چهارم ژانویه روز تولد «لویی بریل» در تقویم‌های جهانی، روز جهانی بریل نام‌گذاری شده است؛ لویی بریل در کودکی نابینا شده بود و با بهره‌گیری از تلاش‌های پیگیرانه، توانست خط عادی را به‌صورت برجسته بیاموزد و مانند همسالان خود بخواند و بنویسد. بریل در طول تحصیلات خود به این نتیجه رسید که خواندن و نوشتن به خط عادی برای نابینایان مشکل است بنابراین با کوششی شبانه‌روزی، توانست در شانزده‌سالگی خطی اختراع کند که هم‌اکنون پایهٔ سواد صدها هزار نابینا در سراسر جهان است.
به گزارش ایسنا، اگرچه خطر بریل اختراع شد و نابینایان نیز توانستند سواد خواندن و نوشتن را بیاموزند اما هنوز هم بعد از گذشت سال‌ها نابینایان برای خواندن رسید پول، خواندن اخبار مهم در یک روز، پیدا کردن داروی خود در وسایل خانه و هر چیزی که مربوط به خواندن با خط معمولی است مشکل‌دارند چراکه نیاز به خط بریل اغلب نادیده گرفته‌شده است، اگرچه در حوزه چاپ کتاب‌های درسی و غیردرسی شاهد اتفاقات خوبی در حوزه خط بریل هستیم.
قزوین ظرفیت خوبی در حوزه چاپ بریل دارد
حسن رجبی یکی از نابینایان فعال در حوزه فرهنگی و قرآنی است که در این خصوص به ایسنا می‌گوید: در حال حاضر ما در استان قزوین سه دستگاه چاپگر بریل تخصصی داریم که به‌واسطه آن ظرفیت پرینت یک‌میلیون صفحه بریل در سال فراهم‌شده است، برای بالفعل شدن این ظرفیت باید چالش‌های پیش روی حوزه چاپ بریل ازجمله هزینه تعمیر و نگهداری این دستگاه‌ها، وجود نیروی متخصص، اقلام مصرفی چاپ، صحافی، ویرایش، جلد فنر و ارسال را رفع کنیم.
وی افزود: آموزش‌هایی که افراد نابینا در مدارس و سطح آمورش عالی می‌بینند با آموزش افراد عادی مشترک است و نابینایان در دسترسی به منابع درسی محدودیتی ندارند، ما باید با پیشرفت علم در سطح جهان پیش برویم و از ابزار بریل الکترونیک استفاده کنیم اما با توجه به هزینه بالای آن ظرفیت استفاده برای همه نابینایان وجود ندارد، از طرفی این دستگاه‌ها در حوزه زبان فارسی محدودیت نرم‌افزاری دارد و نمی‌شود بهره‌برداری کامل از آن داشت.
این فعال فرهنگی خاطرنشان می‌کند: منابع مختلفی در حوزه‌های روانشناسی، مذهبی، کمک‌آموزشی و جزوات درسی دانشجویان در قزوین به خط بریل چاپ‌شده است، استان قزوین توانسته است کتاب‌هایی مانند «تربیت بدون فریاد اثر هال ادوارد رانکل» نیز به بریل تبدیل کند این کتاب با خط بریل به چهار جلد قطور تبدیل‌شده است، درواقع یکی از مشکلات بریل همین حجیم بودن کتاب‌ها است از طرفی کاغذ بریل گران‌قیمت و تهیه آن سخت است.
وی تصریح می‌کند: در حوزه کتاب مذهبی نیز به شورای عالی قرآن، امور رسیدگی به مساجد و اداره کل اوقاف و امور خیریه استان تأکید کردیم که هر عنوانی از منابع مذهبی مانند قرآن و ادعیه نیاز است ما می‌توانیم آن را تهیه کنیم، از طرفی به نهاد کتابخانه‌ها عمومی کشور اعلام آمادگی کردیم و کتاب‌هایی در حوزه کودک و نوجوان برای کتابخانه‌های عمومی کشور به‌صورت انبوه منتشر کردیم.
رجبی خاطرنشان می‌کند: انجمن حمایت از نابینایان قزوین امروز نقش تولیدکننده دارد و سعی می‌کند کتابداری را به نهاد کتابخانه‌ها محول کند و خودش در تأمین منابع به‌روز فعالیت کند اما ما بودجه و امکانات لازم برای چاپ کتاب به‌روز نداریم، کتاب‌هایی که چند سال از چاپشان گذشته معمولاً به بریل تبدیل‌شده این در حالی است که ما نیرو و امکانات داریم اما اعتبار لازم برای تهیه کاغذ بریل را نداریم این در حالی است که ما نه‌تنها استان قزوین بلکه می‌توانیم همه استان‌های مجاور را پوشش دهیم.
وی عنوان می‌کند: ما این توانایی را نیز داریم که فایل الکترونیکی بریل را در قزوین تولید کنیم، تخصص آن در استان وجود دارد و می‌توانیم آن را تولید و به‌کل جهان ارسال کنیم.
کتاب‌های دانشگاهی بریل بسیار کم است
مرضیه مولایی، دانشجوی دکتری فقه که نابینا است نیز در این خصوص به ایسنا می‌گوید: دانشجوی دکتری هستم اما منابع درسی‌ام به‌صورت بریل و صوتی پیدا نمی‌شود، در برخی از دروس مانند فقه فایل صوتی وجود دارد آن‌هم به‌گونه‌ای که چندین نفر این درس را خوانده‌اند و می‌توانم از بین آن‌ها انتخاب کنم اما در برخی دروس خط بریل و کتاب صوتی اصلاً وجود ندارد.
وی تأکید می‌کند: دسترسی به خط بریل در دیگر رشته‌ها را نمی‌دانم به چه شکل است اما در دوران کارشناسی همکلاسی‌هایم کتاب‌ها را برایم می‌خواندند و فایل صوتی برایم ارسال می‌کردند، اما در دوره کارشناسی ارشد با موسسه نابینایان قزوین آشنا شدم و آن‌ها تمام کتاب‌هایم را به فایل صوتی تبدیل کردند.
مولایی یادآور می‌شود: در خط بریل حس لامسه اهمیت زیادی دارد و ما باید کلمات را لمس کنیم اما گاهی چاپ بریل کیفیت خوبی ندارد و کلمات خوب چاپ نمی‌شود، گاهی نیز بعد از مدتی کلمات پاک می‌شوند مثلاً اگر آب بر کاغذ بریزد کلمات پاک می‌شود گاهی نیز بر اثر فشار وارد آمده بر کتاب در حمل‌ونقل و پست برخی کلمات پاک می‌شود.
وی عنوان می‌کند: قبل از کرونا برای ما روزنامه با خط بریل ارسال می‌کردند اما ارسال آن در دوران کرونا متوقف‌شده است، اما دسترسی به رمان‌ها و کتاب‌های با خط بریل آسان است و کتاب‌هایی که می‌خواهیم را از کتابخانه دریافت می‌کنیم، در حوزه قرآن با خطر بریل با کمبود روبه‌رو هستیم و قرآن‌های موجود نیز هزینه زیادی دارند که قادر به خرید آن نیستیم.
این دانشجو بیان می‌کند: این روزها کتاب‌های صوتی جایگزین کتاب با خط بریل شده است و من نیز ترجیح می‌دهم از کتاب صوتی استفاده کنم، اما استفاده طولانی‌مدت از کتاب صوتی باعث می‌شود که قدرت لمس کاهش پیدا کند و گاهی ممکن است در نوشتن یا خواندن متون بریل دچار اشتباه شوم چراکه به گوش کردن عادت کرده‌ام.
کتاب صوتی آفت خط بریل شده است
غلامعلی بخشی، رئیس هیئت‌مدیره موسسه نابینایان و کم‌بینایان قزوین نیز در این خصوص به ایسنا می‌گوید: نابینایان دارای توانمندی هستند و در حال حاضر نابینایان مطلق در کنار افراد عادی در دانشگاه‌ها درس می‌خوانند اما نیاز به تجهیزات ویژه دارند همان‌طور که افراد عادی بدون خودکار و کاغذ نمی‌توانند نت‌برداری کنند افراد نابینا نیز اگر تجهیزات در اختیارشان نباشد نمی‌توانند درک درستی از درس داشته باشند.
وی ادامه می‌دهد: ما سومین استانی هستیم که چاپگر خط بریل را وارد کردیم، این چاپگر می‌تواند ساعتی ۹۰۰ صفحه خط بریل چاپ کند، این امر می‌تواند در بحث جزوه‌های دانش‌آموزی و دانشجویی کمک کند، درواقع در این حوزه مشکلی نداریم و در کمتر از ۲۴ ساعت جزوه را منتشر می‌کنیم.
بخشی بیان می‌کند: ما در قزوین دستگاه چاپگر داریم اما اوراق بریل گران است و خرید آن در استطاعت موسسه نیست، چاپ کتاب بریل برای ما از این حیث مفید است که فرهنگ مطالعه بریل را تقویت می‌کند و سواد املایی بالاتر می‌رود بنابراین از مسئولین می‌خواهیم که در خرید کاغذ بریل به ما کمک کنند و اعتبار در نظر بگیرند.
وی افزود: این روزها باوجود کتاب‌های صوتی بریل خوانی کم شده است و همین امر باعث غلط املایی می‌شود، کتاب الکترونیکی بچه‌ها را راحت‌طلب کرده است و بچه‌ها تمایل کمتری به استفاده از خط بریل دارند.
خط بریل در سراشیبی نابودی
زهرا بهنامی‌پور، نابینایی است که ۲۰ سال خط بریل آموزش می‌دهد، در این خصوص به ایسنا می‌گوید: خط بریل خط مخصوص نابینایان است که از لوح و قلم و کاغذ مخصوص بریل استفاده می‌کنند، خط بریل درگذشته بیشتر موردتوجه قرار می‌گرفت اما بچه‌های امروزی تمایلی به یادگیری خط بریل ندارند.
وی افزود: این روزها انواع نرم‌افزار و گوشی و وسایل الکترونیک ایجادشده است که بچه‌ها ترجیح می‌دهند به‌جای خط بریل از آن‌ها استفاده کنند، درگذشته تنها راه خواندن برای نابینایان بریل خوانی بود اما این روزها انگار خط بریل منسوخ‌شده است، این در حالی است که خط بریل علاوه بر خواندن حس لامسه فرد را نیز تقویت می‌کند.
این معلم خط بریل می‌گوید: ما نابینایان از ۵ حس، حس بینایی را نداریم اما اگر خودمان را به وسایل الکترونیک وابسته کنیم حس لامسه ما کاهش پیدا می‌کند و فرد نابینای بدون لامسه یعنی فردی که توانایی انجام کاری را ندارد.
انتهای پیام
