مادران کم تجربه تر همواره نگران این موضوع هستند که حجم ادرار فرزندشان
در حد نرمال است گاهی اوقات نیز ادرار نوزاد تغییر رنگ میدهد آیا این موضوع
نگران کننده است آیا تغییر رنگ ادرار در نوزادان نشانه خطر است؟ در ادامه مطلب از
پرشین وی به بررسی علت نارنجی شدن ادرار کودک خواهیم پرداخت
در نوزاد سالم، ادرار به رنگ زرد کمرنگ تا پررنگ است.هر چه ادرار پررنگ تر باشد، غلظت آن بیشتر است
و این حالت بیشتر مواقع وقتی دیده می شود که آب بدن نوزاد کم شده باشد
.دکتر فاطمه هدی فلاح، متخصص کودکان، در مورد نارنجی شدن رنگ ادرار نوزاد می گوید: معمولا لکه های نارنجی رنگ
در ادرار نوزادان زمانی ایجاد می شود که آب بدن آن ها کم شده باشد.در حقیقت ادرار پر رنگ می
شود.به همین دلیل به شما توصیه می کنم، حتما به نوزاد خود آب جوشیده دهید، میزان شیردهی و تعداد دفعات
آن را افزایش دهید تا این پررنگی ادرار از بین برود.ولی اگر رنگ نارنجی ادرار ادامه پیدا کرد، در اولین
فرصت نوزاد خود را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید تا برای او آزمایش ادرار بنویسد و اگر نیاز بود، نوزاد
شما دارو دریافت کند.
دکتر احمدرضا فرسار متخصص کودکان، نیز معتقد است: پوشاندن لباس زیاد به نوزادان باعث افزایش تعریق در آنها می شود.عرق
کردن زیاد موجب کم آبی بدن و تغییر رنگ ادرار به رنگ نارنجی می شود.اغلب والدین تصور می کنند
به دلیل اینکه نوزاد ضعیف است، باید لباس زیادی به او بپوشانند.این کار باعث می شود که نوزاد زیاد عرق
کند، آب بدن او کاهش یابد و اسید اوریک موجود در ادرار افزایش یابد و ادرار نوزاد به رنگ نارنجی
درآید.
باید به نوزادان مطابق با دمای محیط لباس پوشاند، به طوری که در دمای ۲۵ تا ۲۶ درجه با کلاه
نخی و دو لایه رو انداز باشد.در دمای ۲۷ درجه نیز نوزاد باید با یک لایه رو انداز و در
دمای بیش از ۲۷ درجه تنها شلوار برای پوشاندن کافی است.شیر مادر نقش اساسی را در سلامت نوزاد ایفا می
کند.نارنجی شدن ادرار نوزاد می تواند هشداری برای کم خوردن شیر مادر باشد.لذا باید عاملی را که مانع از رسیدن
شیر مادر به نوزاد می شود، به سرعت شناسایی و برطرف نمود.
دکتر منیژه کهبازی فوق تخصص کودکان، نیز در این باره اظهار می کند: گاهی ادرار نوزاد نارنجی رنگ می شود
که این امر مادران را به شدت نگران می کند و این باور را ایجاد می کند که نوزاد دچار
دفع خون شده است، در صورتی که اصلا چنین نیست و حتی امری عادی تلقی می شود.دفع کریستال نیز بعضا
در برخی از نوزادان تازه متولد شده بروز می کند، ولی نشان دهنده وجود مشکل خاصی نیست.این امر صرفا در
ماه های اول تولد رخ می دهد.این کریستال ها متشکل از اوره و نمک های کلسیم هستند و بعد از
گذشت مدتی رفع می شوند و به هیچ عنوان جای نگرانی و لزوم تجویز درمان خاصی وجود ندارد.
عموما در این مواقع برای اطمینان خاطر والدین از سلامت نوزاد آزمایشاتی انجام می شود، اما دفع کریستال در نوزادان
به هیچ عنوان بیماری تلقی نمی شود و خطری نوزاد را تهدید نخواهد کرد.علت اصلی دفع کریستال در نوزادان کاملا
مشخص نیست.گاهی علت بروز چنین مسئله ای، کم آبی بدن کودک است که به دلیل نبود شیر کافی در مادران
یا عدم توانایی کودک در مکیدن سینه مادر رخ می دهد و به هیچ عنوان ربطی به نوع شیر مادر
نیز ندارد.
– شیرخوار ممکن است بین ۴ تا ۱۰ بار در روز ادرار کند.اگر نوزاد، بیمار یا تب دار باشد و
یا هوا بیش از حد گرم باشد، دفع ادرار ممکن است به نصف میزان طبیعی برسد.
– اگر هر علامتی را که نشان دهنده ناراحتی نوزاد موقع ادرار کردن است مشاهده کردید، به متخصص کودکان مراجعه
کنید، چون ممکن است نشانه عفونت ادراری و یا سایر مشکلات دستگاه ادراری باشد.
– گاهی پوشک نوزاد رنگ نارنجی به خود می گیرد که ممکن است با خون اشتباه شود، در حالی که
به دلیل غلظت بیش از حد ادرار (پررنگی ادرار) است.تا زمانی که نوزاد حداقل ۴ بار در روز ادرار می
کند، جای نگرانی وجود ندارد، ولی اگر نارنجی بودن رنگ ادرار ادامه پیدا کرد، با متخصص اطفال مشورت کنید.
– قبل از تعویض پوشک کودک باید مطمئن شوید تمام وسایل لازم در دسترس هستند.هرگز کودک را حتی برای یک
ثانیه روی میز تعویض تنها رها نکنید.شیرخوار خیلی زود غلت زدن را یاد می گیرد، بنابراین بهتر است همه وسایل
هنگام تعویض پوشک کنارتان باشد.
– تشخیص زمان خیس شدن کامل پوشک نوزاد دشوار است، بنابراین نباید منتظر پس دادن ادرار از پوشک و خیس
شدن لباس نوزاد باشید.بلکه به طور مرتب هر چند ساعت یکبار پوشک نوزاد را عوض کنید تا پاهایش نسوزد.
– تا آنجا که امکان دارد بگذارید پاهای کودک هوا بخورد.وقتی او را تمیز و خشک کردید، بدون پوشک روی
تشکچه بخوابانید تا کمی بازی کند.این کار را حداقل هر بار ۲۰ دقیقه و چند دفعه در روز انجام دهید.قبل
از اینکه پوشک او را ببندید، به پاهای او کرم محافظ پوست بزنید.
علت تغییر رنگ ادرار اغلب مصرف برخی داروها، مواد غذایی یا رنگهای خوراکی است.
با این حال، در برخی موارد، تغییر رنگ ادرار میتواند به دلیل برخی مشکلات جسمی باشد.
دسته بندی زیر در مورد رنگهای مختلف ادرار تقریبی است، چون
آن چیزی که برای شما قرمز به نظر میرسد ممکن است در نظر فرد دیگری نارنجی باشد.
ادرار قرمز یا صورتی
ادرار قرمز برخلاف ظاهر نگران کننده اش لزوماً نشانهی مسألهی
جدیای نیست. علت قرمز یا صورتی شدن ادرار میتواند موارد زیر باشد:
خون: عواملی که میتوانند باعث ادرار خونی (هماچوری) شوند
عبارتند از عفونت مجرای ادرار، بزرگ شدن پروستات، تومورهای سرطانی و غیر سرطانی، کیستهای کلیوی، دویدن زیاد، و سنگ کلیه یا مثانه.
مواد غذایی: لبو، تمشک و ریواس از جملهی مواد غذاییای هستند که میتوانند ادرار را به رنگ قرمز یا صورتی درآورند.
داروها: ریفامپین (ریفادین، ریفاکتین) نوعی آنتی بیوتیک که اغلب برای درمان سل استفاده میشود میتواند رنگ ادرار را به نارنجی متمایل به قرمز درآورد. فنازوپیریدین (پیریدیوم) هم همین گونه است، دارویی که مشکلات مجرای ادرار را از بین میبرد. این مسأله در مورد داروهای ملین حاوی گیاه سنا هم صدق میکند.
علت نارنجی شدن ادرار میتواند موارد زیر باشد:
داروها: داروهایی که میتوانند ادرار را به رنگ نارنجی درآورند عبارتند از داروی ضد التهاب سولفاسالازین (آزولفیدین)، فنازوپیریدین (پیریدیوم)، برخی ملین ها، و بعضی از داروهای شیمی درمانی.
مشکلات جسمی: در برخی موارد، ادرار نارنجی میتواند نشانهی وجود مشکلی در کبد یا مجرای صفراوی شما باشد، به ویژه اگر رنگ مدفوع تان هم کمرنگ شده باشد. کم آب شدن بدن، که میتواند باعث پررنگ شدن ادرار شود و غلظت رنگ آن را بسیار بیشتر کند هم میتواند ادرار شما را به رنگ نارنجی درآورد.
ادرار آبی یا سبز
آبی یا سبز شدن ادرار میتواند به دلایل زیر باشد:
رنگهای خوراکی: برخی رنگهای خوراکی میتوانند باعث سبز شدن رنگ ادرار شوند. رنگهایی که از آنها در آزمایشات کلیه و مثانه استفاده میشود هم میتواند باعث آبی شدن ادرار شوند.
داروها: برخی داروها ادرار را به رنگ آبی یا سبز درمی آورند از جمله آمی تریپتیلین، ایندومتاسین (ایندوسین، تیوربکس) و پروپوفول (دیپریوان).
مشکلات جسمانی: هیپرکلسمی خوش خیم خانوادگی، نوعی اختلال ارثی است و گاهی به آن سندرم پوشک آبی گفته میشود، چون کودکان مبتلا به این اختلال ادرار آبی رنگ دارند. علت سبز شدن ادرار هم گاهی عفونت مجرای ادرار بر اثر باکتری سودوموناس است.
ادرار میتواند به دلایل زیر قهوهای تیره یا نوشابهای رنگ شود:
مواد غذایی: خوردن باقلا، ریواس یا آلوئه ورا در مقادیر زیاد میتواند ادرار را به رنگ قهوه تیره درآورد.
داروها: برخی داروها میتوانند رنگ ادرار را تیره کنند از جمله داروهای ضد مالاریای کلروکین و پریماکین، آنتی بیوتیکهای مترونیدازول (فلاژیل) و نیتروفورانتوئین (فورادانتین)، ملینهای حاوی گیاهان کاسکارا و سنا، و متوکاربامول که یک داروی شل کنندهی عضلات است.
مشکلات جسمانی: برخی اختلالات کبدی و کلیوی و همینطور بعضی عفونتهای مجرای ادرار میتوانند ادرار را به رنگ قهوهای تیره درآورند.
ورزش زیاد: آسیبهای عضلانی ناشی از ورزش زیاد میتواند باعث شود ادرار رنگ صورتی یا نوشابهای مانند پیدا کند. این مسأله در مورد آسیبهای کلیوی هم صدق میکند
تبیان / yjc