38 سال است که جنگل سراوان در استان گیلان که حدود 20 کیلومتر با رشت فاصله دارد و در مجاورت روستایی به همین نام قرار گرفته، به محل اصلی دپوی پسماند شهرهای رشت، فومن، شفت، صومعه سرا، خشکبیجار، کوچصفهان، لشت نشا و برخی دیگر از شهرها و روستاهای پهنه مرکزی استان گیلان تبدیل شده است. این در حالی است که در ابتدا قرار بود جنگل سراوان یک محل موقت برای دفن زباله باشد، اما رفته رفته این محل به مهمترین سایت دپوی پسماند در استان گیلان تبدیل شد و حالا هم آن طور که رضا زمانی، مدیرکل محیط زیست گیلان به رکنا گفته است، ارتفاع زباله های انباشت شده در جنگل سراوان به 97 متر رسیده و وزن این پسماندها نیز در حدود یک میلیون تن برآورد می شود. البته باید توجه داشت که در حال حاضر، شهرداری رشت علاوه بر سایت زباله سراوان، از سایت پردازش پسماند لاکان نیز برای مدیریت زباله های رشت و مناطق اطراف آن استفاده می کند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که سرآغاز قصه سایت زباله سراوان به سال 1363 می رسد، در 16 روز پایانی این قصه یعنی از اوایل ماه رمضان تا امروز، اهالی روستای سراوان شهرستان رشت در ورودی سایت پسماند تحصن کرده اند و به شهرداری رشت اجازه نمی دهند که حتی یک کیسه زباله دیگر به دل جنگل های زیبایی بیاورد که در مجاورت خانه و کاشانه آنها قرار گرفته است. مردم روستای سراوان با تحصن خود در ورودی این سایت، عملا فریاد زده اند که جانشان به لبشان رسیده است و دیگر تاب تحمل بوی تعفن، مگس های موذی، شیرابه سیاه و بیماری های ناشی از سایت زباله کنار روستای خود را ندارند و مسئولان استان گیلان باید جای دیگر برای دپوی پسماندهای پهنه مرکزی این استان پیدا کنند.
وجود یک میلیون تن زباله در مجاورت روستای سراوان و در یک منطقه 20 هکتاری از جنگل های هیرکانی که منجر به نابودی بخش وسیعی از اراضی جنگلی این منطقه شده، فقط یکی از آسیب های ناشی از وجود کوه زباله در اطراف روستای سراوان است. اهالی این روستا می گویند نفوذ شیرابه ناشی از این سایت پسماند به آبراهه های اطراف و سفره های آب زیرزمینی منطقه باعث می شود که آنها ناچار باشند مزارع برنج و سایر زمین های کشاورزی خود را با همین آب های آلوده آبیاری کنند. همچنین به گفته سراوانی ها، مجاورت طولانی مدت آنها با این آب های آلوده منجر به افزایش محسوس آمار سرطان و بیماری های دیگر در این روستا شده است.
در این میان اخیرا رضا زمانی، مدیرکل محیط زیست گیلان نیز به رکنا گفت که شیرابه ناشی از سایت زباله سراوان با دبی 6 تا 12 لیتر بر ثانیه وارد آبراهه سیاه رود می شود و از آنجا به رودخانه های زرجوب و گوهررود می ریزد و در نهایت به تالاب انزلی منتقل می شود. او تاکید داشت این شیرابه عملا از طریق ماهی ها و پرندگان وارد سفره گیلانی ها می شود و سلامت عمومی مردم گیلان را به خطر می اندازد. سید امیرحسین علوی، شهردار رشت نیز در گفت و گو با رکنا این موضوعات را تایید کرد و البته تاکید داشت که تا یک ماه آینده تصفیه خانه شیرابه سایت زباله سراوان با ظرفیت 3 لیتر بر ثانیه تکمیل خواهد شد تا به این ترتیب حداقل بخشی از آلودگی های ناشی از این شیرابه برطرف شود.
البته این صحبت ها دیگر مردم روستای سراوان را راضی نمی کند و آنها که تاکید دارند هرچه زودتر باید سایت زباله سراوان به طور کامل جمع شود و پسماندهای آن نیز کاملا امحا شوند. دقیقا به همین دلیل است که در 16 روز گذشته، اهالی سراوان از زن، مرد، پیر، جوان و کودک، در ورودی سایت زباله جمع شده اند و با وجود این که در روزهای اخیر، حمیدرضا امام پناهی، فرماندار رشت، سید علی آقازاده، نماینده مردم رشت در مجلس، سید امیرحسین علوی، شهردار رشت و البته برخی دیگر از مسئولان استان به جمع آنها رفته اند، این مردم حاضر نشده اند که از تحصن دست بکشند؛ به نحوی که برخی از آنها حتی مراسم مربوط به شب های قدر را نیز در همین محل برگزار کرده اند.
در این میان، با توجه به تماس های مکرر اهالی روستای سراوان با پایگاه خبری رکنا و تداوم جلوگیری آنها در 16 روز گذشته از ورود خودروهای جدید حمل پسماند به سایت سراوان، از سخنگوی شورای شهر رشت پرسیدیم که معضل کوه 97 متری زباله سراوان در نهایت چگونه باید حل شود؟ نادر حسینی نیز در همین راستا به ما پاسخ داد: حل معضل سایت پسماند سراوان به انجام اقدامات کوتاه مدت و بلندمدت نیاز دارد. در زمینه اقدامات کوتاه مدت ما اکنون با استفاده از خاک و برخی مواد ضدعفونی‌کننده مورد تایید مرکز بهداشت رشت و محیط زیست گیلان، مشغول ایجاد پوشش روی زباله های انباشت شده در سایت سراوان هستیم تا بتوانیم در حد امکان جلوی پراکنده شدن مگس ها و سایر جانوران موذی در منطقه را بگیریم.
وی افزود: اهالی روستای سراوان باید توجه داشته باشند که حجم انبوه زباله هایی که در سایت سراوان جمع شده، محصول دپوی پسماندهای چند شهر گیلان در این منطقه در طول 38 سال گذشته است و قطعا نمی توان این معضل را یک شبه برطرف کرد. بنابراین ما فعلا باید انجام اقدامات کوتاه مدت را در اولویت بگذاریم و تلاش کنیم با استفاده هرچه بیشتر از ماشین آلات موجود در منطقه، پوشش لازم برای دفن زباله های موجود در سایت سراوان را روی آنها قرار دهیم.
حسینی با تاکید بر این که در 16 روز گذشته هیچ پسماند جدیدی به سایت زباله سراوان منتقل نشده است، اظهار داشت: از زمانی که مردم سراوان در ورودی سایت زباله تحصن کرده اند، پیمانکاران شهرداری رشت هیچ زباله ای را به این سایت انتقال نداده اند و تمام زباله ها را به سایت لاکان منتقل کرده اند. در این مدت نیز نیمی از پسماندهای جمع شده به دستگاه زباله سوز تحویل داده شده و نیم دیگر نیز فعلا دپو شده است تا در آینده محلی جدید برای دفن آنها پیدا شود.
سخنگوی شورای شهر تاکید کرد: ما در ماه های بعدی هم یا نباید هیچ زباله جدیدی را که در رشت یا شهرهای اطراف تولید می شود، به سایت سراوان انتقال دهیم یا اگر هم پسماند جدیدی به این منطقه منتقل می کنیم، سریعا باید آن را دفن کنیم. در همین راستا ما با دو شیفته کردن استفاده از دستگاه زباله سوز موجود در سایت لاکان، ظرفیت آن را از 250 تن در روز به 500 تن در روز افزایش داده ایم تا پیمانکاران شهرداری رشت بتوانند زباله های کمتری را به سایت سراوان ببرند و عمده پسماندها را به سایت لاکان منتقل کنند.
حسینی با تاکید بر لزوم افزایش ظرفیت زباله سوز موجود در سایت لاکان گفت: بهتر است شهرداری رشت هرچه زودتر ظرفیت دستگاه زباله سوز سایت لاکان را افزایش دهد و آن را به بیش از 1000 تن در روز برساند تا دیگر نیازی نباشد که حتی یک گرم زباله در روز به سایت سراوان انتقال داده شود. البته انجام این کار قطعا به اعتبارات زیادی نیاز دارد که هم اکنون فقط بخشی از آن در اختیار شهرداری رشت قرار داده شده است و دولت محترم باید هرچه زودتر مابقی اعتبارات مورد نیاز را نیز در اختیار مدیریت شهری رشت بگذارد.
وی در ادامه تاکید کرد: حتی در صورت تامین اعتبارات مورد نیاز بازهم افزایش محسوس ظرفیت دستگاه زباله سوز سایت لاکان بین یک تا دو سال زمان می برد. بنابراین حل معضل سایت زباله سراوان در کوتاه مدت ممکن نیست، زیرا زمانی می توان پسماندهای موجود در این سایت را به طور کامل مدیریت کرد که در درجه اول جلوی ورود زباله به این سایت گرفته شود. این کار هم جز با افزایش ظرفیت دستگاه زباله سوز موجود در سایت لاکان یا پیدا کردن محلی دیگر برای دپوی زباله های پهنه مرکزی گیلان ممکن نیست.
سخنگوی شورای شهر در پاسخ به سوال ما درباره امکان جانمایی محلی جدید برای دفن زباله های پهنه مرکزی گیلان، توضیح داد: قطعا پیدا کردن محل جدید برای دفن زباله های رشت و شهرها و روستاهای اطراف آن به سادگی ممکن نیست، زیرا هر منطقه ای که ما به عنوان لندفیل جدید پهنه مرکزی گیلان انتخاب می کنیم، مردم آن منطقه با تبدیل شدن محلی در مجارت مکان زندگی خود به عنوان سایت دفن پسماند مخالفت می کنند. البته اکنون کارشناسان مدیریت شهری رشت مناطقی را برای این منظور شناسایی کرده اند و ما امیدواریم در صورت رفع تعارضات محلی، بتوانیم مکانی جدید را برای دپوی پسماندهای رشت و مناطق اطراف آن جانمایی کنیم.
وی در پایان خطاب به اهالی روستای سراوان که در 16 روز گذشته در ورودی سایت پسماند تحصن کرده اند، گفت: ما از مردم سراوان که پیگیر مطالبه به‌حق خود در زمینه حل معضل سایت دفن زباله هستند، تشکر می کنیم، اما از آنها می خواهیم توجه داشته باشند که این مشکل در طول سالیان دراز به وجود آمده و متاسفانه در دوره های قبلی مدیریت شهری رشت برطرف نشده است. بنابراین در شرایط حاضر بهتر است مردم سراوان خویشتن داری و صبوری کنند و ما نیز تعهد می کنیم که بین یک تا دو سال آینده این موضوع را به طور کامل حل کنیم.
