به گزارش برنا، حتما واژه‌ی BMI تا به حال به گوشتان خورده. محاسبه وزن مناسب بدن انسان با شاخصی به نام شاخص توده بدنی و یا همان شاخص BMI انجام می‌شود. شاخص BMI تعیین می‌کند که آیا دارای اضافه وزن، کمبود وزن و یا وزن مناسب هستید یا نه؟ اما دقیقا شاخصBMI  چیست و چگونه به ما کمک می‌کند؟

شاخص BMI  چیست؟

شاخص BMI  یک سنجش برای وزن مناسب فرد بر اساس قد وی است. به زبان ساده‌تر شاخص BMI  به ما می‌گوید آیا فرد وزن سالمی نسبت به قد خود دارد یا خیر. البته عوامل دیگری مانند منطقه و سن نیز بر شاخص BMI   تاثیر دارند. اضافه یا کمبود وزن می‌تواند تأثیرات قابل توجهی در سلامتی بدن داشته باشد؛ بنابراین در حالی که BMI  یک معیار ناقص برای اندازه‌گیری وزن سالم بدن است، اما می‌تواند یک شاخص مفید برای شروع تشخیص و درمان باشد. در بخش زیر دسته بندی‌های مختلف بر اساس شاخصBMI  را بررسی می‌کنیم.

نحوه محاسبه وزن مناسب بدن با استفاده از شاخص BMI

برای اندازه‌گیری BMI باید میزان وزن فرد را بر حسب کیلوگرم تقسیم بر قد فرد بر حسب متر به توان دو بکنید  .(BMI =kg/m2)

به طور کلی برای افراد بالای 18 سال اگر شاخصBMI بیشتر از  25 باشد، آن فرد اضافه وزن دارد. اگر شاخص BMI  بین اعداد 18 تا 25 باشد، فرد دارای وزن مناسب و اگر کمتر از 18 باشد فرد کمبود وزن دارد.

شاخص BMI  برای زنان

زنانی که اضافه وزن دارند، 13 درصد بیشتر از مردان با BMI یکسان بین 22.5 تا 24.9 افزایش وزن داشتند. زنانی که به شدت چاق هستند، در خطر مرگ زودرس قرار دارند. همچنین محققان شاهد افزایش 44 درصدی خطر مرگ و میر برای افرادی با BMI   30 تا 35 و 88 درصد از خانم‌ها با BMI  35 تا 40 هستند. به دنبال آن 250 درصد خطر مرگ برای زنانی که BMI بین 40 و 49 دارند، وجود دارد.

چربی بدن زنان نسبت به مردان با شاخصBMI یکسان بیشتر می‌باشد. کمبود وزن برای زنان می‌تواند در تعادل هورمون‌ها، چرخه قاعدگی و در نتیجه تولید مثل مشکلاتی را ایجاد کند. با اینکه تخمین شاخص BMI برای زنان باردار استفاده نمی‌شود، اما زنانی که کمبود وزن دارند در معرض خطر بیشتری برای سقط جنین در سه ماهه اول بارداری هستند.

شاخص BMI  برای مردان

طبق آمار به دست آمده از مرکز کنترل بیماری‌ها، مردانی که BMI  آنها 30 به بالاست دچار چاقی مفرط، بین 18.5 تا 25 وزن طبیعی، افرادی کهBMI زیر 18.5 دارند کم وزن و افرادی که BMI  بین 25 تا 29 دارند، چاق محسوب می‌شوند. البته مردان قد بلندتر باید وزن بیشتری نسبت به مردان کوتاه قد داشته باشند.

شاخص BMI  در کودکان

محاسبه وزن مناسب بدن برای کودکان با بزرگسالان متفاوت است. با رشد کودکان میزان چربی بدن آنها تغییر می‌کند. فرمول معرفی شده برای محاسبهBMI در کودکان باید وزن را تقسیم بر قد به توان 2 کرده و سپس نتیجه را در 703 ضرب کنید. سن و جنسیت تفاوت قابل توجهی در تعریف BMI  ایده‌آل برای کودکان دارد.

 BMI هر کودک با توجه به جنسیت و سن در یک نمودار به دست می‌آید. کودکان با شاخص BMI  بین 85 تا 95 اضافه وزن دارند. نمودار معیاری است که نشان می‌دهد کودک در مقایسه با گروهی که دارای ویژگی‌های مشابه مانند سن و جنس هستند در چه وضعیتی قرار دارد. کودکی که شاخص BMI  او 85 قرار باشد، وزنش بیش از 85 درصد از گروه سنی اوست.

اگر فرزند شما دارای شاخص BMI  کمتر از 5 درصد باشد کمبود وزن دارد. اگر بین 5 تا 85 درصد باشد دارای وزن سالم و مناسب است، اما اگر شاخص BMI   فرزندتان بیشتر از 85 درصد باشد، کودک شما به اضافه وزن مبتلا است. قد و سطح بلوغ جنسی می‌تواند بر میزان شاخصBMI   آنها تاثیر‌گذار باشد.

عوارض جبران ناپذیر شاخص BMI بالا

اضافه وزن سلامتی را به خطر می‌اندازد و احتمال ابتلا به بیماری‌های جدی را افزایش می‌دهد. خطرات اضافه وزن و چاقی شامل موارد زیر می‌باشد:

• فشارخون بالا
• سطح بالای کلسترول LDLیا "کلسترول بد"
• سطح پایین کلسترول HDL یا "کلسترول خوب"
• دیابت نوع 2
• بیماری کرونر قلب 
• سکته
• بیماری کیسه صفرا
• آرتروز 
• آپنه خواب و مشکلات تنفسی
• سرطان 
• پایین آمدن کیفیت زندگی
• بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اضطراب و ...

فرد باید سعی کند شاخصBMI را زیر عدد 25 حفظ کند. با پزشک خود مشورت کنید تا وزن مناسب شما را مشخص کند.

خطرات شاخص BMI  پایین

کمبود وزن هم خطرات مربوط به خود را دارد، مانند:

• سوءتغذیه، کمبود ویتامین، کم‌خونی 
• پوکی استخوان
• کاهش عملکرد ایمنی بدن
• مشکلات مربوط رشد به ویژه در کودکان

محدودیت‌های شاخص BMI  در بزرگسالان

BMI نمی‌تواند کاملاً دقیق باشد، زیرا میزان کلی اضافه وزن بدن را محاسبه می‌کند و نه چربی اضافی بدن. شاخص BMI  بیشتر تحت تأثیر عواملی مانند سن، جنسیت، قومیت، توده عضلانی، چربی بدن و سطح فعالیت می‌باشد. به عنوان مثال ممکن است یک فرد مسن طبق شاخص BMI   وزن مناسبی داشته، اما در زندگی روزمره کاملاً بی تحرک باشد. این شخص سنگین وزن نیست اما ممکن است مقدار قابل توجهی چربی اضافی در بدنش وجود داشته باشد.

به طور کلی می‌توان گفت:

• افراد مسن بیشتر از بزرگسالان باشاخصBMI یکسان، چربی بدنی دارند.
• چربی بدن زنان نسبت به مردان با شاخص BMI یکسان بیشتر است.
• افراد عضلانی و ورزشکاران با تحرک بالا ممکن است شاخص BMI بالاتری داشته باشند که به دلیل توده عضلانی زیاد است.

محدودیت‌های شاخص BMI در کودکان و نوجوانان

همین عواملی که اثر BMI  را برای بزرگسالان محدود می‌کنند، می‌تواند در مورد کودکان و نوجوانان نیز صدق ‌کند. علاوه بر این قد و سطح بلوغ جنسی می‌تواند بر شاخص BMI  و چربی بدن در کودکان تأثیر بگذارد. در کودکان لاغر نیز تفاوت BMI می‌تواند به دلیل توده بدون چربی باشد.

صدک bmi بهترین روش ارزیابی وزن مناسب در کودکان 2 سال به بالا است. بعضی افراد بزرگسال که بدنی عضلانی دارند ممکن است bmi بالاتر از حد سلامت داشته باشند، در حالی که چربی بسیاری کمی دارند ( مثلا یک بدنساز ). شاخص bmi این ورزشکار چاقی را نشان می دهد در حالی که چنین نیست، پس اندازه گیری bmi برای همه کارایی ندارد.

آیا شاخص BMI معیار قابل اعتمادی است؟

برای اکثر بزرگسالان شاخص BMI  تخمین خوبی از میزان سلامتی مرتبط با وزن است. اگر شاخص BMI شما بیشتر از 35 باشد، قطعاً بدون توجه به عوامل دیگر، وزن شما در محدوده خطر قرار می‌گیرد. با این حال، برخی شرایط وجود دارد که شاخص BMI ممکن است این خطرات را در محدوده 25 تا 35 نادیده گرفته یا بیش از حد ارزیابی کند.

اگر بدنی عضلانی دارید، شاخص BMI  فرض می‌کند که شما به طور متوسط چربی زیادی دارید. اگر بسیار عضلانی باشید ممکن است سطح چربی بدنتان کمتر از مقدار تخمینی شاخص BMI  باشد. با این حال، این فقط در مورد افرادی که زیاد ورزش می‌کنند صدق می‌کند.

بهترین راه برای کنترل شاخص BMI چیست؟

شاخص BMI نشان دهنده چربی بدن برای 90 تا 95 درصد از مردم است و می‌تواند در کنار سایر شاخص‌ها برای محاسبه وزن مناسب بدن، مورد استفاده قرار گیرد. ورزش، رژیم غذایی سالم و ایجاد عادت‌های صحیح از جمله بهترین روش‌ها برای کنترل شاخص BMI است. برنامه‌های غذایی سخت و محدود شاید بتوانند کمک کنند خیلی سریع وزن کم کنید اما معمولا نمی‌توانند این کاهش وزن را تا مدت زمان طولانی باقی نگه دارند.

این مطلب برگرفته از مجله سلامتی دکتر کرمانی https://kermany.com/  است.