به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ مرتضی شاه میرزایی در برنامه صف اول صنعت پتروشیمی؛ چالش‌ها و راهکار‌ها را بررسی کرد و گفت: مهم‌ترین دستاورد صنعت پتروشیمی ایجاد خودباوری در کشور است.
مشروح گفتگو:
مجری: امروز اتفاقی از صبحگاه رخ داد و اختلالی در امر سوخت رسانی اتفاق افتاد من واردش نمی‌شوم ما مهمان امشب را البته به خاطر این خبر دعوت نکردیم این موضوع یک ارتباطی با این اتفاق هم دارد، ولی حالا که این اتفاق افتاد درباره این مسئله هم مقداری خواهیم شنید.
سوال: آقای شاه میرزایی گرچه که مستقیماً به حوزه جناب عالی مرتبط نیست، اما شما معاون وزیر نفت هستید و امروز در وزارتخانه حضور داشته‌اید و حتماً می‌دانید که چه گذشته و آخرین خبرها چیست درباره اتفاقی که در پمپ بنزین‌ها افتاده بفرمایید.
شاه میرزایی: به لحاظ اینکه یکی از بزرگ‌ترین سامانه‌های کشور ما سامانه عرضه سوخت جایگاه‌های سراسر کشور است و یکی از قوی‌ترین سامانه‌های فناوری اطلاعاتی جهان است این سامانه هوشمند سوخت روی بستر شبکه اینترنت و چون شبکه بسته‌ای نیست و آزاد است و لذا ممکن است برخی بدخواهان بتوانند به آن آسیبی وارد کنند همانطور که دو سال پیش هم دشمن یک تقلایی کرد، ولی موفق نشد.
سوال: اینکه می‌گویید موفق نشد منظورتان آن اهداف بزرگ‌تری است که چیده بودند دیگر به هر حال اختلال که ایجاد کردند برای ساعاتی؟
شاه میرزایی: آن را موفق نشدند، چون که فکر می‌کردند به خاطر اینکه توزیع سوخت از طریق سامانه و در جایگاه‌ها بر خط است می‌توانند روی خط اعصاب مردم عزیزمان بروند و یا مثلاً برای روز‌های طولانی عرضه سوخت در کشور را مختل کنند بنابراین به اهداف خودشان نرسیدند هم دو سال قبل و هم امروز به امید خدا با هوشیاری که دست‌اندرکاران این بخش داشتند و بخش‌های دیگر هم به کمک شتافتند وزیر محترم ما هم بلافاصله با اینکه جلسه مهمی هم در دولت داشتند اتاق کار را تشکیل دادند و خودشان آمدند فرماندهی کار را به دست گرفتند و خوشبختانه از یکی دو ساعت بعد از این اختلالی که ایجاد شد شروع کردند جایگاه‌ها را به نحوی وارد مدار کردند الان که با همدیگر صحبت می‌کنیم آخرین خبری که من در راه داشتم می‌آمدم دریافت کردم بالغ بر ۸۵ درصد از جایگاه‌های سراسر کشور وارد مدار تولید شدند و هیچ نگرانی برای مردم عزیز ما نیست.
سوال: با وجود استفاده از کارت سوخت یا نه همان فعلاً آزاد دارند می‌دهند؟
شاه میرزایی: بله از کارت خودشان استفاده می‌کنند منتها آن شبکه به صورت برخط بود که شبکه را محلی می‌کنند و اصولی که بالاخره کارشناسان و متخصصان مشخص کرده‌اند مراجعه می‌کنند سوخت و بنزین نفت و گاز قابل عرضه است بنابراین عزیزان ما و مردم شریف ما آن‌هایی که اضطرار ندارند بهتر است در ساعاتی که توزیع می‌شود خدای ناکرده ازدحامی در جایگاه‌ها ایجاد نشود جایگاه‌ها همه آماده است ۸۵ درصد از جایگاه‌ها یکی پس از دیگری باید رجوع شود جایگاه‌ها و سامانه را آماده کنند و اینکه در محل همکاران عزیز ما در جایگاه‌ها بتوانند مستقیماً عرضه را انجام بدهند در تهران هم از سیصد و خرده‌ای جایگاه که داریم اخباری که من از معاون وزیر در حوزه پالایش و پخش دریافت کردم ۲۶۰ تا ۲۷۰ تا وارد مدار شده و بقیه جایگاه‌ها هم انشاالله یکی پس از دیگری وارد مدار می‌شود.
پخش گزارش
سوال: آقای شاه میرزایی در این دو سال چه اتفاقات قابل توجهی افتاده در صنعت پتروشیمی چقدر افزایش تولید داشتیم و چقدر افزایش درآمد داشتیم یک مقدار این‌ها را توضیح بدهید سوالات بیشتری از شما داریم که خواهیم پرسید؟
شاه میرزایی: البته صنعت پتروشیمی تولیدات زیادی داشته یک بخشی مستقیم است که در این برنامه می‌شود به آن اشاره کرد، ولی اثر اصلی تولیدات صنعت پتروشیمی در لایه‌های شهرک‌های صنعتی اشتغالی که در آنجا ایجاد می‌کند بعد از اینکه آنجا تبدیل می‌شود به محصول آن محصول می شود کالای نهایی صادرات کالای نهایی بازار هدفی را که پیدا می‌کند آثار دومینو وار این فعالیت در بخش صنعت پتروشیمی است، اما اگر بخواهم تیتر وار عرض کنم خدمتتان خوشبختانه در صنعت پتروشیمی با تکیه بر تجارب، ظرفیت‌ها، نیروی انسانی کارآمد و متخصصی که به ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی یاد گرفتیم که روی پای خودمان بایستیم صد‌ها هزار نیروی متخصص دانشمندان با تجربه در شرایط سخت از بمباران‌هایی که در دوران دفاع مقدس روی تاسیسات صنعت نفت و گاز و پتروشیمی انجام می‌داد دشمن بعثی یاد گرفتیم که به هر ترتیب باید روی پای خود بایستیم و این رویکرد‌ها فراز و نشیب‌ها ادامه داشت تا اینکه اگر از من الان جنابعالی سوال می‌کنید که مهم‌ترین دستاورد چیست؟ عرض می‌کنم که مهم‌ترین دستاورد این است که از تجربه گذشتگان استفاده کردم که رویکرد و راهبرد‌های صحیحی را برای اینکه این چرخه را تکمیل کنیم و اعتماد به نفسی که در این صنعت وجود داشت آن را برگرداندیم و بالفعل کردیم.
سوال: مثال عینی بزنید لطفاً؟
شاه میرزایی: این بزرگ‌ترین دستاورد ما است مثلاً، چون اشاره داشتید در همین گزارشی که داشتیم درباره کاتالیز، ما زیرساخت‌های تولید کاتالیست را در کشور در مقیاس آزمایشگاهی و همینطور در مقیاس نیمه صنعتی داشتیم و موقعی که کار را شروع کردیم با تکیه بر ظرفیتی که داشتیم محاسبه‌ای که انجام می‌دادیم در روز پتروشیمی یعنی در آستانه هشتم دی ماه ۱۴۰۰ که کار را هم تازه شروع کرده بودیم در صنعت پتروشیمی آنجا اعلام شد که باید برای همیشه از واردات و وابستگی محصول راهبردی کاتالیست باید کشور را نجات بدهیم و همه کاتالیست‌های مورد نیاز صنعت پتروشیمی گاز و حوزه پالایشی را باید بی‌نیاز شویم و همه این‌ها را بومی‌سازی و داخلی‌سازی کنیم.
البته ما با توجه به ظرفیت‌هایی که وجود داشت اعلام کردیم، ولی وقتی که به اصطلاح ظرفیت‌ها احساس شد در ۸، ۹ ماه بعد مسئول مربوطه اعلام می‌کرد و می‌گفت زمانی که شما اعلام کردید به یک معنا نگران شدم که مگر می‌توان در طول ۴ سال به یک وابستگی ۱۱۰ تا ۱۱۵ ساله خاتمه داد برای همین از همان روز شروع کردیم تمام ظرفیت‌هایی که در داخل کشور از قبل وجود داشت همه را احصاء کردیم کنار همدیگر قرار دادیم و خوشبختانه نتیجه این خودباوری، اعتماد به نفس باعث شد که در سال ۱۴۰۱ در زمره صادر کنندگان کاتالیست کشور ما قرار بگیرد و اتفاقاً کشور‌هایی که مورد تحریم اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها واقع شده بودند بر اثر اختلافات و موضوعات مخصوصاً جنگ اوکراین و میان روسیه و متحدین روسیه و همینطور کشور‌هایی که پشت سر اوکراین بودند تحریم‌های علیه همدیگر وضع کردند آنها آمدند و نیاز به کاتالیستشان را از کشور ما درخواست دادند.
سوال: یعنی ما الان بی‌نیاز شده‌ایم به کاتالیست؟
شاه میرزایی: اکنون به لطف خدا ۹۷ درصد وابستگی ما به کاتالیست‌ها از لحاظ حجمی و قیمتی بی‌نیازی داریم الان ۹۷ درصد نیاز کاتالیست کشور از سازندگان و تولید کنندگان داخل کشور تامین می‌شود که در گزارش امروز دیدم یک بازدیدی هم همین هفته سرکشی داشتیم سه تا از کاتالیست‌های بسیار بسیار موثر و مهم رونمایی شد در یکی از مراکز ساخت کاتالیست در حومه تهران و همینطوری این نهضت ادامه دارد یعنی آن اعتماد به نفس آن خودباوری آن خدا قوت گفتن‌ها و آن اعلام کردن به شرکت‌های مصرف کننده که شما موظف هستید از ساخت داخل استفاده کنید و با اطمینان هم از ساخت داخل استفاده کنید از آن طرف تولید کنندگان داخلی هم تلاش کردند که تولیدات کاتالیست را غنای بیشتری بدهند و با کیفیت بهتری به نحوی که وقتی کاتالیست ایرانی رفت در یکی از این کشور‌های صاحب نام و در رآکتور‌های آن کشور جاسازی شد و خوشبختانه به محصول که لازم بود محک زده شود دیدیم که بازدهی کاتالیست ایرانی از کاتالیست اروپایی به حمدالله بهتر جواب داد بهتر نتیجه داد و نتیجه‌اش هم در آن میزان محصولی است که می‌دهد این یکی از دستاورد‌ها بود در صنعت نفت.
سوال: خیلی مختصر می‌شود درباره کاتالیست بگویید دوباره برای کسانی که نمی‌دانند کاتالیست چه اهمیتی دارد و درباره اینکه چه حجمی در کشور ما وارد کننده بودیم و حالا خودکفا هستیم؟
شاه میرزایی: بله تقریبا همه مجتمع‌های پتروشیمی هم اکنون، حدود ۷۵ مجتمع پتروشیمی در کشور تولید انجام می‌دهند که سه تا از آن مجتمع‌ها سرویس‌های جانبی یعنی آب، برق و بخار و سرویس‌هایی از این دست را ارائه می‌کنند و ۷۲ مجتمع تولیدی مجتمع تولیدی هستند در آن مجتمع‌ها الزاماً شما باید وقتی خوراک را یعنی ماده ورودی را که به مجتمع تولیدی می‌دهید خروجی‌اش معمولاً با هدف دستیابی به یک محصول جدید به یک ماده جدید پتروشیمی پلیمری شیمیایی و محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر است.
برای اینکه شما از محصول الف به محصول ب برسید لاجرم باید این محصول الف می‌آید وارد کارخانه می‌شود در کارخانه تحت شرایط دمایی تحت شرایط فرایندی به طور کلی فشار، دما و سایر شرایطی که آنجا باید داشته باشد عبور می‌دهید برای اینکه سریع‌تر بتوانیم از محصول الف به محصول ب برسیم باید از یک ماده‌ای تحت عنوان کاتالیزور یا کاتالیست بیشتر بچه‌ها در دبیرستان تحت عنوان کاتالیزور خوانده‌اند که این کاتالیزور هزینه‌های تبدیل ما را کم می‌کند برای اینکه از محصول الف به محصول ب برسیم و الا اگر نخواهیم از آن کاتالیزور استفاده کنیم هم هزینه‌های تولیدمان بسیار می‌رود بالا چه بسا با دما‌های بسیار بالا دما‌های مثلاً ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ درجه باید شما فرایند را دما را به آن شرایط برسانید این اختلاف دما هزینه‌های تولید را می‌برد بالا با فشار یا فشار‌های بسیار پایین باید این کار را انجام بدهید طبیعی است که هزینه‌های تولید را می‌برد بالا برای اینکه ما تولیدی ایمن مطمئن داشته باشیم از ماده شیمیایی به نام کاتالیست استفاده می‌کنیم که آن ماده گاهی مواد طبیعی است و در طبیعت وجود دارد گاهی اوقات این کاتالیست‌ها را بسازیم که امروزه برای فرایند‌های خاص پتروشیمی این کاتالیست‌ها را باید بسازیم و فلزات گرانبهایی که می‌آید در روی این پایه می‌نشیند مثل رادیوم، مثل پلاتین، مثل طلا این از جمله فلزات گرانبهایی است که می‌آید روی پایه کاتالیست می‌نشیند البته فلزات ارزان‌تر هم در بعضی از فرایند‌ها مثل سایر فلزات دیگر هم استفاده می‌شود مثل مس، مثل منگنز، مثل کبالت.
سوال: ما چقدر واردات داشته‌ایم؟
شاه میرزایی: در گذشته معمولاً همه مجتمع‌های تولیدی ما کاتالیستش وارداتی بود که امروز عرض می‌کنم ۹۷ درصد واردات کاتالیست ما امروز قطع شده ما ۹۹ کاتالیست آغازگر یا جاذب داریم که همه این‌ها را تحت عنوان کاتالیست می‌شناسیم چرا که این‌ها واکنش‌های ما را تسهیل می‌کنند سرعتش را بیشتر می‌کنند و بازدهی واکنش‌های ما را افزایش می‌دهند بنابراین این را می‌خواهم بشارت بدهم خدمت همه هموطنان عزیزم و به همه صنعتگران دیگری که در سایر نقاط دنیا که با سربلندی کشور ما خرسند می‌شوند ما موفق بشویم آنها خرسند می‌شوند کشور‌های همسوی خودمان ملت‌های دیگر می‌خواهم عرض کنم که انشاالله تا یک سال و نیم دو سال دیگر تا پایان این دولت ما همه کاتالیست‌هایی را که صنایع نفت گاز و پتروشیمی و بلکه کاتالیست‌هایی هم که در صنایع مثل صنایع فولادی و صنایع مس هم مصرف دارند آنها در این صنعت پرآوازه انشاالله تولید می‌شود و دیگر جشن خودکفایی را به لطف خدا خواهیم گرفت.
سوال: باز عدد را نگفتید یا از جهت اینکه؟
شاه میرزایی: ارقام معمولاً سالیانه اگر از لحاظ ارزی عرض کنم با عرض معذرت از همه بینندگان عزیز و همه مخاطبان گرامی ناچارم به عدد ارزی عرض کنم یک چیزی حدود یک و یک دهم میلیارد یورو در سال ارقام کاتالیست‌هایی که در صنعت پتروشیمی استفاده می‌شد؛ سال‌ها در حوزه کاتالیست تحقیق می‌کنیم تلاش می‌کنیم مراکز پژوهشی ما مراکز دانشگاهی ما مراکز دانش بنیان ما خود پژوهشگاه‌هایی که در زمینه صنعت نفت فعالیت دارند این‌ها تلاش می‌کردند، اما اینکه اراده‌ای در دولت و در وزارت نفت و در صنعت پتروشیمی بر آن شود که باید از سازنده، دانشمند و عرضه کننده داخلی شما باید بخرید این اراده مهم بود که به حمدالله این اراده آمد رویکرد خود رئیس جمهور مردمی ما آقای رئیسی وزیر هم که، چون خودش در بخش پایین دست کار کرده بود جناب آقای مهندس اوجی و شناختی هم که همکاران قدیمی صنعت نفت حقیر را می‌شناسند من از دوره‌ای که کار نظارتی و ارزیابی عملکرد وزارتخانه بر عهده من بود همان زمان هم پیگیری می‌کردم برای اینکه هرچه سریع‌تر بتوانیم تولید داخل را در واقع سر و سامان بدهیم و نیاز صنایع و واحد‌های صنعتی خودمان از کالا و تجهیزات و به خصوص کاتالیست‌ها از سازندگان داخلی تامین شود آن اراده مهم است.
پخش گزارش
سوال: این روز‌ها اطلاعیه‌هایی برخی شرکت‌های پتروشیمی در سامانه کدال گذاشته اند مبنی بر اینکه در تامین گازشان یا خوراکشان محدودیت‌هایی خواهند داشت با اعلام شرکت گاز بفرمایید که امسال چقدر کمبود خواهند داشت مسئله ناترازی چقدر به این مسئله دامن می‌زند ناترازی انرژی در فصل سرما؟
شاه میرزایی: این سوال، چالشی است، تشکر می‌کنم که این سوال را مطرح کردید خواهش خودم و درخواست خودم را از هموطنان عزیزم داشته باشم در این برنامه گاز نعمت خدادادی است و بسیار نعمت موثری است برای خوراک واحد‌های پتروشیمی خداوند در این کشور منابع عظیمش را قرار داده، ولی با این حال ما باید بی پروا از آن استفاده کنیم قطعاً نه در کشور‌های اروپایی کشور‌هایی که تولید کننده و دارنده منابع عظیم گاز هستند مثل نروژ مثل کشور ما نیست که آن را به سهولت در اختیار مردم قرار بدهند و همه منازل گازکشی شود و رفاه اینطوری برای مردم فراهم شود آنها آن را تبدیل می‌کنند به بعضاً برق و یا صادر می‌کنند و به این آسانی در اختیار مردم نیست، ولی نظام ما نظام اسلامی است منابع خدادادی را در همه جای کشور در اختیار مردم و برای رفاه و آسایش مردم قرار می‌دهیم، اما بر ماست و تقاضای حقیر از یکایک هموطنان عزیزم که از نعمت گرانبهای گاز طبیعی برخوردار هستند بسیار ارزشمند است می‌دانید که در دنیا مصرف این گونه گاز به آن می‌گویند لوکس در کشور‌های اروپایی در کشور‌هایی که معمولاً خودشان را به عنوان کشور‌های پیشروی صنعتی می‌دانند شهروندان و هموطنانشان به این راحتی نمی‌توانند این کالای لوکس را مصرف کنند و در اختیارشان باشد.
سوال: اصلاً روی سبک زندگی آنها تاثیر می‌گذارد، قیمت حامل‌های انرژی از جمله گاز باعث می‌شود مثلاً کسانی که آنجا زندگی کرده‌اند می‌گویند مثلا اینجا چای دم کردن مرسوم نیست همه از چای کیسه‌ای استفاده می‌کنند، چون این همه دم گذاشتن و نیم ساعت تا یک ساعت زیر سماور روشن بودن آنجا اصلاً به صرفه نیست یا مثلاً آب پز کردن سیب زمینی می‌گویند آنجا اصلاً مرسوم نیست و به همین خاطر باید روش‌های ساده‌تر و زودپز‌تری را انتخاب کنند.
شاه میرزایی: کلاً انرژی در دنیا بسیار گران است و حتی کشور‌های صاحب ذخایر عظیم نفت و گاز هم این اقدام را انجام نمی‌دهند تنها جمهوری اسلامی ایران به خاطر آن نگرش و جهان‌بینی که امام (ره) و مقام معظم رهبری دارند و دست‌اندرکاران و مسئولان کشوری هم همین روحیه را دارند که نعمتی است که خدا داده و باید در اختیار خود این مردم باشد، ولی از آن طرف ما باید رعایت الگوی مصرف را با جدیت و سرسختی پیگیری کنیم.
سوال: با فرهنگ خالی که نمی‌شود این را انتظار داشت یعنی ما هر چقدر بگوییم مثل موضوع کمربند است باید اول الزاماتی، نمی‌گویم لزوماً زور یا قوه قهریه مثلاً فرض کنید ممکن است در قیمت گذاری، در نحوه قیمت گذاری ممکن است پلکانی شدن و امثال آن تاثیر بگذارد و مردم هم آرام آرام الگوی مصرفشان تغییر کند.
شاه میرزایی: البته مردم ما مردمی هستند بسیار فرهیخته با تمدنی کهن چندین هزار ساله.
سوال: نه عرض من نافی این نبود منظورم این است وقتی ما عاداتی داریم، این عادات قرار است تغییر کند نمی‌شود به راحتی فقط با کار فرهنگی و با توصیه و خواهش و درخواست این عادات را تغییر داد.
شاه میرزایی: بله بنابراین توقع از یک ملت با تاریخ کهن و پیشینه فرهنگی این است که امروز، شرایط جهانی را ملاحظه می‌کنند شرایط داخل کشور هم که گاز محور فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی و تولیدی کشور شده است بنابراین اگر ما در داخل منازلمان صرفه‌جویی کنیم در مصرف انرژی، در کشور‌های اروپایی دمای زمستانشان بین ۵ تا ۱۰ درجه در بعضی از محلات تنظیم شده است حتی بعضی از هتل‌هایشان روی ۱۵ درجه و زیر ۱۵ درجه تنظیم است. در کشور ما دمای رفاه بین ۱۸ -۱۹ درجه تا ۲۳ درجه قرار شد تنظیم شود و تقاضای بنده به عنوان خدمتگزار صنعت پتروشیمی این است که اگر می‌خواهیم مجتمع‌های پتروشیمی در طول زمستان تولید پایدار داشته باشند، صنایع فولادی، صنایع سیمانی و سایر واحد‌های صنعتی ما بتوانند گاز را به عنوان سوخت خودشان و به عنوان عامل محرک آن واحد صنعتی داشته باشند و چرخ اقتصاد کشور در زمستان‌ها هم مثل فصول دیگر فعال باشد تقاضای ما از مردم این است که صرفه‌جویی کنند و به جدیت این موضوع را رعایت کنند.
سوال: زمستان امسال شرکت‌های پتروشیمی چقدر کمبود خواهند داشت؟
شاه میرزایی: البته وزارتخانه تلاش خودش را کرد که حداکثر تولید را در فصل سرد زمستان با برنامه‌ریزی‌هایی که آقای وزیر داشتند، تکلیفی که روی بخش بالا دست یعنی در حوزه شرکت ملی نفت ایران و در بخشی که گاز را فرآورش می‌کند یعنی شرکت ملی گاز ایران که با کمترین هدر رفت بشود گاز را به واحد‌های صنعتی و به منازل خانگی رساند، بستگی به دما دارد، مردم عزیز وقتی هوا سردتر می‌شود ما هم باید به خودمان بیشتر سختگیری کنیم یعنی معروف است که به ازای هر یک درجه دما که سرد می‌شود روزانه ۲۵ میلیون متر مکعب تقاضا و درخواست بیشتری برای گاز می‌شود، ولی اگر ما سعی کنیم منازلمان را یک تا دو درجه دما را پایین‌تر بیاوریم و به جای این که با یک لباس در خانه بگردیم، از لباس گرم زمستانی استفاده کنیم طبیعی است که می‌توانیم واحد‌های صنعتی مان را هم فعال نگه داریم.
پس یکی به شدت دما و این که برودت هوا در گستردگی سطح کشور چقدر است، گاهی تعدادی از استان‌های خاص درگیر توده هوای سرد می‌شود گاهی هم این توده در سراسر کشور پراکنده می‌شود. وقتی گستردگی و پایداری سرما بیشتر شود مثلاً ۱۰ روز توده هوای سرد، سال گذشته به این صورت بود ۲۰ روز دمای منهای ۱۰ تا ۱۵ درجه را بعضی از استانها درک کردند طبیعی است که کشش گاز در آن استانها بیشتر است، ما همه درخواست می‌کنیم باران بیاید، برف بیاید و زمستان زمستانی خودش را داشته باشد و ما هم باید به عنوان یک ملت دارای فرهنگ کهن و به ویژه امروز که آموزه‌های دینی ما هم به ما می‌گوید باید به فکر همه هموطنان عزیزمان باشیم و صنایع خودمان را هم با رعایت الگوی مصرف و پرهیز از ریخت و پاش یعنی به جای این که در خانه دو، سه اتاق با هم همزمان با دمای مثلاً بالای ۲۴، ۲۵ درجه، در یک اتاق در فصول سرد می‌توانیم آن اتاق را گرم نگه داریم و اجازه بدهیم سایر هموطنان عزیز و کارخانجات از فعالیت نیفتند. وقتی کارخانجات از فعالیت بیفتند یعنی تولید کاهش پیدا می‌کند و وقتی تولید کاهش پیدا کند تقاضا به آن محصول بیشتر می‌شود و قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین اگر ما الگوی مصرف را در منازل رعایت کنیم به اقتصاد و تعادل قیمت‌ها هم کمک کرده‌ایم.
سوال: این دو سال گذشته قرارداد‌ها و تفاهم‌نامه‌های متعددی بین وزارت نفت و بعضی از پتروشیمی‌ها امضا شد برای جمع آوری مشعل‌های گازی در پالایشگاه‌ها و همین طور برای توسعه میادین، چقدر از این‌ها عملیاتی شده است؟
شاه میرزایی: به حمدالله پالایشگاه گازی شهدای هویزه راه اندازی شد و ما شاهد راه‌اندازی این واحد پتروپالایشگاهی هستیم البته عنوان نفتی آن ان جی ال است و پالایشگاه دیگری که روز‌های پایانی اش است و حدود ۹۰ درصد پیشرفت داشته است، ان جی ال ۳۱۰۰ است یعنی پالایشگاهی که در منطقه دهلران موسیان آماده است که به بهره‌برداری برسد. صنعت پتروشیمی علاوه بر این دو پالایشگاه هویزه خلیج فارس و ان جی ال که آماده نهایی سازی اش است، در منطقه شرق کارون هم به لطف خداوند وارد عمل شد هلدینگ خلیج فارس و همه مشعل‌هایی که گاز‌های همراه تولید نفت را که بالغ بر ۱۰۰ سال است که خوشحالیم که شب که می‌شود مشعل بلندی در منطقه و علامت و نشانه چاه نفت و تولید نفت است داریم این‌ها را به لطف خدا جمع آوری می‌کنیم و صنعت پتروشیمی پیشقدم شد و پالایشگاه بید بلند خلیج فارس بنا است که انشاالله مابقی مشعل‌های شرق کارون را تماماً جمع آوری خواهد کرد و آنها را می‌برد فرآورش می‌کند و گاز شیرین و یا گاز خشک آن که قابل عرضه و تزریق در شبکه سراسری است، به شبکه سراسری تزریق می‌شود و مابقی آن یعنی از اتان و برش‌های سنگین‌تر از اتان هم هدایت می‌شوند و خوراک واحد‌های پتروشیمی می‌شود.
که پتروشیمی گچساران از جمله مجتمع‌های عظیمی است که قرار است گاز مشعل‌هایی که در بیابان‌ها می‌سوخت توسط بید بلند جمع آوری شود، بید بلند سیتوپلاس آن را به سمت پتروشیمی گچساران هدایت می‌کند، بنابراین امسال البته در حوزه گاز هم برنامه‌ای که آقای وزیر تکلیف کردند در منطقه عسلویه پالایشگاه‌های گازی ما بنا است که تا پایان سال با تلاشی که داشتند ۶۲۵ میلیون فوت مکعب از گاز‌های مشعل منطقه انرژی پارس که در مجاورت پالایشگاه‌ها قرار دارد آنها هم انشاالله در سفری که آقای رئیس جمهور آنجا تشریف آوردند و برنامه‌ای که وزیر محترم از شرکت ملی گاز خواست، آنجا هم جمع آوری می‌شود. مجتمع‌های پتروشیمی هم خوشبختانه فلر‌های خودشان را دیگر در حد شمعک است آن هم به خاطر ضرورت عملیاتی است که اگر اتفاق یا نارسایی در واحد‌های فرایندی ایجاد شد بلافاصله ما به ازای آن می‌آید روی مشعل و از حوادث سهمگین‌تر جلوگیری می‌شود.
بنابراین صنعت پتروشیمی شاگرد اول جمع آوری گاز‌های همراه و انشاالله خاموش کردن مشعل‌های گازی است که بیش از ۱۰۰ سال از زمانی که نخستین چاه نفتی، چاه شماره ۱ مسجد سلیمان جوشید از آن زمان تا به الان گاز‌های همراه متاسفانه در بیابان‌ها و کوهستان‌ها می‌سوخت، به لطف خدا سال‌ها است که شروع کرده‌اند، ولی شرکت ملی صنایع پتروشیمی برنامه‌ای که با شرکت ملی نفت با همدیگر تهیه کردند و هم اکنون هلدینگ‌ها وارد عمل شدند مثلا الان یک بخشی را ان جی ال ۳۱۰۰ و بخشی را ان جی ال ۳۲۰۰ و همینطور بید بلند هم دیگر هلدینگ‌ها است که وارد عمل شدند و ما شاهد این خواهیم بود قولی که آقای وزیر دادند تا پایان این دولت تمامی این مشعل‌ها انشالله خاموش خواهد شد یعنی یک غصه ۱۱۰، ۱۱۵ ساله بساطش جمع می‌شود همانطور که در کاتالیست‌ها انشاالله این وابستگی قطع خواهد شد.
سوال: درباره تنوع بخشی به خوراک پتروشیمی‌ها چه اتفاقی افتاده است و چرا بیشتر پتروشیمی‌های ما خوراکش گازی است؟ البته وجود منطقه پارس جنوبی حتما تاثیر داشته، اما برای مواقعی که ما با بحرانی ممکن است مواجه بشویم و در مصرف گاز به یک نوع ناترازی بخوریم خوب این دردسر خواهد داشت، برای این که این تنوع بخشی اتفاق بیفتد چه کردید؟ یکی از برنامه‌هایی هم که پیش‌تر درباره آن صحبت شده بود این بود که مرحله دوم منطقه ماهشهر با همین هدف که خوراک مایع به پتروشیمی‌های ما داده شود ساخت و توسعه‌اش در دستور کار بود و بفرمایید که به کجا رسیده است.
شاه میرزایی: برای تنوع بخشی به خوراک پتروشیمی‌ها همانطور که اشاره کردید مزیت نسبی کشور ما یکی ذخایر عظیم گازی، میدان گازی پارس جنوبی و سایر میدان‌های گازی که در کشور داشتیم و همین طور گاز‌های همراهی که در میدان‌های نفتی هنگام تولید نفت اضافه می‌شود که صحبت بخش قبلی این ارائه بود، هم اکنون یکی از موضوعاتی که در دستور کار شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار دارد توسعه متوازن است در آن توسعه متوازن، متوازن سازی خوراک واحد‌های پتروشیمی در دستور کار قرار دارد. عمده مجتمع‌هایی که در منطقه عسلویه قرار دارند خوراک‌هایشان بر پایه گازی بود، پالایشگاه‌های گازی، میدان گازی پارس جنوبی طبیعی بود که ضرورت این که این گاز تبدیل شود به محصول با ارزش افزوده بیشتر، به محصولات پایه صنعت پتروشیمی که یکی از آن متانول است البته بعضی‌ها آن را به عنوان تهدید می‌دانند، اما متانول تهدید نیست.
یکی از محصولات پایه صنعت پتروشیمی است که می‌تواند زنجیره‌ای از محصولات با ارزش افزوده چند برابری را برای صنعت پتروشیمی به ارمغان بیاورد، بنابراین خوراک‌های مایع از دیگر موضوعاتی است که در دستور کار قرار دارد و خوراک‌های بین مجتمعی که ما امروز بیشتر برای حوزه زنجیره ارزش در حال برنامه‌ریزی هستیم بنابراین خوراک‌های بین مجتمعی یعنی خوراک اول گاز یا مایع و بعد می‌آید محصولی می‌شود و آن محصول می‌شود خوراک واحد بعدی، مثلاً متانول می‌شود و متانول می‌شود خوراک واحد‌های پروپیلنی یا اتیلن می‌شود خوراک واحد‌های پلیمری که ادامه دارند یا سایر واحد‌هایی که الزاماً محصولات پلیمری نیستند، ولی محصولات شیمیایی هستند که در صنایع گوناگون به کار می‌آیند بنابراین برای تضمین خوراک پایدار صنعت پتروشیمی خوشبختانه خود هلدینگ‌ها یعنی گروه‌های سرمایه‌گذاری صنعت پتروشیمی برنامه‌ریزی کردند برای این که در بخش بالا دست سرمایه‌گذاری کنند که اشاره کردم شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، همینطور گروه سرمایه‌گذاری اهداف، گروه‌های سرمایه‌گذاری دیگری مثل تامین و سایر بخش‌های دیگر دارند سرمایه‌گذاری می‌کنند.
حتی گروه‌های سرمایه‌گذاری دیگری که وابسته به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگان هم نیستند، آنها هم برنامه‌ریزی کردند که خودشان بیایند در بخش بالا دست سرمایه‌گذاری کنند و علاوه بر خوراک‌های گازی، از خوراک‌های نیمه مایع مانند گاز مایع و همین طور خوراک‌های مایع از پنتان پلاس اصطلاحا، که نفتا و برش‌های سنگین‌تر از آن امروزه خوراک واحد‌های پتروشیمی ما خواهد شد. خوراک‌هایی که از واحد‌های پالایشگاهی یا خود پتروشیمی‌ها خوراک‌هایی را تولید می‌کنند مایع، که آن می‌شود خوراک واحد‌های بعدی.
سوال: تولید پلی اتیلن مخصوص بطری که، چون اسمش تخصصی است ترجیح دادم به این صورت معرفی اش کنم با توجه به این که ما در تولید آن محدودیت داریم، چرا از وارداتش جلوگیری شد و الان یک نوع انحصاری در کشور به وجود آمده که به یک شرکت پتروشیمی منحصر است؟
شاه میرزایی: یکی از مسئولیت‌های مهم شرکت ملی صنایع پتروشیمی، تعادل در عرضه محصولات پتروشیمی است، ما برآنیم تا زمانی که نیاز واحد‌های صنعتی داخل به محصولات پتروشیمی سیر نشده، تکمیل نشده از صادرات آن جلوگیری کنیم؛ بنابراین ابتدا واحد‌های داخلی، مازاد بر نیاز داخل طبیعی است که باید اجازه صادرات دهیم و مجتمع‌های پتروشیمی تولید کننده انبارهایشان در واقع اشباع نشود، باید بتوانند این را صادر کنند این که همه هم وعده هستیم، صادرات انجام می‌شود، در بعضی از محصولات برنامه ریزی کردیم انشاالله برای همین خوراک واحد‌هایی که برای بسته بندی از جمله واحد‌های بطری سازی که اصطلاحا می‌گوییم پت بطری، بنابراین برای این گونه تولیدات متاسفانه ما ناترازی داریم، در گذشته ناترازی نداشتیم مثلا ۱۰-۱۵ سال قبل آن زمانی که آن واحد برنامه ریزی شد که پتروشیمی شهید تندگویان است، ولی الان ناترازی داریم، نه ما برنامه ریزی کردیم و توفیق داشتم من، حدود یک ماه و نیم قبل در یکی از استان‌های غربی کشور رفتیم آغاز عملیات اجرایی بالغ بر ۴۵۰ هزار تن در سال محصولی که تحت عنوان پت است آغاز عملیات راه اندازی اش را شروع کردیم.
سوال: که انحصار وجود نداشته باشد و رقابتی در داخل کشور شکل نگیرد.
شاه میرزایی: بله، اما الان که ناترازی داریم وکسری داریم چه باید بکنیم، قانونگذار این را روشن کرده وگفته خود مجتمع‌های پتروشیمی که تولید کننده عمده آن هستند موظف هستند ناترازی و کسری در داخل را آنها باید در وهله اول انجام دهند ما مانعی برای دیگر واردکنندگان نمی‌بینیم اگر عزیزان دیگری هستند که واردات کنند ما آماده هستیم به این‌ها اجازه دهیم در حد نیاز کشور واردات انجام دهند، اما به لحاظ این که شرکت داخلی که دارد تولید می‌کند باید فعالیتش ادامه پیدا کند برای همین مجموعه قانونگذار یعنی ستاد تنظیم بازار، کمیته تخصصی پتروشیمی که کارش نظارت بر آن است و همین طور تشخیص کف عرضه یعنی نیاز اولیه داخل کشور است آنها سیاستشان بر این بود و تیمی هم هستند و از وزارت اقتصاد، وزارت صنعت، معدن، تجارت و همین طور بخش‌های دیگری هم آن جا حضور دارند سیاستشان این است که خود شرکت تولید کننده عمده که پتروشیمی شهید تندگویان است همه نیازش و همه تولیدش را باید در داخل عرضه کند و کسری نیاز داخل را هم بنا بر تشخیصی که کمیته تخصصی پتروشیمی اعلام می‌کند آنها باید ناترازی و کسری اش را از بیرون تهیه کنند که ۱۸ هزار تن برای شش ماهه اول و ۱۸ هزار تن دوم هم مشکلاتی برای تامین ارز آن پیش آمد که انشاالله آماده است که بیایند و عرضه اش را انجام دهند.
سوال: درباره تامین مواد اولیه شرکت‌های پایین دست پتروشیمی که مشکل داشتند و در حال توسعه هم هستند چه برنامه‌ای داشتید و دارید؟ چه اتفاقی دارد می‌افتد که کمتر در تامین مواد اولیه به مشکل بخوریم؟
شاه میرزایی: ما در بعضی از محصولاتی مثل پلی اتیلن ترفتالات که صحبتش شد کسری داشتیم برای آنها آمدیم برنامه ریزی فشرده کردیم و آمایش مجدد دیگری انجام دادیم ضمن این که هدف ما تکمیل زنجیره ارزش است یعنی همه محصولاتی که در دنیا محصولات شناسنامه دار صنعت پتروشیمی است و در صنایع پتروشیمی ما هم خوراکش یا در بالادست، میان دست و در ادامه زنجیره موجود است برنامه ریزی کردیم که آنها را به آن محصولات دست پیدا کنیم لاجرم برای این که به آن محصول دست پیدا کنیم باید کارخانه اش را ایجاد کنیم و برای این که کارخانه اش را ایجاد کنیم باید نقشه اجرای آن یعنی دانش فنی آن و دانش فرآیندی اش را باید آماده کنیم، در حال مطالعات جدی هستیم برای این که دانش‌های فنی واحد‌های متعدد و متکثر صنعت پتروشیمی که بالغ بر ۲۵۰ تا دانش فنی می‌شود این‌ها هم باید مراکز پژوهشی بومی سازی کنند و نیاز به دانش فنی است، دانش فنی دست پیدا می‌کنیم.
طراحی، اجرا، ساخت، پیش راه اندازی، راه اندازی و نهایتا بهره برداری و تعمیرات آن در داخل انجام خواهد شد برای این‌ها برنامه ریزی کردیم ما در بعضی از محصولات شیمیایی مثل اسید نیتریک ناترازی داریم، در پلی پروپیلن ناترازی داریم، در پلی وینیل کلراید ناترازی داریم که اصطلاحا به عنوان پی وی سی می‌شناسیم، برنامه ریزی جدی کردیم و مجوز دادیم، سرمایه گذار در صنعت پتروشیمی در حوزه‌های گوناگون در حال اجرای طرح‌ها و پروژه‌هایی هستیم مثل طرحی که عرض کردم در یکی از استان‌های شمال غرب کشور بالغ بر ۴۵۰ هزار تن ظرفیت سازی دارد می‌شود، طرح در دست اجراست و مجوز داده شده برود برای اجرا که ۴۵۰ هزار تن الان حدود ۶۵۰ هزار تن ظرفیت سالیانه پلی اتیلن ترفتالات داخلی ما است انشاالله آن هم اضافه می‌شود بالغ بر یک میلیون می‌شود، واحد‌های دیگری هم درخواست مجوز کردند آنها را هم آماده کردیم این‌ها همه می‌آیند و در این زنجیره قرار می‌گیرند و به این ناترازی‌ها خاتمه داده خواهد شد.
سوال: فکر می‌کنید تا چه زمانی مثل همین پلی اتیلن ترفتالات و یا موارد دیگر که از آن صحبت می‌کنید چه زمانی به این نقطه خواهیم رسید؟
شاه میرزایی: به طرح‌های صنعتی بستگی دارد بعضی از طرح‌های صنعتی را مثل واحد‌های کوچک را می‌توان ظرف دو، سه سال تمام کرد، اما طرح‌های بزرگ طبیعی است که حداقل بین ۴ تا ۵ سال بعضی از این طرح‌ها نیاز به زمان دارد.
سوال: مثلا همین واحد که فرمودید در شمال غرب
شاه میرزایی: بله مثلا این واحد به ما قول داده گفته ۳۵ ماهه منتها من سعی می‌کنم منطقی زمان را ببینم، ولی پیش بینی من این است که بین ۴ سال و نیم تا ۵ سال آینده انشاالله آن واحد هم می‌آید، البته ما واحد‌هایی داریم کوچک‌تر که می‌آید کمک واحد فعلی و یکی پس از دیگری واحد‌های دیگر مثلا برای پلی پروپیلن خوشبختانه نخستین واحد پی دی اچی ما امیدواریم که تا سال آینده بتوانیم آن را وارد مدار تولید کنیم و یک مقدار هم پالایشگاه‌ها باید همراهی بیشتری کنند که ما بتوانیم، ولی صنعت پتروشیمی، صنعت چند وجهی است و در همه شئون ارزآوری، خودکفایی کالا و تجهیزات حضور دارد.
