به گزارش خبرگزاری تسنیم از یزد، وقتی در کشوری به وسعت ایران و با قدمت چندین هزار سال زندگی می کنیم از هر گوشه و کنار آن پیشه‌هایی می‌یابیم که خاص آن منطقه و مردم است. پیشه‌هایی که نسل در نسل ادامه یافته و همراه با تغییر و تحول روزگار و تکنولوژی به نسل امروزی رسیده است.
زیلوبافی ازجمله شغل‌های سخت روزگاران پیشین است که با توجه به نوع جنس وبافت در شهرستان میبد قدمت 800 ساله دارد و مهد زیلوبافان ماهر به شمار می‌رود.
محمدرضا دهقانی فیروزآبادی، معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی استان یزد، در گفت وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: از آذر ماه 97 با معرفی شدن میبد به عنوان شهر جهانی زیلو توسط شورای جهانی صنایع دستی، پروژه توسعه خوشه زیلو هم برای حمایت غیر مستقیم دولت از این هنر صنعت با مشارکت شرکت شهرک‌های صنعتی استان و سازمان جهاد دانشگاهی یزد آغاز بکار کرد.
لزوم اعتمادسازی در حوزه صنعت زیلو یزد
وی گفت: در پروژه توسعه خوشه زیلو بیشترین تمرکز بر ارائه مشاوره، تسهیل گری و کمک به 300 کارگاه و 300 بافنده در میبد هستند تا با هم افزایی و کنار هم قرار گرفتن آنها مشکلات مشترک شناسایی، حل و فصل و به توسعه کسب و کار آنها کمک شود.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی استان یزد با اشاره به لازمه ایجاد اعتماد سازی بین ذی نفعان و کارگاه‌ها برای شناسایی مشکلات و دغدغه‌های زیلوبافان و همچنین شناساندن فعالیت‌های تیم توسعه خوشه زیلو به زیلوبافان بیان کرد: از طریق برگزاری انواع دوره‌ها و کارگاههای آموزشی، برگزاری تورهای صنعتی و بازدید از نمایشگاه‌ها تلاش شد تا اعتماد دو طرف جلب شود و بتوانیم به توسعه هنر صنعت زیلو کمک کنیم.
وی تصریح کرد: خوشه زیلو فقط شامل کارگاه‌ها و زیلوبافان نیست بلکه تمام کسانی که در حوزه رنگرزی، آماده سازی دستگاه ها، بازار یا حتی نهادهای دولتی و خصوصی که از این هنر حمایت می کنند خوشه زیلو را تشکیل می دهند.
دهقانی فیروزآبادی شناسایی هنرمندان زیلوباف و سلامت آنها را از دغدغه‌های اصلی تیم توسعه خوشه زیلو دانست و گفت: با ایجاد
بانک اطلاعاتی منظم از طریق مراجعه به زیلوبافان اطلاعات جامعی کسب شد و با برنامه پایش سلامت حدود 70 نفر از هنرمندان زیلوباف به مراکز طب کار مراجعه کرده و از نظر سلامت جسمانی مورد بررسی قرارگرفتند و مشخص شد که چه مشکلات رایجی در بین زیلوبافان وجوددارد تا بتوانیم برای آنها چاره اندیشی کنیم.
وی با اشاره به رکود شدید هنر صنعت زیلو در دهه 80 و اوایل دهه 90 بیان کرد: برای تولید زیلوی با کیفیت دوره آموزشی زیلوبافی با اساتید زیلوباف برای زیلوبافان موجود و جدید ارائه شد و با پرداخت 70 درصد هزینه‌های آموزش، فرآیند آموزش با کیفیت به هنرمندان انجام شد تا به زیلوبافان ماهر و توانمندی تیدیل شوند.
مدیرعامل شرکت توسعه خوشه زیلو دوره‌های آموزشی تربیت مربی زیلوبافی را از دیگر دغدغه‌های تیم توسعه خوشه زیلو برشمرد و گفت: با کمک یارانه ای که پرداخت می کنیم 14 کارگاه در میبد مشغول آموزش مربیگری هستند.
وی افزود: نگرانی دیگر تولید زیلوی مرغوب با نخ پنبه ای خالص است که با رایزنی‌های انجام شده هفت کارگاه در کنار هم سفارش قابل توجهی ایجاد کردند و بدینگونه مواد اولیه خالص و با کیفیت در اختیار زیلوبافان قرار می گیرد.
دهقانی همچنین کمک به زیلوبافان برای ایجاد انجمن صنفی زیلوبافان را از حایز اهمیت خواند و بیان کرد: با تشکیل این انجمن هنرمندان می توانند مطالباتشان را بهتر به مسئولان برسانند و خدمات صنعتی خود را تسهیل کنند.
زیلو ظرفیتی بسیار عظیم در حوزه‌های جهانی است
وی با اشاره به لزوم معرفی زیلوی میبد به دیگر شهرها و حتی کشورهای خارجی گفت: با برگزاری جشنواره زیلوی برتر در سه بخش بافت برتر، طرح و نقش برتر و محصول برتر زمینه معرفی زیلوی با کیفیت به تولیدکنندگان، خریداران و مصرف کنندگان فراهم می شود و از این طریق هنر صنعت زیلو جایگاه بهتری پیدا می کند و ما می توانیم زیلویی را با طرح‌ها و کاربردهای جدید و کیفیت عالی به بازار عرضه کنیم.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی استان بازار زیلو را یکی از چالش‌های این هنر صنعت معرفی کرد و گفت: با شیوع ویروس کرونا بازار زیلو بسیاری از گردشگران و خریداران خود را از دست داده و نیاز به گسترش بازار فروش زیلو و حضور فعال در استان‌های دیگر داریم.
وی تشریح کرد: از مسئولین انتظار می رود استان یزد که شهر جهانی زیلو را درون خود قرار دارد پایگاه فروشی در مرکز استان به هنر صنعت زیلو اختصاص بدهند تا بتوانیم حداقل در مرکز استان محصولات را عرضه کنیم و همچنین زمینه حضور هنرمندان را در سایر شهرها فراهم کنند.
دهقانی افزود: از آنجائیکه مسئولین دولتی به کارکنان خود دسترسی خوبی دارند حداقل می توانند زمینه فروش زیلو را به کارکنان و ادارات فراهم کنند چراکه مصوبه مجلس هم هست که دستگاه‌ها برخی از خرید خود را از صنایع دستی انجام دهند.
وی گفت: علی رغم تلاش شرکت شهرک‌های صنعتی استان و سازمان جهاد دانشگاهی یزد برای ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب، به دلیل آنکه هنرمندان صنایع دستی نمی توانند از خدمات بیمه ای برخوردار باشند با مشکلات بسیلر زیادی رو به رو هستند که باید دولت مشکلات بودجه ای در پرداخت یارانه به هنرمندان را رفع نماید تا هنرمندان بتوانند از خدمات بیمه ای استفاده نمایند.
مدیرعامل شرکت توعه خوشه زیلو تشریح کرد: در یک یا دو سال اخیر صندوق کارآفرینان تسهیلات خوبی به هنرمندان داده و کارگاههای زیادی ایجاد شده ولی در واقع زمانی این کارگاه‌ها موفق می شوند که تداوم داشته باشند و لازمه این کار توسعه فروشگاه‌ها و همین طور خدمات بیمه ای است که باید مد نظر مسئولین قرار بگیرد.
زیلو زمینه بسیار خوبی برای صادرات به کشورهای مختلف جهان را دارد
وی زیلو را یک فرش تمام پنبه ای و دوستدار محیط زیست و برگرفته از اصالت و فرهنگ ایران برشمرد که زمینه خوبی برای صادرات بخصوص برای کشورهایی که علاقه مند به این موضوعات هستند، می باشد.
دهقانی فیروز آبادی صادرات زیلوی میبد را محدود برشمرد و گفت: برای صادرات نیازمند تولید بهتر وساماندهی شده، کارگاههای بیشتر و به طور کلی داشتن استاندارد‌های لازم در این زمینه هستیم که امیدواریم در اواخر دوره پروژه توسعه خوشه زیلو تا یک یا دو سال آینده شاهد حضور گسترده تری از زیلو در بازارهای ملی و بین المللی باشیم.
عبدالکریم غنی پور مسئول شرکت تعاونی زیلوبافان میبد درگفتگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به قدمت 800 ساله زیلوی میبد اظهار داشت: با روی کارآمدن فرش ماشینی و موکت، زیلو کم کم از دور خارج شد و تا 40 سال پیش زیلوبافی انگشت شمار شد و از 800 دستگاه به 10 دستگاه رسید ولی چند سال اخیر رونق دوباره ای گرفت.
وی گفت: تا 6 ماه پیش وضعیت خوبی داشتیم ولی با شیوع ویروس کرونا و نداشتن گردشگر بازار فروش بسیار خراب شده است.
مسئول شرکت تعاونی زیلو بیمه نبودن زیلوبافان وخدمات بانک‌ها در پرداخت وام به تولیدکنندگان را از جمله مشکلات عمده تولیدکنندگان دانست و گفت: با این وضع دوباره بسیاری از زیلوبافان بیکار و تولیدکنندگان تعطیل می شوند.
وی تشریح کرد: سال گذشته وام 500 میلیون تومانی گرفتند که بانک به آنها حکم کرده فقط باید جنس بخرند و پول وام را به حساب کارخانه ریختند و تمام آن صرف خرید نخ شد که الآن کل انبار پر از دوک‌های نخ و از طرف دیگر زیلوی آماده می باشد و سررسید اقساط وام آمده، درصورتی که نمی توانم دستمزد کارگران را بپردازم یا افزایش دهم و حتی هزینه‌های جاری و تعمیر دستگاه‌ها هم غیر قابل پرداخت است.
غنی پوربا اشاره به اینکه آن طور که باید از این صنعت حمایت شود، نمی شود و تسهیلات پرداهتی در جای خود به مصرف نمی رسد بیان کرد: مسئولی را داریم که 100میلیون فاکتور آورده که وام دریافت کرده برای خرید دستگاه که 700 هزار تومان می شود که ببینید چند دستگاه می شود ولی یک زیلوبافی که زیلویش خریداری نمی شود چون خریدار پول ندارد باید در سختی امورات را بگذراند وگاهی این شغل را رها می کند و به دنبال کسب و کار دیگری می رود یا وقتی تسهیلات 5 میلیاردی در نظر گرفته می شود برای آموزش هنرمندان جدید تنها 3 میلیارد پرداخت می شود و مابقی در خرید خانه و مسکن و جاهای دیگر مانند بسیاری دیگر از این نوع تسهیلات خرج می شود.
وی گفت: ما انتظار داشتیم حداقل بازار داخلی استان از ما حمایت کند و در مساجد، اماکن مذهبی، مدارس ودر بسیاری از دستگاه‌هایی که می توانند از زیلوی میبد استفاده شود.
در بازدید از یکی از کارگاههای بافت زیلو، بافنده ای که 50 سال در این زمینه فعالیت دارد گفت: زیلوبافی درآمد بالایی ندارد و کار پرزحمتی است ولی برکت فراوانی در آن نهفته است.
مردم زیلو را در خریدهای خود جای دهند
وی گفت: فقط می توانیم از مردم و مسئولین بخواهیم زیلو را هم در خریدهای خود جای دهند و در کنار استفاده از فرش از این زیرانداز سبک و خنک استفاده کنند.
جوان هنرمندی که ده سال در این زمینه فعالیت دارد گفت: تمام کسانی که دراین کارگاه فعالیت دارند عاشقانه کار می کنند وبا وجود نداشتن بیمه و دستمزد پائین باز هم به فعالیت خود ادامه می دهند تا این هنر از بین نرود.
وی گفت: جوانان امروز به دنبال کارهای کم درآمدی مثل این کار نیستند این کار به نوعی نقاشی و حسابگری در ذهن نیاز دارد.
زیلوباف جوان با اشاره به اینکه وقتی خود مسئولان حمایت نمی کنند نمی توان انتظاری از مردم داشت بیان کرد: بسیاری از مسئولان استانی اهل شهرستان میبد هستند حتی سازمان‌هایی مثل میراث فرهنگی که معرفی کننده و نماینده قشر هنری، فرهنگی و تاریخی هستند از زیلوی میبد استفاده نمی کنند.
وی علاقه جوانان به این هنر را کم دانست و گفت: مزد زیلوباف گران نمی شود و هرسال با افزایش قیمت در مواد اولیه هیچ افزایش قیمتی در دستمزد نیست چراکه افزایش قیمت در دستمزد یعنی افزایش قیمت فروش بنابراین اگر قیمت زیلو بالا باشد خریدی انجام نمی شود به همین علت مجبوریم با دست مزد پائین کار کنیم.
این جوان هنرمند تشریح کرد: مسئولان بسیاری برای حمایت به کارگاههای زیلو می آیند و خبرنگاران بسیاری خبر تهیه کردند ولی بعد از بیرون رفتن از کارگاه همه چیز فراموش می شود.
وی با اشاره به اینکه تنها برگزاری نمایشگاه و جشنواره و دید و بازدیدهای رسمی و غیر رسمی مشکلات بافندگان زیلو را حل نمی کند افزود: برای درک مشکلات زیلو باید پای عمل بیایند; اگر مسئولان حرکت مفیدی انجام ندهند خیلی زود این هنر صنعت به دست شهرهای دیگر مانند کاشان و اصفهان می افتد.
زیلو دست بافته ای خنک و مناسب هوای گرم است
ماشاا... غنی پور از استاد کاران این هنر گفت: زیلو دست بافته ای خنک و مناسب هوای گرم است.
وی با اشاره به طرح‌های این دست بافته که از اشکال هندسی, حیوانات, گیاهان و طرح‌های اصیل ایرانی الهام گرفته شده گفت: طرح‌هایی همچون برگ بیدی, سروی, نقش گره و کتیبه در بافت زیلو کاربرد زیادی دارد.
غنی پور بزرگترین مشکل این صنعت را نبود بیمه دانست و گفت: اینکه جوانان ما به این سمت نمی آیند به همین دلیل است و هر دفعه مسئولین قول پیگیری می دهند ولی کاری انجام نمی شود.
وی افزود: در این ایام کرونایی قول وام 6 میلیون تومانی به زیلوبافان دادند ولی هنوز هیچ وامی پرداخت نشده و کسی جواب گو نیست.
این فن یا بهتر است بگوییم این هنر صنعت که تا چند سال پیش در گمنامی به سر می برد این روزها به مدد ثبت جهانی شدن جانی دوباره گرفته اما مشکلات پیشروی این هنر زیبای اصیل ایرانی بیشتر از آن است که با اقدامات تشریفاتی حل شود.
بیمه نبودن بافندگان زیلو، مشکلات در تأمین مواد اولیه با قیمت مناسب برای تولیدکنندگان، نبود بازار فروش مناسب و دستمزد پائین بافندگان از جمله مشکلاتی است که آه از نهاد این قشر زحمت کش بلند کرده است.
مشکلاتی که همیشه با دادن قول‌ها و وعده وعیدهایی از سوی مسئولین در مقابل دوربین‌ها و در جمع مسئولین مورد توجه قرار می گیرد و بعد در پیچ و خم مسئولیت‌های فردی به فراموشی سپرده می شود.
فراموش کردن این هنر صنعت بدون شک نتیجه ای سخت تر از عمل به وعده‌ها و حل کردن مشکلات این هنرمندان و این هنر صنعت دارد، مشکلاتی که در صورت نادیده گرفته شدن بیش از حد، اصالتِ هنر و فنون خاصِ این دست بافته به دست افراد بی هنر و ناشی می افتد که تنها با توجه به منافع مادی و مقطعی خود اقدام به تولید می کنند.
گزارش از نعیمه دهقان
انتهای پیام/ 784/ش
