به گزارش الف "جان هنا" مشاور امنیت ملی "دیک چنی"، معاون رئیس جمهور سابق آمریکا – در دوران "جورج دابلیو بوش"- در مقاله ای در نشریه فارین پالیسی می نویسد برجام اولیه بسیار ناقص است و بازگشت عجولانه بایدن به آن، قطعا توفانی از آتش به همراه خواهد داشت.
<<اکنون مشخص است که "جو بایدن" رئیس جمهور منتخب مصمم است بلافاصله پس از تحلیف ریاست جمهوری در 20 ژانویه، توافق هسته ای ایران – برجام – را احیا کند. هم بایدن و هم مشاور امنیت ملی مورد نظرش "جیک سولیوان" در مصاحبه های اخیر خود تاکید کرده اند که قصد دارند به ایران پیشنهادی صریح بدهند: اگر ایران به تعهدات خود به برجام بازگردد، آمریکا نیز همین گونه خواهد کرد. ایران فعالیت های هسته ای خود را در محدوده برجام قرار خواهد داد و آمریکا نیز تحریم های ضد ایرانی را که دونالد ترامپ پس از خروج از این توافق در سال 2018 اعمال کرد، کاهش می دهد.>>
<<عجله کردن در احیاء برجام عملا یعنی تضمین این که بایدن ریاست جمهوری خود را با مناقشه ای اختلاف برانگیز آغاز خواهد کرد. چنین گامی کاملا با نصیحت مخالفان برجام مغایرت دارد که از بایدن خواسته اند برای بازگشتن به این توافق نامه عجله نکند.>>
<<بایدن به جای کنار گذاشتن اهرم فشاری که پویش فشار حداکثری ترامپ ایجاد کرده بود، باید از آن در مذاکراتِ بعدی استفاده کند تا توافقی بهتر حاصل شود. در چنین توافقی بندهای موسوم به «غروب» در برجام ( بندهایی که به پایان محدودیت های ایران اشاره دارند ) یا به تاخیر خواهد افتاد و یا این که کنارگذاشته خواهد شد؛ بخش هایی که بر اساس آن، محدودیت در فعالیت های هسته ای در نهایت لغو خواهد شد. یا اصلا بهتر، کلا بهتر است فعالیت های مرتبط با غنی سازی اورانیوم را در ایران ممنوع کند. یا باز هم بهتر از آن، محدودیت هایی در فعالیت های بسیار تهدیدآمیزِ غیرهسته ای ایران اعمال کند، به ویژه برنامه های موشکی و ستیزه جویی های منطقه ای آن.>>
<<بایدن و تیمش هنوز این مساله را نپذیرفته اند. آنها اهمیت برجام دوم را می پذیرند - توافقی که با مذاکره حاصل شده و شامل برخی محدودیت های دیگر نیز باشد. ولی از نظر آنها چنین توافقی به عنوان استراتژی کارآمد در کوتاه مدت نیست. برعکس، آنها آشکارا نگرانند که ناکامی در احیاء برجام اولیه، قطعی ترین مسیر نه به سمت توافق بهتر بلکه به سوی روندی خطرناک از گسترش برنامه های هسته ای ایران، تشدید تنش های منطقه ای و شاید حتی جنگ است.>>
<<قطعا بحرانی بسیار خسته کننده درباره برنامه هسته ای ایران، در دستور کار بایدن قرار ندارد. او وعده داده است بر چالش هایی که اکنون فراروی مردم آمریکا است متمرکز خواهد شد. از ویرانی ناشی از کووید-19 گرفته تا نابرابری های نژادی در آمریکا، بحران های ناشی از تغییرات آب و هوا و رقابت با چین.>>
>>این وضعیت مشخص می کند که چرا پیوستن سریع به برجام وسوسه انگیز است، زیرا چنین تصور می شود که با تغییر روند در فعالیت های اخیر هسته ای ایران، یا به قول سولیوان "جمع و جور کردن برنامه" و " بازگشت به گذشته"، تنش زدایی صورت خواهد گرفت. بایدن نیز به نیویورک تایمز گفته است اولویت نخست او در خصوص ایران - و بهترین راه به دست آوردن ثبات در منطقه - کنترل مجدد برنامه های هسته ای ایران است. پس از آن، ما با متحدان و شرکایمان مشورت می کنیم و قصد داریم در خصوص توافقات بعدی، گفت و گو کنیم تا محدودیت های ایران ایران را تشدید کنیم و گسترش دهیم، و به مساله برنامه موشکی آن نیز رسیدگی کنیم."
در گزارش فارین پالیسی از مصوبه مجلس ایران برای افزایش فعالیت های هسته ای در هفته های نخست ریاست جمهوری بایدن به عنوان نگرانی شدید یاد شده و آمده است، <<این اقدام پیامی آشکار برای بایدن است: یا تحریم ها را لغو کنید یا با بحران هسته ای مواجه شوید که قادر است ریاست جمهوری شما را تقریبا پیش از آغاز آن، از مسیر خارج کند.>>
<<هر مزایایی که شاید بایدن در دادن امتیاز به ایران دنبال کند، خطرات و هزینه های آشکاری خواهد داشت. مخالفت های داخلی در آمریکا قطعات شدید خواهد بود... مشکلات بایدن با واکنش های بین المللی شدیدتر خواهد شد. هر دستاوردی که از اروپایی هایِ طرفدار برجام حاصل کند، با مخالفت متحدان بسیار مهم واشنگتن در خاورمیانه جبران خواهد شد. اگر "بنیامین نتانیاهو" پنج سال پیش در مخالفت با برجام تنها بود، احتمالا این بار همراهانی خواهد داشت، به ویژه شرکای آمریکا در خلیج فارس. اوضاع می تواند به سرعت بد شود، و اتهامات غضب آلود از بروز خیانت به سرعت مطرح خواهد شد. تلاش بایدن برای احیاء اعتبار آمریکا در عرصه بین الملل، احتمالا با ضربه ای شدید مواجه می شود.>>
در این گزارش به "خطرهای" پیوستن دوباره به برجام اشاره شده و آمده است <<مهم ترین مورد آن است که فشارهای پیش دستانه کنار گذاشته خواهد شد بدون آن که به نقاط ضعف برجام رسیدگی شود. اگر ایران آزاد باشد تا نفت بفروشد و به میلیاردها دلار پول دسترسی داشته باشد، بایدن برای واداشتن تهران به دیپلماسی به منظور مذاکرات بعدی، از چه اهرم فشاری برخوردار خواهد بود؟ مذاکراتی که به ادعای خودِ بایدن ضروری است. اگر ایران دیگر در معرض تهدید فروپاشی اقتصادی نباشد، در خصوص مسایلی نظیر برنامه های موشکی که آن را برای امنیت خود حیاتی می داند، چه مشوقی می تواند تهران را به دادن امتیازات دردناک وادار کند؟>>
نویسنده با اشاره به تهدید بایدن و مشاورانش برای راه اندازی مکانیسم موسوم به اسنپ بک تحریم ها می نویسد <<برفرض که ایران به برجام برگردد و به آن متعهد باقی بماند، بایدن بر اساس چه مواردی می خواهد اسنپ بک را فعال کند؟ او و سایر منتقدین، به ترامپ به خاطر خروج از برجام تاختند، زیرا ایران به گفته بازرسان همچنان به تعهدات برجام پایبند بود. اگر بایدن این توافق را به خاطر دلایلی کاملا خارج از بندهای آن نابود کند، این اقدام چقدر اعتبار خواهد داشت؟>>
<<بایدن آنقدر هوشیار است که تا 20 ژانویه جامعه اطلاعاتی را مامور کند یک گزارش ملی در این باره تهیه کنند که تبعات بازگشت به برجام چیست؛ و این که در غیر این صورت اگر ایران فعالیت های هسته ای خود را گسترش دهد و جنگ درگیرد، چه عواقبی درپی خواهد داشت. یا این که آیا "الیوت آبرامز" نماینده ویژه ترامپ در امور ایران درست گفته است که فشار حداکثری آنقدر دولت ایران را آسیب پذیر کرده است که به زودی مجبور خواهد شد به ازای کاهش تحریم ها، به شرایط آمریکا تن دهد...>>
<<اگر این گزارش از موضع بایدن برای بازگشت به برجام حمایت کند، وی می تواند از آن به عنوان ابزاری تاثیرگذار در مدیریت مخالفت های داخلی و همچنین فرونشاندن دوستان نگران در خاورمیانه استفاده کند. اگر در این ارزیابی، دیدگاه های متحدان بسیار قوی اطلاعاتی آمریکا به ویژه اسرائیل و بریتانیا نیز لحاظ شود، بایدن در موضعی قوی تر نیز خواهد بود.>>
<<این ارزیابی اطلاعاتی موقعیت بایدن را تحکیم می کند، اما وی همچنین آنقدر عاقل است تا هم زمان که به برجام بازمی گردد، تضمینی حاصل کند تا براساس آن اگر ایران در مدت زمانی خاص مثلا یک سال به صورت جدی مذاکره درباره تمام نگرانی های آمریکا را دنبال نکرد، تحریم ها به صورت خودکار بازگردند. بهتر است که تضمین های اسنپ بکِ تحریم ها از حمایت اولیه شرکای مهم اروپاییِ واشنگتن برخوردار باشد. همچنین منطقی است تا گروهی متشکل از اعضای هر دو حزب کنگره تشکیل شود تا در تعیین دیپلماسی مورد نظر برای مذاکرات و اقدامات بعدی نقش داشته، و بر روند پیشرفت کارها نظارت کند. این گروه همچنین بررسی خواهد کرد که آیا دولت آمریکا از تصمیمات سخت (در قبال ایران) طفره خواهد رفت یا خیر.>>
<<هرگونه تلاش برای احیاء برجامِ بسیار معیوب، قطعا توفانی از آتش به همراه دارد و هیچ یک از این اقدامات مانع از بروز آن نخواهد شد. اما اینها شاید کمک کند تا دست کم برخی هزینه های اجتناب ناپذیر ناشی از این مسیر کاهش یابد. مهم ترین نکته این که بایدن باید اولویت های سیاستی اش را در معرضِ چالش شدید قرار دهد؛ و ضروری است دیدگاه های متناقض این اولویت ها را نقد و بررسی کنند تا بایدن متقاعد شود با وجود جنبه های منفی بازگشت به برجام، این اقدام ارزشِ منافع اساسی آمریکا را دارد. در غیر این صورت وی شاید واقعا نداند: "چه منافعی عاید مردی می شود که برجام را به دست می آورد اما ریاست جمهوری اش را از دست می دهد؟">>