به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، قدمت تاریخی اصفهان آنقدرها هست که وقتی در جای جای آن قدم می‌گذاریم، در طول مسیر با ابنیه و آثار تاریخی چند صد ساله مواجه شویم. این شهر با پیشینه‌ای هزاران ساله خود حامل تاریخ عظیمی از جغرافیای ایران و هویت فرهنگی اسلامی است و باید اعتراف کرد نگاه‌های بعضاً غیرحرفه‌ای و غیرکارشناسی در کنار نگاه‌های خاص به مسائل میراث فرهنگی اصفهان سبب شده که به این بیاندیشیم آیا ما امانت‌داران خوبی برای آیندگان هستیم یا خیر؟

بناها و آثار باستانی که در طول تاریخ با تلاش و محافظت حافظان راستین خود، راه طولانی را به مقصد معاصر امروز طی کردند اما متأسفانه با تصمیماتی اشتباه نمی‌توان دیگر امیدوار بود این ابنیه که به ما به ارث رسیده بود را به سلامت برای آیندگان حفظ کرد.

نمونه بارز آن اخبار مشکلاتی است که از حوزه میراث فرهنگی درباره ابنیه و آثار تاریخی هرروز رسانه‌ای می‌شود، از گنبدها، خانه‌ها، پل‌ها و مشکلاتی که سبب شده آثار تاریخی اصفهان را به چالش عمیقی کشیده شود.  به طور مثال پل خواجو و ترک‌های آن که سال‌هاست تیتر ثابت برخی خبرگزاری‌های دغدغه‌مند تبدیل شده و امروز ترک‌ها و فرونشست نامتقارن پل چوبی.

از دید بسیاری از فعالان حرفه‌ای رسانه این خبر گرچه تازه نیست اما اهمیت آن هیچگاه در نظر دغدغه‌مندان حوزه میراث فرهنگی کم نمی‌شود و صرفاً حل این مشکلات نیازمند نگاه متعهدانه و مسئولانه مدیران در رأس امور است. گرچه میراث فرهنگی اصفهان به دلیل وسعت و تنوع آثار همواره قربانی تصمیم‌گیری‌های اولویت‌دار شده و معمولاً اولویت با بناهایی است که نگاه جهانی را به دنبال دارند اما ما موظف هستیم تمام هر آنچه از گذشته به ما رسیده را حافظ باشیم و به سلامت به نسل‌های آینده خود بسپاریم.

خاک پایه‌های پل تشنه هستند

اما ترک پل چوبی اصفهان که به دلیل فرو نشست نامتقارن زمین رخ داده که به عقیده کارشناسان مسائل میراث فرهنگی خشکی و از بین رفتن بافت خاک سبب می‌شود که هر روز بیشتر شاهد اتفاقاتی این چنینی نه تنها در پل چوبی بلکه در دیگر پل‌های تاریخی اصفهان نیز باشیم، محسن افشار کارشناس مسائل میراث فرهنگی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم پیرامون مسائلی که سبب فرو نشسته پل‌های تاریخی اصفهان می‌شود این چنین می‌گوید: فرونشست در پل‌های تاریخی اصفهان یک کلیت را در برمی‌گیرد، آن هم نبود آب است چرا که پایه و پی پل‌های تاریخی اصفهان از جنس ساروج بوده و تداوم ساروج تنها به آب وابسته است.

این کارشناس حوزه میراث فرهنگی اظهار داشت: همان طور که اگر در معماری خانه‌ها و حمام‌های قدیمی و تاریخی نگاهی بیاندازید متوجه می‌شوید که در سیستم لوله‌کشی و تن‌پویه‌های آن از ساروج استفاده شده زیرا سبب جلوگیری از نفوذ رطوبت و عدم از بین رفتن رطوبت خاک می شده است. زمانی که رطوبت خاک از بین برود استحکام آن نیز از بین می‌رود و همین امر باعث فرونشست خاک در زمین می‌شود.

افشار تاکید کرد: حجم بزرگی از خاک به دلیل از دست دادن رطوبت به ویژه در دهانه‌های پل‌های تاریخی متلاشی شده و این موضوع بسیار آسیب‌رسان بوده و در کنار بحث سازه پل چوبی، بحث بارگذاری‌های سنگین در اطراف و حاشیه رودخانه خشک زاینده رود نیز قابل اهمیت است که معمولاً کمتر به آن توجه می‌شود.

وی افزود: خاک اصفهان به دلیل خشکسالی و برداشت‌های زیاد از سفره‌های آب زیرزمینی و رطوبت خود را از دست داده و سبب شده امروز ما شاهد ترک‌ها روی پل و فرو نشسته پل باشیم و از طرف دیگر باز و بسته شدن آب رودخانه زاینده رود و آن هم در مقاطع کوتاه زمانی فرصت بازسازی و احیای خاک را به ساروج نمی‌دهد، درحالی که پایه‌های پل‌های تاریخی اصفهان باید دائماً در آب باشند.

پل چوبی یک بیمار سرطانی است

از سویی دیگر یک باستان‌شناس آثار تاریخی اصفهان نیز درباره پل چوبی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه یکی از سازه‌های بی‌شک کاربردی و فنی از عصر صفوی در اصفهان که امروز به علت کم توجهی بیش از پیش مسئولان و نبود آب در بستر رودخانه زاینده رود، درمعرض تخریب سریع و بی صدا قرار دارد، اظهار داشت: در حقیقت این سازه که یادگاری ارزشمند از عصر صفوی و زمامداری شاه عباس دوم است، به منظور نگهداری فصلی آب و هدایت آب به باغات و بوستان‌های شاهی مورد استفاده قرار می‌گرفته که در برخی منابع از اواخر عصر صفوی و حتی دوران قاجار به نقش کاربردی این سازه در انتقال آب به باغ هفت دست اشاره شده است.

عقیل عقیلی افزود: کما اینکه می‌توان پیشینه این نوع انتقال آب توسط سازه‌هائی مهندسی شده را، با نام آکوا داکت (Roman Aqueduct) از حدود ٣