ادعای رئیس هیات‌مدیره انجمن پسته ایران درباره تاثیر واردات خودرو بر صادرات پسته در حالی مطرح شده است که سی‌ام شهریورماه سال گذشته، رئیس وقت کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان کرمان اعلام کرده بود که طبق تصمیم دولت، واردات خودرو و قطعات آن با ارز حاصل از صادرات محصولات کشاورزی میسر شده است. اما این ادعا همان روز توسط بانک مرکزی رد و تکذیب شد.

در مجموع، ادعای رئیس هیات‌مدیره انجمن پسته ایران درباره تاثیر واردات خودرو بر صادرات پسته نیازمند بررسی و ارائه شواهد و مستندات بیشتری است تا بتوان نظر قطعی در این خصوص داشت.

با این وجود پورابراهیمی که بر مواضع خود تاکید داشت و از برخورد بانک مرکزی دلخور شده بود، طی نامه‌ای به رئیس‌ دولت سیزدهم، خواستار تسهیل صادرات محصولات کشاورزی شد و همچنین به گلایه از بانک مرکزی پرداخت.

پورابراهیمی در این نامه نوشته بود که «جناب آقای رئیس جمهور، جناب آقای پیمان پاک قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی خبر دادند که اخیراً در جلسه کمیته ارزی دولت با حضور آقای دکتر مخبر معاون اول رئیس جمهور موضوع اختصاص ارز ناشی از صادرات محصولات کشاورزی به واردات خودرو مورد توافق قرار گرفته و به زودی ابلاغ و اجرایی خواهد شد و همچنین مدیران سازمان توسعه تجارت ایران در جلسه مطرح کردند که واردات قطعات خودرو نیز مشمول توافقات اختصاص ارز ناشی از صادرات محصولات کشاورزی گردیده است.»

از آنجایی که پورابراهیمی در نامه خود به رئیس‌جمهور نقل قولی را از علیرضا پیمان پاک، قائم‌مقام وزیر جهاد کشاورزی بیان کرده بود، این موضوع با واکنش او مواجه شد و پیمان پاک گفت که هیچ جلسه‌ای در دولت درباره تخصیص ارز کشاورزی به واردات خودرو تشکیل نشده است و صرفا معاون اول رئیس‌جمهور دستور بررسی چالش‌های صادرات خشکبار و رسیدگی به دغدغه کشاورزان را صادر کرده است.

چند وقت بعد از انتشار این خبرها بحث استفاده از ارز حاصل از کشاورزی برای واردات خودرو به فراموشی سپرده شد، اما حالا خبرها حاکی از این است که واردکنندگان خودرو در سکوت خبری به صادرکننده پسته تبدیل شده‌اند و از ارز حاصل از آن برای واردات خودرو استفاده می‌کنند و در این میان به صادرکنندگان تخصصی پسته ضربه زده و بازار آن‌ها را دچار اختلال کرده‌اند.

محمد صالحی، رئیس هیات‌مدیره انجمن پسته ایران با تائید این موضوع به خبرنگار اقتصاد آنلاین گفت: متاسفانه شرکت‌های خودرویی زیر قیمت تمام شده پسته را صادر می‌کنند و بازار پسته را به شدت تحت تاثیر قرارداده‌اند، سود این گروه در واردات خودرو یا قطعات آن است، چون ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد از واردات خودرو سود دارند، ضرر ۵ تا ۱۰ درصدی در صادرات پسته برایشان اهمیتی ندارد.

صالحی افزود: چنین رانتی برای شرکت‌های واردکننده خودرو باز شده است، پسته می‌خرند و ارزان می‌فروشند، بازارهای ما خراب شده، صادرکننده‌های ما بیچاره شده‌اند و اصلا نمی‌توانند پسته صادر کنند.

وی توضیح داد: طبق برآوردهای سال جاری پسته‌ای، ظرفیت صادرات ما به چین حدود ۷۰ هزار تن بود، اما ۱۵۰ هزار تن پسته در چین مصرف شده است که ۱۰ تا ۱۵ هزار تن از ایران تامین شده است و بقیه را از آمریکا وارد کرده‌اند؛ این اتفاق به دلیل صادرات پسته توسط شرکت‌های خودرویی رخ داده است.

صالحی با بیان این که این روند از حدود مهرماه سال گذشته آغاز شده است، گفت: در این مدت ۸۰ تا ۹۰ درصد پسته ایران توسط شرکت‌های خودرویی صادر شده است، صادرکننده‌های اصلی پسته بیچاره شده‌اند، هیچ کسی نمی‌تواند کار کند، کلی پسته‌ در انبارها باقی مانده است، چرا که شرکت‌های خودرویی به اندازه ظرفیتی که نیاز دارند صادر می‌کنند و مابقی پسته‌ها می‌ماند و خریداران خارجی متاثر از قیمت‌هایی که قبلا از این شرکت‌ها خریده‌اند حاضر نیستند به قیمت روز از صادرکنندگان ما خرید کنند.

رئیس هیات‌مدیره انجمن پسته ایران تصریح کرد: شرکت‌های خودرویی صادرکننده تخصصی پسته نیستند و این آسیب‌زا است، آن‌ها اگر بخواهند با قیمت روز و مناسب پسته بفروشند ممکن است ۱۰ تا ۲۰ روز معطل شوند، باید چانه‌زنی کنند و بازار پیدا کند طبیعی است که این حالت فروش سخت است و راحت‌تر این است که یکجا مثلا ۵ درصد زیر قیمت بدهند و یکدفعه پولشان را تحویل بگیرند، چون چند درصد پایین‌تر برایشان اهمیتی ندارد و سودشان در واردات و فروش ماشین است.

صالحی گفت: یک خریدار چینی که از ما یک تن پسته را ۷ هزار و ۱۰۰ دلار می‌خرد می‌گوید در یک بازه زمانی یکسان، از شرکت‌های واردکننده خودرو یک تن پسته را ۶ هزار و ۸۰۰ دلار خریده است.

وی با بیان این که نمی‌دانم داستان چیست و چرا این گروه رانت دارند، گفت: وزارت صمت و بانک مرکزی قبول نمی‌کنند که ما پسته صادر کنیم و ارز حاصل از صادرات را به شرکت‌های واردکننده خودرو بدهیم و این مخالفت برای ما یک معما است.

صالحی گفت: صادرات پسته توسط صادرکننده تخصصی برای خودرهایی‌ها هم بهتر است، چرا که سه ماه طول می‌کشد تا آن‌ها پسته را از داخل کشور تهیه کنند، دو ماه طول می‌کشد تا پسته به چین برسد و بعد آنجا باید به فکر فروش باشند؛ اما اگر با اظهارنامه و ارز ما، واردات را انجام دهند برایشان بهتر است، چون پولشان چند ماه نمی‌خوابد و دردسرهایی مانند این که در خرید پسته کلاه سرشان بگذارند را هم ندارند.

این صادرکننده پسته اظهار کرد: به دلیل فروش پسته زیر قیمت در بازارهای جهانی توسط شرکت‌های واردکننده خودرو، صادرکنندگان اصلی پسته قدرت رقابت با آن‌ها را ندارند، علاوه بر این ما باید دلار حاصل از صادرات پسته را در سامانه نیما عرضه کنیم، اما شرکت‌های واردکننده خودرو ماشین وارد می‌کنند و دلار برنمی‌گردانند.

صالحی عنوان کرد: ما این امکان را داریم که به شرکت‌های غیرخودرویی ارز حاصل از صادرات‌مان را بفروشیم، اما تعداد و مقدار خریداران بسیار ناچیز است، از ۲ میلیارد دلار پسته که می‌توانیم صادرات داشته باشیم، شاید برای ۱۰۰ میلیون دلار آن تقاضا وجود داشته باشد.

رئیس هیات‌مدیره انجمن پسته ایران تاکید کرد: ۹۵ درصد از صادرکنندگان ما به بازار جهانی دسترسی ندارند، چون شرکت‌های خودرویی پسته را زیرقیمتی که صادرکنندگان پسته می‌توانند صادر کنند، صادر می‌کنند.

در این مدتی که بحث واردات خودرو داغ بوده، موضوع تامین ارز واردات خودرو همواره یکی از کشمکش‌های اصلی میان وزارت صمت و بانک مرکزی بوده و بارها عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی، به عنوان دلیل اصلی عدم واردات خودرو ذکر شده است. در چنین شرایطی بد نیست مجموعه تحت مدیریت فرزین به این سوال پاسخ بدهند که چرا با وجود این که از مهرماه سال گذشته واردات خودرو با ارز پسته صادراتی، آن هم توسط خود شرکت‌های واردکننده خودرو به راه بوده است، نه تنها در این باره شفاف‌سازی نکرده‌اند که تنها به تکذیب این موضوع بسنده کرده‌اند.