به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، همزمان با زیر و رو کردن نان‌ها نگاهی به من کرده و می‌گوید: فقط 28 ساله داشتم که شوهرم بر اثر سقوط از ارتفاع حین کار قطع نخاع  و فلج شد و بعد از دوسال نیز فوت شد و از آن زمان تامین معاش خانواده و تامین هزینه‌ها بر دوش من است.

با آنکه از آن زمان 11 سال گذشته اما پیگیری‌های او برای احقاق حقوق شوهرسابقش، نهایتا منتج به دریافت تسهیلاتی و تهیه ودیعه یک منزل در مناطق جنوبی شیراز شد تا خود و بچه‌هایش موقتا سرپناهی داشته باشند. اکنون صفورا که به گفته خودش کم کم به مرز چهل‌سالگی نزدیک شده نگهداری سه فرزندش که کم کم بزرگ شده‌اند را همچنان برعهده دارد. عمق ترک‌های روی پیشانی‌اش البته چیز دیگری می‌گوید و سنش را بیشتر نشان می‌دهد.

می‌گویم نان آور خانه فقط خودت هستی؟ اشاره ای به تابه ی نان می‌کند و با اخم می‌گوید: یعنی به من نمی‌آید؟ می‌گویم چرا اما کمکی حمایتی؟ با لبخندی ادامه می‌دهد بچه‌ها که مشغول درس و دانشگاه و مدرسه هستند و حمایت خاص هم که نه اما کمیته ماهی دویست سیصد هزارتومان مستمری می‌دهد که با یارانه‌مان به 400 هزارتومان هم نمی‌رسد. اما خودم نان می‌پزم و هرروز هم توزیع کننده سر ساعات خاصی می‌آید و نان‌ها رو می‌برد و در سطح شهر بین مغازه‌ها توزیع می‌کند.

«ماه‌های اول خودم به در و همسایه‌ها می‌فروختم  و اوایل کار، نان‌هایی که می‌پختم کمی ضخیم یا سفت می‌شد یا گوشه‌شان می‌سوخت یا خمیر می‌شد. مشتری‌های آشنا به روی خودشان نمی‌آوردند اما بعضی‌ها ایراد می‌گرفتند و همین شد که تصمیم گرفتم حرفه‌ای تر کار کنم و کم کم یاد گرفتم چطور مثل نانوایی‌ها نان بپزم که نان نسوزد و سیاه یا خمیر و بدفرم نیز نشود.»

همزمان که با من حرف می‌زند نان را از روی تاوه یا ساج برداشته و لای سفره پارچه‌ای کنارش می‌پیچد. کمی سرد که شد سه تا سه تا نان‌ها را درون سلفون پلاستیکی می‌پیچد و روی هم می‌چیند. اشاره می‌کنم نان خشک نمی‌شود؟ می‌گوید اگر گرم درون پلاستیک بروند یا پلاستیک هوا داشته باشد بیات و خشک می‌شوند. لبخندی می‌زند و با اعتماد به نفس می‌گوید ده سال است کارم همین است.

از او می‌پرسم از چه ساعتی شروع به کار می‌کنی؟ می‌گوید آرد را باید از شب قبل خمیر کرده و مایۀ خمیر پخت قبلی را هم به آن اضاف کنی و این خمیر را درون سفره ای بپیچی که تا صبح خمیر خوب به عمل بیاید. می‌گویم پس در واقع کار امروز تو از دیروز شروع شده است؟ سری تکان می‌دهد و میگوید بله.

همزمان که با من گفت‌وگو می‌کند چانه دیگری را با دستش ابتدا ورز می‌دهد. دستی که با لایه ضخیمی از آرد و خمیر پوشانده شده است. همینکه خمیر کِش آمد آن‌را به روی تخته خمیر پرت کرده و با تیر چوبی صاف، روی آن غلت می‌رود. سپس خمیر را روی ناون کوچکی که خودش با پارچه درست کرده انداخته و همینکه خوب پهن و نازک شد با دستش با آن کمی بازی کرده و سپس آن را به روی تاوه انداخته و حین صحبت کردن با سیخی آهنی نان را روی تاوه پشت و رو می‌کند. می‌گویم خانواده همسرت آیا سراغت را می‌گیرند و با لبخندی تلخ می‌گوید: برای دیدن نوه‌هایشان گاهی می‌آیند اما...

به ما جور دیگری نگاه کنید

زنان خودسرپرست یا سرپرست خانوار بخشی عظیم و تلخ از واقعیت جامعه امروز ما هستند. در جامعه‌ای که به سبب نابسامانی‌های اقتصادی و نوسانات لحظه ای ارز، پذیرش سرپرستی یک خانوار به اندازه کافی برای مردان هم سخت و مسوولیت‌آور است؛ حال اگر مسوولیت یک خانواده آن هم ناخواسته و در اثر فوت همسر یا جدایی از وی به زن تحمیل گردد شرایط دشوارتر می‌شود. زن در چنین شرایطی هم به حمایت اقتصادی نیاز دارد و هم سیستم‌های رفاه اجتماعی و مراقبت سلامت فردی و اجتماعی باید از وی مراقبت کنند.

از منظر اجتماعی هم مشکلات دیگری به زن تحمیل می‌شود و کافی است وی در فرم استخدامی برخی شرکت‌ها و کارخانجات گزینه جدایی یا فوت همسر را تیک بزند تا سنگینی برخی نگاه‌ها به سمت او نشانه برود. فقر و فشارهای اجتماعی و فرهنگی این قشر را در بیشترین وضعیت آسیب پذیری قرار داده و نداشتن امنیت فکری هم به آن اضافه می‌شود و این مساله در مورد هر سه گروه از زنان بی سرپرست ، بد سرپرست یا زنان سرپرست خانوار صدق می‌کند.

کوتاه سخن اینکه سنگینی نگاه بد جامعه به زنان سرپرست خانواده چیزی است که بیش از مشکلات اجتماعی به این اقشار بی پناه فشار وارد می‌کند و گاه محیط کار را برای آنها تا اندازه ای غیرقابل تحمل می‌کند که ترجیح می‌دهند دنبال شغلی دیگر بگردند یا بیکار در خانه بنشینند.

ساماندهی وضعیت زنان سرپرست خانوار کی به سامان می‌رسد؟

به گفته معاون برنامه‌ریزی و هماهنگی معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری، اگرچه استان فارس یکی از استان‌های همراه این معاونت در حوزه زنان و خانواده بوده و به‌عنوان دومین استان کشور سند ارتقای وضعیت زنان و خانوار را به‌تصویب رساند اما همچنان در زمینه اشتغال زنان به ویژه زنان بدسرپرست و بی سرپرست و سرپرست خانوار چالش‌هایی دارد.

همچنین بنا به گفته مدیرکل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان فارس، 193 هزار نفر زن سرپرست خانوار در فارس وجود دارد که از این میان140 هزار نفرآنها شهری، 52 هزار نفر روستایی و نزدیک به هزار نفر نیز غیرساکن و عشایر هستند.

هرچند به گفته وی در سال 97 اعتبارات مشاغل خانگی فارس حدود 50 میلیارد تومان بوده که در سال‌های بعد با وجود کاهش اعتبارات  و به‌دستور استاندار فارس حدود70درصد این اعتبارات و نیمی از اعتبارات اشتغال استان نیز به بانوان اختصاص یافته و  فارس در حوزه طرح ملی کاروزی فارغ التحصیلان دانشگاهی مقام اول کشور را دارد و 65 درصد از شاغلین بخش کارورزی بانوان هستند اما چالش‌های شغلی بانوان در فارس همچنان وجود دارد که در این بین حمایت از بانوان جهت راه‌اندازی کسب و کارهای خانگی و مشاغل خرد می‌تواند بیشترین حمایت را ازآنها کند.

استفاده از ظرفیت نمایشگاه‌ها جهت معرفی محصولات

مدتی است نمایشگاه‌هایی تحت عنوان نمایشگاه و فروشگاه صنایع دستی به همت چند نهاد از جمله شهرداری،دفاتر تسهیل‌گری استانداری و گروه‌های جهادی و بسیجی در سطح شهر شیراز برپا شده است. اقدامی که گام اولیه و خوبی برای این منظور است و بانوانی از محلات مختلف شیراز از جمله کوشک‌میدان، کوزه‌گری، بافت قدیم، سهل آباد، شریف آباد، شهرک سعدی  و بلوار اتحاد، دست بافته‌ها، دست‌سازها و تولیدات خود را در معرض فروش گذاشته اند.

به گفته مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس در گفت وگو با تسنیم، هدف اصلی از ایجاد چنین رویدادهایی بهبود کیفیت زندگی این محله‌ها، بسترسازی برای رونق کسب وکارهای خرد و محله ای، کارآفرینی و حمایت از ساکنان محلات به ویژه زنان توانمند است و در این مسیر علاوه بر سازمان فرهنگی شهرداری شیراز، دفاتر تسهیل‌گری و توسعه محلی زیر نظر دفتر اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس به کمک سازمان‌های مردم نهاد به شناسایی، پایش و کاهش آسیب‌های اجتماعی و ایجاد ارتباط بین نهادها و مسوولین مرتبط پرداخته و از ظرفیت سرای محلات، کمیته مرکزی یاوران شورا  و نیز برخی گروه‌های جهادی نیز بهره می‌برند.

کیوان نیازی افزود:مبحث آسیب‌های اجتماعی نیاز به زیرساخت‌هایی دارد که منجر به کاهش آسیب‌ها شود و  اصلی‌ترین زیرساخت ایجاد دفاتری است که ضمن استخراج اطلاعات هر محله و بررسی وضعیت و مشکلات آن محله، به پیگیری مشکلات بپردازد و در این مسیر یاری‌گر و تسهیل‌کننده امور برای مسوولین باشند.

نیازی بیان کرد: در همین راستا دفاتر تسهیلگری به ویژه در مناطق حاشیه‌نشین زیر نظر دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تاسیس شد و بعد از دو سه سال که به جمع‌آوری اطلاعات اولیه پرداختیم، اکنون طی تفاهم با ادارات مختلف در حال اجرای اقداماتی در راستای حل مشکلات فرهنگی و اجتماعی محلات هستیم.

وی پیگیری بحث اشتغال خانوار، پیگیری تسهیلات و وام‌های مشاغل خانگی به ویژه جهت حمایت از زنان سرپرست خانواده تحت عنوان مشاغل خانگی، وام‌های اشتغال‌زایی برای خانواده‌ها با هدف فقرزدایی را از دیگر اقدامات این دفاتر دانست و برپایی این نمایشگاه‌ها را نیز در راستای حمایت از تولیدات افراد توانمند به ویژه زنان ارزیابی کرد.

نیازی در مورد برپایی چند نمایشگاه از ایام منتهی به دهه فجر نیز افزود: نمایشگاه‌های فوق توسط سه مورد از دفاتر تسهیل‌گری و توسعه محلی محلات سعدی، شریف آباد و شرغون با همکاری شهرداری برپا شده و نمونه کوچکی از اقدامات کلان این دفاتر است و درصورت کمرنگ شدن ویروس کرونا، درسایر مناطق شهر نیز دفاتر تسهیل‌گری و این نمایشگاه‌ها به فعالیت خواهند پرداخت تا علاوه بر ایجاد اشتغال و تولید،  بخشی از مشکلات خانواده‌ها حل شود.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری همچنین اظهار داشت: این دفاتر در شهر شیراز در محلات سعدی، شریف‌آباد، شرغان، گلشن، بافت قدیم، کوزه‌گری و مهدی‌آباد مستقر هستند و با تیمی متشکل از حقوق‌دان،کارشناس شهرساز، کارشناس مسایل اجتماعی و مددکار، مسائل مناطق مورد هدف را مورد مطالعه قرار می‌دهند.

برای همیشه مشکلات زنان سرپرست خانوار را رفع کنیم

در انتهای این گزارش خاطرنشان می‌شود با وجود اینکه دستگاه‌های مختلف به اهمیت مساله حمایت از زنان به ویژه زنان سرپرست خانوار و اشتغال‌زایی برای آنها و تاثیر آن برکاهش آسیب‌های اجتماعی واقف شده و طی چند سال اخیر نیز گام‌های خوبی در این راستا برداشته اند اما همچنان نبود قوانین جامع و  برنامه راهبردی طولانی مدت مشهود است.

برپایی نمایشگاه مشاغل خانگی برای زنان سرپرست خانوار یا آن‌ها که دستی در هنر تولیدات خانگی دارند نیز به سبب اینکه این هنرمندان از توانایی کافی برای فروش و بازاریابی تولیدات خود بهره‌مند نیستند اقدامات خوبی است و این امر در کنار آموزش مهارت‌های ارتباطی و فروش و بازاریابی و به ویژه استفاده از ظرفیت‌های جدید همانند فضای مجازی برای فروش می‌تواند کمک بیشتری به این بانوان کند.

تاسیس سایتی جامع متشکل از تمام تولیدات هنری تولیدکنندگان بومی استان و تسهیل فروش آنلاین این محصولات و عرضه آنها به سراسر کشور، ایجاد تمهیداتی برای اینکه این بانوان بتوانند در همین غرفه‌ها علاوه بر آموزش مهارت‌های خود و درآمدزایی حاصل از آن به تولید نیز بپردازند می‌تواند کمک بزرگی به این هنرمندان که در شرایط دشوار کنونی با مشق عشق و با دست هنر، چراغ خانه‌ها را روشن نگاه می‌دارند.

همچنین تلاش جهت گستراندن این غرفه‌ها که احتمالا تا ایام منتهی به نوروز برپا باشند در تمام ایام سال و در سایر نقاط شهر به ویژه مناطق مرفه، جانمایی صحیح این مکان‌ها و آراستن آنها با طراحی‌های بدیع، تلاش برای دایمی و غیرفصلی کردن این نمایشگاه‌ها و بازارچه‌ها همچنین استفاده از فضاهای شهری و تبلیغات محیطی به ویژه توسط شهرداری جهت معرفی این نمایشگاه‌ها به مردم از دیگر اقداماتی است که می‌تواند سبب رونق بیشتر این کسب وکارها شود.

گزارش از سروش سلیمی

انتهای پیام / 424/ ع