به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، چند روز پیش تصاویری از دریاچه پریشان به دستم رسید که این دریاچه که روزگاری پر آب بود تبدیل به چراگاه حیوانات شده بود. این موضوعی است که دیر یا زود بر سر همه تالاب‌ها و دریاچه‌های استان فارس رخ می‌دهد اگر مراقب نباشیم.

دریاچه پریشان از سال 86 آبی به خود ندیده و کامل خشک شده است، دیگر از روزهایی که مرغان دریایی بر فراز این دریاچه پرواز می‌کردند و صدای زندگی سر می‌دادند، خبری نیست. این روزها پریشان پریشان احوال‌تر از همیشه است.

نبی‌الله مرادی معاون فنی محیط زیست استان فارس در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: در این دریاچه سطح ایست آبی چندین متر از کف تالاب پایین‌تر رفته و تقریبا همه چشمه‌های اطراف تالاب خشک شدند، اقداماتی برای احیای دریاچه انجام شده اما به دلیل اینکه کمبود مخزن شدید است نتوانسته جوابگو باشد. 

وی معتقد است که باید کمکی به دریاچه پریشان شود تا این افت جبران شود و بعد با یک مدیریت مناسب پایدار نگه داشته شود در غیر این صورت نمی‌توان امیدی به احیای پریشان داشت.

به گفته مرادی اگر تالابی دچار مشکل شود و احتمال از دست دادن کارکردهای زیستی و اکولوژی را داشته باشد، در لیست مونترو قرار می‌گیرد تا دولت‌ها حساس شوند و بتوانند آن را احیا کنند که اگر احیا نشود تالاب مذکور از کنوانسیون رامسر خارج می‌شود.

وی سهم عمده برای خشکیدگی پریشان را حفر چاه‌های اطراف آن می‌داند و می‌گوید: هزار چاه در اطراف پریشان است که یک سوم غیر مجاز است و مابقی هم که مجاز است همه مجهز به کنتور نیستند که حجم مندرج در پروانه را رعایت کنند و هر چقدر دلشان بخواهند آب برداشت می‌کنند، میزان برداشت آب خیلی زیاد است و در سال‌های اخیر اضافه برداشت با خشکسالی همراه و سبب خشکیدگی تالاب‌ها شد.

در همین راستا پروژه‌ای تحت عنوان مطالعات احیای تالاب پریشان شکل گرفته که کامران رضایی عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران و مدیر پروژه مطالعات احیای تالاب پریشان در این باره گفت: در دو دهه  اخیر در تالاب پریشان رابطه انسان‌ها با تالاب از پایداری خارج شده و معیشت جوامع محلی با دریاچه تعارضاتی به وجود آورده است و در نهایت باعث خشکی تالاب پریشان شده است.

به گفته وی آثار این ناپایداری این است که به دلیل برداشت بی‌رویه آب به صورت ناپایدار برای مقاصد کشاورزی بیش از 140 میلیون متر مکعب آب زیرزمینی از حوضه آبخوان تالاب پریشان برداشته شده و علاوه بر آب دریاچه آب‌های زیرزمینی نیز خشک شده و اکنون که به این حالت رسیده است.

مدیر پروژه مطالعات احیای تالاب پریشان معتقد است که ابتدا باید ترمز بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی کشیده شود و بعد وارد مرحله احیا شویم  و قطعا کار احیای تالاب‌ها اقدام ساده‌ای نیست.

وی دو سناریوی مدیریتی اساسی را برای احیای تالاب پریشان متصور دانسته و یکی را انتقال آب محیط زیستی از سد نرگسی  در فاصله 40 کیلومتری شرق تالاب پریشان قرار است برشمرد و سناریوی دوم آگاه‌سازی مردم برای استفاده درست از آبهای زیرزمینی اعلام کرد.  

به گفته رضایی نتایج مطالعات اقتصادی و اجتماعی بسیار شوکه‌کننده است و نشان می‌دهد که جوامع محلی تالاب پریشان هیچ گونه دید زیست محیطی ندارند و به اهمیت خشک شدن تالاب و ارزش تالاب به عنوان یک تالاب بین‌المللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر واقف نیستند و بدتر از آن خشک شدن تالاب پریشان را به دلیل مباحث اقلیمی و خشکسالی می‌دانند و گمان می‌کنند آبی که برای کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد باز چرخش می‌شود و به سفره‌های آب زیرزمینی برمی‌گردد.

مدیر پروژه مطالعات احیای تالاب پریشان معتقد است که باید بتوانیم 50 درصد از موارد مصرف آب سالیانه برداشت شده از آب تالاب را کاهش دهیم و برداشت 40 میلیون مترمکعب آب را  به 20 میلیون برسانیم که تنها با مشارکت مردم امکانپذیر است یعنی به میزانی که آب از سد نرگسی برداشته می شود به همان میزان آب‌های زیرزمینی به منظور کشاورزی استفاده و صرفه‌جویی شود.

تالاب پریشان مجموعه‌ای از استثناءها را درون خودش دارد این تالاب رودخانه دائمی نداشته و در نتیجه فعالیت‌های ژئوتکنیکی به وجود آمده است. همچنین این تالاب یک حوضه نیمه بسته در درون حوضه آبریزی به نام حله است و مجموعه سی روستا در فاصله بسیار نزدیک با بستر تالاب زندگی می‌کنند این مجموعه از استثناها هم می‌توانست فرصت باشد و هم تهدید که متاسفانه در دو دهه اخیر این فرصت‌ها به تهدید تبدیل شده است.

مطالبه عمومی از سایر دستگاه‌های دولتی و در کنار آن مطالبه عمومی جوامع محلی شهرستان کازرون و فعالیت بیشتر انجمن‌های زیست محیطی در کنار فعالیت گسترده تحقیقاتی - پژوهشی و آموزشی  می‌تواند منجر به احیای تالاب شود.

انتهای پیام/424/ح