سومین دوره جایزه احمد محمود که به خاطر وقایع متعدد در سال گذشته و همهگیری ویروس کرونا نتوانست اختتامیهای همیشگی را برگزار کند، با اعلام برگزیده خود در بخش مجموعهداستان به شکل مجازی، تندیس و جایزه برنده را همزمان با دوره چهارم در زمستان ۹۹ و در صورت ریشهکنشدن بیماری کرونا به او اهدا میکند.
بنابر نظر هیئت داوران بخش مجموعهداستان متشکل از محمد حسینی، کامران سپهران و امیر نصری از میان نامزدهای نهایی پنجگانه متشکل از اعترافات هولناک لاکپشت مُرده از مرتضی برزگر، پیاده از بلقیس سلیمانی، خاموشخانه از ساناز زمانی، شکوفههای عناب از رضا جولایی و قوها انعکاس فیلها از پیام ناصر، ضمن تقدیر و اهدای لوحِ ویژه به رمان پیاده اثر بلقیس سلیمانی، کتاب قوها انعکاس فیلها از پیام ناصر را به عنوان بهترین رمان منتشرشده در سال ۱۳۹۷ انتخاب میکند.
بیانیه هیئت داوران بخش رمان
هیئت داوران، رمان پیاده اثر بلقیس سلیمانی را شایسته تقدیر میداند. بلقیس سلیمانی در پیاده روایتی بومی از دوزخیان زمین ارائه میدهد. او به جای این که تکنیکهای ادبی و شگردهای داستانی را نقطۀ عزیمت خود قرار دهد، مهار روایت را به دست شخصیتپردازی قوی و ماندگار خود در قالب انیس میسپارد. با انتخاب مناسب و کاربست دقیق زاویه دید، برای اثر تراژیک خود فضای فاصلهگیری خواننده را فراهم میآورد. پیاده شاهدیست درخشان بر این امر که وقتی همه ارکان رمان در تسلط مطلق نویسنده باشد. دیگر انگار نه با اثری مصنوع بلکه با خودجوشی خلاق و طبیعی روایت سروکار داریم.
رمان از بدو ظهور خود دستی بر خیال داشته است و پایی در واقعیت. حال خیال و واقعیت دستمایه رمان قوها انعکاس فیلها ست. پیام ناصر در این رمان معماریای از رویا و خیال را پیش روی خواننده میگذارد؛ اما حاصل برخلاف انتظار گمگشتگی در برابر شگفتیهای این وادی نیست بلکه حظ فکورانه خواننده است. نویسنده موفق شده است خیال را با برساختههای داستانی خود ماهرانه کنترل کند. هماهنگی بینش راوی با خط سیر روایت بر دلپذیری کار افزوده است. برخلاف نقص پایانبندی حتی بسیاری از رمانهای موفق، پایان این رمان در طنزی فراوان بر کل اثر چفت و بست میزند و آن را مقاومتر میسازد. اگر یکی از کارکردهای ادبیات این است که به ما یادآور شود که جهان چیزی بیشتر از این دارد، قوها انعکاس فیلها به شیوه بدیع و آمیخته با فانتزی و سرراستی این را میگوید. پیام ناصر موفق شده است در این رابطه تحسینبرانگیزش از خیال و واقعیت، جهان خاص و یکتای خود را بیافریند و این دستاورد کمی نیست.
روز گذشته نیز کتاب متغیر منصور از یعقوب یادعلی، اثر برگزیده در مجموعه داستان معرفی شده بود.
جایزه احمد محمود
جایزه احمد محمود، نخستین بار در سال ۱۳۹۶، توسط محمد کامرانی و محمدحسن شهسواری نویسنده و مهدی یزدانیخرم نویسنده و منتقد ادبی، پایهگذاری شد.
احمد اعطا با نام ادبی احمد محمود نویسندهٔ معاصر ایرانی بود. او را پیرو مکتب رئالیسم اجتماعی میدانند. معروفترین رمان او همسایهها در زمرهٔ آثار برجستهٔ ادبیات معاصر ایران شمرده میشود. در سال ۱۳۳۳ نخستین داستان کوتاهش به نام صب میشه در مجله امید ایران منتشر شد و در سال ۱۳۳۸ توانست اولین مجموعه داستانش به نام مول را با سرمایه شخصی به چاپ رساند.
احمد محمود چهارم دی ۱۳۱۰ در شهر اهواز از پدر و مادری دزفولی الاصل به دنیا آمد و شاید به همین دلیل بیشتر خود را دزفولی میدانست. او ۱۲ مهر سال ۱۳۸۱ به دنبال یک دورهٔ بیماری ریوی در بیمارستان مهراد در تهران درگذشت و در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد. از آثار او میتوان به همسایهها، زمین سوخته، مدار صفر درجه، درخت انجیر معابد و داستان یک شهر اشاره کرد.