به گزارش خبرگزای صدا و سیما، سرپرست هیئت ایرانی به عهده علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت جهاد کشاورزی بود.
میهمانان: آقای مهاجر معاون وزیر در امور زراعت- آقای رضایی رئیس کمیسیون کشاورزی استان بازرگانی ایران.
سوال: می‌خواهیم راجع به نتایج چهاردهمین نشست وزرای کشاورزی عضو بریکس که در مسکو با حضور وزرای کشاورزی و معاونین وزرای کشاورزی در مسکو برگزار شد صحبت کنیم ببینیم چه نتایجی داشته و چقدر در کشور ما اثرگذار است و چقدر می‌توانیم از این فرصت استفاده کنیم.
چهاردهمین نشست وزرای کشاورزی عضو بریکس در مسکو برگزار شد، سرپرست هیئت ایرانی به عهده آقای مهاجر معاون امور زراعت جهاد کشاورزی بود این نشست سه محور مهم داشت امنیت غذایی، توسعه تجارت پایدار تولیدات محصولات غذایی و کشاورزی سه دستور این نشستی بود که در مسکو برگزار شد از امارات متحده عربی، مصر، هندوستان، ایران، برزیل و چین حضور داشتند. یکی از فرصت‌هایی است که به قول کارشناسان گفته می‌شود می‌تواند ما را به مرکزیت غذایی منطقه تبدیل کند. آقای مهاجر بفرمایید از آخرین خبر‌ها و بیانیه نهایی که آن جا قرائت شد قرار است که چه اتفاقی بیفتد و ایران در تدوین بیانیه نهایی چه نقشی داشت؟
مهاجر: چهاردهمین اجلاس وزرای کشاورزی گروه بریکس در مسکو روز‌های پنجشنبه و جمعه هفته گذشته برگزار شد که همزمان بود با انتخابات جمهوری اسلامی ایران، در این اجلاس کشور‌های عضو شرکت کردند هم در سطح وزیر و هم در سطح معاون وزیر به مدیریت وزیر کشاورزی روسیه، در این اجلاس همانطور که استحضار دارید بیشتر از ۴۰ درصد از جمعیت جهان در همین چند کشور دنیا زندگی می‌کنند، بیش از ۵۰ درصد تولید مواد غذایی در این چند کشور است و بیشتر از ۳۰ درصد اقتصاد دنیا هم در حوزه این کشور‌ها است که اگر به تنهایی اینها را بخواهیم بر شماریم قطعاً از اتحادیه اروپا قوی‌تر است، از خیلی از کشور‌های جهان قوی‌تر است و می‌تواند یک شرایط ویژه‌ای را برای کشور‌های عضو ایجاد کند هم در تولید، هم در امنیت غذایی، هم در تجارت و هم در بحث انتقال مواد غذایی شمال به جنوب و غرب به شرق.
سوال: گزارش همکاران من در گروه کشاورزی آماده کردند با هم ببینیم. "پخش گزارش"
سوال: آقای رضایی بفرمایید شما به عنوان نماینده بخش خصوصی، این اقدام و راهی که باز شده در بریکس چقدر می‌تواند برای بخش خصوصی کمک کننده باشد و چقدر می‌تواند بخش خصوصی از این ظرفیت استفاده کند برای محور‌هایی که در این نشست بود؟
رضایی: بریکس حدود نیمی از جمعیت جهان را شامل می‌شود که حدود ۳۰ قدرت اقتصادی دنیا را در بر می‌گیرد و در نهایت تولید ناخالص آن حدود ۵۷ میلیارد دلار است این بیانگر این است که در اقتصاد خیلی اتفاقات بزرگی می‌افتد و ما برای امنیت غذایی می‌توانیم از این محیط استفاده کنیم با توافق‌نامه‌هایی که انجام می‌شود مثل اتحادیه اروپا و خیلی از کشور‌های دیگر مشابه بریکس را دارند چین، روسیه و هند هم که روابط خوب سیاسی با ما دارند این اتفاق بزرگی است ولی به نظرم ما صرفاً روی بریکس نباید تعامل داشته باشیم باید با کشور‌های مشابه آن هم تعامل داشته باشیم، کار‌های بزرگی می‌شود کرد مخصوصاً امنیت غذایی در رابطه با کشت فراسرزمینی.
سوال: آقای مهاجر فرمایید خروجی و جمع‌بندی این جلسه که به سرپرستی شما در مسکو بود منتج به چه اتفاقی خواهد شد و چه دستاورد‌هایی برای ما خواهد داشت؟
مهاجر: این دستاوردی که ایران عضو بریکس شد جا دارد که از نقش دولت شهید رئیسی به ویژه شخص ایشان و آقای دکتر امیر عبداللهیان یاد کنیم، در همین اجلاس بحث امنیت غذایی که خود ما خیلی روی آن کار می‌کنیم و برای ما بسیار مهم است بحث تجارت محصولات کشاورزی، بحث هوشمندسازی در بخش کشاورزی مسائلی بودند که مطرح شدند در این اجلاس قرار بر این شد جلسه بعدی اجلاس در سال آینده در کشور برزیل تشکیل شود، تصویب شد. در این اجلاس بحث‌های امنیت غذایی مفصل مورد بررسی قرار گرفت با توجه به اتفاقاتی که در حداقل چهار پنج سال گذشته در دنیا افتاد نقش امنیت غذایی دیگر بر کسی پوشیده نیست و همه کشور‌ها به دنبال این هستند که از یک امنیت غذایی نسبی برخوردار باشند تا بتوانند بدون دغدغه کشورشان را اداره کنند. در این اجلاس بحث امنیت غذایی که مورد توجه قرار گرفت قرار بر این شد که کشور‌ها بتوانند شرایطی را ایجاد کنند که در شرایط سخت بتوانند این کشور‌ها به هم کمک کنند و مواد غذایی مورد نیازشان را در اختیار هم قرار بدهند و قوانین دست و پاگیر را آسان کنند تا بشود در این مبادلات تجاری مواد غذایی تسهیل شود. یک پیشنهادی هم دولت روسیه داشت بر مبنای این که ما بتوانیم یک ساز و کار تجاری را ایجاد کنیم که در این ساز و کار تجاری بتوانیم شرایط و قوانین را آسان کنیم و این قوانین دست و پاگیر جلوی دست بخش خصوصی و هم بخش دولتی را کاهش بدهیم که مورد تصویب قرار گرفت، البته طرف ایرانی که ما بودیم در آنجا پیشنهاد دادیم علاوه بر بحث غلات بقیه محصولات هم در این چارچوب مورد توجه قرار بگیرند ما بحث بقیه محصولات مثل میوه‌جات، سبزیجات و محصولاتی که مزیت ما است برای صادرات را هم پیشنهاد دادیم که مورد توجه و تصویب قرار گرفت.
سوال: اشاره کردید که سازوکار‌های تجاری را باید تسهیل کنیم، مشخصاً اگر بخواهیم یک مقدار مصداقی‌تر صحبت کنیم چه ساز و کاری نیاز به اصلاح دارد؟ چه موانعی وجود دارد که در این نشست بررسی شد و قرار شد اینها تصحیح و برطرف شود؟
مهاجر: ساز و کاری که معمولاً در تحریم‌ها معمولاً ایالات متحده آمریکا بر علیه کشور‌های مستقل استفاده می‌کند بحث بستن سوئیفت، جلوگیری از تبادل تجاری، بحث عدم امنیت برای کشتی‌ها به جهت جلوگیری از بیمه و خیلی از این مباحث است که در این اجلاس قرار شد روی این موضوعات کار شود و شرایطی ایجاد شود که انشاالله بتوانیم اینها را کاهش بدهیم و مشکلات را رفع کنیم.

سوال: آقای رضایی به نظر شما به عنوان بخش خصوصی مهمترین چالش‌هایی که داریم در این جلسه راجع به فرصتی که در بریکس داریم صحبت می‌کنیم فکر می‌کنید چه چالش‌ها و موانعی وجود دارد که آقای مهاجر هم به آن اشاره کردند، شما به عنوان خط مقدم کار بخش خصوصی که کننده کار هستید، چه چالش‌ها و موانعی می‌بینید که باید این ساز و کار تجاری تسهیل شود؟
رضایی: نگاه ما به این پیمان باید بر مبنای منافع ملی باشد این مهم‌ترین بخش است، با توجه به این که در کشور ما مشکلات کم آبی داریم، مشکلات سنگ شن‌ها را داریم بهتر است که استاندارد سازی‌هایمان را با کشور‌های دیگر همگن کنیم مثلاً در رابطه با صادرات زعفران به کشور چین ۳۸ و نیم درصد مالیات می‌گرفتند با سفری که دکتر خاوازی معاونت محترم وزیر به چین دو هفته قبل داشتیم و پیگیری‌هایی که توسط سفارت و دیگر عزیزان طی یک سال قبل پیگیری شده بود به این نتیجه رسیدیم که الان مالیات ورود شده ۱۸ و نیم درصد و زعفران از سبد کالای دارویی چین درآمده و رفته به سبد غذایی چین به عنوان ادویه‌جات هم استفاده می‌شود. یکی از مسائل مهم این است مثلاً در صادرات مرکبات ما به چین یکی از مشکلات بزرگ ما مسئله ترانزیت حمل و نقل است که الان در رابطه با خشکبار داریم کشور‌های رقیبی مثلاً در پسته داریم که الان ۲ دلار زیر قیمت ایران پسته ایران را در چین می‌فروشند مثل آمریکا، امسال تولید آمریکا ۷۵۰ هزار تن بوده است ما حدود ۲۲۰ هزار تن تولید داشتیم دامپینگ کردند و با قیمت خیلی کمتر از ما تمام کشور‌های دیگر را گرفتند در صورتی که ایران رتبه اول را داشت. این توافق می‌تواند اگر گمرکات را کمتر کنند و ترانزیت را سهل‌تر کنند ما خیلی راحت‌تر می‌توانیم به نتیجه برسیم از این امکانات استفاده کنیم ولی به نظر من نباید تک بعدی نگاه کرد ما حتماً باید عضو wto بشویم. چرا باید زعفران ما از کشور ما برود کشور دیگری به دلیل اینکه جزو wto است ۳۸ درصد یا ۱۸ درصد مالیات ندهد و از آن جا زیر قیمت صادر کننده ایرانی تولید کننده ایرانی زعفران ما به نام آن کشور صادر شود.
سوال: آقای مهاجر شاره کردید که ساز و کار‌های تجاری تسهیل می‌شود اساساً در بریکس و نشستی که در حوزه کشاورزی برگزار شد چه ظرفیت‌هایی پیش روی ایران باز می‌شود برای اینکه بتواند استفاده کند صادرات مجدد داشته باشد، واردات داشته باشد، در حوزه تجارت قرار است چه فرصتی در اختیار ما قرار بگیرد؟
مهاجر: کشور ما در یک منطقه بسیار خوب سوق الجیشی قرار گرفته که امکان صادرات خیلی از محصولات کشور‌های عضو بریکس را می‌تواند به آسانی انجام بدهد هم کریدور شمال- جنوب، هم شرق به غرب، هم ریلی، هم هوایی، هم خودرویی شرایط ویژه‌ای ایران دارد که ما از این ظرفیت می‌توانیم با کشور‌های عضو بریکس انجام بدهیم به عنوان مثال ۴۰ درصد تجارت غلات جهان توسط کشور‌های عضو بریکس انجام می‌شود، بیشتر از همه کشور‌هایی هستند که روسیه سردمدار این کشور‌ها است به راحتی می‌توانند از طریق ایران از طریق بنادر جنوبی ایران این کالا‌ها را به دنیا صادر کنند از آن طرف کشوری مثل برزیل با توجه به تولید حدود دویست و خورده‌ای میلیون تن به ویژه ذرت حتی سویا می‌تواند از این طریق این کار را برعکس انجام بدهد این نیازمند این است که ما بتوانیم شرایط کریدوریمان را تقویت کنیم، شرایط بهتری ایجاد کنیم این یک ظرفیت بزرگی است ما در کنار بحث‌هایی که چند جانبه بود مذاکرات دوجانبه با طرف روسی داشتیم آنها به راحتی می‌توانند نیازما را در غلاتی که ما این جا امکان تولیدش را نداریم مثل ذرت و سویا برای ما تامین کنند و ما هم به راحتی می‌توانیم محصولاتی که آنها نیاز دارند مانند سبزی، سیفی، سیب زمینی، گوجه فرنگی، فلفل، سیب درختی، کیوی را خواهان بودند و علاقه‌مند بودند که ما بتوانیم به صورت تهاتری آن را انجام بدهیم. ما سالانه حدود ۱۵ میلیارد دلار واردات کالا‌های اساسی را داریم که قسمت زیادی از آن را روسیه می‌تواند به ما صادر کند و ما از این طرف می‌توانیم کالا‌هایی که آنها نیاز دارند را صادر کنیم و یک ظرفیت بسیار بزرگی است که مورد استقبال قرار گرفت. قرار بر این شد دو کارگروه تشکیل بدهیم که این کارگروه‌ها بتوانند هم قوانین و مقررات را مثلاً ما در بحث دامپزشکی، بحث گیاه پزشکی، بحث زنجیره سرد و حتی با توجه به این که آنها ناوگان بسیار بزرگی از حمل و نقل هوایی دارند ما می‌توانیم به صورت مستقیم خیلی از کالا‌ها را از جیرفت، دزفول، بوشهر و بندرعباس زمانی که آنجا ۳۰ درجه زیر صفر است و ما این جا بالای ۳۰ درجه هستیم کالاهایمان را صادر کنیم و این یک دستاورد بزرگ است که اگر بتوانیم آن را تقویت کنیم بدون نگاه سیاسی که در دنیا وجود دارد ما به راحتی از این ظرفیت بازرگانی با کشور روسیه و کشور‌های این چنینی بتوانیم استفاده کنیم.
سوال: حالا به جز روسیه بقیه کشور‌های حوزه بریکس چطور؟
مهاجر: کشور‌هایی مثل هند و چین به تنهایی نزدیک به نصف جمعیت دنیا را دارند، برزیل یک کشور بسیار بزرگی است، آفریقای جنوبی مراودات بسیار خوبی را از لحاظ اقتصادی و سیاسی با ما دارد، کشور جدیدی که الان به بریکس پیوستند مانند مصر مثل اتیوپی در آفریقا می‌توانند دروازه‌ای برای صادرات ما به این کشور‌ها و واردات محصولات آنها به کشور باشند.
سوال: این کشور‌های عضو بریکس چه بازار بالقوه‌ای را دارند در حوزه کشاورزی که بخش خصوصی ما بتواند استفاده کند؟
مهاجر: ما در خیلی از محصولاتی که در دنیا کشت می‌شود حائز اهمیت هستیم ۱۰ محصول در دنیا محصولات باغی و دارویی می‌توانیم روی آن حساب کنیم و صادر کنیم مانند خرما، زعفران، پسته به عنوان مثال دولت روسیه خیلی علاقه‌مند است که ما بتوانیم سیب درختی صادر کنیم الان زمان نزدیکی به برداشت سیب خواهیم داشت می‌توانیم صادر کنیم مرکباتمان را آنها علاقمند هستند ما آنها را صادر کنیم، اینها ظرفیت‌های بزرگی هستند که ما باید از آنها استفاده کنیم. به نظرم باید هم بخش خصوصی وارد میدان شود و بخش دولتی هم کمک کند برای تسهیل، اما ما یک مشکلی در بخش خصوصی داریم یکی از فرصت‌هایی که بخش خصوصی ما نمی‌تواند از آن استفاده کند بحث برندسازی است هر کسی بلند می‌شود محصولاتی را به این کشور‌ها صادر می‌کند، یک بار صادر می‌کند و دیگر هم صادر نمی‌کند، این محصول بی‌کیفیت است این به اسم ایران آن جا می‌رود و بازار ایران را خراب می‌کند، لذا ما باید ساز و کاری را تعریف کنیم که در وزارت جهاد کشاورزی به دنبال این هستیم که اجازه ندهیم هر کسی وارد واردات و صادرات شود، کسی باشد که این توانمندی را داشته باشد، صاحب برند باشد، تجربه کافی داشته باشد، قوانین کشور را بداند و به عنوان مثال معاون وزیر کشاورزی روسیه به من می‌گفت که شما کالایی که می‌دهید همه از یک استاندارد برخوردار نیست مثلاً در یک جعبه سیب ریز است، یک جعبه سیب درشت است این هم مواردی است که ما باید رعایت کنیم که من با ایشان به توافق رسیدیم که روی موضوع کار کنیم که بتوانیم راهکاری را ایجاد کنیم که صادرات ما به عنوان یک برند به اسم ایران با توجه به اینکه کشور ما در منطقه‌ای است که از آفتاب بسیار خوبی برخوردار است کیفیت اکثر محصولات ما از مشابه خارجی بهتر است می‌تواند بازار جهانی را به خودش اختصاص بدهد.
سوال: آقای رضایی چقدر این ضعف را در حوزه صادراتی، هم در حوزه برندسازی و هم در حوزه استاندارد‌هایی که به آن اشاره کردند قبول دارید و چه کاری دارد در اتاق بازرگانی انجام می‌شود با همکاری بخش خصوصی که این بخشی که در محصولات دیگر هم خیلی راجع به آن شنیدیم در حوزه برند و برندسازی ضعفی که وجود دارد برطرف شود؟
رضایی: ببینید بریکس می‌تواند یک فرصت بسیار بزرگ طلایی جهت صادرات محصولات کشاورزی باشد ولی ما نیازمند یک زنجیره ارزش هستیم که در ابتدا این باید در کشور چه در بخش خصوصی چه در دولت اجرا بشود که الان وزارت کشور واقعاً زحمت زیادی کشیده به همراه اتاق بازرگانی و وزارت کشاورزی و این زنجیره در زمینه‌های مختلف دارد ایجاد می‌شود از کشت، تولید، فراوری و بسته‌بندی و صادرات و برندینگ. مسئله مهمی که وجود دارد این است که ما متاسفانه قوانین خلق الساعه واقعاً دچار مشکلات زیادی صادرکنندگان ما را کرده است مثلاً ببینید سیب شب عید در عرض ۲۴ ساعت صادرات سیب را ممنوع کردند، صادر کننده‌ای که از چند ماه پیش این سیب را در سردخانه‌ها نگه داشته آنها را بسته بندی کرده آماده صادرات است، از آن طرف خریداری پیدا کرده که چند میلیون دلار صادرات دارد و این دارد مثل یک زنجیره کالایش را می‌گیرد و در انبار هایش برای فروش می‌برد فکر کنید قطع بشود او دیگر اعتبارش پیش تولید کننده از بین رفته است و تولید کننده این جامانده و به اتاق مراجعه کرده که ما از ارتباط مجلس و خود آقای وزیر تصمیم گرفت که این برداشته شود و همین ۴۸ ساعت قطع صادرات سیب لطمه بزرگی به سیب زد و دیگر از ایران خرید نکردند. سیب در هند حدود ۴۰ درصد زیر قیمت ایران می‌فروختند یعنی به چنین جایی رسیدیم متاسفانه قوانین خلق الساعه این که مخصوصاً در واحد بازرگانی وزارت جهاد ایجاد شده در این چند وقته و امیدواریم که این مسئله به زودی حل شود.
سوال: چقدر فکر می‌کنید این آسیب می‌زند به آن بحثی که ما تبدیل بشویم به مرکزیت غذایی منطقه و بتوانیم از این کریدور‌ها و راه گذر‌هایی که به آن آقای مهاجر اشاره کردند، استفاده کنیم به نظر شما چقدر آسیب می‌زند؟
رضایی: ما مشکلات زیادی در کشاورزی داریم یکی از مشکلات زیاد ما این است که کشاورزی ما مکانیزه نیست امروز ما چند ده هزار هکتار زمین را داریم که به صورت وسیع در کشور کار شده باشد الان دشت مغان را داریم، یک قسمت در جیرفت داریم و چند نقطه کشور ولی بیشتر به صورت خرده مالکی است این را باید بپذیریم، این مستلزم یک هماهنگی و یک کار تعاونی تیم ورکی است که بتواند با کیفیت بالا و یک دست بر فرض سیب را صادر کند. صادر کنندگان ما هم حرفه‌ای هستند و همیشه عرضه و تقاضا است که حرف اول را می‌زند و حتماً مطمئن باشید سیب با کیفیتی که از ایران می‌رود به خاطر طعم، عطر، بو به خاطر شرایطی که آقای مهندس فرمودند بهترین کیفیت را داریم حالا از نظر بسته‌بندی و برندینگ ببینید صادر کننده ما برای رفتن به یک نمایشگاه بین المللی حداقل ۱۵ هزار یورو باید هزینه کند برای ۴ روز، آیا صادر کننده که این کار را انجام می‌دهد می‌تواند به تعهدات خودش عمل کند و قبلا سازمان توسعه تجارت ۵۰ درصد هزینه‌ها را قبول می‌کرد و می‌داد.
سوال: حالا این بحث مرکزیت غذا را داریم می‌گوییم صرفا نه تولید، یعنی مثلا می‌تواند واردات باشد، صادرات مجدد باشد، فرآوری باشد، روی این‌ها چقدر می‌توانیم کار بکنیم؟
رضایی: روی این‌ها خیلی جای کار داریم ما می‌توانیم جی دی پی ایران را به جای این که بیاییم گندم بکاریم، به جای این که جو بکاریم، ذرت را بکاریم که نیازمان است این را از کشور خارج کنیم ما از آمریکا که قوی‌تر نیستیم از چین که قوی‌تر نیستیم در تولید و کشت، با همه این حال رفتند در کشور‌های دیگری این‌ها تولید می‌کنند و محصولشان را می‌آورند در کشور و مازاد آن را می‌فروشند و ارز وارد کشورشان می‌کنند ما به جای این بیاییم روی ۱۰ تا گونه گیاهان دارویی در کشور کار کنیم که ارزش افزوده ایجاد می‌کند، اشتغال زایی دارد، کم آب هست در کشور و امروز دنیا نیاز به آن دارد.
سوال: آقای مهاجر شما بفرمایید که الزامات این که فرمایش خودتان که ما از این راهگذر‌های شمال به جنوب و شرق به غرب و این فرصتی که در بریکس برای ما ایجاد شده استفاده بکنیم و تبدیل بشویم به این که مرکزیت غذایی منطقه را داشته باشیم الزاما چه کار باید انجام بدهید؟ بعد بفرمایید که بخش خصوصی سایر بخش‌ها و وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها چگونه باید بیایند در کنار شما این کمک را بکنند که این محقق شود؟
مهاجر: همانطور که ابتدا عرض کردم، با توجه به موقعیت جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران مخصوصا نیمه جنوبی ایران که ما در زمستان که معمولا در کشور‌های مثل روسیه و حتی اگر خارج از بریکس عرض بکنیم مثل قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، کشور‌های گروه قفقاز، این‌ها در دمای زیر صفر هستند، ما به راحتی می‌توانیم نیاز آنها را به شرطی که بدانیم چقدر است و چه می‌خواهند تامین کنیم، من مثالی برای شما می‌زنم، اتفاقا در همین اجلاس یک فیلمی را نشان دادم به طرف روسی که ما روی سنگ در استان هرمزگان هزاران هکتار داریم گوجه فرنگی می‌کاریم فقط کامل روی سنگ، حتی یک میلیمتر هم خاک ندارد در هوای آزاد، این کالایی را تولید می‌کند که از لحاظ کیفیت بالاترین استاندارد‌های جهانی را دارد، ما می‌توانیم این را براحتی صادر بکنیم، این نیاز هست که ما بتوانیم از ظرفیت هوایی روسیه برای انتقال این محصولات از جیرفت همانطور که عرض کردم، هرمزگان، به ویژه بندرعباس و دزفول و بوشهر استفاده کنیم، اگر این اتفاق بیفتد ما می‌توانیم خیلی از کالا‌ها را صادر کنیم. اما مشکلی که قسمتی از آن بر می‌گردد به بخش خصوصی ما که بحث برندسازی است، ما برندسازی را بعنوان مسئولیت پذیری به آن فکر می‌کنیم یعنی کسی که صاحب برند هست، نمی‌خواهد کالای بنجلی را صادر کند که اسم ایران یا اسم برندش خراب شود و به همین خاطر ما لازم هست که بدانیم که چه کسی، چه زمانی، چه مقدار و چه محصولی را می‌خواهد صادر کند.
سوال: این مایی که می‌گویید مشخصا وظیفه چه کسی می‌شود؟
مهاجر: ما یعنی ما در بخش کشاورزی و کشاورزان، چرا من بعنوان مثال عرض می‌کنم، مثالی که آقای رضایی برای سیب زدند، ما همه جای دنیا اول مردم خودشان مطرح هستند، امنیت غذایی برای همین است و به همین خاطر ما به دنبال این هستیم که حتما گندم را در کشور خودکفا بشویم و خودکفا هم باقی بمانیم و در این قسمت هم الحمدالله موفق شدیم، برای این موضوع پس باید چه کار بکنیم؟ محصولاتی را که می‌توانیم بعضی از محصولاتی مثل سویا و ذرت بخاطر کمبود آب نمی‌توانیم در داخل کشور تولید کنیم ما می‌توانیم به جای این در مناطقی که این ظرفیت را داریم محصولات مورد نیاز آن کشور‌ها را تولید کنیم، صادر کنیم و به جای آن ما این محصولات را وارد کشور کنیم که این باعث می‌شود که فشار ارزی هم از روی کشور برداشته بشود.
سوال: در حوزه بازصادرات هم لطف کنید بفرمایید چه چیز‌هایی می‌توانیم وارد کنیم فرآوری بکنیم و مجدد صادر کنیم کشور‌هایی که نمی‌توانند این کار‌ها را انجام بدهند؟
مهاجر: در رابطه با این موضوع یک نکته‌ای من دیدم که در برنامه‌های شما مطرح شد یک تیغ دو لبه است، ما باید یا ارزمان را مشکلش را حل کنیم، چون یکی از برنامه‌های کشور‌های عضو بریکس داشتن یک ارز مشترک است به همین خاطر هم یک بانکی را تاسیس کردند یک صندوقی را تاسیس کردند که فعلا ۵۰ میلیارد دلار این بحثی که آقای رضایی کردند این ۵۰ میلیارد دلار آن صندوق است وگرنه این کشور‌ها تقریبا می‌شود گفت بیشتر از ۳۰ درصد اقتصاد دنیا دست شان است، میلیارد‌ها تریلیون می‌شود و به همین خاطر این‌ها به دنبال این هستند که بتوانند از این ظرفیت‌ها پول مشترک، بانک مشترک، استفاده بکنند و بتوانند با تبدیل محصولات. آن چیزی که شما می‌فرمایید که یک مقدار ما نگرانیم این است که فرمایش حضرتعالی این است ارز است، ما نمی‌توانیم فرض کنید بگوییم که ما الان ظرفیت بزرگی از کارخانجات آب در داخل کشور داریم، ما گندم را وارد کشور بکنیم، این را آرد بکنیم و بعد صادر کنیم، لذا این به یک ساز و کار خیلی قوی نیاز دارد، چون ما الان با ارز دولتی گندم وارد کنیم برای ما در می‌آید یک چیزی حدود ۱۲ هزار تومان ۱۳ هزار تومان ولی وقتی با ارز آزاد این را محاسبه کنیم بالای ۱۷-۱۸ هزار تومان نزدیک ۲۰ هزار تومان در می‌آید ما داریم ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان می‌خریم، لذا این‌ها را دچار بحران می‌کند، لذا برای این کار باید یک ساز و کار قوی، دقیق، منظم، با بانک مرکزی و اقتصاد و دارایی د رگمرک بریزیم تا بتوانیم آن ضعف هایش را بپوشانیم و نقطه‌های قوت آن را تقویت کنیم.
سوال: آقای رضایی بفرمایید در خصوص سوالی که از آقای مهاجر پرسیدم در اتاق بازرگانی چقدر روی این موضوع دارد کار می‌شود که مواد اولیه‌ای وارد شود یا محصولاتی وارد شود، فرآوری روی آن صورت بگیرد، ارزش افزوده‌ای روی آن ایجاد شود و ما مجددا به اسم خودمان صادر کنیم، چقدر این در دستور کار بخش خصوصی ما هست؟
رضایی: کار بسیار خوبی است اکثر کشور‌ها هم بعنوان یک هاب دارند انجام می‌دهند روی بعضی از گیاهان تخصصی است، خیلی کشور‌ها برفرض ما فقط صرفا گلاب قمصر کاشان می‌شناسیم در صورتی که الان خیلی از شهر‌های بزرگ کشور تولید کننده بزرگ گل و گلاب هستند، ولی صرفا روی قمصر رفته است ما الان شیرین بیان که یکی از بزرگترین تولید کننده‌های دنیا روی عصاره شیرین بیان بودیم که الان به این جا رسیده که خودمان دیگر نداریم ولی بهترین کیفیت مواد موثره گلیسیرین زینک که بالاترین مواد موثره آن در دارو و غذایی در دنیا استفاده می‌کنند شیرین بیان ایران بوده و الان دارد از افغانستان، ازبکستان، کشور‌های دیگر می‌آید داخل ایران به صورت ورود موقت در گمرکات و این جا فرآوری می‌شود و تبدیل به پودر و عصاره می‌شود می‌رود، حالا چه مزایایی دارد؟ مزایای آن این است که حمل و نقل کشور، فرآوری شدن آن، اشتغال زایی آن و در نهایت روی فرآوری یک سوددهی خیلی دارد که صادر کنند ه می‌تواند ارزآوری به کشور هم داشته باشد.
سوال: همین چرخه روی همین محصولی که مثال زدید چقدر ارزش افزوده ایجاد می‌کند؟
رضایی: حداقل ۳۰ درصد ارزش افزوده ایجاد می‌کند حداقل به جز این که اشتغال زایی دارد و ارزآوری هم برای کشور دارد.
سوال: چه محصولات دیگری می‌توانیم نام ببریم؟
رضایی:خیلی محصولات، الان ما می‌توانیم روی برفرض کنجد، کنجد ما داریم و بهترین کنجد دنیا را هم ما داریم ولی اینقدر آب نداریم که بکاریم بهترین کنجد دنیا در کویر ما بدست می‌آید مناطق کویری همانطور که آقای دکتر فرمودند نیمه ایران، ولی الان یک گروهی آمدند همین ایرانی دارند در دبی بزرگترین فرآوری کنجد را می‌گذارند که از سومالی و کشور‌های آفریقایی کنجد را بیاورند، فرآوری کنند به دنیا بدهند، ما نمی‌توانیم همین یک دانه را بیاوریم داخل ایران؟
سوال: چرا نمی‌توانیم؟
رضایی: ما مشکل حمل و نقل داریم الان، در تحریم هستیم، کشتی‌های حتی چینی که این قدر با ما کار می‌کنند و به ما کالا می‌دهند کشتی هایشان به ایران نمی‌آید الان خودم، چون در اتحادیه هستم و مسئولیت دارم بعضی از کالا‌های ما که غذایی هست و گیاهان دارویی هست ۶۵ روز طول کشیده که به چین رفته، ما باید ببریم بندر شهید رجایی، از آنجا برود بندر جبل علی، ۱۵-۲۰ روز آنجا در نوبت می‌ماند تا کشتی بیاید و از آنجا برود برای چین، ۶۵ روز کالایی که می‌تواند در ۲۰-۲۲ روز برود ۶۵ روز و هزینه بالاتر
سوال: چقدر هزینه می‌برد؟
رضایی: هر کانتینر حداقل این سری که حدود ۲ هزار و ۳۰۰ دلار، ما قبلا ۳۰۰ دلار می‌دادیم هر کانتینری الان ۲ هزار و ۳۰۰ دلار است، یعنی دو هزار دلار هر کانتینر تفاوتش است.

 سوال: اقای مهاجر برای این رفع این مشکلاتی که اشاره کردند اقای رضایی بعنوان نماینده بخش خصوصی چقدر دارید تلاش می‌کنید؟ چون در اول فرمایشتان هم اشاره کردید که در همین نشست هم صحبت شد که ساز و کار‌ها تسهیل بشود؟
مهاجر: ما در بحثی هم که با طرف روسی داشتیم، یکی از مهم‌ترین بحث هایمان این بود که در جلساتی که قرار شد این کارگروه را تشکیل بدهیم، حتما از وزارت امور اقتصاد و دارایی و وزارت راه و ترابری در کنار ما باشند تا تصمیماتی که گرفته می‌شود هم تسریع بشود و هم جنبه اجرایی پیدا بکند و ما با توجه به شرایطی که کشورمان دارد، ایجاد زنجیره سرد برای ما بسیار مهم است که بتوانیم کالا را با کیفیت انتقال بدهیم، از طرف دیگر کشور ایران بخاطر تحریم‌هایی که در رابطه با کشتیرانی انجام شد دارد خودش خیلی از کشتی‌ها را بیمه می‌کند که این مشکلی که آقای رضایی فرمودند را به حداقل برسانیم.
سوال: اقای مهاجر یک نکته هم هست حالا که عضو بریکس هستیم و داریم با آنها کار می‌کنیم در این نشست هم شما تشریف بردید در صحبت‌ها هم اشاره شد که ما به لحاظ فناوری و مکانیزاسیون یک کم ضعف داریم، چه فناوری‌های کشاورزی را می‌توانیم از این کشور‌هایی که عضو بریکس هستند به لحاظ کشاورزی یک کم از ما در این حوزه بهتر هستند، را وارد کنیم، آیا صحبتی شده؟ قرار هست اتفاقی بیفتد؟
مهاجر: البته ما با همه این کشور‌های عضو بریکس تقریبا ارتباط خوبی داریم که فقط مصر یک مقدار محدودیت بود که به همت دولت شهید رئیسی این هم تا اندازه زیادی کاسته شده امیدواریم که این ارتباط برقرار شود، ما از نظر مکانیزاسیون خیلی عقب نیستیم آن چیزی که آقای رضایی اشاره فرمودند کوچک بودن اراضی است که این کوچک بودن اراضی امکان استفاده از مکانیزاسیون را محدود می‌کند، اراضی کوچک شود امکان استفاده از تراکتور، استفاده از کمباین، استفاده از دنباله بند‌ها را محدود می‌کند، لذا ما در وزارت جهاد کشاورزی به دنبال این هستیم که اولا، با کمک نظام، چون این در اختیار وزارت جهاد کشاورزی نیست، با کمک نظام بتوانیم اراضی کوچک را کوچک‌تر نکنیم، اراضی بزرگتر را خرد نکنیم، اراضی که به هر دلیلی، ارث، مسائل دیگر، کوچک شدند این‌ها را یکپارچه بکنیم تا بتوانیم آن بحث‌هایی که اقای رضایی فرمودند را به خوبی پیاده بکنیم.
سوال: چیزی از تکنولوژی هایمان قرار هست صادر کنیم؟
مهاجر: بله، ما به خیلی از این کشور‌ها می‌توانیم در زمینه ماشین آلات کشاورزی صادر کننده باشیم مخصوصا دنباله بند‌ها، اکثر دنباله بند‌ها ما تولیدات بسیار خوبی داریم در کنار آن ما به تراکتور‌های سنگین نیاز داریم، حتما به کمباین‌های سنگین نیاز داریم به کمباین پنبه نیاز داریم که باید این‌ها را وارد بکنیم و نباید محدود کنیم، ما در سبزی صیفی در دنیا خیلی جلو هستیم یعنی ما تقریبا هر تکنولوژی که در دنیا بوده در داخل ایران داریم، علاوه بر این محققین ما آخرین دستاوردهایشان این را نشان می‌دهد که ما الان می‌توانیم به راحتی با سطح زیرکشت کمتر و عملکرد بالاتر بتوانیم ارزش افزوده بهتری را هم با کیفیت و هم از لحاظ ارزش غذایی داشته باشیم.
سوال: آقای رضایی در گیر و دار انتخابات هستیم و فضای انتخابات هم داغ است شما بعنوان نماینده بخش خصوصی در حوزه کشاورزی که دارید فعالیت می‌کنید در اتاق بازرگانی، فکر می‌کنید که در دولت چهاردهم از همین ظرفیت‌هایی که در این جلسه‌ها با هم صحبت کردیم و نکاتی که خودتان فرمودید مشخصا برای استفاده حداکثری از این ظرفیتی که پیش روی کشور هست باید چه اقدامی صورت بگیرد؟
رضایی: بسیار سوال خوبی بود، ما برای هر کاری نیازمند یک هدف و استراتژی هستیم، متاسفانه در کشور ما بیشتر استراتژی تعریف شده بعد به هدف و ما مدیرانی نیاز داریم در کشور که بتوانند توانمند باشند و بلند مدت نگاه کنند، ما ۴۰ سال است ادوات کشاورزی در کشورمان وارد نشده، همانطور که اقای مهاجر فرمودند یکسری ما ادوات را تولید می‌کنیم ولی خیلی مسائل داریم ما در بعضی از کشور‌های پیشرفته که جهان اول هستند، هزاران کیلومتر کشت، هر ۲۰ کیلومتر کشتی یک کارخانه فرآوری برای دو ماه فقط فرآوری پسته کار می‌کند یا بادام، بقیه سال هم تعطیل است و در آن دو ماه هزینه اش را در می‌آورد و هیچ برنامه‌ای. مهم‌ترین برنامه این است که ما بازار فروش صادرات را داشته باشیم از آن طرف بیاییم روی تولید مواد اولیه و فرآوری، ما واقعا با توجه به این افزایش دلار در کشورمان تولید کننده‌های ما با ماشین آلات قدیمی دارند کار می‌کنند، تراکتور ما همانطور که آقای دکتر مهاجر فرمودند هنوز برای بعد از انقلاب است هیچ چیز جدیدی نداریم، بردیم در کشور‌های دیگر هم یک مقداری دادیم آنجا هم راکد مانده ولی می‌توانیم همدلی کنیم، همگامی کنیم با کشور‌های دیگر مثل همین برنامه‌ای که در اوراسیا هست، کشت فراسرزمینی را برویم امنیت غذایی در کشور بوجود بیاوریم، بتوانیم هم اشتغال زایی کنیم، ارزش افزوده ایجاد کنیم و در نهایت ارزآوری به کشور را داشته باشیم.
سوال: اگر دولت چهاردهم بخواهد که ایران را تبدیل بکند، چیزی که تا این جا صحبت کردیم، به هاب غذایی منطقه و به مرکزیت غذایی منطقه با استفاده از همه ظرفیت‌های ترانزیتی که خودتان به آن اشاره کردید یا راهگذر‌هایی که آقای مهاجر به آن اشاره کردند مشخصا باید چه دست فرمونی را پیش بگیرند؟
رضایی: خواهشی که دارم از رئیس جمهور آینده از تردد مدیریت در وزارتخانه‌ها اجتناب کند، وزارت جهاد ما سه تا وزیر در دو سال عوض کرده و یک سرپرست، هر کس هم خواسته کار کند از جانب ریاست جمهوری تغییر کرده و آن بنده خدا عوض شده و آن فردی هم که می‌آید با زیرمجموعه خودش مجددا دارد فعالیت می‌کند و گروه خاص خودش را می‌آورد و این لطمه زیادی به کشور نه فقط در بخش کشاورزی می‌زند. من فکر می‌کنم نیازمند یک برنامه مدون چند ساله هستیم بلند مدت، مخصوصا در زمینه آب، مخصوصا در زمینه آب واقعا هیچ کاری در کشور از نظر ما بخش خصوصی انجام نشده، کار‌های بلند مدتی که کشور‌های دیگر رفتند و امروز دارد پاسخگو می‌شود مثل ترکیه و خیلی کشور‌های دیگر، تامین کردند، آب شان را ذخیره کردند و نگهداری کردند، از گیاهانی استفاده کردند که کم آب بر است.
سوال: خودتان به عنوان بخش خصوصی آمادگی دارید که در بخش خصوصی وارد بشود به همین حوزه تامین آب، آبخیزداری؟
رضایی: صد در صد، در تمام دنیا بخش خصوصی سیاستگذاری‌ها را با مشورت بخش خصوصی می‌کنند و اجرا را بخش خصوصی زیر نظر دولت می‌کند، دولت یک مجری و یک نظاره گر است و سیاستگذار است.
سوال: در همین اب که خودتان اشاره کردید کاری نشده خودتان چه کار کردید؟ یعنی بخش خصوصی چه ورودی کرده؟
رضایی: ما نهایتا توانستیم از یک امکاناتی استفاده کنیم آبیاری قطره‌ای را بوجود بیاوریم ولی تامین همان آب آیا ما در بعضی از مزارع بزرگ مان الان آب رودخانه‌هایی که به صورت هرز می‌رفته این‌ها را سد‌هایی بستند آبخیزداری کردند دارند استفاده می‌کنند ولی واقعیت این راهکار نیست، این مثل یک آسپرینی می‌ماند که فعلا درمان کوتاه مدت است، ما باید کار‌های بلند بکنیم و در نهایت روی گیاهان و محصولات کشاورزی کار کنیم که کم آب است، ما کتیرایمان ۳ هزار تن در سال صادر می‌شده الان به ۱۰۰ تن هم در سال قبل نمی‌رسد، انقزه ما میلیون‌ها دلار صادر می‌شده الان ما زیر ۱۰۰ تن صادرات داشتیم، ببینید یکی از نتایج این‌ها آب بوده، آبخیزداری طرحی است که باید در این ۴ دهه اجرا می‌شده ولی متاسفانه بسیار ضعیف و نتیجه مطلوبی نداشته و الان کشور دچار یک چنین مشکلاتی هست.
سوال: اقای مهاجر چه توصیه‌ای شما دارید به دولت بعدی برای این که بحثی که تا این جا راجع به آن صحبت کردیم، این که ما اگر در دولت چهاردهم بخواهیم تبدیل بشویم به هاب غذایی منطقه و به مرکزیت غذایی منطقه، دولت چهاردهم باید چه کار کند
مهاجر: اولین موضوع این است که ما یک قوانین مشخص و دائمی را ایجاد بکنیم که بدانیم برای ده سال آینده بعنوان مثال بدانیم باید چه کار کنیم، البته برنامه هفتم را داریم ولی خیلی کلی است یعنی به صورت جزئی وارد این ماجرا نشده است، دوم این که وزارتخانه‌های تخصصی به ویژه وزارت جهاد کشاورزی مستلزم داشتن مدیران متخصص، متعهد و کارآمد است و قطعا با تغییرات مدیریتی دچار مشکل می‌شود، به نظر من در دولت آینده باید شرایطی را ایجاد بکنند که یک وزارتخانه‌های غیرتخصصی داریم، یک وزارتخانه‌های تخصصی داریم، وزارتخانه‌های غیرتخصصی خیلی لطمه‌ای به خیلی جا‌ها نمی‌خورد ولی در وزارتخانه‌های تخصصی ماجرا فرق میکند البته ما در دولت شهید رئیسی سعی مان بر این بود که مدیران در حوزه خود بنده را حفظ کنیم که خوشبختانه حفظ شدند، به همین دلیل هم الطاف الهی، رحمت الهی شامل حال ما شد و شرایطی را ایجاد کرد که خرید گندم از ۴ و نیم میلیون تن امسال به خودکفایی مطلق می‌رسیم بالای ۱۱ میلیون تن، این نشان می‌دهد که می‌توانیم از ظرفیت کشور خوب استفاده کنیم بعنوان مثال تولید در دیمزارها، اما آنچه که من از دولت آینده انتظار دارم که کمک بکند بحثی که جناب اقای رضایی هم اشاره کردند بحث اراضی است، ما اگر چنانچه الان حدود ۸۰ درصد اراضی مان زیر ۴ هکتار است، در ۱۰ سال آینده بیشتر از ۹۰ درصد اراضی ما می‌شود زیر ۳ هکتار، یعنی این کاملا مزیت اقتصادی را از ما می‌گیرد، لذا دولت باید سریعا وارد یک لایحه‌ای بشود که مجلس تصویب کند، یک جلوگیری بکند از اراضی که کوچک بشوند، دوم نهاده‌های مورد نیاز را قبل از کشت تامین کند در اختیار کشاورزان قرار بدهد، اگر ما بتوانیم همین دو قلم را دولت انجام بدهد و قولی که به کشاورزان می‌دهد در خرید تضمینی به آن عمل بکند و پول کشاورزان را به موقع بدهد، ما به شما قول می‌دهیم در این روز که انشاالله هر دولتی سر کار بیاید و هر کسی هم که بیاید قطعا موفق خواهد شد اگر این سه تا که عرض کردم، انجام نشود قطعا کشور دچار بحران می‌شود و ما بایدجلوی بحران را بگیریم.
سوال: اشاره کردید به آخرین آمار تولید و خرید گندم، اگر بشود یک کم دقیق‌تر آن را بگویید آخرین آمار‌ها از خرید و تولید به چه صورت است هم گندم و هم دانه‌های روغنی و جو را بفرمایید:
مهاجر: تقریبا نزدیک به ۶ میلیون تن خرید گندم انجام شده، ما پیش بینی مان بر این است که بیشتر از ۱۱ میلیون تن خرید گندم خواهیم داشت، دیگر نیازی به واردات نداریم، چون این را من تاکید می‌کنم، به هیچ بهانه‌ای، چون بعضی‌ها به دنبال واردات هستند به این بهانه که می‌خواهیم کیفیت گندم را بالا ببریم ما هم در این سال‌ها هم روی کیفیت گندم کار کردیم هم روی کمیت، هم کیفیت گندم مان عالی است و هم کمیت آن نیازی به واردات نداریم و تا به امروز هم نزدیک به ۱۰۰ همت پول گندم می‌شود که زیر ۴۰ همت پول آن پرداخت شده هنوز ۶۰ درصد پول کشاورزان باقی مانده، انتظار ما بر این است که انشاالله در اولین فرصت این پول کشاورزان مان پرداخت شود، چون ما اینقدر زمان مان کوتاه است الان تا پایان مرداد ماه برداشت گندم مان ادامه پیدا می‌کند از ۱۵ شهریور هم ما شروع به کشت می‌کنیم، در نتیجه باید کشاورز پول داشته باشد که بتواند کشت بعدی را انجام بدهد و این بسیار مهم است امیدواریم که آنهایی که صدای من را می‌شنوند کمک مان بکنند که انشاالله این اتفاق بیفتد.
سوال: در دانه‌های روغنی و بقیه محصولات چطور؟
مهاجر: ما در کلزا خوشبختانه امسال به دلیل آب و هوای خوبی که داشتیم استقبال خوبی که کشاورزان داشتند تولید کلزا از مرز ۲۵۰ هزار تن گذشت، سال گذشته حدودا ۱۳۰ هزار تن کل تولید ما بود، قسمتی از این پول کلزاکاران باقی مانده، قرار بود که بخش خصوصی خرید انجام بدهد، قسمتی از آن را انجام داده، یک ساز و کاری را پیش بینی کردیم که انشاالله بتوانیم پول کشاورزان را به موقع پرداخت کنیم.
سوال: چقدر پولشان مانده؟
مهاجر: تقریبا بیشتر از ۵۰ درصد پول کشاورزان باقی مانده است.
سوال: چقدر می‌شود؟
مهاجر: تقریبا می‌شود حدود ۳ همت