزارت صمت تبدیل شود.

استان اردبیل از وجود صنایع مادر و بزرگ محروم مانده است

علی نیکزاد، نائب رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص گفت: در حال حاضر یکی از موضوعات مهم در توزیع ثروت و سرمایه‌گذاری، نگاه عدالت محور به این موضوع توسط وزارت‌خانه‌های مربوطه است.

نماینده مردم اردبیل، نمین، نیر و سرعین در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: استان اردبیل هم‌اکنون از وجود ۷۰ هزار نفر بیکار رنج می‌برد و این در حالیست که وزیر صمت در سفر اخیر خود به این استان حتی برنامه‌ای خاص برای رفع این مشکل در استان اردبیل ارائه نکرد و پاسخی به این سوال که در باب عدالت در توزیع امکانات چه صنایع بزرگ و مادر در استان اردبیل ایجاد شده، ندارند.

نیکزاد تصریح کرد: استانداری اردبیل باید جلسه‌ای تحت عنوان بازگشایی گره تولید برگزار کرده و تمامی مشکلات تولیدکنندگان در این جلسات به صورت کاملا عملیاتی احصا شده و در راستای رفع این مشکلات اقدام شود و در کنار آن سازمان شهرک‌های صنعتی کشور و هم‌چنین وزارت صمت باید برنامه عملیاتی خود برای توسعه صنعتی استان و شهرک‌های صنعتی را ارائه دهد.

نیکزاد گفت: در غیر این‌صورت همانند سال‌های گذشته شاهد مهاجرت مردم استان اردبیل به سایر استان‌های توسعه یافته و پایتخت خواهیم بود چنانچه علی رغم گذشت بیش از ۲ دهه از استان شدن اردبیل جمعیت این استان تغییر آنچنانی نداشته و همین امر نشان از مهاجرت افراد جویای کار این استان به سایر مناطق است.

زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری صنایع مادر در استان فراهم می‌شود

صدیف بدری، رئیس مجمع نمایندگان استان اردبیل در این خصوص بیان کرد: یکی از اصلی‌ترین موارد لازم برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در منطقه‌ای مسائل زیرساختی آن بوده که متاسفانه به دلیل عدم وجود زیرساخت مناسب در سال‌های گذشته شاهد سرمایه‌گذاری کلان صنایع مادر، در این استان نبوده‌ایم.

وی افزود: یکی از اهداف انقلاب توسعه متوازن و عادلانه کشور بود و متاسفانه در راستای اجرای این اصل مهم، برنامه‌ریزی های مناسبی در کشور صورت نگرفته و توسعه متوازن کشور و توزیع ثروت در بین استان‌ها به صورت عادلانه و متوازن انجام نگرفته است.

نماینده مردم اردبیل، نمین، نیر و سرعین در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: همین امر باعث شده که بعضی از استان‌ها روز به روز بزرگ و توسعه یابند و بعضی از استان‌ها همانند اردبیل کوچکتر شده و میانگین درآمد عمومی مردم کاهش پیدا بکند و همین امر سبب مهاجرت از استان‌های کوچک به بزرگ نیز شده است.

توسعه صنایع مادر در استان اردبیل مغفول مانده است

بدری ادامه داد: یکی از موضوعات مهم در توسعه متوازن کشور صنایع مادر بوده و زمانی که دولت در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کرد استان اردبیل مورد غفلت واقع شده و صنایع مادری که زنجیره ارزش افزوده بالایی دارد در این استان شکل نگرفته است.

رئیس مجمع نمایندگان استان اردبیل تشریح کرد: پس از آن نیز به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم بخش خصوصی هم اقدامی اساسی در این استان برای ایجاد صنایع مادر انجام نداده است و یا اینکه حمایت‌های لازم از سوی دولت از صنایع فعال در استان انجام نگرفته و منجر به ورشکستگی و تعطیلی برخی از کارخانه‌ها شده است.

وی با اشاره به اقدامات انجام یافته در توسعه زیرساخت‌های استان اردبیل عنوان کرد: اقدامات زیربنایی در توسعه زیرساخت استان اردبیل در سال‌های اخیر آغاز شده است و در این راستا توسعه بزرگراه‌ها، تکمیل راه‌آهن و تصویب منطقه آزاد تجاری و ... از جمله مهم‌ترین اقدامات برای ایجاد زیرساخت مناسب در استان اردبیل انجام یافته است.

نماینده مردم اردبیل، نمین، نیر و سرعین در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در حال حاضر تمام راه‌های مابین شهرستان‌های استان با مرکز استان و هم چنین مرکز استان با مرکز کشور دارای ردیف‌های بودجه‌ای مشخص است و در  طی سه تا چهار سال آتی شبکه بزرگراهی استان تکمیل می‌شود.

رایزنی برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ در استان اردبیل

بدری با اشاره به جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان توسط شرکت شستا، ایدرو و ایمیدرو در استان اردبیل بیان کرد: طبق توافقات انجام یافته شرکت سرمایه‌گذاری شستا برای هر شهرستان استان اردبیل سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیارد تومانی در نظر گرفته شده است و در کنار آن احداث کارخانه شیر پگاه در استان اردبیل نیز مراحل نهایی خود را می‌گذراند.

رئیس مجمع نمایندگان استان اردبیل گفت: در کنار آن شرکت طبق توافقات انجام یافته مقرر شد تا شرکت ایدرو سرمایه‌گذاری بزرگی در استان اردبیل انجام دهد و در کنار آن نیز شرکت ایمیدرو در حوزه توسعه معادن استان اردبیل سرمایه‌گذاری می‌کند و در این راستا سرمایه‌گذاری در دو زون مشگین شهر و خلخال در حال انجام است.

رشد ۷۱ درصدی صدور پروانه بهره‌برداری واحدهای تولیدی

رامین صادقی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل اظهار کرد: اقدامات لازم در جهت افزایش سهم اشتغال بخش صنعت در استان اردبیل انجام یافته و تعداد پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده در سال ۹۸ به تعداد ۱۴۸ مورد بوده که این رقم در سال ۹۹ که مزین به سال جهش تولید بود به ۲۲۷ واحد تولیدی رسید که از این حیث شاهد رشد ۷۱ درصدی در صدور پروانه‌های بهره‌برداری در استان اردبیل بوده‌ایم.

وی افزود: تعداد ۹۵۰ جواز تاسیس با حجم سرمایه‌گذاری ۴۵ هزار میلیارد تومان و پیش بینی اشتغال ۱۵ هزار نفری صادر شده که از این تعداد ۳۰۰ فقره وارد فاز عملیاتی شده‌اند و از تعداد کل واحدهایی که وارد فاز عملیاتی شده‌اند بهره‌برداری از ۱۵۰ واحد برای سال جاری پیش‌بینی شده است.

تولید ۵۰ درصد شیرآلات مورد نیاز کشور در استان اردبیل

صادقی تشریح کرد: با توجه به اقدامات انجام یافته در طی سالهای گذشته و با توجه به واحدهای تولیدی شیرآلات که در استان اردبیل فعالیت دارند از مجموع ۶ میلیون عدد شیرآلات مورد نیاز کشور تعداد ۳ میلیون عدد شیرآلات در استان اردبیل تولید می‌شود و از این رو ۵۰ درصد میزان مصرف داخلی و نیاز کشور به شیرآلات از طریق واحدهای تولیدی در استان اردبیل تامین می‌شود؛ در کنار آن ۲۵ درصد نیاز کشور به لاستیک از طریق کارخانه آرتاویل تایر اردبیل تامین می‌شود.

رئیس سازمان صمت استان اردبیل تصریح کرد: واحد تولیدی کامیون واقع در شهرستان مشگین‌شهر استان اردبیل نیز یکی دیگر از واحدهای تولیدی استان بوده که با توجه به شرایط پیش آمده در سالهای گذشته با مشکلاتی در تامین مواد اولیه مواجه بود که خوشبختانه با توجه به یک اقدام بسیار ارزشمند توسط مهندسان و جوانان ایرانی مشکل تامین مواد اولیه این کارخانه بر طرف شده و هم‌اکنون ۸۰ درصد قطعات مورد نیاز برای تولید کامیون از داخل کشور تامین می‌شود.

وی گفت: تمامی این موارد نشان از جهش مناسب در توسعه بخش صنعت استان اردبیل داشته که امیدواریم به ادامه این روند شاهد رشد و توسعه استان اردبیل باشیم و تعدادی از این واحدها نیز جزو صنایع مادر محسوب می شوند.

سهم اندک اردبیل در تولید شمش آهن و فولاد

همانطور که گفته شد کارخانجات آهن و فولاد از جمله یکی از اصلی‌ترین صنایع مادر محسوب می‌شوند و در حال حاضر میزان تولید شمش و مقاطع فولادی در کشور به ۱۴ میلیون تن می‌رسد و این درحالیست که ظرفیت تولید این محصولات در استان اردبیل فقط ۳۰۰ هزار تن است و همین امر نشانگر سهم اندک اردبیل در این صنعت مادر را داراست.

صادقی خصوص توسعه واحدهای تولید شمش  و مقاطع فولادی در استان اردبیل بیان کرد: با توجه به طرح های در دست اجرا برای توسعه واحدهای تولیدی شمش و فولاد حداکثر تا پایان سال جاری ظرفیت تولید این محصولات در استان اردبیل به ۷۰۰ هزار تن افزایش می یابد و سهم استان اردبیل را به ۵ درصد از کل تولیدات کشور می‌رساند.

احداث پتروشیمی اردبیل در هاله‌ای از ابهام

اما در کنار آن یکی دیگر از صنایع اصلی و پایه‌ای صنعت پتروشیمی است که پروژه احداث این صنعت مادر نیز در استان اردبیل از سال ۸۵ آغاز شده اما به امروز به نتیجه‌ای نرسیده و سرنوشت آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

صنعتی که جزو صنایع با اشتغال‌زایی بسیار بالا و صادرات محور محسوب می‌شود از این لحاظ احداث این کارخانه می‌تواند نقش موثری را در رشد و توسعه اقتصادی استان اردبیل داشته باشد.

در حالی که استان اردبیل امروزه با مشکلات بسیاری اعم از بیکاری، نبود اشتغال، کمبود صنایع مادر و ... دست و پنجه نرم می‌کند، سرنوشت احداث مجتمع پتروشیمی بزرگ اردبیل در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و این در حالیست که با احداث این کارخانه مادر به لحاظ میزان اشتغال‌زایی بالا، تولیدات صادرات محور، بهره‌مندی از کارخانجات زیردستی متعدد و ... بسیاری از مشکلات اقتصادی استان برطرف می‌شود.

تامین آب اصلی‌ترین مشکل پتروشیمی اردبیل است

صدیف بدری، در خصوص مشکلات این پروژه بیان کرد: پتروشیمی یکی از صنایع آب‌بر بوده و در زمان طرح احداث پتروشیمی اردبیل قرار بر تامین ۹ میلیون مترمکعب آب از سد یامچی بوده که بعد از مدتی این میزان تا ۱۱ میلیون مترمکعب افزایش یافت، اما این در حالیست که هم اکنون سد یامچی در تامین آب شرب اردبیل دچار مشکل است و بنابراین انتقال آب از سد یامچی برای پروژه پتروشیمی اردبیل امکان پذیر نیست.

بدری گفت: سرمایه گذار این پروژه با توجه به مشکلات موجود در تامین آب و گاز برای اجرای آن درصدد جایگزینی صنایع دیگر است.

وی افزود: ما با احداث صنایع جدید در استان اردبیل که سبب اشتغالزایی و توسعه اقتصادی استان می‌شود مشکلی نداریم اما موضوع مهم در این جا بحث امتیاز صنعت مادر پتروشیمی در این استان است و تاکید ما بر این است که امتیاز این کارخانه باید در اردبیل حفظ شده و نسبت به رفع موانع برای احداث این مجتمع اقدام شود.

رئیس مجمع نمایندگان استان اردبیل تصریح کرد: با توجه به اهمیت موضوع درصدد استفاده از راه حل های مناسب برای حل مشکل برای احداث این کارخانه هستیم تا شاهد ایجاد این صنعت مادر در استان اردبیل باشیم.

بدری گفت: به‌روزرسانی محصولات تولیدی پتروشیمی اردبیل و برنامه‌ریزی برای استفاده از پسآب فاضلاب اردبیل در این طرح، راهکاری مناسب و عملی در جهت حفظ امتیاز مهم پتروشیمی برای استان اردبیل است و در صدد آن هستیم که در صورت لزوم فاصله احداث این کارخانه تا تصفیه خانه پساب فاضلاب اردبیل و هم چنین خط اصلی لوله گاز نزدیک شود.

به گزارش خبرگزاری فارس از اردبیل، از آنجایی‌که صنایع مادر نقش بسیار مهم و اساسی را در توسعه اقتصادی و رفع معضل بیکاری ایفا می‌کند لذا توجه ویژه به این امر می تواند در رفع مشکلات اقتصادی استان اردبیل بسیار موثر باشد.

کاهش نسبت اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی استان اردبیل در سال گذشته گویای آن است که اقداماتی اساسی در راستای توسعه اقتصادی استان و رفع معضل بیکاری در این استان انجام نیافته و موضوعی که متاسفانه در طول ۸ سال گذشته و دولت یازدهم و دوازدهم مغفول مانده و عملا سرمایه‌گذاری کلان در این استان انجام نیافته است تا این موضوع همچنان به‌عنوان یکی از مشکلات دیرینه استان اردبیل تداوم داشته باشد.

طبق گفته مسؤولان اقداماتی در راستای توسعه اقتصادی و ایجاد صنایع مادر در استان اردبیل انجام یافته که البته تا به امروز این اقدامات به نتیجه عملی نرسیده و امیدواریم که با پیگیری مجدانه مسؤولان استان اردبیل شاهد احداث واحدهای تولیدی بزرگ و صنایع مادر و پایه ای در استان اردبیل ضمن ایجاد اشتغال مستقیم در این واحدها، شاهد رفع مشکلات در تامین مواد اولیه مورد نیاز سایر صنایع غیرپایه ای و کاهش هزینه‌های تامین مواد اولیه از سایر کارخانجات و هم‌چنین در مراحل بعدی تامین مواد اولیه مورد نیاز در واحدهای تولیدی سایر استان‌ها و صادرات محصولات تولیدی صنایع مادر در استان اردبیل باشیم.

انتهای پیام/۳۴۶۳/ر