توماج صالحی (زادهٔ ۱۲ آذر ۱۳۶۹) یک خوانندهٔ رپ اعتراضی ایرانی است که با آهنگهای اعتراضیاش دربارهٔ مسائل جامعهٔ ایران و نیز اعتراض به سیاستها و سرکوبهای حکومت جمهوری اسلامی به شهرت رسیده است. او به علت ترانههای اعتراضیاش بارها بازداشت و تحت شکنجه قرار گرفته و در حال حاضر در زندان دستگرد اصفهان به سر میبرد.
ترانههای او به طور فراوان در رسانههای اجتماعی داخلی و خارجی ایران به توجه رسانهها دچار شدهاند. در سال ۲۰۲۳، از سوی سازمان "گلوبال میوزیک اواردز" به خاطر آهنگ "فال"، او جایزه «هِرِتیک» (بدعتگذار) را در بخش ترانه اعتراضی - کنشگری دریافت کرد.
توماج صالحی خود اعلام کردهاست که در کنار فعالیت هنریاش، به عنوان یک هنرمند اعتراضی، در یک کارگاه فلزکاری نیز مشغول به کار است. این تلاشها نشان از تعهد او به هم زیستی با جامعه و همچنین تلاش برای بیان اعتراضاتش در قالب هنر دارد.
توماج صالحی با ویژگیهای چالشبرانگیز هنری و اعتراضیاش، به عنوان یک هنرمند با تأثیر در صحنه موسیقی ایران شناخته میشود، در حالی که با مشکلات و مخاطراتی که به دلیل اعتراضاتش به وجود آمده، در زندان دستگرد اصفهان ادامه میدهد.
توماج صالحی، خوانندهٔ رپ اعتراضی ایرانی، دارای یک زندگی شخصی و هنری چند وجهی است که با جزئیات جالبی همراه است.
توماج صالحی در سن هفت سالگی به یادگیری موسیقی با یادگیری تنبک و اُرگ پرداخت. او از بچگی شعر میخواند و شاعر محبوبش خیام بوده است. تحت تأثیر این شاعر بزرگ، توماج صالحی در آثار خود به ارائه شعرهای غنی و معنیدار میپردازد.
توماج صالحی اصالتاً از قوم لر بختیاری است و این ارتباط به وضوح در آثار او قابل مشاهده است. در ترانههایش، همواره با یک پوکه خالی تفنگ بر گردن ظاهر میشود که نماد بختیاری بودن او است. او با افتخار از این هویت فرهنگی خود در آثارش بهره میبرد.
توماج صالحی از معانی مختلف نام خود استفاده میکند، اما بیشتر از همه علاقه دارد به معنی ترکمنی نام خود که "سوارکار شجاع" است، توجه کند. این نام نشان از شجاعت و قهرمانی او در دنیای هنر و اعتراض دارد.
توماج صالحی فعالیت روزانهٔ ورزشی خود را در حوزه بوکس دارد. این ورزش نشان از انگیزه و استقامت او در زندگی برای مقابله با مخاطرات و چالشهاست.
در زمینهٔ تحصیلات، او دو مدرک تراشکاری دارد و در مسیر تحصیلی خود در رشته مهندسی مکانیک با گرایش طراحی و تولید قطعات صنعتی پزشکی پیش رفته است.
خانواده توماج صالحی نیز نقش مهمی در زندگی او ایفا کرده است. پدر او به عنوان یک زندانی سیاسی هشت سال خدمت کرده و این تجربه میتواند یکی از دلایل اعتراضات و فعالیتهای اجتماعی او باشد.
به طور کلی، زندگی شخصی و هنری توماج صالحی با الهام از هویت فرهنگی و تجارب خانوادگی در یک چارچوب هنری و اجتماعی متنوع قرار دارد.
توماج صالحی، خوانندهٔ رپ اعتراضی ایرانی، با ورود به دنیای موسیقی رپ از طریق برادر بزرگترش این سبک موسیقی را شنید و از آن لذت برد. او اولین بار در سال ۱۳۹۵، تصمیم به جدیگیری در زمینهٔ خوانندگی رپ گرفت و از آن زمان به تولید موسیقی در این سبک پرداخته است.
یکی از تجربیات جالب توماج صالحی در دنیای رپ، بازداشت او به دلیل پوشیدن تیشرتی با عکس دلار آمریکا بوده است. این اتفاق نشاندهندهٔ این است که هنگامی که هنرمندان در زمینهٔ رپ به تبیین دیدگاهها و اعتراضاتشان میپردازند، ممکن است با واکنشهای جامعه و نظام روبرو شوند.
در مسیر هنریاش، توماج صالحی با مشکلات مالی نیز مواجه شده است. به دلیل درونمایههای سیاسی ترانههای او، استودیوهای اصفهان تمایل به ضبط موسیقیاش نداشتند و این امر او را مجبور به فروش موتور و وسایل خانگی جهت تأمین هزینههای ضبط در استودیوهای دورتر کرده است.
با این حوادث و چالشها، توماج صالحی تلاش خود را در راستای برانگیزاندن اعتراضات اجتماعی و انتقاد از وضعیت سیاسی ایران ادامه میدهد و با استفاده از هنر رپ، صدای خود را برای جوانان و جامعه به طور گستردهتری بلند میکند.
توماج صالحی، هنرمند ایرانی و خوانندهٔ رپ اعتراضی، وظیفه خود را در تزریق شجاعت و امید به مردم میداند. او با ابراز این اعتقاد میگوید: "از چه میترسم؟ از ترسو بودن میترسم، اینکه خودم بترسم. تا حالا همیشه رفتم در دل ترس."
این اظهارنظر نشان از اراده قوی توماج صالحی برای مقابله با ترس و ایجاد تغییر در جامعه دارد. او ترس از "ترسو بودن" را به عنوان موانع اصلی برای رشد و توسعهٔ فردی و اجتماعی معرفی میکند. توماج صالحی تاکید دارد که همیشه در دوران زندگیاش به رغم ترس، با شجاعت به جلو رفته و موفق به پشت سر گذاشتن چالشها و مشکلات شده است.
این اظهارنظر نشان از ارادهٔ قوی توماج صالحی برای ادامهٔ فعالیتهای هنری و اجتماعیاش دارد و به جامعه نشان میدهد که در برابر مشکلات و تهدیدها، او به عنوان یک فرد عادی نیز توانسته است با شجاعت خود امید و انگیزه ایجاد کند.
توماج صالحی به عنوان یک هنرمند اعتراضی و فعال در زمینهٔ حقوق بشر، به افتخارات چشمگیری دست یافته است. در سال ۲۰۲۳، او جایزه «هِرِتیک» یا «بدعتگذار» از سازمان «گلوبال میوزیک اواردز» را به خاطر آهنگ «فال» در بخش موسیقی اعتراضی - کنشگری از آن خود کرد. این جایزه نشان از تاثیرگذاری آثار توماج صالحی در جهان موسیقی و اجتماعی است.
همچنین، به دلیل حمایت بیوقفه از حقوق بشر، آزادی بیان، و ترویج صلح از سوی هنر و شعرهایش، او به عنوان برنده جایزه «فرهنگ مقاومت» نیز شناخته شد. این جایزه نشان از تاثیرگذاری و نقش قابل توجه توماج صالحی در انعکاس ارزشهای انسانی و اجتماعی است.
در ادامه، سازمان «ایندکس آن سِنسِرشیپ» نیز توماج صالحی را به عنوان برنده جایزه سالانه آزادی بیان در بخش هنر معرفی کرد. این افتخار نشان از تقدیر از تلاشهای او در جهت حقوق بشر و آزادی بیان در قالب هنر است.
در تاریخ ۲۱ شهریور ۱۴۰۰، توماج صالحی، هنرمند و خوانندهٔ رپ اعتراضی ایرانی، توسط ۱۲ نفر از نیروهای امنیتی در خانهای در اصفهان بازداشت و به زندان دستگرد منتقل شد. این بازداشت برخاسته از اتهاماتی همچون "تبلیغ علیه نظام" و "توهین به رهبر جمهوری اسلامی" بوده است. اتهاماتی که توسط وکیل او اعلام شده و پروندهاش در دادسرای شاهینشهر به ثبت رسیده است.
در دوران بازداشت، توماج صالحی ممنوعالملاقات بوده و هیچ تماسی با خانوادهاش نداشته است. در تاریخ ۳۰ شهریور ۱۴۰۰، با تودیع قرار کفالت، او از زندان آزاد شد. اما این آزادی به همراه حکم ۶ ماه زندان و جزای نقدی اعلام شده که اجرای آن به مدت یکسال به حالت تعلیق درآمد.
واکنشها به بازداشت توماج صالحی گسترده بوده است. حکومت ایران توضیحی دربارهٔ دلیل بازداشت او ارائه نکرده است. سازمان عفو بینالملل خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط او شده و مرکز حقوق بشر در ایران اظهار کرده که بازداشت توماج صالحی صرفاً به خاطر خواندن ترانههای انتقادی اتفاق افتاده و او به دلیل نقد و اعتراض مورد بازداشت قرار گرفته است.
بسیاری از فعالان حقوق بشر و هنرمندان جهان نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم از آزادی توماج صالحی خواستار شدهاند. حساب اینستاگرام او پس از دستگیری از دسترس خارج شده و حساب توئیترش توسط مسئولان توییتر بسته شده است.
توماج صالحی که به صورت مخفیانه زندگی و فعالیت می کرد؛ در پی اعتراضات سراسری برای کشته شدن مهسا امینی در تاریخ ۸ آبان ماه ۱۴۰۱ در استان چهارمحال و بختیاری دستگیر شد. اکنون هیچ اطلاعاتی از وضعیت او و محل نگهداری اش دردسترس نیست.
دایی توماج صالحی به نام" اقبال اقبالی"، اطلاعیه ای را به این شرح، منتشر کرد: توماج در گِردبیشه بختیاری بود که موارد مشکوکی را از ساعت چهار و نیم بامداد در اقامتگاه مخفی اش مشاهده کرد و پس از اعلام آن به ما، ارتباطش قطع شد و همسایه ها خبر دادند که او و تعدادی از دوستانش را دستگیر کرده اند. گِردبیشه نام روستایی در استان چهارمحال و بختیاری ایران می باشد که از توابع بخش گندمان شهرستان بروجن به شمار می رود.
توئیتر برخی از کاربران اینست که با وجود زمان بازداشتش در تاریکی، عکسی که از او منتشرشده هنگام روز را نشان می دهد. همچنین طبق گفته ی برخی از کاربران دیگر، این عکس با توجه به برخی از نشانه ها ساختگی است. اظهارات دیگری درمورد عکس منتشرشده از بازداشت توماج وجود دارد که میگویند این عکس، مربوط به زمان حال نیست بلکه مربوط به یکی از کلیپ های سروده های سال گذشته او است.
خبر بازداشت توماج صالحی توسط دادستان اصفهان به نام سید محمد موسویان تائید شد و ادعای این دادستان، چنین بود که توماج صالحی نقش کلیدی در ایجاد اغتشاشات و دعوت و تشویق به اغتشاش و آشوب های اخیر در شهرستان شاهین شهر داشته است.
توماج صالحی که مخفیانه زندگی میکرد؛ پیام های بسیاری را در جریان اعتراضات سراسری برای حمایت از مردم منتشر کرده است. به اینصورت که نوشته ی او در خطاب به مقامات امنیتی شاهین شهر ، این چنین بود: اگر معترضان بازداشتی این شهر را تا نیمه شب، آزاد کنند؛ خودش را در روز بعد به نیروهای امنیتی تحویل می دهد.
با توجه به گزارش شرق، وکیل توماج صالحی، خوانندهی بازداشتی در جریان اعتراضات ایران، اعلام کرد که درخواست فرجامخواهی توماج صالحی پذیرفته شده و حکم بازداشت او در دیوان عالی کشور نقض شده است. به این ترتیب، توماج صالحی با قرار وثیقه آزاد شده است.
وکیل توماج صالحی، امیر رئیسیان، اظهار کرد: "در پی فرجامخواهی صورت گرفته در پرونده توماج صالحی، این پرونده در شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور مورد رسیدگی قرار گرفت و در نهایت، با توجه به طرح ایرادات متعدد به دادنامه اولیه، برخی از این ایرادات مورد پذیرش دیوان عالی کشور قرار گرفت و پس از نقض حکم، این پرونده به شعبه یک دادگاه انقلاب اصفهان مسترد شد."
وی ادامه داد: "همچنین دیوان عالی کشور توماج صالحی را همچون دیگر افرادی که مشمول بخشنامه عفو اعلامی قرار گرفتند دانست و اعلام کرد که او نیز میتواند از عفو اعلامی استفاده کند."
وکیل در پایان اظهار کرد: "توماج صالحی امروز به قید وثیقه از زندان آزاد شد. اگرچه توماج صالحی شامل بخشنامه عفو اعلامی است و باید بدون وثیقه پرونده مختومه میشد، اما با توجه به ایراداتی که از سوی شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور وارد دانسته شده، شعبه یک دادگاه انقلاب اصفهان، تشخیص داد که فعلاً قرار تامین توماج صالحی را به وثیقه تبدیل کند و در نتیجه، او از زندان اصفهان آزاد شد."
به گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، توماج صالحی، خواننده که طی رای دیوان عالی کشور از زندان آزاد شده بود، دوباره بازداشت شد . این اقدام به اتهام نشر اخبار کاذب و تشویش اذهان عمومی انجام شد.
وکیل توماج صالحی، امیر رئیسیان، در گفتوگو با شرق اعلام کرد: "ما هم (۹ آذر ۱۴۰۲) متوجه بازداشت توماج صالحی و ۲ نفر دیگر شدیم. هنوز علت دقیق این موضوع را نمیدانیم اما در اطلاعیه مرکز رسانه قوه قضائیه آمده که نشر اخبار کاذب در زمینه اعلام خبر طرح شکایت توماج صالحی از برخی مقامات استان اصفهان، علت این بازداشت است."
وی ادامه داد: "اگر این موضوع صحت داشته باشد و اعلام خبر شکایت، موجب اتهام نشر اخبار کاذب و بازداشت توماج صالحی شده باشد، پیش از او باید من را هم به عنوان وکیل پرونده بازداشت کنند چرا که پیش از آقای توماج صالحی، من در گفتوگویی با «شبکه شرق» این خبر را اعلام کرده و گفته بودم که شکایتی از سوی توماج صالحی در دادسرای کارکنان دولت به ثبت رسیده است."
وکیل توماج صالحی اعلام کرد که موکلش در پروندۀ جدید به یک سال حبس، ۲ سال ابطال گذرنامه و شرکت در دورۀ مدیریت رفتار محکوم شده است.
گفتنی است یک پرونده دیگر هم در شعبه ۲ کیفری اصفهان بابت نشر اکاذیب علیه توماج صالحی در جریان است.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته