مسئله انباشت زباله در جنگل‌های شمال کشور بیش از چهار دهه است به یکی از دغدغه‌های مهم مردم خط سبز کشور و دوست‌داران طبیعت تبدیل شده و این انباشت زباله با ارتفاع بیش از ۱۰۰ متر باعث تهدید سلامتی مردم، ایجاد بوی نامطبوع در روستا‌های اطراف و تهدید جدی برای محیط زیست شده است.
به گزارش تسنیم، شیرابه این حجم از پسماند در سالیان متوالی وارد رودخانه‌های گوهررود، زرجوب، تالاب انزلی و حتی دریای خزر شده می‌شود. تشدید بوی تعفن زباله در فصل گرم سال، بیماری‌زایی و تهدید سلامت مردم منطقه، تهدید زیستگاه‌های حیوانات، خشک شدن درختان، آلوده شدن سفره آب زیرزمینی و نهر، نابودی لایه‌های خاک، پراکندگی زباله در جنگل، تلف شدن دام و...، برخی از تبعات این انباشت عظیم زباله هستند که در مواردی غیرقابل جبران خواهد بود.
پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم و تأکید شخص رییس جمهور شهید بر مدیریت کارآمد پسماند در کشور و به طور ویژه استانها شمالی، ساماندهی پسماند سراوان در اولویت‌ها کارگروه ملی مدیریت پسماند کشور قرار گرفته و بر اساس آخرین گفته‌های علی سلاجقه؛ رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکنون ۹۰ درصد پیشرفت داشته است.
در رابطه با این موضوع، سید سجاد حسینی؛ کارشناس و فعال محیط زیست به خبرنگار تسنیم گفت: عددی که در رابطه با ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی سایت سراوان مطرح می‌شود مربوط به پروژه بهسازی آن است که عدد درستی است و واقعاً ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته، اما ممکن است تمام هزینه‌هایی که شده، هدر برود.
وی ادامه داد: قبل از اینکه برای محل دفن زباله سراوان ساختار درستی طراحی بشود و مواردی ازجمله کارخانه کمپوست و دستگاه زباله‌سوز در نظر گرفته شود، ما آمدیم و ساده‌ترین و کم هزینه‌ترین راه ممکن که بهسازی مرکز دفن سراوان بود و تنها با ۱۳۰ میلیارد تومان سر و ته آن جمع شد را اجرا کردیم. این درحالی است که تنها ایجاد یک دستگاه زباله‌سوز حدود ۲۰۰۰ میلیارد تومان پول نیاز داشت.
این کارشناس محیط زیست توضیح داد: ما یک مرکز دفن غیربهداشتی (مرکز دفن پسماند سراوان) در یک مساحت ۲۰ هکتاری داریم که در برخی قسمت‌ها ارتفاع زباله دفن شده در آن به ۱۰۰ تا ۱۳۰ متر می‌رسد. در پروژه بهسازی که هم‌اکنون در حال اجرا است، محلی که در آن قرار است زباله دفن شود به ۲۰ هکتار محدود شده و اعلام شد که خارج از این محدوده دیگر کسی حق دفن زباله را ندارد. در مرحله بعد در همین محدوده، پوشاندن زباله‌ها و فشرده کردن آن‌ها انجام شده و همچنین کانال‌هایی هم برای جمع آوری شیرآبه گذاشته شده است.
حسینی افزود: الان که ما با هم حرف می‌زنیم از حدود ۲۰ هکتار مرکز دفن سراوان حدود دو هکتار آن باقی مانده که زباله در آن دفع می‌شود و ۱۸ هکتار دیگر پر شده است. این دو هکتار نیز در بهترین حالت یک سال و نیم تا دو سال دیگر پاسخگوی زباله است و اگر در این مدت مسئله کارخانه کمپوست و مسئله زباله‌سوز به سرانجام نرسد تمام هزینه‌ای که برای بهسازی مرکز دفن پسماند سراوان شده، هدر می‌رود چرا که مجبور می‌شویم این ۲۰ هکتار را باز هم گسترش دهیم و در واقع روز از نو روزی از نو!
وی با بیان اینکه مسئله شیرابه سال‌هاست که مردم سراوان را اذیت می‌کند، گفت: در سال ۱۳۹۳ سازمان حفاظت محیط زیست شهردار وقت را به دلیل اهمال کاری به دادگاه برده و محکوم کرد. وی (شهردار) برای اینکه خود را از محکومیت نجات دهد، به یک مصوبه کارگروه رفع موانع تولید تن داد که در این مصوبه یک نفر آمد و گفت: «اختراعی دارم و می‌توانم مشکل شیرآبه شما را حل کنم». این در حالی بود که طرحی که شخص مذکور ادعا کرده بود، نه نمونه کوچک آن ساخته شده و نه در جای دیگری پیاده شده بود.
مشاور سابق سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: به هر حال این طرح در قالب یک کارخانه در سال ۱۳۹۹ ساخته شد در صورتی که این تصفیه خانه اصلاً کار نمی‌کرد و مواد اولیه‌ای مانند آهک، نانوکسید تیتانیوم، خاک زئولیت و سایر موادی که لازمه تصفیه شیرابه بودند، اصلاً در این تصفیه خانه وجود نداشت! نهایتاً این سیستم به واسطه نقایصی که داشت هیچ وقت کار نکرد و درحال حاضر شهرداری رشت شرکتی که این تصفیه‌خانه را ساخته، محکوم کرده تا پولی که برای تصفیه‌خانه هزینه شده را از آن‌ها مطالبه کند.
وی خاطرنشان کرد: نهایتاً خروجی داستان این است که ما هنوز هیچ برنامه درستی برای شیرابه زباله سراوان نداریم؛ البته شهرداری رشت حدود هشت ماه هست فراخوانی را گذاشته و در حال یافتن مجموعه‌ای است که علم و دانش و تجربه لازم را داشته باشد تا بتواند مشکل شیرابه پسماند را حل کرده و آن را تصفیه کند، اما هنوز بعد از گذشت هشت ماه به نتیجه نرسیده است.
حسین با بیان اینکه ما سراسر استان گیلان محلی مناسب برای دفن زباله که پارامتر‌های لازم برای محل یک لندفیل را داشته باشد، نداریم، ادامه داد: در حال حاضر محلی را بین شهر لوشان و منجیل برای ایجاد مرکز دفن جدید زباله پیش‌بینی کردند، اما به واسطه فشار‌های اجتماعی و همچنین مسائل مالی ایجاد این سایت نیز کنسل شده است. اگر قرار باشد که یک مرکز دفنی مانند سراوان داشته باشیم که استاندارد‌های لازم در آن رعایت نشده باشد، خب همین جا در سراوان دفن زباله را ادامه می‌دهیم؛ لذا محل جدید باید یک لندفیل مهندسی باشد و ایجاد چنین سایتی در حال حاضر ۴ هزار میلیارد تومان هزینه دارد که چنین پولی وجود ندارد.
وی گفت: ما در استان گیلان ۳۰ مرکز دفن داریم که از آستارا تا چابکسر را شامل می‌شود. مرکز دفن سراوان نیز زباله چهار شهرستان رشت، فومن، شفت و صومعه‌سرا را پوشش می‌دهد. متأسفانه به واسطه اینکه این ۳۰ مرکز دفن هم گنجایش لازم را ندارند به صورت پنهانی زباله‌های خود را به واسطه شرکت کود آلی به مرکز دفن سراوان می‌آورند.
حسینی تاکید کرد: با توجه به این شرایط، بدون اینکه کارخانه کمپوست و زباله‌سوز داشته باشیم که زباله را بسوزاند، عملاً سایت پسماند سراوان قابلیت تعطیل شدن ندارد.
