حدود 38 سال است که بخش زیادی از پسماندهای پهنه مرکزی استان گیلان در سایت زباله سراوان جمع شده و آن طور که مدیرکل محیط زیست گیلان می گوید، شیرابه ناشی از زباله های انباشت شده در جنگل سراوان، هم به طبیعت منطقه آسیب وارد می کند و هم با ورود به تالاب انزلی و از طریق پرندگان و ماهی ها، وارد سفره انسان ها می شود. پس از تهیه گزارش روز گذشته از این معضل زیست محیطی مرکز گیلان، امروز درباره راهکارهای رفع این مشکل با شهردار رشت گفت و گو کردیم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، جنگل سراوان با وجود طبیعت زیبایی که دارد، از سال 63 تا کنون، محل دپوی حجم انبوهی از زباله های چند شهر گیلان از جمله رشت، فومن، شفت، صومعه سرا، خشکبیجار، کوچصفهان و لشت نشا بوده است. در واقع، این محل که در ابتدا قرار بود یک سایت موقت برای دفن پسماندهای پهنه مرکزی استان گیلان باشد، در 38 سال گذشته به محلی دائمی برای دپوی پسماند تبدیل شده است.
اکنون نیز سایت سراوان یکی از دو سایت اصلی سیستم مدیریت پسماند شهرداری رشت محسوب می شود که به عنوان محل دفن زباله ها مورد استفاده قرار می گیرد و سایت دیگر این سیستم نیز سایت لاکان است که محل پردازش پسماندهای رشت محسوب می شود. آن طور که هم که رضا زمانی، مدیرکل محیط زیست گیلان به رکنا گفته است، در حال حاضر حدود یک میلیون تن زباله در سایت سراوان جمع شده و ارتفاع کوه تشکیل شده از انباشت این زباله ها به 97 متر می رسد.
در این میان باید توجه داشت که از سال 92، وعده هایی برای ساخت یک دستگاه زباله سوز در سایت سراوان داده شده است که نه تنها هنوز هم این وعده ها عملیاتی نشده، بلکه آن طور که مدیرکل محیط زیست گیلان به رکنا گفته است، تا امروز عملیات اجرایی ساخت زباله سوز فقط 15 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
همچنین تصفیه خانه شیرابه ای هم که شهریور 99 در سایت زباله سراوان افتتاح شد، تنها به مدت 20 روز فعالیت کرد و در حال حاضر شیرابه ناشی از پسماندهای انباشت شده در این سایت، با سرعت 6 تا 12 لیتر بر ثانیه وارد رودخانه سیاه رود می شود و سپس از طریق رودخانه های گوهررود و زرجوب به تالاب انزلی می ریزد.
در همین راستا، سید امیرحسین علوی، شهردار رشت درباره آخرین وضعیت سایت زباله سراوان به خبرنگار رکنا گفت: سایت سراوان از سال 63 به عنوان محلی موقت برای دفن زباله های شهرستان رشت و برخی دیگر از شهرهای استان گیلان تاسیس شد، اما رفته رفته این سایت به یک محل دائمی برای دفن پسماند تبدیل شد. البته باید توجه داشت مدتی است دیگر اجازه ورود زباله شهرهای دیگر به سایت سراوان داده نمی شود و اکنون فقط زباله های رشت وارد این سایت می شود.
وی افزود: در سال 92 قراردادهایی برای ایجاد زباله سوز در شهرهای ساری، نوشهر، تهران و رشت منعقد می شود، اما متاسفانه سازمان حفاظت محیط زیست اجازه تاسیس زباله سوز در سایت لاکان را به شهرداری رشت نمی دهد و صدور این مجوز تا سال 96 طول می کشد. از سال 97 نیز قرار بود اعتبارات لازم برای ساخت دستگاه زباله سوز گیلان تخصیص پیدا کند، اما تا امروز کمبود اعتبارات مانع از تکمیل این دستگاه شده است.
شهردار رشت تاکید کرد: تامین اعتبارات سایت زباله سوز رشت در حالی با مشکل مواجه شده است که زباله سوز شهرستان نوشهر، با دشواری های کمتری توانست تایید سازمان حفاظت محیط زیست را بگیرد. همچنین بودجه لازم برای تکمیل پروژه نوشهر با سرعت بیشتری تامین شد و در مجموع ما شاهد بی عدالتی در تخصیص اعتبارات لازم برای ساخت زباله سوز علیه شهرستان رشت بوده ایم.
علوی با تاکید بر افزایش ظرفیت پردازش پسماند در سایت لاکان گفت: در دوره جدید مدیریت شهری، شهرداری رشت توانسته است ظرفیت پردازش زباله در سایت لاکان را افزایش دهد و هم اکنون با دو شیفته شدن فعالیت سایت لاکان، روزانه 500 تن زباله در این سایت پردازش می شود. به زودی هم دو خط جدید در سایت لاکان به سیستم پردازش زباله افزوده خواهد شد، زیرا اکنون سوله های این خطوط تکمیل شده و فقط برخی جزئیات فنی آن باقیمانده است.
شهردار رشت ادامه داد: برای پوشش و بهسازی مدفن و کنترل و تصفیه شیرابه ناشی از سایت زباله سراوان نیز ما با یک پیمانکار قرارداد امضا کرده ایم و امیدواریم در آینده ای نزدیک بتوانیم با کمک این پیمانکار هم به مدیریت کامل پسماندهای انباشت شده در این سایت بپردازیم و سایت سراوان را ببندیم و هم تصفیه خانه شیرابه این سایت را تکمیل کنیم.
علوی با تاکید بر تکمیل تصفیه خانه شیرابه سایت سراوان تا یک ماه آینده عنوان کرد: تصفیه خانه ای که در سال 99 به مدت 20 روز فعالیت کرد، تنها می توانست با سرعت 0.5 لیتر بر ثانیه شیرابه را تصفیه کند که بعد هم به دلیل ایراداتی که اداره کل محیط زیست گیلان به این تصفیه خانه گرفت، عملیات آن متوقف شد. اما اکنون پیمانکار ما ظرفیت تصفیه خانه قبلی را افزایش داده و قرار است تصفیه خانه جدید تا یک ماه دیگر تکمیل شود.
وی در ادامه تاکید کرد: تصفیه خانه جدید می تواند با سرعت 3 لیتر بر ثانیه شیرابه ناشی از سایت سراوان را تصفیه کند. اکنون هم این تصفیه خانه در مراحل نهایی ساخت خود قرار دارد، اما با توجه به این که سرعت شیرابه موجود در سایت سراوان بیش از 3 لیتر بر ثانیه است، ما در آینده یک تصفیه خانه شیرابه دیگر در انتهای دره این سایت تاسیس خواهیم کرد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که پس از انتشار گزارش دیروز رکنا درباره وضعیت کنونی سایت زباله سراوان، برخی کارشناسان محیط زیست از داخل و خارج از کشور به این پایگاه خبری اعلام کردند که می توانند با ارائه طرح های خلاقانه، نه تنها به مدیریت پسماندهای سایت سراوان بپردازند، بلکه تا حد امکان با استفاده از بازیافت این زباله ها، برای شهرداری رشت منفعت اقتصادی ایجاد کنند.
وقتی این مساله را با شهردار رشت در میان گذاشتیم، او در پاسخ به خبرنگار رکنا گفت: قطعا ما از هر طرح نوآورانه و فناورانه ای که بتواند به حل سریع تر معضل انباشت زباله در سایت سراوان کمک کند، استقبال می کنیم و هیچ مشکلی هم از نظر انتشار فراخوان در این زمینه نداریم.
در پایان با توجه به این که حدود 38 سال است حجم انبوهی از زباله ها در سایت سراوان جمع شده و وجود این سایت در دل جنگل های هیرکانی، منجر به وارد کردن آسیب های فراوانی به طبیعت و مردم استان گیلان شده است، امیدواریم هرچه زودتر با هماهنگی مسئولان محلی و ارائه طرح های خلاقانه توسط کارشناسان مربوطه، شاهد رفع این معضل اساسی زیست محیطی گیلان باشیم.
