مرده زایی یا مرگ جنین در رحم یکی از مشکلات بسیار غم‌انگیز در دوران بارداری است که نه تنها برای مادر و پدر بلکه برای خانواده‌ها و اطرافیان نیز می‌تواند بسیار دردناک باشد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که جنین قبل از تولد معمولاً بعد از هفته بیستم بارداری در رحم مادر جان خود را از دست می‌دهد. آگاهی از علائم مرده زایی می‌تواند به مادران کمک کند تا در صورت بروز هرگونه نشانه‌های غیرعادی به موقع به پزشک مراجعه کرده و از سلامت خود و جنین مطمئن شوند.
در این مقاله می‌خوانید:
بیشتر بخوانید: ناهنجاریهای مغزی جنین، قابل بررسی است؟
مرده زایی یا مرگ جنین در رحم به حالتی گفته می‌شود که جنین پس از هفته بیستم بارداری، داخل رحم مادر جان خود را از دست می‌دهد. این وضعیت معمولاً قبل از آغاز فرآیند زایمان تشخیص داده می‌شود و می‌تواند به دلایل متعددی از جمله مشکلات جفت، عفونت‌های مادرزادی، ناهنجاریهای جنینی، بیماری‌های مزمن مادر یا عوامل ناشناخته رخ دهد. مرده زایی می‌تواند برای والدین و خانواده تجربه‌ای بسیار دشوار و عاطفی باشد و نیازمند حمایت پزشکی و روانی ویژه‌ای است تا آن‌ها بتوانند این فقدان را مدیریت کنند. آگاهی از علل و علائم این وضعیت می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بهتر آن کمک کند.
علائم مرده زایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اگر مادر هر یک از این علائم را تجربه کند، باید فوراً به پزشک یا ماما مراجعه کرد تا با انجام بررسی‌های لازم، وضعیت جنین ارزیابی شود.
پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب
مرده زایی یا مرگ جنین در رحم می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آن‌ها غیر قابل پیشگیری و برخی دیگر قابل مدیریت هستند. آگاهی از این علل و مراجعه منظم به پزشک می‌تواند به کاهش خطرات مرتبط با این مشکل کمک کند. در صورت بروز هرگونه نشانه‌های غیرطبیعی یا نگران‌کننده در دوران بارداری، مادران باید به سرعت به پزشک مراجعه کرده تا از سلامت خود و جنین اطمینان حاصل کنند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین علل مرده زایی خواهیم پرداخت.
مشکلاتی مانند جفت جدا شده، اختلال در عملکرد جفت یا انسداد در شریان‌های جفتی می‌تواند باعث کاهش جریان خون و اکسیژن به جنین شود. این مشکلات یکی از شایع‌ترین دلایل مرده زایی به شمار می‌روند.
برخی عفونت‌ها مانند لیستریا، توکسوپلاسموز، سرخجه، سیتومگالوویروس و سیفلیس می‌توانند از طریق جفت به جنین منتقل شده و باعث مرگ جنین در رحم شوند. این عفونت‌ها معمولاً در سه‌ماهه دوم یا سوم بارداری خطرناک‌تر هستند.
برخی ناهنجاریهای کروموزومی یا ژنتیکی ممکن است منجر به مرگ جنین در رحم شود. این ناهنجاری‌ها می‌توانند به دلیل اختلالات ژنتیکی، مشکلات ساختاری یا عملکردی در اندام‌های جنین باشند که با فرایند رشد او سازگار نیستند.
بیماری‌هایی مانند دیابت کنترل نشده، فشار خون بالا، لوپوس، بیماری‌های قلبی و عروقی و مشکلات کلیوی می‌توانند خطر مرده زایی را افزایش دهند. این بیماری‌ها می‌توانند با کاهش جریان خون به جنین یا ایجاد شرایطی مانند پره‌اکلامپسی به مرگ جنین منجر شوند.
برخی عوامل محیطی مانند مصرف الکل، سیگار یا مواد مخدر در دوران بارداری و نیز تماس با مواد شیمیایی مضر می‌توانند خطر مرده زایی را افزایش دهند. همچنین، سبک زندگی ناسالم مانند تغذیه نامناسب و فعالیت کم نیز از دیگر عوامل مؤثر هستند.
گره خوردن بند ناف، پیچیدن بند ناف به دور گردن جنین یا افتادگی بند ناف از جمله مشکلاتی است که می‌تواند موجب قطع جریان خون و اکسیژن به جنین و در نتیجه مرگ جنین در رحم شود.
حوادثی مانند تصادف، ضربه به شکم یا سقوط، ممکن است به جفت یا جنین آسیب برساند و منجر به مرگ جنین شود.
سن بالای مادر (بیش از 35 سال) نیز می‌تواند به دلیل افزایش احتمال بروز مشکلات کروموزومی، دیابت بارداری، فشار خون بالا و دیگر بیماری‌های مزمن، خطر مرده زایی را افزایش دهد.
مطالب پیشنهادی: فشار خون پایین در بارداری، خطر در کمین جنین
تشخیص مرده زایی یا مرگ جنین در رحم، تجربه‌ای دردناک و پرتنش برای مادر و خانواده است. پس از تشخیص این وضعیت، مراحل مختلفی باید طی شود تا از نظر پزشکی و روانی به بهترین نحو مدیریت گردد.
اولین اقدام پس از تشخیص مرده زایی، فراهم کردن حمایت روانی و عاطفی برای مادر و خانواده است. از آنجا که این تجربه بسیار دشوار و ناراحت‌کننده است، مشاوره روان‌شناسی و حضور متخصصان روان‌درمانی می‌تواند به مادر و پدر در مواجهه با این فقدان کمک کند. همچنین حمایت عاطفی از سوی خانواده و دوستان و ایجاد فضایی برای صحبت درباره احساسات و تجربیات می‌تواند در تسکین دردهای عاطفی نقش مهمی ایفا کند.
پزشک ممکن است روش‌های مختلف زایمان را با مادر مطرح کند. در برخی موارد، زایمان طبیعی ترجیح داده می‌شود، زیرا خطرات کمتری نسبت به جراحی سزارین دارد. با این حال، اگر شرایط پزشکی خاصی وجود داشته باشد، ممکن است سزارین توصیه شود. تصمیم‌گیری درباره روش زایمان باید بر اساس وضعیت پزشکی مادر، نظر پزشک و ترجیحات شخصی مادر انجام شود.
پس از زایمان، پزشک ممکن است برای تعیین علت مرده زایی، آزمایش‌های مختلفی انجام دهد. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل بررسی جفت، بند ناف و جنین برای یافتن نشانه‌های احتمالی عفونت، ناهنجاریهای ژنتیکی یا سایر مشکلات باشند. همچنین ممکن است آزمایش‌های خون برای بررسی وضعیت سلامتی مادر و رد احتمال بیماری‌های زمینه‌ای انجام شود.
پس از زایمان، مادر نیاز به مراقبت‌های جسمی خاصی دارد. پزشک ممکن است داروهایی برای تسکین درد، پیشگیری از عفونت، یا جلوگیری از خونریزی تجویز کند. همچنین، مراقبت‌های جسمی شامل نظارت بر سلامت عمومی مادر و بررسی علائمی مانند تب، درد یا خونریزی غیرطبیعی است.
پس از گذشت زمان کافی و انجام بررسی‌های لازم، اگر مادر تصمیم به بارداری مجدد داشته باشد، باید با پزشک خود درباره برنامه‌های بارداری آینده مشورت کند. ممکن است نیاز به تغییراتی در سبک زندگی، رژیم غذایی، مصرف داروها یا انجام برخی آزمایش‌های پیش از بارداری وجود داشته باشد. پزشک می‌تواند راهنمایی‌های لازم را برای کاهش خطرات در بارداری‌های آینده ارائه دهد.
مرده زایی یا مرگ جنین در رحم علی‌رغم اینکه می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، اما با شناخت دقیق علائم و مراجعه منظم به پزشک می‌توان از بروز برخی از موارد آن جلوگیری کرد یا در صورت وقوع، سریع‌تر اقدامات لازم را انجام داد. آگاهی و توجه به تغییرات در حرکات جنین، وضعیت جسمی مادر و مشاوره با متخصصین می‌تواند به کاهش خطرات مرتبط با این وضعیت کمک کند و در نهایت، به سلامت مادر و جنین منجر شود.
