به گزارش خبرنگار گروه معارف خبرگزاری صدا و سیما؛ حضرت فاطمه زهرا (س) الگویی در همه عرصه‌ها برای زنان و مردان جامعه است و به خاطر جامع بودن شخصیت حضرت زهرا (س) است که به ایشان لقب «سیده النساء العالمین» می‌دهند. حیا، عفت، فعالیت اجتماعی، سیاسی، جریان‌شناسی، امام‌شناسی و سایر موارد حضرت می‌تواند برای ما الگو باشد.
طبق آیات و روایاتی که به دست ما رسیده است امام زمان (عج) درباره حضرت فاطمه زهرا (س) می‌فرماید: اِنَّ لی فی ابنة رسولِ الله اُسوةٌ حَسَنَةٌ» یعنی حضرت فاطمه زهرا (س) الگوی امام زمان (عج) است. این یعنی این که حضرت نه تنها الگوی زنان بلکه الگوی مردان و در کل جامعه بشریت است.
جایگاه حضرت زهرا (س)
حضرت زهرا (س) یکی از چهار بانوی قدسی تاریخ جهان به شمار می‌رود (حضرت خدیجه حضرت زهرا، حضرت مریم و آسیه (همسر فرعون) و جایگاه بسیار رفیعی در دین اسلام دارد، آن حضرت (س) سومین معصوم، دختر معصوم، همسر معصوم و مادر معصومین و دارای ویژگی‌های ممتاز متعددی است؛ ۱۲ امام بزرگوار شیعیان (علیهم السلام) از نسل حضرت فاطمه زهرا (س) هستند؛ مطابق روایات سوره و آیاتی از قرآن کریم مانند سوره کوثر، سوره انسان، آیه تطهیر و آیه مودت در حق آن حضرت (س) و همسر و فرزندانش نازل گردیده است و دوستی و دشمنی با ایشان، به منزله دوستی و دشمنی با پیامبر (ص) است.
بی‌شک بر کسی پوشیده نیست که حضرت زهرا (س) مجموع صفات پدرشان، حضرت محمد (ص) را در خود دارند. حضرت زهرا (س) نه تنها صفات پدر را در خود داشتند، بلکه هر آنچه از علم، معرفت، اخلاق وایمان پدر در دست داشتند و برای دیگران به اشتراک می‌گذاشتند، که حقیقت اسلام زنده بماند و جاودانه شود.
زندگینامه‌ای مختصر از حیات کوتاه، اما پربرکت دخت نبی
حضرت زهرا (س) در بیستم جمادی الثانی سال پنجم پس از بعثت در مکه مکرمه چشم به جهان گشود و در ۱۸ سالگی و بنا به روایت مشهور سوم جمادی الثانی سال یازدهم هجری در مدینه منوره به شهادت رسیدند.
حضرت فاطمه زهرا (س) دختر گرامی خاتم الانبیاء حضرت محمد (ص) و حضرت خدیجه کبری (س)، همسر مکرمه حضرت امام علی (ع) و مادر ارجمند حضرت امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و حضرت زینب کبری (س) و حضرت ام کلثوم (س) است.
پدر بزرگوار حضرت زهرا (س) خاتم پیامبران الهی و برترین مخلوق خداوند و مادرش خدیجه، از زنان بزرگ و شریف قریش و نخستین بانویی بود که به اسلام گروید و تمامی ثروت و دارایی خود را برای خدمت به اسلام و مسلمانان صرف کرد. خدیجه در دوران جاهلیت و دوران پیش از ظهور اسلام نیز به پاکدامنی مشهور بود، تا جایی که از او به طاهره (پاکیزه) یاد می‌شد.
بارزترین ویژگی‌های اخلاقی حضرت زهرا (س)
اولین ویژگی اخلاقی حضرت فاطمه زهرا (س) ادب ایشان در برابر خداوند، حضرت رسول (ص) و حضرت علی (ع) و ... است. حضرت فاطمه زهرا (س) در تمام معاشرت‌ها و امور زندگی ادب را رعایت می‌کردند و همین ویژگی بود که ایشان را الگوی زنان و مردان قرار می‌دهد.
دومین ویژگی حضرت، امام‌شناسی ایشان است. حضرت فاطمه زهرا (س) در خانه ننشست و از امام زمان‌اش حمایت کرد. حضرت نه به خاطر این که حضرت علی (ع) همسرش بود از ایشان دفاع کرد بلکه دلیل اصلی حضرت، دفاع و حمایت از امام زمانش بود. ایشان شناختی از امام زمانش کسب کرده بود را به سایرین نیز نشان می‌داد.
زمان‌شناسی یکی دیگر از ویژگی‌های حضرت است که در بزنگاه‌ها و در سر زمان هر آنچه که لازم بود را مطرح می‌کردند، دشمن‌شناسی ویژگی دیگر حضرت است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم این ویژگی را داشتند و دشمنان را به مردم معرفی می‌کردند. ادب، حیا، عفت، فضیلت محوری و امام‌شناسی از جمله ویژگی‌هایی است که زنان و مردان جامعه امروز ما می‌توانند از حضرت الگو بگیرند.
دلیل لقب «سیدة النساء العالمین» حضرت زهرا (س)
دلیل اینکه به حضرت فاطمه زهرا (س) «سیدة النساء العالمین» و «سیّدَةُ نِساءِ أَهْلِ الجَنَّةِ فاطِمَة» می‌گویند این است که ایشان علاوه بر دعا و اهل ذکر بودن در تمام بخش‌های عملیاتی جامعه حاضر بودند.
فرهنگ فاطمی (س) را برای نسل امروز با زبان خودشان ترویج بدهیم
۵۰ نفر از یاران حضرت ولیعصر (عج) خانم‌ها هستن و این نشان از آن دارد که اسلام بیش از همه ادیان به زنان اهمیت می‌دهد و این ظرفیتی بی نظیر است که با بهره گیری از آن می‌توان برای نسل امروز با زبان خود آن‌ها فرهنگ‌سازی کرد و تفکرات حضرت فاطمه زهرا (س) را جهانی‌سازی نمود.
چگونگی شهادت حضرت فاطمه (س)
بسیاری از روحانیان و مراجع شیعه، معتقدند که حضرت فاطمه (س) در اثر صدمات و جراحات وارده که در حین رویداد خانه فاطمه الزهرا (س) اتفاق افتاده و منجر به شکستگی پهلو و سقط جنین ایشان شده به شهادت رسیده اند.
روایات در خصوص زمان شهادت دخت نبی اکرم (س)
روز دقیق شهادت حضرت زهرا (س) بر اثر نقل‌های مختلف تاریخی و نیز روایات و نقل‌های تاریخی مختلف دقیقا مشخص نیست. برخی آن را چهل روز بعد از رحلت پیامبر اسلام (ص)، برخی ۷۲ روز، گروهی ۷۵ روز، عده‌ای ۹۵ روز، گروهی سه ماه، و پاره‌ای دیگر شش ماه بعد از رحلت حضرت رسول (ص) دانسته‌اند.
تعطیلی در ایران
در ایران دو روز "۱۳ جمادی‌الاول" و "۳ جمادی‌الثانی" روز‌های احتمالی شهادت حضرت زهرا (س) دانسته شده است که این دو روز و روز‌های قبل و بعد از آن، به فاطمیه اول و فاطمیه دوم مشهورند و این روز در ایران تعطیل رسمی است و بعضی از مراجع تقلید در قم به صورت پیاده‌روی در عزاداری شرکت می‌کنند.
از سال ۱۳۷۹ ش بر اساس تصویب دولت جمهوری اسلامی ایران، روز ۳ جمادی‌الثانی به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) تعطیل رسمی اعلام شد. این تعطیلی به پیشنهاد آیت‌الله العظمی حسین وحید خراسانی، از مراجع تقلید شیعه بود که به امضای رئیس‌جمهور وقت به تصویب دولت رسید.
بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در ایران گسترش بیشتری یافت. بعضی از مراجع تقلید شیعه در این روز به همراه شیعیان و دسته‌های عزاداری پیاده‌روی می‌کنند. مسیر این پیاده‌روی در مشهد به سمت حرم امام رضا (ع) و در قم به سمت حرم حضرت معصومه (س) است.
فاطمیه اول
بر اساس حدیثی از امام صادق (ع) شهادت حضرت فاطمه (س) بعد از گذشت ۷۵ روز از رحلت پیامبر اکرم (ص) واقع شده است. (۱۳ جمادی‌الاول) شیعیان به این روز و چند روز قبل و بعد از آن، فاطمیه اول می‌گویند. در برخی مناطق شیعه‌نشین، مراسم عزاداری حضرت فاطمه (س) از فاطمیه اول شروع شده و تا فاطمیه دوم ادامه می‌یابد. در بین شیعیان مرسوم است که در این روز و برخی روز‌های قبل و بعد از آن، مراسم روضه‌خوانی و ذکر مصیبت در مساجد، حسینیه‌ها، تکایا و نیز در خانه‌ها برگزار می‌کنند.
فاطمیه دوم
بر اساس حدیثی دیگر که ابوبصیر از امام صادق (ع) نقل کرده است، شهادت حضرت فاطمه (س) در روز سه‌شنبه ۳ جمادی‌الثانی بوده است. عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری پیدا می‌کند. در قم بعد از تأسیس حوزه علمیه قم و زعامت شیخ عبدالکریم حائری، عزاداری در این روز‌ها احیاء شد.
۳ جمادی الثانی یا همان فاطمیه دوم روایت مشهورتر به شهادت حضرت
از میان احتمالات موجود درباره روز شهادت فاطمه (س)، ۳ جمادی‌الثانی در میان شیعیان مشهورتر است.
سنت عزاداری در سوگ شهادت صدیقه طاهره از دیرباز تا امروز
در زمان حیات ائمه اطهار (ع)، غالبا شیعیان اجازه عزاداری نداشتند، ولی نقل‌هایی از عزاداری اهل بیت (ع) برای حضرت زهرا (س) رسیده است. حضرت علی (ع) در زمان دفن حضرت فاطمه (س) به عزاداری پرداخت و خطاب به رسول الله (ص) از مظلومیت حضرت فاطمه (س) سخن گفت. همچنین از امام صادق (ع) نقل شده است که برای حضرت زهرا (س) عزاداری می‌کردند و در روضه خود از ماجرای سقط حضرت محسن (ع) و کتک خوردن حضرت زهرا (س)، یاد کرده‌اند.
قاضی عبدالجبار معتزلی (متوفی سال ۴۱۵ق) در کتاب دلائل النبوة گزارش کرده است: عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله مصر، دمشق، بغداد، الرمله، عسقلان و جبل السماق برای حضرت زهرا (س) و فرزندش حضرت محسن (ع) عزاداری می‌کردند. ابن اثیر معتقد است هر زمانی که شیعه صاحب قدرت بوده، به عزاداری برای اهل بیت (ع) پرداخته است. دولت‌های آل بویه، حمدانیان و فاطمیون در مصر از جمله دوره‌هایی است که او مثال می‌زند.
مدت عزاداری
در سنت شیعیان مدت خاصی برای عزاداری وجود ندارد و معروف شدن دهه اول یا دوم در سال‌های اخیر با تأسی به دهه اول محرم صورت گرفته است. شیعیان با توجه به اعتقادی که به جایگاه دختر رسول خدا (ص) دارند و شهادت ایشان را در راه دفاع از حقانیت امیرالمؤمنین علی (ع) می‌دانند، این ایام را بزرگ می‌دارند.
به عقیده آیت‌الله صافی گلپایگانی، آیت‌الله وحید خراسانی و آیت‌الله مکارم شیرازی محدوده عزاداری ایام فاطمیه از ۱۳ جمادی‌الاول تا ۳ جمادی الثانی به مدت ۲۰ روز است.
برپایی نمایشگاه‌ها و مراسم بزرگداشت در سوگ مادر اهل بیت
در سال‌های اخیر و پس از شیوع کرونا همزمان با ایام فاطمیه، علاوه بر برپایی مراسم سوگواری در برخی شهر‌های ایران بویژه در قم و تهران ماکت‌هایی از محله بنی هاشم، خانه حضرت زهرا، بیت‌الاحزان، بقیع، غدیر خم و... ساخته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.
کرونا و لزوم برپایی عزاداری ایام فاطمیه به شیوه‌های جدید
همانند ماه رمضان و شب‌های قدر امسال، ایام ماه رجب و سوگواری‌های محرم و صفر امسال که به دلیل شیوع ویروس کرونا و ایجاد محدودیت‌ها که امکان بهره برداری از مراسم‌های سال‌های گذشته را نمی‌داد مناسبت‌ها به شکلی متفاوت برگزار شد برای ایام فاطمیه نیز باید به اشکال دیگری ارادت خود را به حضرت زهرا (س) ابراز کنیم.
