بیماری هپاتیت در بارداری یک نگرانی جدی برای سلامت مادر و جنین است که می‌تواند تأثیرات مهمی بر روند بارداری و زایمان بگذارد. این بیماری که به انواع مختلف ویروسی از جمله هپاتیت A، B، C، D و E تقسیم می‌شود، می‌تواند از راه‌های مختلف بر مادر و کودک تأثیر بگذارد. از افزایش خطر عوارض بارداری تا انتقال ویروس به نوزاد، آگاهی از علائم، روش‌های پیشگیری و درمان‌های موجود برای هپاتیت در دوران بارداری ضروری است. درک این بیماری به مادران باردار کمک می‌کند تا اقدامات پیشگیرانه لازم را انجام دهند و در صورت نیاز، به درمان مناسب دست یابند.

در این مقاله می‌خوانید:

• بیماری هپاتیت در بارداری چه خطراتی برای جنین دارد؟
• علائم بیماری هپاتیت در بارداری
• مادران باردار چگونه به هپاتیت مبتلا می شوند؟
• درمان هپاتیت در زنان باردار

بیشتر بخوانید: علائم هپاتیت در مردان، آنچه باید بدانیم

بیماری هپاتیت در بارداری چه خطراتی برای جنین دارد؟

هپاتیت به معنای التهاب کبد، یک بیماری ویروسی است که می‌تواند در دوران بارداری نگرانی‌های خاصی ایجاد کند. هپاتیت به انواع مختلف ویروسی مانند هپاتیت A، B، C، D و E تقسیم می‌شود که هر کدام از نظر روش انتقال، شدت بیماری و پیامدهای آن برای مادر و جنین متفاوت هستند.

انتقال ویروس از مادر به جنین

یکی از مهم‌ترین خطرات بیماری هپاتیت در بارداری، احتمال انتقال ویروس از مادر به جنین است. این انتقال می‌تواند در دوران بارداری، هنگام زایمان یا حتی پس از تولد (از طریق شیردهی) رخ دهد. برای مثال، مادرانی که به هپاتیت B یا C مبتلا هستند، ممکن است ویروس را به جنین خود منتقل کنند. این انتقال می‌تواند منجر به عفونت مزمن در نوزاد شود که در طول زندگی به مشکلاتی مانند سیروز کبدی و سرطان کبد منجر می‌شود.

افزایش خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم

مطالعات نشان داده‌اند که زنان بارداری که به هپاتیت B یا C مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم قرار دارند. این خطر به دلیل اثرات التهابی ویروس بر بدن مادر و تغییرات متابولیکی ناشی از آن افزایش می‌یابد. زایمان زودرس می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی، مشکلات رشد و توسعه مغزی و دیگر مشکلات سلامتی در نوزاد شود.

افزایش خطر عوارض بارداری

هپاتیت در بارداری می‌تواند خطر بروز عوارض مختلفی مانند پره‌اکلامپسی (افزایش فشار خون و پروتئین در ادرار)، دیابت بارداری و خونریزی پس از زایمان را افزایش دهد. این عوارض می‌توانند نه تنها سلامت مادر، بلکه سلامت جنین را نیز به خطر بیندازند. برای مثال، پره‌اکلامپسی می‌تواند باعث کاهش جریان خون به جفت و در نتیجه کمبود اکسیژن و مواد مغذی برای جنین شود.

خطر عفونت در نوزادان

نوزادانی که از مادران مبتلا به هپاتیت به دنیا می‌آیند، به دلیل تماس با خون و مایعات بدن مادر در حین زایمان، در معرض خطر بالاتری برای عفونت قرار دارند. اگر ویروس به نوزاد منتقل شود، عفونت می‌تواند به سرعت به یک بیماری جدی تبدیل شود. این نوزادان در صورت عدم دریافت درمان مناسب، ممکن است با خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن کبدی روبه‌رو شوند.

اثرات طولانی‌مدت بر سلامت کودک

ابتلا به بیماری هپاتیت در بارداری ممکن است اثرات طولانی‌مدتی بر سلامت کودک داشته باشد. به عنوان مثال، نوزادانی که با عفونت هپاتیت B متولد می‌شوند، در صورت عدم درمان، احتمال بیشتری برای توسعه بیماری مزمن کبدی، سیروز کبدی و سرطان کبد در آینده خواهند داشت. همچنین، عفونت هپاتیت C می‌تواند به مشکلات جدی کبدی در دوران کودکی و بزرگسالی منجر شود.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

علائم بیماری هپاتیت در بارداری

علائم بیماری هپاتیت در بارداری ممکن است بسته به نوع ویروس و شدت عفونت متفاوت باشد. با این حال، برخی از علائم عمومی وجود دارند که می‌توانند نشان‌دهنده عفونت هپاتیت در دوران بارداری باشند.

۱. علائم اولیه و عمومی:

• خستگی مفرط: احساس خستگی و ضعف شدید که با استراحت بهبود نمی‌یابد.
• بی‌اشتهایی: کاهش میل به غذا خوردن و از دست دادن اشتها.
• تهوع و استفراغ: احساس تهوع مداوم که ممکن است منجر به استفراغ شود.
• تب خفیف تا متوسط: افزایش دمای بدن که ممکن است با لرز همراه باشد.

۲. علائم خاص هپاتیت:

• زردی (یرقان): تغییر رنگ پوست و سفیدی چشم‌ها به زردی به دلیل تجمع بیلی‌روبین در خون که یکی از نشانه‌های مشخص هپاتیت است.
• تیره شدن ادرار: ادرار به رنگ تیره‌تر از حد معمول (مانند رنگ چای) درمی‌آید.
• مدفوع رنگ‌پریده یا خاکستری: مدفوع ممکن است روشن‌تر از حالت طبیعی و حتی خاکستری شود.
• درد در ناحیه راست و بالای شکم: احساس درد یا ناراحتی در قسمت راست و بالای شکم که ممکن است ناشی از التهاب کبد باشد.
• خارش پوست: خارش شدید پوست بدون دلیل واضح که می‌تواند ناشی از تجمع مواد سمی در بدن باشد.

۳. علائم شدیدتر و نادر:

• کاهش وزن ناخواسته: از دست دادن وزن بدون تلاش خاص برای کاهش آن.
• تورم پاها و شکم (آسیت): تجمع مایعات در پاها یا شکم که می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی کبدی باشد.
• اختلال در عملکرد شناختی (انسفالوپاتی کبدی): گیجی، فراموشی یا کاهش تمرکز و هشیاری که ناشی از عدم توانایی کبد در تصفیه سموم از خون است.

۴. علائم خاص هر نوع هپاتیت:

• هپاتیت A: معمولاً با علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال همراه است و کمتر به عوارض مزمن منجر می‌شود.
• هپاتیت B و C: ممکن است بدون علامت یا با علائم خفیف بروز کنند، اما به مرور زمان به شکل مزمن تبدیل شده و به مشکلات جدی کبدی منجر شوند.
• هپاتیت E: در بارداری به‌ویژه در سه‌ماهه سوم، می‌تواند به شدت بیشتری ظاهر شود و خطر مرگ و میر بالاتری داشته باشد.

مطالب پیشنهادی: علت خارش بدن در بارداری چیست؟ درباره کلستاز بارداری چه می‌دانید؟

مادران باردار چگونه به هپاتیت مبتلا می شوند؟

مادران باردار می‌توانند به هپاتیت از طریق مصرف آب یا غذای آلوده، (هپاتیت A و E) تماس با خون یا مایعات بدن آلوده (هپاتیت B، C، D) استفاده از سوزن‌های مشترک یا آلوده، داشتن شریک جنسی مبتلا و انتقال ویروس از مادر به جنین مبتلا شوند. رعایت بهداشت فردی، تزریق واکسن و اجتناب از رفتارهای پرخطر می‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند.

درمان هپاتیت در زنان باردار

درمان هپاتیت در زنان باردار بستگی به نوع هپاتیت و شدت بیماری دارد. به طور کلی، درمان بیماری هپاتیت در بارداری باید با احتیاط انجام شود تا سلامت مادر و جنین به خطر نیفتد.

۱. هپاتیت A و E:

برای هپاتیت A و E که معمولاً به شکل حاد بروز نمی‌کنند، درمان خاصی نیاز نیست. توصیه می‌شود مادران باردار استراحت کنند، مایعات کافی مصرف کنند و تغذیه مناسب داشته باشند. در صورت بروز علائم شدید مانند تهوع و استفراغ مداوم، ممکن است نیاز به بستری و دریافت مایعات و داروهای حمایتی وجود داشته باشد.

۲. هپاتیت B:

در صورت ابتلا به هپاتیت B در بارداری، به ویژه اگر سطح ویروس در خون بالا باشد، ممکن است پزشک داروهای ضد ویروسی مانند تنوفوویر را تجویز کند که برای مادر و جنین ایمن هستند. همچنین، نوزادان مادران مبتلا باید بلافاصله پس از تولد واکسن هپاتیت B و ایمونوگلوبولین ضد هپاتیت B (HBIG) دریافت کنند تا از انتقال ویروس جلوگیری شود.

۳. هپاتیت C:

درمان هپاتیت C در دوران بارداری محدود است زیرا داروهای ضد ویروسی مستقیم (DAA) که برای درمان این نوع هپاتیت استفاده می‌شوند، معمولاً در بارداری توصیه نمی‌شوند. پزشک ممکن است تصمیم بگیرد درمان را به پس از زایمان موکول کند، مگر اینکه شرایط مادر حاد باشد.

۴. هپاتیت D:

درمان هپاتیت D که تنها در صورت وجود هپاتیت B فعال می‌شود، مشابه هپاتیت B است و ممکن است نیاز به داروهای ضد ویروسی و نظارت دقیق داشته باشد.

مراقبت و پیگیری منظم

مادران مبتلا به هر نوع هپاتیت باید تحت نظارت منظم پزشک متخصص قرار گیرند تا سلامت خود و جنین را کنترل کنند. درمان‌های حمایتی و مراقبت‌های پیشگیرانه مانند واکسیناسیون نوزادان و تغذیه مناسب مادر نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: نه سالگی کودک و هر آنچه که باید بدانید

کلام اخر

بیماری هپاتیت در بارداری، یک وضعیت حساس است که نیازمند توجه ویژه‌ای از سوی مادران و کادر درمانی است. شناخت صحیح از نوع هپاتیت، علائم آن و راه‌های انتقال، می‌تواند به مادران باردار کمک کند تا خطرات احتمالی را کاهش داده و از سلامت خود و نوزاد محافظت کنند. با پیگیری مداوم و مشاوره با پزشکان متخصص، مادران می‌توانند در صورت بروز هرگونه عوارض، به سرعت درمان مناسب را دریافت کنند و بارداری ایمن‌تری را تجربه کنند. توجه به این نکات می‌تواند نقش مهمی در سلامت مادر و نوزاد در دوران بارداری و پس از آن ایفا کند.