به گزارش «تابناک»؛ شب گذشته (سه شنبه ۱۲ تیرماه ۱۴۰۳) دومین مناظره انتخاباتی میان «مسعود پزشکیان» و «سعید جلیلی» دو نامزد ریاست جمهوری برگزار شد. مناظره‌ای با موضوعات اقتصادی که با حاشیه‌ها و صحبت‌های متفاوت و خاص دو کاندیدا همراه بود.
در این میان، تحریریه تابناک در راستای تولید محتوا‌های جدید و متفاوت انتخاباتی، میزبان «حسین سلاح ورزی» رئیس سابق اتاق بازرگانی بود. فضایی صمیمی همراه با نکات کارشناسی و انتقادی که در نهایت با تحلیل سلاح ورزی همراه شد و در پایان بخش‌هایی از آن در ویدئو اختصاصی «تابناک» خواهد دید.
مناظره آخر چنگی به‌دل نزد!
«حسین سلاح ورزی» در پایانِ آخرین مناظره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم در گفت و گو با خبرنگار «تابناک» اظهار کرد: بر خلاف مناظره اول که از انرژی و جذابیت بیشتری برخوردار بود، این مناظره چندان دلچسب برای مخاطبان نبود. این در حالی است که قرار بود در حوزه‌های اقتصادی صحبت کنند. اما هر دو نامزد سعی می‌کردند به هر بهانه‌ای سراغ مباحث سیاسی و عامه‌پسند بروند.
وی ادامه داد: مجری این مناظره درعین‌حال که سعی می‌کرد تا به‌عنوان مطرح‌کننده سؤالات و تنظیم وقت، اجازه دهد مناظره شکل بگیرد؛ اما عملاً از طریق هدفون و از اتاق فرمان و بیرون، مطالبی را به مجری منتقل می‌کردند و وی در مباحث مداخله می‌کرد.
کاندیداها پاسخ ملموسی به سئوالات مناظره ندادند
این چهره اقتصادی با بیان اینکه اساساً قرار بود که در مورد تحریم‌ها، تورم، یارانه، بازار مسکن و خودرو سؤالاتی مطرح شود، تصریح کرد: اما آنچه دیدیم، هیچ‌کدام از کاندیداها سعی نکردند تا پاسخ مشخص و ملموسی را به موضوعات محوری ارائه کنند و سعی داشتند از سؤالات عبور کنند؛ بنابراین ضرورت داشت تا توضیحات بیشتری بدهند.
وی یادآوری کرد: آقای پزشکیان سعی داشت تا بر اساس چارچوبی که از اول در منظومه فکری خودش، همه چیز را نظام کارشناسی ارجاع دهد و بگوید تصمیمات و سیاست‌ها بر اساس تفکر کارشناسی و مشورتی شکل خواهد گرفت. این رویه در جا‌هایی جواب داد؛ اما در مورد تصمیم‌گیری در خصوص مذاکره یا عدم مذاکره باید توجه داشت که یک امر کارشناسی نیست و یک تصمیم با اهمیت است.
اساس صحبت‌های جلیلی غیرقابل اجراست
رئیس سابق اتاق ایران اضافه کرد: آقای جلیلی سعی می‌کرد تا در مورد موضوعات اقتصادی، قدری با جزئیات و تفصیل بیشتری صحبت کند، اما معتقدم بر اساس کارشناسی و پایه‌های علمی نبود. به طور مثال در مورد بیمه کردن سهام در بورس، اساس یک حرف کلی است و این موضوع غیرقابل‌اجراست.
سلاح ورزی گفت: معتقدم تحریم‌ها اثرات معنادار و جدی روی اقتصاد کشورمان داشته است. به‌گونه‌ای که تحقیق و پژوهش معتبر نشان می‌دهد که بعد از تحریم‌های هم زمان شورای امنیت و آمریکا و اتحادیه اروپا، تقریباً از سال ۹۰ تا به امروز، سالانه به طور متوسط ۱۰۱ میلیارد دلار، هزینه به اقتصادمان تحمیل شده است. از سوی دیگر، درامد سرانه از دست رفته به ازای هر ایرانی، سالانه حدود ۱۲۰۲ دلار بوده است که رقم قابل توجهی است.
در 12 سال گذشته به اندازه جنگ خسارت به اقتصادمان وارد شد
وی با اشاره به اینکه برای ملموس‌تر شدن اثر تحریم ها، معتقدم باید مقایسه ای با هشت سال جنگ تحمیلی داشته باشیم، گفت: دوره ای که کل هزینه تحمیل شده به اقتصاد ایران، حدود هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار بوده است. در نتیجه به ازای هر یک سال و نیم تحریم، معادل یک سال جنگ تحمیلی، به اقتصادمان هزینه و زیان وارد شده است. به بیان دیگر؛ در طول ۱۲ سال گذشته، معادل هشت سال جنگ تحمیلی، هزینه مستقیم به اقتصادمان وارد شده است؛ بنابراین هیچ کدام از نامزدها، برنامه مشخص و معینی برای این مساله نداشتند و از منظر رای دهندگان خوب نبود.
سلاح ورزی یادآور شد: آقای جلیلی، کماکان از استراتژی خودش استفاده کرد و آقای پزشکیان را دولت سوم روحانی معرفی کرد. هرچند آقای پزشکیان هم به‌صراحت چنین ادعایی را نپذیرفت و رد کرد و از این قضیه عبور کرد. یکی دو بار هم تأکید که با سیاست‌های روحانی، ارتباطی ندارد. در پاسخ هم سعی کرد تا آقای جلیلی را امتداد دولت رئیسی معرفی کند. هرچند به نظرم، جلیلی سعی کرد از کنار این موضوع بگذرد و ورود نکند. شاید به‌خاطر انتشار آمار عملکرد ضعیف سه‌ساله دولت سیزدهم بوده است.
پزشکیان دولت در سایه بودن جلیلی را زیر سئوال برد
وی تاکید کرد: در مورد تورم، آقای پزشکیان روی نقطه مهمی دست گذاشت؛ اینکه دولت سیزدهم قرار بوده در سال اول، تورم را نصف و در ادامه تک‌رقمی کند؛ ولی حتی نتوانست به این هدف‌گذاری نزدیک شود؛ در نتیجه پزشکیان به این نکته اشاره می‌کرد و اینکه شما دولت سایه و ارائه‌دهنده خدمات مشورتی به دولت سیزدهم بودید، چرا برنامه‌های تورمی خودتان را ارائه نکردید؟ اگر ارائه شده، پس چرا موفق نبوده است؟
رئیس سابق اتاق بازرگانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهار کرد: در مورد یارانه‌ها و اصلاح نظام یارانه‌ای، هیچ‌کدام از نامزدها، برنامه مشخصی را ارائه نکردند. در مورد مسکن هم معتقدم نکاتی که آقای جلیلی گفتند، دست‌کم از نظر کارشناسی، مستند نبود و حتی خلاف واقع بود.
وضعیت مسکن در 3 سال اخیر چگونه بود؟
وی ابراز عقیده کرد: بر اساس آمار رسمی منتشر شده، از ابتدای دولت سیزدهم، متوسط قیمت یک متر خانه در تهران، حدود ۳۲ میلیون تومان بود، اما امروز از مرز ۸۵ میلیون تومان گذشته است؛ بنابراین هم تورم مسکن و هم تورم مربوط به اجاره بها، در این سه سال از تورم سالانه هم جلوتر بوده اند؛ از سوی دیگر، مدت انتظار برای خانه دار شدن بسیار طولانی شده است و روی امید اجتماعی مردم هم اثر نامطلوب می‌گذارد. حتی امروزه خانه دار شدن برای طبقه متوسط هم، آرزو شده است.
این چهره اقتصادی ادامه داد: در خصوص موضوع خودرو، صحبت‌هایی مطرح شد؛ اما واقعیت این است که خودرو در کشورمان متأسفانه متأثر از نظام تحریم‌هاست و به‌شدت با کاهش تولید و افت کیفیت مواجه شده است. از سوی دیگر، معتقدم هر کسی رئیس‌جمهور شود، در آینده با تأمین ارز موردنیاز واردات خودرو، با چالش و محدودیت مواجه خواهد شد. اما به نظرم حداقل، راه‌حل واردات خودرو توسط پزشکیان بیان شد؛ راهکاری که بر مبنای ارز متقاضی و یا حاصل از صادرات شخص و منشأ خارجی است.
رویکرد دو کاندیدا درباره تورم چگونه بود؟
وی گفت: در مورد تورم باوجوداینکه صحبت مشخصی نشد، آقای جلیلی بیشتر سعی داشت بر تورم آخرین سالی که دولت روحانی تمام شده بود اتکا کند و آن نرخ را پایه در نظر بگیرد و ادعای کاهش تورم داشته باشد. آقای پزشکیان هم سعی داشت با ارائه نمودار، نشان دهد که متوسط تورم در سال‌های قبل از دولت سیزدهم پایین‌تر بوده و در سه سال اخیر، همیشه تورم بالای ۴۰ درصد داشته ایم.
سلاح ورزی افزود: معتقدم این دو کاندیدا می‌توانستند روی مسائل مهم دیگر اقتصادی هم صحبت کنند. به طور مشخص، هیچ صحبتی در مورد سیاست‌های ارزی، تجاری و وضعیت صادرات و واردات و تجارت کشور بیان نشد. همچنین در مورد ناترازی بودجه و ناترازی بانکی، نظام مالیات ستانی و مجموعه مالیات‌هایی که تعریف شده و مردم نگرانش هستند، صحبت و بحثی نشد.
هر کدام رئیس‌جمهور شوند، کار سختی در پیش دارند
وی عنوان کرد: به نظرم کماکان هرکسی که رئیس‌جمهور شود، کار سخت و شرایط پیچیده‌ای پیشرو دارد. حتماً در ماه‌های آینده هم از نظر رشد اقتصادی، تورم و تأمین ارز موردنیاز کشور، دچار معضل و مشکل خواهیم بود. این در شرایطی است که اساساً در سال گذشته یکی از دلایل افزایش نسبی و قابل‌توجه نرخ رشد اقتصادی، به‌واسطه این بود که در ابتدای سال، میزان فروش و صادرات نفت تحت‌تأثیر شرایط بین‌المللی نظیر جنگ اوکراین و رشد نرخ تورم آمریکا، افزایش داشت. هم زمان قیمت نفت هم‌افزایش یافته بود و در نتیجه منجر به رشد قابل‌توجه بخش نفت در رشد اقتصادی شد. اما سال قبل، بخش صنعت و معدن باارزش افزوده منفی مواجه شد. بخش خدمات هم رشد چندانی نداشته است.
رئیس سابق اتاق ایران ادامه داد: بنابراین، پیش‌بینی می‌شود که در ماه‌های آتی، به دلیل اینکه در موضوع فروش و صادرات نفت، به‌نوعی سقف را زده‌ایم و امکان استفاده از ظرفیت نفت برای رشد اقتصادی پر شده است؛ از سوی دیگر به‌خاطر منفی‌تر شدن بخش صنعت و معدن (به دلیل ناترازی‌های انرژی در بخش صنعت) کاهش تولید و سود را شاهد خواهیم بود که این رویه می‌تواند به تعدیل نیروی انسانی منجر شود. مسیری که با کاهش تولید، بر شاخص سهام و بورس نیز اثر منفی خواهد گذاشت.
در ماه‌های آینده موتور تورم و کاهش نرخ رشد اقتصادی روشن می‌شود
وی افزود: از همه مهم‌تر، ممکن است در ماه‌های آینده با کمبود عرضه نیز مواجه شویم و کمبود برخی کالا‌ها را داشته باشیم. همچنین به‌واسطه کمبود ارزی که وجود دارد، یکی دو ماهی است که ثبت سفارش و تأمین مواد اولیه وارداتی با مشکل مواجه شده است؛ لذا برآیند این موارد ممکن است منجر به روشن شدن موتور تورم و کاهش نرخ رشد اقتصادی شود. هرچند ناگفته نماند که ریسک‌های بیرونی و بین‌المللی نظیر ریاست‌جمهوری ترامپ را هم داریم.
سلاح ورزی خاطر نشان کرد: در مجموع هر کدام از این بزرگواران که رئیس‌جمهور شود، شرایط سختی را پیشرو دارند و امیدوارم با بهره‌مندی از مشاوران و تیم کاری قوی، راه‌حل‌های متناسب و اثربخشی را برای اقتصاد ایران داشته باشند تا سفره، معیشت و قدرت خرید مردم بیش از گذشته، کوچک نشود.
