سفر به غرب و شرق اصفهان؛ از دیار حججی‌‌ها تا بازدید از اثر ثبت یونسکو در اردستان

خبرگزاری فارس پنج شنبه 11 فروردین 1401 - 15:07
سفر به غرب و شرق اصفهان؛ از دیار حججی‌‌ها تا بازدید از اثر ثبت یونسکو در اردستان

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، شهرستان نجف‌آباد با جمعیت حدود ۲۳۵ هزار نفر، یکی از پرجمعیت­‌ترین شهرستان‌های استان اصفهان است که در ۲۵ کیلومتری غرب اصفهان بنا شده‌ است؛ طراح و معمار این شهرستان نیز همچون اصفهان، ریاضی‌­دان و دانشمند معروف شیخ بهایی بوده است.

نجف‌آباد از جمله شهرستان‌هایی بود که در دوران پیروزی انقلاب اسلامی نقشی پیشگام داشته است و به شهر علم، ایمان و ایثار شناخته می‌شود.

نجف‌آباد از جاذبه‌های گردشگری زیادی برخوردار است که از جمله آن می‌توان به برج‌های کبوترخانه‌ خارون (ارگ شیخ بهایی) و صفا، عصارخانه بزرگ، عصارخانه زمانیان، خانه­‌های تاریخی و ... اشاره کرد.

همچنین این شهرستان از قدیم به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید بادام کشور مطرح بوده، به طوری که در حال حاضر با وجود خشکسالی‌های اخیر، بیش از هزار و ۲٠٠ هکتار از باغات آن به کاشت بادام اختصاص دارد و سالانه به طور متوسط ۲ هزار و ۴۰۰ تن بادام در نجف‌آباد تولید می‌شود که ۶۰ درصد آن به بازارهای داخلی و خارجی صادر می‌شود.

مهم‌ترین ارقام بادام نجف‌آباد شامل مامایی، ربیع، محب‌علی و دیرگل است و قدمت صادرات آن به مناطقی مانند هند در حدی است که در بخش‌هایی از این کشور، بادام را با عنوان «نجف‌آباد» می‌شناسند. 

در کنار بادام، انار نیز به‌عنوان درختی سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه، در زمره تولیدات شاخص کشاورزی آن محسوب می‌شود به طوری که در حال حاضر بیش از ۶۴۰ هکتار از باغات نجف‌آباد به کاشت انار اختصاص پیداکرده و سالانه نزدیک به ۳ هزار و ۸۰۰ تن محصول از آن برداشت می‌شود؛ ملس دانه قرمز، نادری بادرود و آلک معمولی از مهم‌ترین انواع انارهای شهرستان هستند.

منابع آبی منطقه نجف‌آباد شامل رودخانه مرغاب، قنات‌های منتهی به شهر و چاه‌های عمیق بوده که در حال حاضر بیش‌تر قنات‌ها و رودخانه مرغاب خشک شده‌اند، ولی کشاورزان با استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت، نجف‌آباد را در بسیاری از محصولات کشاورزی به قطب تولید استان و حتی کشور تبدیل کرده‌اند؛ در کنار کشاورزی، دامداری و پرورش صنعتی گاو، گوسفند، انواع طیور و زنبور عسل نیز در شهرستان دارای جایگاه ویژه‌ای است و توانسته خود را به عنوان یک قطب مهم در سطح ملی مطرح کند.

مجموعه تاریخی هفت برج خارون

پربازدیدترین جاذبه گردشگری نجف‌آباد که متعلق به دوران قاجار است و به مساحت نزدیک به ۳ هزار مترمربع در جنوب شرقی شهر و در بلوار بهارستان قرار گرفته، مجموعه تاریخی هفت برج خارون نام دارد؛ این مجموعه که نزدیک نهر قدیمی خارون واقع شده، دارای ۷ برج منفرد از هم است که با دیوارهای کاه‌گلی ۴ متری به یکدیگر مرتبط شده‌اند. 

تقسیم‌بندی برج‌ها در زوایا و اضلاع دیوارها و نیز سر در ورودی  این مجموعه، منظره زیبایی را به وجود آورده که به وسیله هشتی و اتاق‌هایی در بالا و پایین و زیرزمین، ورود به این مکان را ممکن می‌سازد؛ برج‌های این مجموعه به‌عنوان محل زندگی کبوتر ساخته‌ شده است.

 هفت برج خارون با امکاناتی مانند فضای سبز، آب نما، غرفه‌های متعدد نمایشگاهی، چایخانه سنتی و سالن اجتماعات با کاربری‌های فرهنگی، تفریحی و گردشگری فضایی متفاوت برای گردشگران دارد. 


هفت برج خارون نجف‌آباد

پارک  ملی قمیشلو، طبیعت زیبای غرب اصفهان

 پارک ملی قمیشلو از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت شده جهان است؛ ۱۵۰ سال قبل، ظل‌السلطان، پسر بزرگ ناصرالدین شاه و حاکم اصفهان، قمیشلو را به عنوان قرق و شکارگاه اختصاصی اعلام و حتی از چرای دام در این منطقه جلوگیری کرد؛ بیش‌تر اقلیم منطقه نیمه‌خشک بیابانی و قسمت‌های کوچکی در ارتفاعات نیز نیمه‌مرطوب هستند؛ از جاذبه‌های گردشگری آن می‌توان به باغ قمیشلو در مجاورت قلعه تاریخی قمیشلو و مشاهده جمعیت مطلوبی از آهوی ایرانی و قوچ و میش اشاره کرد.


پارک ملی قمیشلو نجف‌آباد

خانه مهرپرور، موزه مردم‌شناسی نجف‌آباد

خانه مهرپرور که مجموعه فضاهای آن در قالب یک فرم مستطیلی شکل در طرفین حیاطی وسیع به صورت جبهه شمالی و جنوبی قرار گرفته، پس از خرید توسط شهرداری، مرمت و تجهیز شده و به عنوان نخستین و تنها موزه مردم‌شناسی نجف‌آباد مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بازدیدکنندگان از این موزه می‌توانند با تاریخ و فرهنگ نجف‌آباد آشنا شوند.


موزه مردم‌شناسی نجف‌آباد

عصارخانه اخلاقی 

عصارخانه را می‌توان کارخانه کوچک روغن‌گیری دانست که چند نمونه آن در سطح نجف‌آباد فعال بوده و حتی برخی از آن‌ها با اعمال تغییراتی، همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. 

زیباترین و بزرگ‌ترین عصارخانه نجف‌آباد که در دوران صفوی در وسط بازار شهر ساخته شده را می‌توان عصارخانه اخلاقی دانست؛ در عصارخانه‌ها به کمک چرخش سنگی بزرگ با نیروی حیواناتی مانند شتر، دانه‌های روغنی به محصولات پرکاربردی تبدیل می‌شدند.

از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد عصارخانه اخلاقی می‌توان به حجاری صورت گرفته بر روی سنگ آن اشاره کرد که طی آن آخرین آیه سوره قلم به تاریخ ۱۰۹۴ هجری قمری به خط «محسن امامی» حک شده است؛ این عصارخانه شامل ورودی، هشتی، چندین فضا با پلان هشت وجهی به عنوان محل آسیب‌ها، تیرخانه یا قسمت روغن‌گیری، انبار، شترخوان و بارانداز است.

در بخش تیرخانه، تالاری به طول و ارتفاع بیش از ۱۰ متر با سقفی گنبدی از خشت خام وجود دارد که زیبایی و طرز اجرای استادانه پوشش آن، هر بیننده‌ای را شگفت‌زده می‌کند.


عصارخانه اخلاقی نجف‌آباد

گلزار شهدای نجف‌آباد، گلستانی سرشار از لاله‌های بر خاک خفته

شهرستان نجف‌آباد تاکنون بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ شهید در طول دوران مبارزات انقلاب، سال‌های دفاع مقدس و عرصه امنیت تقدیم ایران اسلامی کرده که این تعداد با آمار شهدای ۳ استان کشور برابری می‌کند.

در میان این شهدا، نام بیش از ۸۷ سردار شهید دیده می‌شود و از شهدایی مانند سردار احمد کاظمی، سردار غلامرضا صالحی، دکتر سید حسن آیت و حجت‌الاسلام محمدمنتظری، شهید منا دکتر عباسعلی جوزی و همچنین شهید مدافع حرم محسن حججی، می‌توان به عنوان شاخص‌ترین آن‌ها یاد کرد.

نجف‌آباد با ۱۳ خانواده ۳ شهیدی، ۲۳۷ خانواده ۲ شهیدی، یک خانواده ۴ شهیدی، ۱۱۰ طلبه شهید، ۲۳۰ پاسدار شهید، ۷۱۲ دانش‌آموز شهید و ۷۴ دانشجوی شهید و بیش از ۱۵ شهید مدافع حرم توانسته خود را به یکی از شاخص‌ترین شهرهای کشور در عرصه ایثار و شهادت تبدیل کند.


گلزار شهدای نجف‌آباد

خانه  تاریخی نوریان 

خانه  تاریخی نوریان، بزرگ‌ترین خانه تاریخی مرمت شده نجف‌آباد است که با مساحت بیش از هزار و ۱۰۰ مترمربع در اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی در محله تاریخی نصیر به صورت بخش شاه‌نشین و یک خلوت جداگانه ساخته شده است؛ در این خانه کتاب هم‌زمان با فراهم شدن بستر ارائه انواع کتب در رده‌های مختلف سنی و انواع بازی‌های فکری، ماهیت تاریخی خانه نیز به‌عنوان یک جاذبه گردشگری حفظ شده است.


خانه تاریخی نوریان

برج‌های ۲ قلوی صفا

برج‌های ۲ قلوی صفا از دسته ساختمان‌های خشتی و بلند نجف‌آباد بوده که برای اسکان و نگهداری کبوترها، به منظور جمع‌آوری و برداشت کود کبوتری در باغ‌ها و مزرعه‌ها بنا می‌شده‌ است؛ برج‌های ۲ قلوی صفا با پلان‌های مستطیل شکل و الگوی شکل‌گیری و ساخت معماری کاملاً متقارن از لحاظ معماری دارای ظاهری بسیار متمایز در بین سایر برج‌های کبوترخانه کشور است؛ این بنا جزو مجموعه بافت تاریخی صفا شامل حمام، مسجد و خانه‌های تاریخی است.


برج‌های دوقلوی صفا در نجف‌آباد

اردستان

یکی دیگر از شهرستان‌های تاریخی استان اصفهان، شهرستان اردستان است که شهرستانی نسبتاً کوچک با مساحت ۱۱ هزار کیلومترمربع و جمعیت ۴۱ هزار نفر است و در شمال‌ شرق اصفهان قرار دارد؛ در این شهرستان زیبا، اماکن دیدنی طبیعی و تاریخی متعدد به چشم می‌خورد.

قنات مون

قنات مون یک قنات ۲ طبقه و ۸۰۰ ساله است؛ این قنات در یکی از قدیمی‌ترین محلات اردستان قرار دارد و بر اساس اسناد تاریخی، قدمت این قنات به دوران کیانیان، اشکانیان و ساسانیان باز می‌گردد؛ برخی چنین می‌گویند که «مقنی یزدی» بانی ساخت این قنات شده‌ است‌ و برخی دیگر ساخت آن را به ارکان حکومتی نسبت می‌دهند.
 
در این قنات ۲ کانال مختلف به چشم می‌خورد که کانال بالایی حدود ۲۰۰ متر از کانال پایینی دورتر است؛ آب این قنات قابل شرب، شیرین و بسیار خوش‌طعم است؛ لازم به ذکر است قنات مون یکی از آثار ملی ایران و آثار جهانی یونسکو به حساب می‌آید.


قنات مون اردستان

مسجد جامع اردستان 

مسجد جامع اردستان در لیست آثار ملی ایران قرار دارد؛ این مسجد ۴ ایوان دارد که اگر به سبک ساخت این مسجد دقت کنید، می‌توانید متوجه الگوبرداری استادانه این مسجد از مسجد جامع اصفهان شوید یعنی در ساخت هر ۲ مسجد، از سبک معماری رازی استفاده شده است. 

این مسجد طی حمله وحشیانه مغول‌ها به ایران، آسیب بسیاری را متحمل شد، در حقیقت این مسجد در قرن سوم از یک آتشکده به مسجد تغییر کاربری پیدا کرد؛ در دوران سلجوقی نیز بخش بسیاری از آن آسیب دید و پس از آن با کمک دولت و همت مردم به شکلی که امروز شاهد آن هستیم بازسازی شد.

این مسجد وسعت بسیاری دارد و نخستین مسجد ۲ طبقه در تاریخ اسلام است؛ ظاهر این مسجد بسیار بی‌آلایش است و خبری از کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای در آن به چشم نمی‌خورد؛ با وجود این، با دیدن مسجد بی‌تردید سبک معماری آن را تحسین خواهید کرد.


مسجد جامع اردستان

منطقه حفاظت‌شده کهیاز 

کهیاز نام یکی از زیباترین مناطق طبیعی و اماکن دیدنی اردستان است که در ۵ کیلومتری شرق شهرستان اردستان قرار دارد؛ وسعت این منطقه به حدود ۴۲هزار هکتار می‌رسد که از سال ۱۳۸۱، سازمان حفاظت از محیط زیست، این منطقه را حفاظت‌شده اعلام کرد.

از نظر طبیعی، در منطقه کهیاز پوشش گیاهی بسیار انبوه و متنوعی وجود دارد؛ قرارگیری موقعیت خاص منطقه در کنار پوشش گیاهی مناسب و منابع آب کافی، کهیاز را به مکانی امن و آرام برای زندگی حیوانات مختلف تبدیل کرده است، در این منطقه می‌توانید شاهد انواع گیاهان بوته‌ای و درختچه‌ای و انواع گل‌های منحصر‌ به‌ فرد باشید.

اکوسیستم در این منطقه بسیار پویا است؛ در این منطقه حیواناتی همانند قوچ، آهو، پلنگ، گرگ، کفتار و انواع پرندگان همانند کبک، زاغ، تیهو و سایر پرندگان زندگی می‌کنند، لازم به ذکر است منطقه حفاظت شده کهیاز را به‌‌ عنوان یکی از زیستگاه‌های پلنگ آسیایی می‌شناسند؛ همچنین قوچ ایرانی که از کمیاب‌ترین انواع قوچ در ایران هست نیز به‌ وفور در این منطقه زندگی می‌کند.


منطقه حفاظت شده کهیاز

آتشکده مهراردشیر اردستان

آتشکده‌ باستان مهراردشیر جوزء اماکن دیدنی اردستان به حساب می‌آید و قدمت آن به دوران ساسانی می‌رسد؛ گویا بهمن، پسر اسفندیار که او را با نام اردشیر درازدست هم می‌شناختند، دستور داد تا این آتشکده را دقیقاً در همین مکان بنا کنند که از نظر معنای لغوی، این آتشکده به‌ معنای محل مقدس یا همان جای پاک و روشن است.


آتشکده مهراردشیر اردستان

قلعه سنگ بست زواره

قلعه سنگ بست زواره یکی دیگر از زیباترین اماکن دیدنی اردستان است که بعد از قلعه الموت قزوین، بزرگ‌ترین قلعه کشور به حساب می‌آید؛ قدمت این قلعه به دوران سلجوقیان می‌رسد و بر اساس اسناد تاریخی فردی با نام «ابوعلی دهدار زواره‌ای»، این قلعه را در زمینی به مساحت ۱۵۰۰ مترمربع در ۲ طبقه بنا کرد.


قلعه سنگ بست زواره

کاخ سرخان‌آباد

کاخ سرخان‌آباد یکی دیگر از اماکن دیدنی اردستان است، این کاخ به دوران قاجار و  حکومت ناصرالدین شاه تعلق دارد؛ کاخ سرخان‌آباد با ۲۰ ستون رنگی از نظر معماری شباهت بسیاری به عمارت چهل ستون اصفهان دارد و می‌توان آن را نمونه‌ای بارز از معماری تماشایی ایرانی دانست؛ این کاخ یک حمام، آسیاب و برجی بادی ۲ طبقه را در نزدیکی خود جای داده است و می‌توان گفت که ساکنان این خانه بی‌تردید جزو طبقه اشرافی بوده‌اند.


کاخ سرخان‌آباد اردستان

بازار آجری زواره 

این بازار قدیمی در دوران سلجوقی بنا شده است و حدود ۲۰۰ متر طول دارد و عرض آن به ۳.۵ متر می‌رسد؛ در ساخت این بازار از سقف مخروطی استفاده کرده‌اند و در ۲ طرف این بازار، کاروانسرا وجود داشت، البته امروزه یکی از آن‌ها تخریب شده و فقط امکان بازدید از یکی از آن‌ها وجود دارد؛  این بازار برخلاف بسیاری از بازارهای قدیمی که هنوز هم در آن داد و ستد انجام می‌شود، راکد و خالی باقی مانده است.


بازار آجری زواره

انتهای پیام/۶۳۱۲۸/ح/ ق

منبع خبر "خبرگزاری فارس" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.