آزمون آدمک گودیناف (Draw-A-Man) که به نام آزمون آدمک بکش نیز شناخته می شود، ابزاری برای سنجش هوش و توانایی های شناختی کودکان است که توسط فلورنس لورا گودیناف در سال 1926 طراحی شد. این آزمون بر اساس این ایده بنا شده است که کیفیت نقاشی یک کودک از یک آدم، با هوش و سطح رشد شناختی او ارتباط دارد.
آزمون آدمک گودیناف به سادگی انجام می شود. به کودک یک کاغذ و مداد داده می شود و از او خواسته می شود که "بهترین آدمی که می تواند بکشد" را نقاشی کند. هیچ دستورالعمل یا محدودیت دیگری ارائه نمی شود و کودک آزاد است تا هر طور که می خواهد نقاشی کند.
بگذارید کودک چند تصویر بکشد. سپس بهترین آدمک را برای نمره دهی انتخاب کنید.
اگر نتایج چند بار آدمک کشیدن، خیلی باهم تفاوت دارند، نشان دهنده ناراحتی هایی در کودک موردنظر است. بهتر است برای تشخیص بهتر، به روانشناس مراجعه کنید.
نکته مهم اینکه این آزمایش در درجه اول ابزار غربالگری است. ارزیابی ظرفیت های فکری با این آزمون، برای کودکان باهوشی که بیش از ده سال سن دارند، یا آن هایی که دوره های نقاشی و طراحی گذرانده اند، چندان معتبر نیست.
پس از اتمام نقاشی، از یک سیستم نمره دهی برای ارزیابی جزئیات مختلف نقاشی استفاده می شود. این جزئیات شامل مواردی مانند وجود سر، تنه، اندام ها، لباس، نسبت ها و جزئیات دیگر است. به هر یک از این جزئیات نمره ای بر اساس دقت و ظرافت آن اختصاص داده می شود. نمره کل با جمع نمرات تمام جزئیات به دست می آید.
نتیجه این آزمون را می توان در دو گروه الف و ب دسته بندی کرد. گروه الف آن هایی هستند که در نقاشی شان، پیکره انسانی قابل تشخیص نیست. این گروه به دو زیرگروه تقسیم می شوند:
گروه الف 1 : که نقاشی شان از خط های کنترل نشده و بدون هدف تشکیل شده است. در این صورت، امتیاز صفر است.
گروه الف 2 : که خطوط در نقاشی شان تا حدودی کنترل شده، و در واقع به شکل هندسی خام نزدیک شده اند. در این صورت، امتیاز یک است.
گروه ب : آزمون آدمک گودیناف همه آن نقاشی هایی هستند که می توان آن ها را به عنوان تلاشی برای نشان دادن شکل کلی انسان دسته بندی کرد.
نقاشی های گروه ب با صفر و یک امتیازدهی می شوند. یعنی هرکدام از گزینه هایی که در ادامه این مقاله آورده ایم، اگر رعایت شده باشند، یک امتیاز در نظر گرفته می شود، و اگر رعایت نشده باشند، هیچ امتیازی تعلق نمی گیرد.
1- سر وجود داشته باشد.
2- پا کشیده شده باشد.
3- دست کشیده شده باشد (یک یا هر دو دست).
4- بدن کشیده شده باشد.
5- طول بدن طویل تر ازعرض آن باشد.
6- شانه ها کشیده شده باشد.
7- بازوها و پاها به تنه چسبیده باشند.
8- پاها به تنه و دست ها به تنه در نقاط واقعی خود چسبیده باشند.
9- گردن کشیده شده باشد.
10-دنباله گردن به سر و تنه مربوط باشد.
11- چشم ها کشیده شده باشد.
12-بینی کشیده شده باشد.
13- دهان کشیده شده باشد.
14-دو لب دیده شود.
15-سوراخ ها یا حفره های بینی کشیده شده باشد.
16- موها کشیده شده باشد (جزئی ترین مقدار مو).
17-موها کامل کشیده شده باشد.
18-علامتی از لباس کشیده شده باشد.
19-دو قطعه لباس کشیده شده باشد.
20- تمام بدن پوشیده از لباس باشد.
21- چهار قطعه لباس مشخص باشد (کراوات، کلاه، جوراب، کفش، پیراهن، کت و شلوار).
22-لباس رسمی یا یونیفورم باشد (یونیفورم مدرسه هم نمره می گیرد).
23- انگشتان کشیده شده باشد (هر اثری از انگشت کافی است).
24- تعداد انگشتان درست باشد.
25- شکل و قواره انگشتان درست باشد.
26- شست متمایز باشد.
27- دست متمایز از انگشتان باز باشد (کف دست کشیده شده باشد).
28- بازوها کشیده شده باشد.
29- زانو کشیده شده باشد.
30- تناسب سر نسبت به بدن مراعات شده باشد.
31- تناسب بازوها و دست ها نسبت به بدن حفظ شده باشد.
32- پاهای متناسب، کشیده شده باشد.
33- کف پا متناسب باشد.
34-پاها متمایل به بالا نباشند.
35- دست ها و پاها دو بعدی کشیده شده باشند.
36- پاشنه کفش یا پاشنه پا کشیده شده باشد.
37- هماهنگی خطوط کلی حفظ شده باشد (دست نلرزیده باشد).
38- هماهنگی خطوط کلی و جزئی حفظ شده باشد (نقاشی دقیق باشد).
39- هماهنگی خطوط سر (موها و دور سر به دقت کشیده شده باشد).
40- هماهنگی خطوط تنه حفظ شده باشد.
41- هماهنگی خطوط دست ها و پاها حفظ شده باشد.
42- هماهنگی خطوط چهره حفظ شده باشد.
43- گوش ها کشیده شده باشد.
44- تناسب گوش ها حفظ شده باشد.
45- مردمک چشم کشیده شده باشد.
46- تناسب چشم حفظ شده باشد.
47- در تصاویر نیمرخ و تمام رخ ، چشم دارای حالت باشد.
48- چانه و پیشانی هر دو کشیده شده باشد.
49- برآمدگی شانه در تصویر نیمرخ معلوم باشد.
50- نیمرخ ناقص باشد (یعنی تنه و نیمرخ ناقص).
51-نیمرخ باشد.
نمرات داده شده را با هم جمع کنید. مجموع آن ها از 51 بیشتر نمی شود.
با استفاده از جدول مخصوص (جدول شماره 1) نمره خام، تبدیل به سن عقلی می شود. از رابطه زیر بهره هوشی کودک به دست می آید.
اگر نمره خام آزمونی بر فرض مثال 40 باشد در جدول تبدیل نمرات، (جدول شماره 1) نمره خام را پیدا کرده و سن عقلی کودک را که 13 می باشد، استخراج می کنیم. (این نمره سن عقلی کودک است) سپس 13 (که سن عقلی کودک است) را در عدد 12 (ماه) ضرب می کنیم. (هر سال 12 ماه دارد)
بر اساس جدول زیر، نمره خام را به سن عقلی کودک تبدیل کنید. برای مثال، اگر نمره خام آزمون آدمک گودیناف 29 شده، سن عقلی او 10 سال و 3 ماه است.
حالا عدد سال را در 12، یعنی تعداد ماه های سال ضرب کرده، و با تعداد ماه های سن عقلی جمع کنید. یعنی در مثال بالا، عدد 10 را در 12 ضرب کرده، و با 3 جمع می کنیم؛ که عدد 123 به دست می آید.
10×3+12=123
سپس باید سن تقویمی کودک را محاسبه کنیم. برای نمونه، اگر کودک مذکور 8 سال و 10 ماه سن دارد، عدد 8 را در 12 ضرب کرده، و با 10 جمع می کنیم؛ که عدد 106 به دست می آید.
8×10+12=106
حالا این دو عدد، یعنی سن عقلی و سن تقویمی را که به ترتیب 123 و 106 بودند، در فرمول زیر قرار می دهیم تا بهره هوشی کودک به دست بیاید:
بهره هوشی = سن عقلی ÷ سن تقویمی × 100
در مثال ما، 106 را بر 123 تقسیم کرده، در 100 ضرب می کنیم. بهره هوشی این کودک، 116 است. او طبق جدول زیر، باهوش تلقی می شود.
سپس نمره به دست آمده را در طبقه بندی هوشی (جدول شماره 2) پیدا کنید، بهره هوشی کودک مشخص می گردد.
مطالعه چن و سی در سال 2000 (Chen-Sea) روش امتیازدهی جدیدی برای آزمون آدمک گودیناف پیشنهاد داد، که برای تشخیص و شناسایی عدم توانایی در درک فضایی یک طرفه بسیار مفید است.
این روش جدید به جای استفاده از روش امتیازدهی کمی 10 امتیازی اولیه که قادر به تشخیص بیماران مبتلا به غفلت شخصی، از افراد سالم نبود، آن نقاشی هایی را نمره دهی می کند که قسمت های یک طرفه همکن بدن را دارای USN و قسمت های همگن دوطرفه را به طور طبیعی نشان می دهند.
این سیستم امتیازدهی تست هوش گودیناف، اطمینان بیشتری نسبت به نتیجه ارزیابی در میان روان شناس ها ایجاد کرده است.
نمره کل به دست آمده از آزمون، به سن عقلی (Mental Age) کودک تبدیل می شود. سن عقلی نشان دهنده سطح توانایی های شناختی کودک در مقایسه با کودکان همسال خود است. از این نمره همچنین می توان برای محاسبه بهره هوشی (IQ) استفاده کرد.
آزمون آدمک گودیناف کاربردهای مختلفی دارد، از جمله:
سنجش هوش: این آزمون به عنوان یک روش اولیه برای سنجش هوش کلی کودکان 3 تا 13 سال استفاده می شود.
غربالگری مشکلات یادگیری: می توان از این آزمون برای شناسایی کودکانی که ممکن است مشکلات یادگیری داشته باشند، استفاده کرد.
ارزیابی سلامت روان: از این آزمون می توان برای کمک به درک جنبه های خاصی از سلامت روان کودک، مانند اضطراب یا عزت نفس پایین، استفاده کرد.
اهداف پژوهشی: از این آزمون در تحقیقات برای مطالعه رشد شناختی و سایر موضوعات مرتبط با کودکان استفاده می شود.
آسان و کم هزینه: اجرای این آزمون آسان و کم هزینه است و به تجهیزات یا آموزش تخصصی زیادی نیاز ندارد.
غیرکلامی: این آزمون غیرکلامی است، بنابراین برای کودکانی که به زبان غالب مسلط نیستند یا در برقراری ارتباط مشکل دارند، مناسب است.
معتبر و قابل اعتماد: آزمون آدمک گودیناف به عنوان یک ابزار معتبر و قابل اعتماد برای سنجش هوش و توانایی های شناختی کودکان شناخته شده است.
محدودیت سنی: این آزمون فقط برای کودکان 3 تا 13 سال مناسب است.
تأثیر عوامل فرهنگی: نمره های این آزمون ممکن است تحت تأثیر عوامل فرهنگی قرار بگیرند.
محدودیت در تفسیر: تفسیر نتایج این آزمون باید توسط یک متخصص انجام شود.
• این آزمون باید توسط یک فرد آموزش دیده و واجد شرایط اجرا و تفسیر شود.
• هنگام تفسیر نتایج، باید به سن، جنسیت، پیشینه فرهنگی و سایر عوامل مرتبط با کودک توجه کرد.
• این آزمون نباید به عنوان تنها ابزار برای سنجش هوش یا توانایی های شناختی کودک استفاده شود.
در پایان، آزمون آدمک گودیناف ابزاری مفید برای سنجش هوش و توانایی های شناختی کودکان است. این آزمون به سادگی اجرا می شود، غیرکلامی است و از نظر علمی معتبر و قابل اعتماد است. با این حال، مهم است که از محدودیت های این آزمون و همچنین لزوم تفسیر نتایج توسط یک متخصص آگاه باشیم.
گردآوری: بخش کودکان بیتوته