حقوق بازنشستگان بازنشستگان کارگری با حقوقی زندگی می‌کنند که تقریباً یک‌سوم خط فقر است و درواقع برای ده روز از ماه هم کفاف نمی‌دهد. متوسط حقوق بازنشستگان کارگری که ۶۵ درصد از مستمری‌بگیران کشور را تشکیل می‌دهند، فقط ۱۱ میلیون تومان است؛ این در حالیست که نه ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی و لزوم تطابق مستمری‌ها با خط فقر و نه متناسب‌سازی علیرغم تبلیغات فراوان و وعده‌های بسیار، هیچ یک اجرایی نشده است.
پنج ماه از سال سپری شده و هنوز خبری از متناسب‌سازی نیست؛ در این مدت بارها مستمری‌بگیران سازمان تامین اجتماعی در استان‌های مختلف تجمع اعتراضی ترتیب دادند و مقابل سازمان تامین اجتماعی آمدند اما اوضاع تغییری نکرد؛ مدیران این سازمان حاضر نشدند پاسخگوی بازنشستگان باشند و بگویند متناسب‌سازی و افزایش حقوق دقیقاً چه زمانی و چگونه اجرا خواهد شد.
در این میان، وضعیتِ ازکارافتادگان و مستمری‌بگیران زیر حداقلی که کمتر از ۳۰ سال سابقه بیمه پردازی دارند، به مراتب بدتر است؛ این بخش از مزدبگیران با حقوقی که کمتر از ۱۰ میلیون تومان یا حدود این رقم است و در حالیکه به دلیل بیماری‌های ناشی از کار سخت، توان انجام کار جدید ندارند، با سختی بسیار زندگی می‌کنند و حتی قادر به تامین یک سفره‌ی بسیار حداقلی نیستند.
«حمید کامجو» بازنشسته سخت و زیان‌آوری است که حق سختی کار او به حساب سازمان واریز نشده؛ او به دلیل بیماری، با ۱۵ سال سابقه کار بازنشست شده و از کار افتادگی می‌گیرد؛ او در ارتباط با وضعیت معیشتی نامناسب خود می‌گوید: سازمان تامین اجتماعی توجهی به وضعیت زندگی ما مستمری‌بگیران به خصوص از کارافتادگان ندارد؛ نه تنها مستمری‌ها به خط فقر نزدیک نشده بلکه ماه به ماه در پرداخت حقوق‌ها تاخیر افتاده؛ در سال اخیر حقوق‌ها با حداقل یکی دو روز تاخیر پرداخت می‌شود؛ دریغ که سال به سال در این زمینه پسرفت کرده‌ایم.
این بازنشسته می‌پرسد: چرا پرداخت مابقی آن سه میلیون تومان علی‌الحساب همسان‌سازی قبل از انتخابات ادامه نداشت؟ آیا علی‌الحسابِ سه ماه را ریختند و پشیمان شدند!؟
او با بیان اینکه زندگی ما به سختی می‌گذرد، از ۹ میلیون تومان قسط ماهانه خود می‌گوید؛ که اگر در پرداخت آن چند روز تاخیر شود، بانک بی توجه به حقوق ناچیز و تاخیر در واریز، جریمه آن را تا ریال آخر می‌گیرد.
کامجو به عنوان یک بازنشسته از کارافتاده، از بیماری‌های مختلف رنج می‌برد؛ به گفته‌ی او، هزینه‌ی دارو و درمان در این شرایط سخت، قوز بالاقوز شده و اوضاع را بدتر کرده؛ این بازنشسته می‌افزاید: نمی‌توان هزینه‌های دارو درمان را فاکتور گرفت. این ماه دوباره نوبت چک‌آپ دکتر دارم و نمی‌توانم نروم؛ داروهایی که می‌خورم باید آزاد بخرم؛ نمونه‌ی ایرانی این داروها را دکتر قبول ندارد و باید خارجیِ آن را بخرم که بیمه هم نیست!
او با تاکید بر اینکه حقوق من امسال ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان شده و وقتی ۹ میلیون تومان قسط بانک را می‌پردازم، کمتر از ۲ میلیون تومان از حقوقم می‌ماند؛ اضافه می‌کند: فرزندی دارم که امسال کلاس هفتم می‌رود؛ نیازهای تحصیل و آموزش او به کنار، نمی‌توانم برای تغذیه او هزینه کنم. وقتی بچه‌ام در یخچال را باز می‌کند، من از خجالت آب می‌شوم، چون چیزی در یخچال نیست...
این بازنشسته می‌گوید: الان در شهری مانند بندرعباس، کرایه خانه سر به فلک زده؛ حداقل باید ۵۰۰ میلیون تومان داشته باشی تا یک آپارتمان را رهن کامل کنی؛ من به خاطر همین کرایه خانه‌های سنگین، خانواده‌ام را به شهرستان رودان آورده‌ام و اینجا در این شهر کوچک، یک خانه نقلی را ۱۱۰ میلیون تومان رهن کامل کرده‌ام.
کامجو معتقد است؛ مسئولان خبری از زندگی سخت بازنشستگان ندارند: برخی از آنها بهترین غذا را می‌خورند، بهترین ماشین را سوار می‌شوند و بهترین جای شهر خانه‌های آن‌چنانی دارند؛ بهترین ویلاها و امکانات را در اروپا دارند؛ اینها چه می‌فهمند منِ ازکارافتاده در زندگی چه می‌کشم و چه رنجی می‌برم!
خبرآنلاین
دو خبر خوب برای بازنشستگان تامین اجتماعی
محمد محمدی با اشاره به ابلاغ برنامه هفتم پیشرفت، اظهار کرد: باتوجه به ابلاغ برنامه هفتم پیشرفت توسط رئیس مجلس شورای اسلامی، سازمان تامین اجتماعی حسب مورد نسبت به تدوین پیش‌نویس آئین‌نامه‌های اجرایی هر یک از موارد موردنیاز جهت ارائه به مراجع ذیصلاح اقدام کرده است.
وی افزود: همچنین به موجب جزء ۲ بند “ر” ماده ۲۸ قانون مذکور درخصوص اجرای متناسب‌سازی، صراحتا سازمان تامین اجتماعی مکلف شده در طول سه سال اول برنامه نسبت به متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان اقدام کند به نحوی که در پایان سال سوم برنامه، نسبت مستمری بازنشسته به حداقل دستمزد همان سال، با ۹۰ درصد نسبت اولین مستمری بازنشستگی به حداقل دستمزد سال برقراری مستمری، متناسب شود.
محمدی ادامه داد: به عبارتی دیگر، در راستای اجرای ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی با اصلاحات و الحاقات بعدی، سازمان تامین اجتماعی مکلف است در طول سه سال اول برنامه نسبت به متناسب‌سازی مستمری آن دسته از مستمری‌بگیران مشمول اقدام کند به نحوی که در سال اول ۴۰ درصد و در سال‌های دوم و سوم ۳۰ درصد مابه‌التفاوت تا ۹۰ درصد پرداخت شود.
معاون بیمه‌ای سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به این سوال که احکام جدید متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان چه زمانی مشخص می‌شود؟ گفت: با توجه به اینکه بهبود وضعیت معیشت مستمری‌بگیران همواره مورد نظر بوده و اساسا از وظایف این سازمان تلقی می‌شود؛ مقرر است به محض تامین بار مالی اجرای کامل این حکم قانونی، اقدامات اجرایی لازم به منظور صدور احکام جدید متناسب‌سازی مستمری‌بگیران طی ماه‌های آتی صورت پذیرد.
ابلاغ همسان سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی
محمد مخبرسرپرست ریاست جمهوری آیین‌نامه اجرایی متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان را ابلاغ کرد که بر اساس این ابلاغیه، صندوق‌های بازنشستگی مکلفند از ابتدای سال ۱۴۰۳ و در حدود اعتبارات مصوب مربوط، حقوق بازنشستگی مشمولان صندوق خود را با رعایت این آیین‌نامه و سایر قوانین و مقررات مربوط، متناسب‌سازی کنند.
همه بیمه‌شدگانی که مطابق با قوانین و مقررات صندوق بازنشستگی ذیربط تا پایان سال ۱۴۰۲ مشمول دریافت حقوق بازنشستگی شده‌اند، در سال ۱۴۰۳ مشمول متناسب‌سازی موضوع این آیین‌نامه هستند.
امروز همچنین سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران که در جلسه بیست و نمهم خرداد ۱۴۰۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌تصویب رسیده بود، برای اجراء از سوی سرپرست ریاست جمهوری و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد.
فرمول دقیق افزایش ۹۰ درصدی حقوق بازنشستگان
چند سالی می‌شود که معیشت، درمان، رفاه و منزلت بازنشستگان در کش‌وقوس میان دولت‌ها، مجلس و قوانین و برنامه‌های منتشر شده از سوی آنها گرفتار است.
این قشر یک نگرانی و دغدغه بزرگ دارند و آن این است که با وجود پیش‌بینی تامین منابع لازم برای اجرای قانونی همسان‌سازی از خردادماه امسال مطابق آنچه در قانون بودجه ۱۴۰۳ پیش بینی شده بود، همچنان از اجرای آن خبری نیست. همین دغدغه‌ها به تشکیل کارزار کشیده شد، اما مقامات اقتصادی می‌گویند بازنشستگان نگران نباشند.
ماجرای همسان سازی حقوق بازنشستگان به سال گذشته باز می گردد؛ زمانی که مجلسی‌ها به دلیل عدم پیش بینی منابع لازم برای این موضوع، حاضر به تایید و رای به کلیات لایحه بودجه نشدند و آن را به دولت ابراهیم رئیسی پس دادند؛ این موضوع آنچنان برای مجلس حائز اهمیت بود که دولت به ناچار در نسخه اصلاح لایحه تدوینی خود، منبعی برای همسان سازی حقوق بازنشستگان در نظر گرفت و از این طریق توانست نظر مجلسی ها را برای ورود به بررسی جزئیات نقشه مالی کشور برای سال ۱۴۰۳ جلب کند.
با این حال، دولتی‌ها ازجمله علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت شهید ابراهیم رئیسی اخیرا در تشریح عملکرد دولت در این زمینه، به فضای مجازی پناه برد و گفت که بر مبنای آیین‌نامه اجرای همسان سازی حقوق بازنشستگان، مبلغی به‌عنوان علی‌الحساب برای بازنشستگان واریز خواهد شد. وی در ادامه گفته بود که «تعیین میزان دقیق افزایش حقوق برای هر بازنشسته، پس از نهایی شدن قانون برنامه و صدور احکام جدید صورت می‌گیرد.»
واریز ۳ میلیون تومان علی الحساب همسان سازی حقوق بازنشستگان
به گزارش اندیشه معاصر، آنچه بهادری جهرمی از آن سخن گفت، مربوط به واریز «مبلغ ۳ میلیون تومان علی‌الحساب کمک معیشت و متناسب‌سازی بازنشستگان» است که بر اساس اعلام دولتی ها به همه بازنشستگان پرداخت شده و فقط برای سازمان تامین اجتماعی بیش از ۱۲.۶ هزار میلیارد تومان هزینه در بر داشته و آماری از صندوق بازنشستگی کشوری و مجموع پرداختی این صندوق به بازنشستگان کشوری در دست نیست. این موضوع را میرهاشم موسوی مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی، درباره پرداخت علی‌الحساب برای ماه‌های فروردین تا خرداد ماه بازنشستگان مطرح کرده بود.
انتقاد بازنشستگان به ماجرای همسان سازی چیست؟
با این همه بازنشستگان به این موضوع نقد دارند. آنها می‌گویند چرا مبلغ سه میلیون تومان به‌صورت علی‌الحساب، دقیقاً از محل افزایش یک درصد مالیات بر ارزش افزوده که از جیب خودمان برداشت شده باید به طور مجدد به ما پرداخت شود آن هم به عنوان علی‌الحساب؟
پیش از او، داوود منظور- رئیس سازمان برنامه و بودجه از تدوین آئین‌نامه‌ای که جهرمی از ابلاغ آن خبر داده، صحبت کرده بود. البته بعدا از زبان یک نماینده مجلس اعلام شد که منظورِ رئیس سازمان از همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، بازنشستگان تحت پوشش صندوق بازنشستگی کشوری است نه تامین اجتماعی؛ موضوعی که باز به نگرانی بازنشستگان تامین اجتماعی دامن زد.
البته منظور به این نگرانی پاسخ داده است: «در قانون بودجه امسال پیش‌بینی شده که دولت ۱۳۰ هزار میلیارد تومان از بدهی خودش را به تامین اجتماعی برای این موضوع پرداخت کند تا همسان‌سازی اجرا شود و در حال برگزاری جلسات با تامین اجتماعی هستیم تا نحوه پرداخت این مبلغ نهایی شود.»
در بخش دیگری از سخنان منظور به برنامه هفتم اشاره شده است. به گفته او، «در برنامه هفتم این موضوع دیده شده که همسان‌سازی طی سه سال اجرا شود؛ به طوری که در سال اول اجرای (۱۴۰۳) برنامه ۴۰ درصد و در دو سال بعد (۱۴۰۴ و ۱۴۰۵) هر سال ۳۰ درصد انجام شود.»
فعالان حوزه بازنشستگی به این گفته منتقدند؛ آنها این پرسش مهم را مطرح کرده‌اند که چرا در برنامه هفتم توسعه، همسان‌سازی به سه سال آینده موکول شده است آن هم با مدل ۴۰-۳۰-۳۰ و با نصف اعتبارات لازم و حتی این مبلغ ناچیز ۴۰ درصد سال اول هنوز اجرا نشده است و در هاله‌ای از ابهامات قرار دارد؟
نگاهی کوتاه به همسان‌سازی در برنامه هفتم و ششم توسعه
هرچند گفته می‌شود که منابع همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در قانون بودجه ۱۴۰۳ پیش‌بینی شده، اما یک ماه از زمان اجرای این امر مهم گذشته و حالا به صورت پراکنده اخباری درباره واریز علی‌الحساب به گوش می‌رسد. این در حالیست که مصوبات مجلس در روز سی‌ام آذرماه سال ۱۴۰۲ حکایت از این دارد که با تصویب بند الحاقی ۱ ماده ۲۹ لایحه برنامه هفتم توسعه؛ نمایندگان با متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در طول اجرای برنامه هفتم توسعه موافقت کردند که بر اساس آن حقوق بازنشستگان به ۹۰ درصد حقوق و فوق‌العاده‌های مستمر مشمول کسور شاغلان مشابه و همطراز می‌رسد.
جست‌وجو در قانون برنامه هفتم توسعه که اخیرا از سوی محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری ابلاغ شده، ما را به فصل پنج با عنوان «اصلاح صندوق‌های بازنشستگی» می‌رساند که در بند «ر» آن آمده است که «به منظور برقراری عدالت در پرداخت حقوق شاغلان و بازنشستگان و نیز متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان با ۹۰ درصد حقوق و فوق العاده‌های مستمر مشمول کسور شاغلان مشابه و همتراز، دولت مکلف است تا پایان سال سوم برنامه اقدام لازم را به عمل آورد. این افزایش از سال ۱۴۰۳ در سال اول معادل ۴۰ درصد و در سال‌های دوم و سوم هر کدام ۳۰ درصد مابه‌التفاوت تا ۹۰ درصد یاد شده خواهد بود.»
اندیشه معاصر
