خبرگزاری مهر- گروه استانها: مردم آذربایجان غربی همانند سایر استان‌های کشور از دیرباز در لحظه تحویل سال با حضور در اماکن مذهبی به استقبال سال نو می‌روند و آرامش بهاری را تجربه می‌کنند. امسال تقارن دو بهار در یک زمان حال معنوی خاصی به شهرها و مناطق مختلف این استان بخشیده است و مردم با رایحه خوش رمضان به استقبال بهار طبیعت رفته‌اند.
ایرانیان به خصوص مردم آذربایجان غربی خوش سلیقه، بهار را برای تحول طبیعی خود انتخاب کرده‌اند که فصل رویش و رستاخیز زمین است و از طرفی نیز در تعابیر روایی ما، ماه مبارک رمضان بهار قرآن است، لذا این دو مناسبت بسیار زیبای ظاهری و باطنی فرصتی است که در آن یک زیست معنوی و یک تنفس معنوی داشته باشیم.
آذربایجان غربی با توجه به پیشینه تاریخی اش، اصیل‌ترین آداب و رسوم محلی را بویژه در نوروز و ماه مبارک رمضان دارد به گونه‌ای که مردم این دیار در طول زمان، آنچنان به این مناسبت‌ها پایبند شده‌اند که جز جدایی ناپذیر زندگی آنها شده است.
پیشواز از ماه رمضان، نگاه کردن به آئینه و صلوات بر حضرت محمد (ص)، اوباشدان (سحری)، (افطار سفراسی) سفره‌های افطاری، تکم گردانی، خانه تکانی، زیارت اهل قبور و شهدا بخشی از آئین‌های مردم این دیار در ماه رمضان و عید نوروز هست که نسل به نسل تا به امروز منتقل شده و امسال تقارن دو بهار موجب جنب و جوش بیشتر مردم این منطقه شده است.
آداب و رسوم ماه رمضان و عید نوروز در باور مردم آذربایجان غربی
میهمانی رفتن در بین مردم ایران و این دیار همواره آداب و رسومی دارد، باور مردم استان بر این است که ماه رمضان، ماه پاکی‌ها و زلالی هاست و خیر و برکت خداوندی بیش از هر ماه دیگری، در این ماه بر سفره‌های روزه داران نازل می‌شود.
این آداب و رسوم بخشی از فرهنگ بومی و دینی و اعتقادات یک منطقه را شامل می‌شود و بارزترین عنصر هویت بخشی مردمان یک ناحیه به شمار می‌آید و در این میان، آداب و رسوم ماه مبارک رمضان نیز یکی از مباحث فرهنگی است که ریشه در اعتقادات دینی مردم دارد.
امسال عجین شدن آداب و رسوم ماه رمضان و عید نوروز موجب شده مردم آذربایجان غربی با حال و هوای معنوی و خاصی به استقبال هر دو بهار بروند، در نوروز در گذشته خانواده‌های آذربایجانی سفره سفید پارچه‌ای به نام «بایرام سوفراسی» سفره عید یا «یمیش سوفراسی» سفره خوراکی را در اتاق مهمان پهن می‌کردند و هر مهمانی که از راه می‌رسید پای آن می‌نشست و صاحب خانه از آنها پذیرایی می‌کرد، امسال این سفره با سفره افطاری عجین شده و مردم دید و بازدیدهای نوروزی را به مراسم مهمانی افطاری وصل کرده‌اند.
در این دیار در برخی از خانواده‌ها نیز حداقل یک بار به فامیل افطاری می‌دهند و زنان نیز با درست کردن غذا و افطاری از میهمانان پذیرایی می‌کنند و البته در کنار آن رسم است کوچک‌ترهای فامیل، بزرگترها را برای افطاری به میهمانی دعوت می‌کنند.
احیا گئجه لری (شب‌های احیا) / کسیه دوزی برای ابن ملجم
احیا گئجه لری یا شب‌های قدر در این منطقه از جایگاه ویژه ای برخوردار است مساجد، حسینه ها و مساجد همه از خیل مشتاقان وصال دوست و خریداران معرفت و تشنگان محبت و رحمت دوست آکنده و لبریز است.
با فرارسیدن شب‌های قدر مردم مؤمن و دیندار آذربایجان غربی با حضور در مساجد و حسینه‌ها به عزاداری و شب زنده داری می‌پردازند و با دادن نان، پنیر، گردو و غذاهای خانگی از شب زنده داران پذیرایی می‌کنند.
کیسه دوزی در شب قصاص ابن ملجم از دیگر رسم‌هایی مردم این خطه است که بنابر رسم‌های قدیمی دختران و زنان در شب ۲۷ رمضان با دوختن کیسه‌ای به نام «لعن ابن ملجم» با هر سوزنی که به کیسه می‌زنند یک بار به ابن ملجم لعنت می‌فرستادند.
مردم روزه دار این مناطق نهایت سعی، تلاش و ریاضت خود را در جهت هر چه معنوی‌تر و خالص ساختن اعمال در طول روزهای ماه مبارک رمضان به کار می‌بندند تا بتوانند فرایض دینی را به درستی به جا آورده و ثواب اخروی و دنیوی روزه را شامل حالشان کنند و برای این منظور در طول روز همانند ایام دیگر سال به کار و زندگی مشغول می‌شوند و دینداری توأم با دنیاداری را احساس و لمس می‌کنند.
در کنار آداب و رسوم ماه رمضان و نوروز امسال اجرای طرح مسطورا حال و هوای خاصی به شهرها و استان‌های کشور بخشیده است، شناخت طبیعت و تفحص در آیات قرآن کریم زمینه افزایش شناخت و معرفت انسان را نسبت به ذات احدیت فراهم خواهد کرد و هدف نهایی خداوند در آیات قرآن نیز صحه‌گذاشتن بر این مهم است.
برگزاری ۵۰۰ محفل جمع خوانی قرآن کریم در آذربایجان غربی
معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی در گفت و گو با خبرنگار مهر از برگزاری و حمایت از ۵۰۰ محفل جمع خوانی قرآن کریم و ۸۰ کرسی تفسیر و تدبری در مساجد محوری استان نیز خبر داد و گفت: در ماه مبارک رمضان سنت حسنه افطاری ساده در بیش از ۳۰۰ مسجد و حسینیه در استان در حال برگزاری است.
حجت الاسلام رحمان خضرلو با اشاره به برگزاری بیش از ۱۵۰ محفل انس با قرآن ویژه نوجوانان و دانش آموزی در استان افزود: تولید برنامه‌ها و نماهنگ‌ها بومی استانی با موضوع ۳۰ فراز از ۳۰ جز قرآن در ۳۰ روز ماه مبارک، نماهنگ راه بندگی و سرودهای قرآنی و استفاده از ظرفیت مساجد، حسینیه‌ها، بقاع متبرکه و امام زادگان در راستای اجرای برنامه قرآنی آیه‌های زندگی به همراه توانمند سازی، حمایت و راهبری از جریانات مردمی گفتمان ساز و مؤسسات فرهنگی و قرآنی از دیگر برنامه‌های این اداره کل است.
وی با اشاره به برگزاری همایش طلایه داران تبلیغ رمضان ویژه مبلغین گفتمان ساز، تشکلهای دینی و هیئات مذهبی و توجیه شبکه کنشگران و مؤثران (ائمه جمعه، ائمه جماعات، مبلغین، فعالین فرهنگی و قرآنی استان) گفت: در این ماه اجتماع فعالین و کنشگران فرهنگی، قرآنی و رسانه‌ای در قالب دیدارهای رمضانیه (ضیافت آسمانی) را برگزار می‌کنیم.
حجت الاسلام خضرلو همچنین از برگزاری اجتماع بزرگ روزه اولی‌ها و جشن تکلیف خبر داد و گفت: زمینه‌سازی به منظور استفاده حداکثری از محتوای تبیینی فرازهای منتخب در جزءخوانی‌ها، منابر، جلسات قرآن، جلسات تفسیر، محافل قرآنی از برنامه‌های این اداره کل در ماه مبارک رمضان است.
برگزاری پویش و مسابقات «زندگی با آیه ها»
معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی برگزاری پویش و مسابقات «زندگی با آیه ها»، اجرای برنامه مواسات و کمک مومنانه در هیئات، استفاده از شعار (زندگی با آیه‌های قرآن) در سربرگ‌های نامه‌ها، نصب آیات آیه‌های زندگی در میادین و معابر اصلی، مغازه‌ها، بازار و… و انتشار آیه‌های زندگی در فضای مجازی و کانال‌های مرتبط و توزیع گسترده کارت حفظ در اماکن عمومی همچون ورودی شهرها، پارک‌ها، مدارس (قبل از تعطیلی نوروزی)، بقاع، مساجد و… از برنامه‌های تبلیغات اسلامی در ماه مبارک رمضان به شمار می‌رود.
حجت الاسلام خضرلو توسعه در برگزاری محافل جزءخوانی در اماکن عمومی مثل پارک‌ها و …، تولید محصولات مکتوب و رسانه‌ای مختص زیست بوم و هماهنگی برای توزیع اقلام غذایی تنظیم بازار ویژه هیئات مذهبی، مساجد و ایستگاه‌های صلواتی در ماه مبارک رمضان از دیگر اقدامات این اداره کل عنوان کرد.
حجت الاسلام خضرلو از اجرای پویش و مسابقات زندگی با آیه‌ها در استان خبر داد و گفت: در این زمینه هماهنگی با مجموعه‌های فرهنگی استان برای فضاسازی شهری بر اساس فرازهای محوری طرح مسطورا در تعامل با پایانه‌های مسافربری، ایستگاه‌های راه آهن، فرودگاه‌ها، تاکسیرانی، اتوبوس‌رانی، شهرداری‌ها، صداوسیما و … صورت گرفته است.
وی با بیان اینکه محور فعالیت‌های رمضان قرآنی طرح ملی مسطورا (زندگی با آیه‌ها) است، گفت: طرح ملی مسطورا، طرح ویژه فرهنگی عملیات ماه رمضان با عنوان زندگی با آیه‌ها است.
«طرح مسطورا» بارزترین کار فرهنگی در ماه رمضان
مدیرکل تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه طرح مسطورا مهمترین و بارزترین کار فرهنگی است که در ماه مبارک رمضان در حال اجراست، گفت: طرح «مسطورا» که برگرفته از طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن و بر اساس پنج‌محور توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد می‌باشد، مهمترین و بارزترین کار فرهنگی است در ماه رمضان اجرا می‌شود و ۳۰ آیه در ۳۰ روز، به صورت همه جانبه و با استفاده از ظرفیت جامع کشور اعم از مراسم شعرا، سخنران علما، محافل قرآنی و … برگزار می‌شود.
حجت الاسلام منصور امامی با اشاره به حدیثی در فضیلت امام علی (ع) گفت: روایات زیادی وارد شده است که نگاه به چهره حضرت علی علیه السلام عبادت است که از نظر سند صحیح و معتبر و از روایات مشهور می‌باشد و اهل سنت نیز از عایشه نقل می‌کنند که خلیفه اول پیوسته به چهره مبارک حضرت علی (ع) نگاه می‌کرد. از وی دلیل نگاهش را پرسیدند؛ گفت: شنیدم رسول خدا (ص) فرمودند: نگاه به صورت حضرت علی (ع) عبادت است.
وی ادامه داد: بیان معارف و فضیلت‌های امام علی (ع) برای این است که شب اول قبر و روز محشر دستمان از شفاعت حضرت خالی نماند و وقتی به روایات، تاریخ و ادبیات اسلامی مراجعه می‌کنیم، شخصیت هم چون علی (ع)، بسیار متعالی است.
مدیرکل تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی تصریح کرد: ابن‌ابی‌الحدید معتزلی قصیده‌ای شامل ۸۰ بیت در مدح امام علی (ع) به زبان عربی سروده است که در آن امام علی (ع) را امانت بزرگ الهی و حاکم روز قیامت معرفی می‌کند و وجود او را بهانه آفرینش مخلوقات و عالم هستی می‌داند که بخشی از این قصیده بر ضریح و گنبد امام علی (ع) نگاشته شده است.
وی در ادامه به راه‌های رشد معنوی اشاره کرد و گفت: رشد و نمو انسان گاهی از طریق مطالعه است و گاهی از طریق شنیدن و در شنیدن فوایدی نهفته است که در خواندن نیست و ماه رمضان بهترین فرصت برای تفکر و تأمل و اندیشیدن برای خود است و باید از این شب‌ها در جهت تقویت معنویت خودمان و حرکت در مسیر رشد استفاده کنیم.
آذربایجان غربی با تمهیدات ویژه، اتخاذ تدابیر لازم و برگزاری ویژه برنامه‌هایی با رنگ و بوی ماه مبارک رمضان به استقبال میهمانان نوروزی رفته و به عبارتی در استقبال از آنان سنگ تمام گذاشت.
برگزاری مراسم جمع خوانی قرآن در نوروزگاه های آذربایجان غربی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی گفت: ایام نوروز امسال در آذربایجان غربی رنگ و بوی معنوی گرفته و برنامه‌های استقبال از مسافران نوروزی با برنامه‌های ماه مبارک رمضان تلاقی شده و جلوه زیبایی از دو ماه زیبا را به تصویر کشید چنانکه نوروزگاههای استان و موزه‌ها و سایر آثار تاریخی در کنار برنامه‌های فرهنگی مدیحه سرایی، جمع خوانی قرآن را شاهد شدند.
مرتضی صفری با بیان اینکه در کنار آداب و رسوم کهن و به یادگار مانده از دوران کهن برنامه‌های ویژه ماه مبارک رمضان نیز کنار این برنامه‌ها قرار گفته و زیباترین تصویر را از عید سال ۱۴۰۳ در آذربایجان غربی به نمایش گذاشت، افزود: امسال ۲۰ نوروزگاه در ۲۰ شهر استان در حال برگزاری است که اجرای موسیقی آشیقی، مدیحه‌سرایی، اجرای مسابقه از جمله برنامه‌های این نوروزگاه است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی از استقرار راهنمایان گردشگری در ایستگاه‌های توقف نوروزی سطح استان خبر داد و افزود: طبق مصوبات ستاد خدمات سفر استان امسال مقرر شد که ایستگاه توقف نوروزی در ۱۳ نقطه حادثه‌خیز سطح استان راه‌اندازی شد و در قالب «پویش چشم به راهیم» به مسافران ارائه خدمات داده و می‌دهد.
صفری اظهار کرد: در این ایستگاه‌ها با استقرار راهنمای گردشگری اقلام تبلیغی و نقشه راهنمای گردشگری در بین مسافران توزیع می‌شود و نیز سفره هفت‌سین توسط این اداره‌کل در این مکان‌ها برپا شده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی از ارائه تخفیف ۳۰ درصدی به مسافران نوروزی در مراکز اقامتی سطح استان خبر داد و گفت: در سطح استان ۱۲۸ واحد اقامتی اعم از هتل، هتل آپارتمان، مهمان‌پذیر، اقامتگاه‌های بوم‌گردی با دو هزار و ۲۷۳ اتاق و پنج هزار و ۴۳۱ تخت اقامتی وجود دارد که از میهمانان نوروزی میزبانی می‌کنند.
صفری افزود: با هدف ارتقای خدمات ارائه شده به مسافران، کارشناسان این اداره‌کل هر روز از مراکز اقامتی سطح استان بازدید کرده و در صورت وجود تخلف تذکرات لازم را به آنها می‌دهند.
راه اندازی بازارچه‌های صنایع دستی در هفت شهر آذربایجان‌غربی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی به راه‌اندازی ۱۸ بازارچه نوروزی صنایع‌دستی در استان اشاره کرد و گفت: با هدف معرفی و عرضه تولیدات صنایع‌دستی استان این بازارچه‌ها در هفت شهرستان ارومیه، بوکان، خوی، مهاباد، تکاب، نقده و سلماس دایر شده است.
صفری افزود: در این شهرستان‌ها در مجموع بیش از ۵۵ غرفه برای عرضه انواع تولیدات صنایع‌دستی از جمله سفال و سرامیک، تولیدات چرمی دست‌دوز، گلیم‌بافی، پوشاک سنتی و هنرهای چوبی در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: در برپایی این نمایشگاه‌ها سایر دستگاه‌های اجرایی از جمله شهرداری‌ها مشارکت دارند و تعدادی از نمایشگاه با مشارکت بخش خصوصی دایر شده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی به اجرای طرح کارگاه‌گردی به‌مناسبت نوروز در سطح استان اشاره کرد و گفت: هدف از اجرای این طرح معرفی، توسعه و ترویج صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به گردشگران و مسافران نوروزی در محل کارگاه‌های صنایع‌دستی است.
وی افزود: در این طرح، ۱۱ کارگاه منتخب در رشته‌های منبت چوب، سفال‌گری، خراطی چوب، گلیم‌بافی، شیشه‌گری و ساخت سازهای سنتی انتخاب شده و همه‌روزه پذیرای مسافران هستند. این کارگاه‌ها در شهرستان‌های ارومیه، خوی، بوکان، سلماس، پیرانشهر، نقده، تکاب و اشنویه دایر است.
بازدید بیش از ۸۳۳ هزار گردشگر از جاذبه‌های آذربایجان‌غربی
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی گفت: از ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ تا ۷ فروردین امسال، ۸۳۳ هزار و ۶۹۳ نفر از جاذبه‌های گردشگری، طبیعی، فرهنگی، تفریحی، صنایع‌دستی و موزه‌های استان بازدید داشته‌اند.
وی با بیان اینکه آمار بازدید از جاذبه‌های گردشگری، طبیعی، فرهنگی، تفریحی، صنایع‌دستی و موزه‌های استان، نشان دهنده رشد ۲۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است، اظهار کرد: از ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ تا ۷ فروردین ۱۴۰۳، حدود ۸۱ هزار و ۲۰۱ نفر در واحدهای اقامتی استان اقامت داشتند.
صفری ادامه داد: در این مدت آمار اقامت نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۱ درصد افزایش داشته و نیز ضریب اشغال تخت واحدهای اقامتی سطح استان در ایام نوروز ۴۵ درصد است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی افزود: از این تعداد ۴۱ هزار و ۷۵ نفر در واحدهای اقامتی استان اعم از هتل، هتل آپارتمان، بوم‌گردی، مجتمع‌های گردشگری و … و ۴۰ هزار و ۱۲۶ نفر در سایر مراکز اقامتی اعم از مدارس، خانه معلم، باشگاه فرهنگیان، کمپ‌های موقت، مهمان‌سراهای ادارات و… اقامت داشتند.
آذربایجان غربی دارای یک هزار و ۷۷۰ اثر تاریخی ثبت ملی و جهانی شده است و هرساله در ایام نوروز میزبان مسافران و میهمانانی از داخل و خارج کشور می‌شود امسال با توجه به تقارن ماه مبارک رمضان با ایام نوروز میزبانی و همچنین برنامه‌های نوروزی در استان جلوه دیگری گرفته و به عبارتی با عطر و بوی قرآن مزین شد.
