به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه تلویزیونی صف اول با حضور آقای اسکندر مومنی وزیر کشور به بررسی برنامه‌ها و اولویت‌های وزارت کشور در دولت چهاردهم پرداخت.
مشروح گفت و گوهای این برنامه را در ادامه می بینید:
سوال: چه شد که جنابعالی مورد توجه رئیس جمهور قرار گرفتید برای سکانداری وزارت کشور، سابقه آشنایی و ارتباط قبلی حضرتعالی با آقای پزشکیان در کجا بوده است؟
مومنی: سابقه آشنایی مان به چند دهه برمی گردد من شب هنگام منزل بودم حدود همین ساعت‌ها بود تماس گرفتند که دولت و جناب آقای رئیس جمهور با شما کاری دارند و من تصورم این بود که موضوعات مربوط به حوزه کاری مواد مخدر هست، چون قبل از آن یک جلسه‌ای شاید مثلا هفته قبل یک جلسه‌ای خدمت شان داشتیم ماموریت‌هایی دادند، بعد رفتیم خدمت شان این پیشنهاد را مطرح کردند و صبح هم رفتیم برای معرفی شدیم برای مجلس و دیگر دفاع از برنامه‌ها و رای اعتماد، این خلاصه بود و فرمودید سابقه آشنایی ما به چند دهه برمی گردد شاید از دانشگاه تبریز که من آنجا دانشجو بودم به آن زمان برمی گردد.
سوال: یعنی با هم همکلاسی بودید یا در یک دانشگاه؟
مومنی: نه خیر در یک دانشگاه بودیم رشته ایشان پزشکی بود و رشته من علوم انسانی بود ولی آن زمان دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه سراسری ادغام نشده بودند و یک دانشگاه بود.
سوال: از آن مقطع چه سالی بود که آشنایی تان با هم آغاز شد؟
مومنی: اواخر تحصیلات ایشان و اوایل دوره‌های ما بود من حدودا سال اوایل دهه ۶۰.
سوال: اولویت اساسی دولت و مجموعه نظام باید بگوییم اقتصاد و معیشت است اگرچه متولی امر اقتصاد دیگر دستگاه‌ها و دیگر وزارتخانه‌ها هستند، اما نمی‌شود در این میان از نقش محوری استانداران غافل شد که تحت مدیریت حضرتعالی باید فعالیت کنند، برنامه مشخص جنابعالی در حوزه وزارت کشور و به عنوان مقام مافوق استانداران برای اثرگذاری بر معیشت مردم و حل مشکلات اقتصادی چه هست؟
مومنی: هم رهبر معظم انقلاب فرمودند، هم جناب آقای رئیس جمهور بار‌ها اولویت هایشان را اولویت‌های اقتصادی و معیشت مردم فرمودند و هم برنامه هفتم تکالیف زیادی را برای وزارت کشور در نظر گرفته، شاید وزارت کشور مستقیما همانند وزارتخانه‌های اقتصادی نقش نداشته باشد، اما سیاست‌های کلان دولت را باید استانداران و فرمانداران اجرا کنند و پیگیری کنند.
طبیعتا در حوزه وزارت کشور ما یک معاونتی داریم به نام معاونت اقتصادی که پیگیر سیاست‌های کلان دولت، سیاست‌های کلی دولت در امور اقتصادی، معیشتی و توسعه هست که تا رده استانداری، فرمانداری و بخشداری هم حضور موثر دارند.
سوال: یعنی استانداران هم همین معاونت و اقتصادی را دارند؟
مومنی: بله، استانداران جایگاه ویژه‌ای دارند.
سوال: نماینده عالی دولت در هر استان.
مومنی: بله نماینده عالی دولت هستند حتی به واسطه این که رئیس شورای تامین هستند شاید مصوباتی برای قوای دیگر هم دارند یعنی قوه قضائیه و نیرو‌های مسلح بنابراین نماینده عالی کشور حاکمیت و دولت هستند و پیشبرد همه سیاست‌ها و اولویت‌های دولت از طریق استانداران هست که طبیعتا وزارت کشور، چون نقش راهبری را دارد، نقش بسیار برجسته‌ای دارد.
به همین علت ما یکی از مهمترین اولویت‌های ما و ابتدا، تعیین استاندارانی هستند که این مشخصات و ویژگی‌ها را داشته باشند، این شاخص‌ها را که تعیین کردیم داشته باشند در عین حال مردم محور باشند و باور داشته باشند به حضور مردم، علاوه بر آن شایستگی‌های کارشناسی، شایستگی‌های مربوط به کارآمدی می‌شود و آشنایی و تجربه مناسب بتوانند ایجاد هم افزایی بکنند از همه ظرفیت‌های استان برای سرمایه گذاری بهره برداری کنند که آن اهداف کلی دولت بتواند پیاده شود.
سوال: در کنار این معیار‌ها و شاخص‌هایی که بیان کردید، نسبت به آنچه که شاخص‌هایی که مورد تاکید ریاست جمهور است مثل پایبندی به وفاق ملی و استفاده از همه تفکرات از این منظر چگونه استانداران را انتخاب خواهید کرد؟
مومنی: رئیس جمهور بار‌ها تاکید فرمودند، شعار وفاق ملی، در عمل هم این را اثبات کردند با تشکیل کابینه وفاق ملی، چون معتقدند یک سلیقه و یک تفکر به تنهایی نمی‌تواند کشور را اداره کند، این نگاه و این رویکرد باید تا سطح استاندران فرمانداران و بخشداران هم پیش برود بار‌ها هم ایشان فرمودند در انتخاب استانداران ملاک‌هایی در نظر گرفته شود و افراد شایسته‌ای انتخاب بشوند و مربوط به هر تفکری باشند فرق ندارند کارآمدی لازم را داشته باشند به هرحال برای همین هم یک کمیته‌ای تشکیل شد، آن کمیته شاخص‌هایی را در نظر گرفت.
بر اساس این شاخص‌ها پیشنهاداتی از جا‌های مختلف می‌آید، از معتمدین، از تشکل‌ها، نمایندگان، در این کمیته ارزیابی می‌شود بعد نمره داده می‌شود و بعد تعدادی انتخاب می‌شوند و نهایتا یک نفر از آنها انتخاب خواهد شد.
اما در این میان باز چند تا اولویت در نظر گرفته شد، این که سابقه وزارت کشوری یا کار در وزارت کشور و استانداری‌ها و فرمانداری‌ها داشته باشند اولویت دارد، بازنشست نبودن اولویت دارد و اصلا بکارگیری شان ممنوع است، استاندار نبودن باز یکی از اولویت‌ها است.
سوال: یعنی چه؟
مومنی: ترجیحا کسانی باشند که جدید باشند در همان استان استاندار نبوده باشند که بتوانند ایده‌های جدیدتری را بیاورند پیاده بکنند و برخی ملاک‌های عمومی دیگر که در نظر گرفته شده است.
سوال: قید زمان را هم در نظر گرفتید که حتما تا چه فاصله زمانی انتخاب بشوند؟
مومنی: ریل آن هر چه سریعتر است ولی نباید دقت فدای این سرعت بشود، اما مراحل نهایی کار هست و مراحل پایانی کار است با انتخاب معاونت سیاسی هم تسریع خواهد شد، اما در کنار این ملاک‌ها چند ملاک عمده دیگری هم وجود دارد که یک باید علاوه بر همه این شاخص‌ها مردم داری شان برجسته باشد و عدالت محوری شان و به هرحال باید همه ما، همه کارگزاران، مردم را ولی نعمت خودمان بدانیم.
ما میگوییم به یک اداره‌ای به یک محل دولتی ارباب رجوع مراجعه می‌کنند ارباب رجوع یعنی کسی که ارباب است رجوع کرده یعنی ولی نعمت و ارباب ما است و این نگاه باید مفهوم ساری و جاری باشد ما همه مردم را مثل خانواده مان ببینیم و به آنها احترام بگذاریم، کرامت آنها را در نظر بگیریم و عدالت محور باشد و توسعه استان، پیشرفت استان، صرفا در یک منطقه خاصی نباشد، فرصت برابر برای همه مردم و همه مناطق ایجاد بشود، کرامت و حرمت مردم را در نظر بگیرند اینها ویژگی‌هایی است که علاوه بر آن شاخص‌ها باید به صورت شعار وفاق ملی را ما داشته باشیم، کشور ما ایران عزیز ما بیش از هر زمان دیگری نیاز به امنیت، آرامش، وفاق، همبستگی، امید آفرینی دارد و بنابراین برای تحقق این شعار‌ها همه ما باید تلاش کنیم که در درجه اول بهترین انتصاب‌ها را در حوزه خودمان داشته باشیم.
سوال: در مورد استانداران نکته دیگری مانده که بفرمایید؟ چون می‌خواهم سوالات دیگری بپرسم، یکی از موضوعاتی که مطرح است ما در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید هستیم بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها که طبیعتا هم نیازمند برنامه ریزی ویژه هست و هم مدیریت پیامد‌هایی که خواهد داشت مثل افزایش ترافیک، آلایندگی و مواردی از این دست، چه برنامه ریزی‌هایی صورت گرفته؟ چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
مومنی: ما در ابتدای حضورمان در این وزارتخانه که حدودا ۷-۸ روز قبل برمی گردد یک نشست مشترکی داشتیم بین دست اندرکاران مربوطه در وزارت کشور و بخش‌های دیگر کشور و همچنین وزیر آموزش و پرورش و همکاران شان، آنجا بحث و بررسی شد، بخشی از آن مربوط به خود وزارت آموزش و پرورش است به هرحال آماده سازی مدارس، راه اندازی، بخشی از آن هم مربوط به بیرون است یعنی تسهیل در عبور و مرور و ایجاد فضای آرام، تعیین سرویس‌ها، به هرحال نیمه اول سال، چون فعالیت‌ها در طول زمان بیشتری هست و بخشی از آن هم سفر‌های برون شهری است.
بنابراین در نیمه دوم تمرکز سفر‌ها به درون شهری است و حجم ترافیک بالا می‌رود و از آن سمت هم سرویس‌ها هنوز شکل نگرفتند و بخشی از آن خدمات اینچنینی است که در آن جلسه مشترک که با وزیر آموزش و پرورش و همکاران شان داشتیم پیگیری شد نکات مهمی مطرح شد تصمیم گیری لازم شد روز بازگشایی مدارس برای همه خانواده‌ها یک نقطه عطفی است و به ویژه برای کسانی که سال اول می‌روند برای همه عمر یادشان می‌ماند.
باید همه تلاش کنیم دست به دست هم بدهیم که این روز یک روز شیرینی برای دانش آموز، برای خانواده‌ها و برای همه مردم باشد، یک نقطه عطفی است در شروع تحصیل دوباره در یک سال جدید، همه باید تلاش کنیم که یک خاطره خوبی به ذهن همه بماند.
سوال: موضوع دیگر این که با حکم رهبر معظم انقلاب جنابعالی در جایگاه جانشین فرمانده کل نیرو‌های مسلح در نیروی انتظامی منصوب شدید مهمترین برنامه شما در این خصوص و در این جایگاه چیست؟
مومنی: از حسن اعتماد فرماندهی معظم کل قوا سپاسگزار هستم، به هرحال این هم یک حکم است و هم یک مسئولیت سنگین، نیروی انتظامی در خط مقدم تلاش‌های اجتماعی، ایجاد امنیت عمومی و آرامش برای مردم هست، در تمام صحنه‌ها ملاحظه می‌فرمایید حضور دارد و یکی از مهمترین موضوعات این است که به تجهیزات، امکانات جدید، البته اولویت‌های دیگری هم هست آموزش و اینها، سرجایش است.
اما تجهیزات به روز، نصب دوربین‌ها، کمک به ارتقاء توان و تحرک نیروی انتظامی از اولویت‌هایی است که با همکاری خود نیروی انتظامی و وزارتخانه‌های مربوطه پشتیبانی لازم را داشته باشیم که عرض کردم به هرحال امنیت بستر همه فعالیت‌ها است، مخصوصا امنیت و آرامش عمومی مردم که مردم روزمره با آن سر و کار دارند و برخی از موضوعات ممکن است آنها را رنج بدهد.
ما باید تقویت کنیم نیروی انتظامی یک نیروی انتظامی هوشمند و حرفه‌ای و کارآمد ارتقا پیدا کند نه این که این چیز‌هایی که بگویم وجود ندارد نه، ارتقا پیدا کند آماده خدمت بیشتر به مردم عزیزمان باشد.
سوال: یکی از مواردی که مطرح است اشاره هم داشتید جنابعالی این هست که البته خودرو‌ها و اماکن انتظامی باید مجهز به دوربین بشوند و طبق برنامه هفتم تا خرداد سال آینده یعنی پایان سال اول برنامه هفتم باید این اتفاق بیفتد.
اما فرماندهان فراجا از کمبود بودجه برای تحقق این قانون صحبت می‌کنند در این راستا چه خواهید کرد؟
مومنی: طبیعی است که همیشه بین انتظارات و تکالیف و برنامه‌ها یک فاصله‌ای وجود دارد این تکلیف برنامه هفتم است اولویت بندی باید حتما شود البته خود فراجا از سال‌های گذشته این کار را شروع کرده شاید از هفت هشت سال قبل، ولی همانطور که فرمودید نیاز به منابع و امکانات بیشتری دارد، اما بایداولویت بندی شود.
اولویت اول به آنهایی که مستقیم انجام ماموریت می‌کنند و با مردم و با ماموریت در ارتباط هستند این جزو اولویت‌ها است و دولت هم حتما کمک خواهد کرد که این هم به نفع امنیت عمومی است و هم یک آرامشی در مردم ایجاد می‌کند، شما ملاحظه می‌فرمایید زمانی که کنترل تخلفات راهنمایی دستی بود ولی وقتی الان دوربین هست، مردم یک اطمینان خاطری دارند که این تفاوتی قائل نمی‌شود بین این خودرو، آن خودرو و همه را به یک چشم نگاه می‌کند، فناوری‌ها باید بیایند به کمک ایجاد امنیت، این جزء اولویت‌های ما است و حتما کمک کننده خواهد بود.
سوال: در واقع با این نکته‌ای که اشاره کردید که پیش از این هم فرمانده انتظامی این کار را آغاز کرده الان یک بروز رسانی نیاز هست و همچنین تکمیل این بخش.
مومنی: بله، تقویت، ارتقا و توسعه، یعنی به همه بخش‌ها تسری پیدا بکند ولی با اولویت بندی برای حوزه‌های ماموریتی.
سوال: این که وزارت کشور با همکاری ستاد کل نیرو‌های مسلح مکلف هست که از طریق هوشمندسازی، انسداد و پایش سخت افزاری و نرم افزاری مرز‌های زمینی، هوایی و دریایی کشور به ویژه مرز‌های شرقی نسبت به ایجاد امنیت پایدار در مناطق مرزی و جلوگیری از قاچاق اقدام داشته باشد.
برنامه شما برای تقویت امنیت مرز‌ها چیست از طریق هم انسداد مرز‌ها و هم این که توجه به نقشی که مرزنشینان دارند در تقویت بازارچه‌های مرزی؟
مومنی: امروزه بر کسی پوشیده نیست که کنترل مرز‌ها، انسداد آنها، مثل چاردیواری یک خانه است که خود بودن دیوار‌های مناسب احساس امنیت و آرامش می‌دهد به مردم و جلوگیری از خیلی از ناامنی‌ها و تهدیدات می‌کند.
به هرحال ما در منطقه‌ای قرار داریم که ناامنی‌های زیادی از بخشی از مناطق مان به ویژه مرز‌های شرقی وارد کشورمان می‌شود، البته این هم کار‌هایی شروع شده ولی در این برنامه با توجه به تکلیفی که شده حتما باید تسریع بشود و امیدواریم که منابع لازم هم برای این تکلیف پیش بینی بشود که گفته شود این منابعش و این هم تکلیف، انسداد هم چند بخش است بخش‌هایی از آن حتما باید دیوار کشی شود خیلی از کشور‌ها هم انجام دادند حتی کشور‌های خیلی پردرآمد.
سوال: الان هم در مرحله اجراست درست است؟
مومنی: بله، بخشی از آن باید دیوار بشود، بخشی از آن با کنترل‌های اپتیکی، الکترونیکی، راداری، بخشی از آن هم با کانال و سیم خاردار، ما زمانی می‌توانیم بگوییم انسداد مرز داریم که یکپارچه انجام بشود یعنی شما یک تکه‌ای را انجام بدهید تکه دیگری را انجام ندهید بخشی انجام نشود، سرازیر می‌شود به آن سمتی که انسداد نداریم، این باید یکپارچه باشد یعنی از یک منطقه‌ای که ما در نظر می‌گیریم با یک کشوری، کل مرز یکپارچه انسداد شود الان هم نیرو‌های مسلح این کار را شروع کردند ولی ما زمانی می‌توانیم بگوییم که انسداد داریم یکپارچه کل مرزمان اعم از دیوار و انسداد فیزیکی و انسداد الکترونیکی و کانال و سیم خاردار یعنی به یک اطمینانی برسیم که عبور و ورود تهدید را سخت بکنیم.
سوال: احتمالا چه زمانی این روند و این نقطه‌ای که اشاره کردید که می‌توانیم بگوییم در آن قرار داریم تمام خواهد شد؟
مومنی: الان بناست که در طول برنامه انجام شود.
سوال: برنامه هفتم؟
مومنی: بله، تکلیفی که شده و مهم‌تر از اینها اختصاص منابع است امیدواریم با کمک دولت و مجلس منابع لازم هم اختصاص داده شود و ما در پایان برنامه بگوییم این حلقه کامل شد و نشود بخش‌هایی نتوانیم انجام بدهیم که همان جا می‌شود روزنه ورود، امیدواریم که با اختصاص منابع لازم در پایان برنامه شاهد انسداد کامل باشیم.
سوال: نکته دیگری که عرض هم کردم برنامه شما برای هم معیشت مرزنشینان و هم تقویت بازارچه‌های مرزی چه هست؟
مومنی: اینها همه با هم مرتبط است ما میگوییم انسداد، به این مفهوم نیست که ما ارتباط مان را با آن سمت مرز قطع کنیم مرزنشینان بخشی از معیشت شان در تجارت دوطرف هست که این منافعش به خودشان برسد.
این همان انسدادی که گفتیم لازمه این کار است شما بتوانید جا‌هایی که لازم است انسداد ایجاد کنید از آن معابری که در نظر گرفته می‌شود آن معابر رسمی و قانونی از آنجا تجارت داشته باشند که بقیه بسته بشود، نشود که ما مثلا مناطقی را در نظر بگیریم از جا‌هایی که انسداد نیست تجارت غیرقانونی صورت بگیرد به این معیشت مردم هم ضربه می‌زند ما باید تسهیل کنیم با انسداد و در نظر گرفتن گذرگاه‌ها و بازارچه‌های مرزی به گونه‌ای که نفع آن به مردم برسد و باز هم باید تلاش کنیم که مردم صرفا در این جا آن حمل و نقل را انجام ندهند برای یک بخش‌های دیگری که در آن مرز نیستند منتها سرمایه لازم را دارند ممکن است بیاورند این جا و این مرزنشینان فقط حمل و نقل آن را انجام بدهند چه به صورت کولبری و یا به صورت خودرویی و چیز‌های دیگر.
اما منافع عمده آن به جیب کسان دیگری برود یعنی باید تلاش کنیم به کمک خود مرزنشینان هم امنیت را برقرار کنیم هم کل منافعی که هست به خود آنها و خانوار برسد نه به بخش‌هایی که اصلا ممکن است آنجا حضور نداشته باشند.
سوال: یک موضوع مهم دیگری که در حوزه وزارت کشور مطرح است و در برنامه‌های جنابعالی هم بوده موضوع اتباع خارجی است که با توجه به سابقه کاری که حضرتعالی هم داشتید در فراجا به نوعی مرتبط با این موضوع بودید، ابتدا یک تبیین و تشریح بفرمایید از وضعیت اتباع خارجی در کشور؟
مومنی: ما الان اتباع خارجی، حالا آمار‌های مختلفی مطرح می‌شود که ما گفتیم بهرحال یک پیمایشی داشته باشند یک آمار قابل اطمینانی ارائه شود، بیشترین مهاجرین ما از کشور افغانستان هستند، ملت افغانستان رنج‌های زیادی در گذر تاریخ معاصر متحمل شدند چند بار کشورشان اشغال شد، اشتراکات زیادی با ما دارند، ملتی با فرهنگ، ملتی سخت کوش هستند.
اما این رنج‌های روزگار موجب شده که اینها مهاجرت کنند به کشور‌های مختلف و، اما بیشتر آن به ایران عزیز آمدند، نگاه ما به ملت افغانستان یک ملت بافرهنگ است، اما کشور ما هم توان این همه مهاجرت را ندارد واقعا نه این که ما بخواهیم مثلا بگوییم با یک نگاه دیگری به آنها نگاه بکنیم، نه، واقعا این حجم از ورود مهاجرین از افغانستان تحمل آن برای کشور ما، شما اگر یک جایی بخواهید میهمانی هم برود، یک حدی دارد و این کار را سخت می‌کند و ما برنامه‌ای در دست اقدام داریم که به دور از هیجاناتی که ایجاد می‌شود بخواهیم یک دفعه مثلا تصمیمات آنی و هیجانی بگیریم، اما تسریع باید بشود یعنی سرعت باید داده بشود همراه با یک برنامه مناسب، یک سازماندهی مناسب.
سوال: البته همچنین توانمندسازی؟
مومنی: اولویت اول طبیعتا با آنهایی است که به صورت غیرقانونی و غیر مجاز وارد می‌شوند و یا حضور دارند، تمام کشور‌های دنیا هم همین طور است، ساز و کار‌هایی دارند، کشور‌های دیگر هم باید احترام بگذارند به آن ساز و کار‌ها و قوانین داخلی، طبیعتا ما در این ساماندهی که صورت خواهیم داد اولویت اول با آنهایی است که غیرقانونی آمدند یا مجوز اقامت ندارند و این دیگر برای کشور ما قابل تحمل نیست و همه آسیب می‌بینند فرصت‌های شغلی زیادی گرفته می‌شود.
اما با یک برنامه ریزی علمی، مناسب و یک ساماندهی و سازماندهی مناسب و انتظارمان هم از همه افغانستانی‌هایی که در ایران هستند تلاش کنند بروند به کشور خودشان، آنجا را بسازند، آباد کنند، محل زندگی و وطن آنها آنجاست و کشور‌های دیگر هم ملزم هستند بخاطر رنج‌هایی که بر ملت افغانستان وارد کردند در طول چند دهه به ویژه اخیرا که بیست سال کشور‌های فرامنطقه‌ای با محوریت آمریکا آنجا را اشغال کردند و اقتصاد حتی خرد آنجا را هم نابود کردند باید پاسخگو باشند و خود ملت و مردم افغانستان هم همینطور، ما به آنها احترام می‌گذاریم، اما شرایط کشور ما دیگر اجازه را نمی‌دهد و این با یک برنامه‌ریزی مناسب با سرعت مناسب انجام خواهد شد.
سوال: در موضوع ساماندهی که اشاره کردید، تشکیل سازمان ملی مهاجرت هم در دستور کار است؟
مومنی: بله سازمان ملی مهاجرت تشکیل شد با توافقاتی که صورت گرفت یک سازمان اولیه و با یک امکانات نسبی تشکیل شد، در قانون برنامه هفتم هم آمده که وزارت کشور مکلف است سازمان ملی مهاجرت را تشکیل بدهد.
بنابراین این سازمانی که تشکیل شد الان در قانون برنامه هفتم جنبه قانونی دارد و کاملاً قانونی است و بعد مکلف کرده که ساختار و سازمانش هم به صورت لایحه به مجلس بدهد که این از نظر سازمانی هم کاملاً برنامه‌ها و اهدافش در نظر گرفته بشود و ما هم گروهی را گذاشتیم که هم سازمان ملی مهاجرت و هم لوایح دیگری را که باید تنظیم کنیم و تکلیف قانون برنامه است انجام بدهند و در آن موعدی که مشخص شده دو سه ماه است بتوانیم این را آماده کنیم.
سوال: قرار است این سازمان چه وظایفی را بر عهده بگیرد و چه اقداماتی داشته باشد؟
مومنی: همه نکاتی که عرض کردم راجع به اتباع وظیفه‌اش را این سازمان انجام می‌دهد این سازمان یک سازمان ملی مهاجرت است نه سازمان بخشی یعنی در واقع در کل کشورمان تکالیف همه دستگاه‌ها را مشخص می‌کند.
طبیعی است که دستگاه‌های دیگر نیرو‌های امنیتی، انتظامی، دستگاه‌هایی مثل وزارت کار آنهایی که نقش دارند همه دخیل هستند، این سازمان ملی تقسیم کار می‌کند یک نهاد بالادستی است و تمام اهدافی که ما در خصوص مهاجرین و اتباع گفتیم را طراحی، سازماندهی، پیگیری و اجرا خواهد کرد.
سوال: علاوه بر ساماندهی و سازماندهی، توانمند سازی هم در این سازمان قرار است دنبال شود؟
مومنی: بله حتماً توانمندسازی، منظورتان توانمندسازی سازمان است؟
سوال: نه اتباع خارجی که اشاره کردید مجاز هستند و شناسایی شدند.
مومنی: بله آنهایی هم که مجاز هستند در داخل کشور ما مثل بسیاری از کشور‌های دیگر برای مثال مجاز نیستند که بتوانند هر شغلی را داشته باشند آنها هم در اینجا مشخص می‌شود چه مشاغلی می‌توانند داشته باشند، در چه مناطقی می‌توانند حضور داشته باشند، در چه مناطقی نباید حضور داشته باشند، اینها همه تکلیف سازمان ملی مهاجرت است که اینها را مشخص خواهد کرد.
سوال: در مورد اتباع نکته دیگری باقی مانده است که بفرمایید؟
مومنی: این از انتظارات به حق مردم ما است، مردم عزیز ما مطمئن باشند این روز‌ها هم یک مقدار هیجانات بالا است مطمئن باشند که ما این را به دقت و با سرعت با برنامه‌ریزی مناسب و به دور از هیجانات لحظه‌ای انجام خواهیم داد و مردم هم نتیجه‌اش را خواهند دید.
سوال: گستره کاری وزارت کشور خیلی حوزه‌های مختلفی را در بر می‌گیرد، یکی از حوزه‌ها حوزه آبخیزداری است که در مورد آن یک گزارش دیدیم، می‌توانیم بگوییم یکی از چالش‌ها و بحران‌های هر ساله کشور است موضوع سیلاب‌ها که خیلی از کارشناسان معتقدند که برای پیشگیری از این موضوع باید طرح‌های آبخیزداری در مناطق بحرانی سیل توجه کرد که ۸ هزار روستا و ۴۰۰ شهر ما در معرض سیل هستند.
پیش از این قرارگاهی در وزارت کشور برای آبخیزداری ایجاد شده بود همچنان فعال است یا اصلاح روند فعالیتش را در دستور کار دارید؟
مومنی: بله در موضوع آبخیزداری متولی اصلی، وزارتخانه دیگری است منتها در وزارت کشور، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها، چون متولی سرزمینی هستند در آنجا پیگیری می‌شود به تبع آن در وزارت کشور هم برای ایجاد هماهنگی و تقسیم مسئولیت این کار صورت می‌گرفت، دو بخش است یک بخش اینکه ما باید این منابع را کنترل کنیم آبخیزداری را و یک بخش دیگر مدیریت بحران است و ما یک سازمان مدیریت بحران هم در وزارت کشور داریم همانطور که فرمودید همه چیز به وزارت کشور برمی‌گردد.
در مدیریت بحران شاید ما بیشتر توجهمان به اقدامات پسینی بوده و هست نه اینکه اصلاً ما به پیشگیری توجه نداشتیم ولی خب بعد از اینکه بحرانی اتفاق می‌افتد همه سرازیر می‌شویم، ما باید اولویتمان را در پیش بینی و پیشگیری قرار بدهیم ممکن است ما در برخی از حوادث برای مثال در موضوع زلزله الان پیشرفتی که علم کرده ثانیه‌ها فرصت داشته باشیم.
اما در بخشی از حوزه‌های دیگر مثل سیل و موضوعات روان آب‌ها و اینها این قابل پیش بینی است و مهم این است که ما این پیش بینی را به موقع داشته باشیم و مردم هم اعتماد کنند به اقدامات و هشدار‌هایی که داده می‌شود و بعد اقدامات پیشگیرانه را بر اساس آن پیش‌بینی انجام بدهیم.
خوب اگر شما پیش بینی داشته باشید ولی اقدامات پیشگیرانه نداشته باشید نتیجه نمی‌دهد یعنی به هر حال هم مردم عزیز باید اعتماد کنند هم دستگاه متولی که اعلام هشدار می‌کنند دقیق باشد و بعد بر آن اساس پیشگیری شود یعنی اقداماتی که در مسیر مثلاً رودخانه‌ها، مسیل‌ها اگر انسدادی وجود دارد لایروبی شود و همه دستگاه‌ها کمک کنند تا ما واقعاً شاهد این حوادث غم بار نباشیم ضمن اینکه توسعه این سازمان، تقویت این سازمان از نظر امکانات، تجهیزات خوب به هر حال ما پیش بینی هم داشته باشیم حوادثی می‌آید که نیاز به اقدامات مدیریتی و پسینی است یعنی کنترل آن است، رفع آن اتفاق و بحران است، اما تمرکز اصلی را باید بر پیش بینی و پیشگیری قرار بدهیم یک اعتمادی ایجاد بشود، هم اطلاع رسانی مناسب باشد و هم مردم اعتماد کنند که دیگر این جور نشود مثلاً اعلام کنیم، فلان جا هشدار قرمز بدهیم و بعد بگویند نه همیشه از این هشدار‌ها می‌دهند و بعد خودمان گرفتار شویم و شاهد این صحنه‌ها باشیم و آن سرمایه اجتماعی و اعتماد بین مردم و دولت اصلی‌ترین نقش را در پیش برد و توسعه همه امور دارد، باز من برمی‌گردم به شعاری که جناب آقای رئیس جمهور دادند به وفاق ملی که باید منجر به همبستگی ملی باشد اینجا خودش را نشان می‌دهد، گاهی ما می‌بینیم هشدار داده می‌شود ولی باز آن اتفاق می‌افتد به علت اینکه این هنوز شکل نگرفته است، پیش بینی، پیشگیری و ایجاد اعتماد متقابل بین مردم و همه دستگاه‌ها که شاهد اتفاقات غم بار نباشیم جان انسان‌ها عزیزترین چیزی است که خداوند به انسان‌ها ودیعه داده و به راحتی نباید از دست برود.
سوال: ممنون، موضوع بسیار مهم دیگری که در ذیل وزارت کشور است، موضوعات اجتماعی است، شما سازمان اجتماعی دارید در ذیل وزارت کشور و یکی از تکالیف برنامه هفتم برای وزارت کشور اصلاح و تکمیل برنامه ملی کنترل و کاهش طلاق است و همچنین ایجاد سامانه رصد وضعیت و علل طلاق، در این زمینه چه برنامه‌ای در دستور کارتان است؟
مومنی: خیلی‌ها فکر می‌کنند تصور بر این است که وزارت کشور یک وزارت سیاسی امنیتی است در عین حال که هست وزارتخانه سیاسی، امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هم هست اتفاقاً باید این جنبه‌ها تقویت شود که ما پدیده‌های اجتماعی را با روش‌های اجتماعی با روش‌های علمی حل کنیم نه اینکه پدیده‌های اجتماعی را تبدیل به پدیده امنیتی کنیم، یکی از شاخص‌های مهم همه کارگزاران در وزارت کشور با این باید باشد جلوگیری کنند از امنیتی شدن پدیده‌های اجتماعی، حتی پدیده‌های امنیتی را با روش‌های قانونمند و اجتماعی حل کنند. بله این تکلیف هست آن مرکز رصد هم ایجاد شده، اما باید تقویت بشود همه حوزه آسیب‌ها به هر حال خود طلاق می‌تواند معلول برخی از موضوعات مثل اعتیاد و چیز‌های دیگر باشد.
ما اولین گام یک هماهنگی با دستگاه فرهنگی کردیم بعد از آغاز مهر و بازگشایی مدارس این طرح موضوع آسیب‌های اجتماعی ساماندهی آنها با کمک خود مردم تقویت خواهد شد و با سرعت و شتاب بیشتری پیش می‌رود، در هر صورت موضوع آسیب‌های اجتماعی در اولویت و وظیفه وزارت کشور است و در اولویت برنامه‌های ما هم قرار دارد.
سوال: در واقع با آنچه که بیان کردید باید بگوییم همه موارد و حوزه‌هایی که اشاره کردید حلقه‌های متصل به هم هستند که کاملا بر همدیگر اثرگذار هستند.
مومنی: بله همینطور است عرض کردم حوزه سیاسی، حوزه امنیتی، حوزه اقتصادی، حوزه اجتماعی، حوزه اتباع و مرز اینها زمانی می‌توانند بگوییم کارآمدی خودشان را دارند که همه با هم این هدف را پیش ببرند الان خیلی‌ها از ما سوال می‌کنند بار‌ها که برای حوزه معاونت سیاسی چه کسی انتخاب می‌شود ولی شاید به این نسبت که راجع به این حوزه سوال می‌شود در حوزه اجتماعی، در حوزه‌های اقتصادی سوال نشود در حالی که وزارت کشور باید یک وزارتخانه سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بشود و تلاش می‌کنیم این وزارتخانه را با کمک همه دستگاه‌ها با رهنمود‌های رئیس جمهور و با خود مشارکت مردم به آن هدف نهایی برسانیم که خروجی‌اش یک زندگی امن، آرام، با نشاط و شاداب برای همه مردم عزیز باشد.
سوال: چون اشاره کردید بپرسم، معاون سیاسی تان را امروز منصوب کردید، برای مردم معرفی می‌فرمایید؟
مومنی: بله جناب آقای زینی وند.
سوال: از بدنه وزارت کشور انتخاب کردید؟
مومنی: بله این دومین انتصاب‌ها و دومین معاونت ما است که از بدنه وزارت کشور انتخاب شدند معاونت توسعه که هفته قبل و امروز هم معاونت سیاسی و شما هم رفتید سراغ معاونت سیاسی سوال کردید.
سوال: چون خودتان اشاره کردید من پرسیدم. آیا همین رویکرد را در سایر انتخابات خواهید داشت یعنی از بدنه می‌خواهید انتخاب کنید و منصوب کنید؟
مومنی: اولویت اول از داخل وزارت کشور است چه در ستاد وزارت کشور، چه در استانداران، فرمانداران و بخشداران هر چقدر پایین، اولویت بیشتر باید نمود پیدا کند یعنی در فرمانداری‌ها و خصوصاً بخشداری‌ها باید این اولویت بیشتر خودش را نشان بدهد.
بله اولویت اصلی از درون وزارت کشور است احیاناً اگر برای جا‌هایی نبود از بیرون وزارت کشور هم مثل سنوات قبل می‌آوریم، اما تمرکز اصلی بر داخل وزارت کشور است، مجموعه انتصابات وزارت کشور را عرض می‌کنم.
سوال: با رویکردی که در بخش ابتدایی هم اشاره کردید، ملتزم به اتحاد و همبستگی و وفاق ملی.
مومنی: بله حتماً همینطور است من در ابتدا عرض کردم دولت وفاق ملی که شعارش داده شد صرفاً در کابینه و وزرا نیست این باید در استان و شهرستان هم خودش را نشان بدهند ما به همین سبک و سیاق عمل خواهیم کرد ملاک اصلی تعهد، شایستگی، کارآمدی، مردم داری و عدالت محوری است حالا از هر جناحی که باشند که با گفتمان دولت چهاردهم سازگار باشد.
سوال: در راستای وفاق ملی نکته دیگری را هم بپرسم و اینکه مهمترین برنامه شما برای بسترسازی و جلب مشارکت اجتماعی و به ویژه بهبود رابطه و تعامل مردم، دولت و دولت مردم چیست؟
مومنی: یکی از مهمترین وظایف وزارت کشور برگزاری انتخابات امن، پرمشارکت و رقابت سالم است که این امانت را به دست بعدی‌ها بدهد. یکی از مهمترین موضوعاتی که الان در کشور ما مخصوصاً در این دوره مطرح است افزایش مشارکت است به هر دلیلی خلاصه میزان مشارکت حدود ۵۰ درصد شد و این را همه مولفه‌هایی که عرض کردم از بهبود معیشت، تسهیل در زندگی مردم، ایجاد بستر‌هایی برای نشاط، شادابی، ورزش، اقدامات فرهنگی مردم و جاری شدن قوانین و مقررات در همه اولویت‌ها خود اینها سبب می‌شود که مشارکت مردم افزایش پیدا کند، امیدشان بیشتر شود به همه ما‌ها و امید و امید آفرینی به تنهایی با شعار ایجاد نمی‌شود امید و امید آفرینی با کار و تلاش و بهبود زندگی مردم و معیشت مردم اتفاق می‌افتد و باز هم صرفاً معیشت به تنهایی نمی‌تواند یعنی علاوه بر این که مردم باید زندگی متعارفی را داشته باشند، با عزت زندگی کنند، حتماً باید بستر‌های لازم آزادی‌های اجتماعی باید داشته باشند، بستر‌هایی برای نشاط و فعالیت‌های عمومی داشته باشند.
یعنی علاوه بر این موضوعات معیشتی باید کرامت مردم هم در نظر گرفته شود، با مردم باید با احترام در دستگاه‌های دولتی برخورد شود، در مراجعات برخورد شود همه اینها منجر به افزایش اعتماد مردم، افزایش سرمایه‌های اجتماعی و افزایش مشارکت مردم می‌شود. فعالیت احزاب در چارچوب‌های قانونی احزاب بتوانند فعالیتشان را داشته باشند حرفشان را داشته باشند، مقطع سازنده‌شان را داشته باشند، برآیند همه اینها می‌شود افزایش سرمایه اجتماعی و مشارکت مردم.
سوال: در این عرصه سیاسی و اجتماعی و وفاق ملی یکی از بخش‌های مهم به همین احزاب سیاسی برمی‌گردد که کار با احزاب به پذیرش گفتگو و تنوع و تکثر‌های جمعی برمی‌گردد.
در دولت چهاردهم و در وزارت کشور که جنابعالی مدیریت آن را بر عهده دارید احزاب سیاسی چه جایگاهی را دارند و چه رویکردی را به احزاب سیاسی خواهید داشت؟
مومنی: در همین انتخابات هم نشان داده شد وقتی یک مقداری حضور احزاب و نگاه‌های مختلف در انتخابات ظهور و بروز پیدا کرد میزان مشارکت هم افزایش پیدا کرد به هر حال این احزاب که آمدند در چارچوب مقررات کشور و قوانین کشور مجوز گرفتند، در آن فعالیت می‌کنند باید فعالیت‌هایشان در نظر گرفته شود، قابل احترام باشند و فرقی هم نداشته باشد یعنی واقعاً برای وزارت کشور و من امروز هم با همکارانم صحبت می‌کردم ما امانت‌دار این هستیم یعنی همه احزاب و گروه‌ها باید در جابجایی قدرت، در انتخاب و تشکیل آن دولت سهم داشته باشند یکی ممکن است رای بیشتری بیاورد پیروز شود و یکی رای کمتری بیاورد ولی همه احساس کنند که سهیم هستند فرصت برابر برای همه ایجاد شده، این فرصت برابر یکی از مهمترین مولفه‌های اصلی عدالت محوری است همه احزاب باید خودشان را سهیم بدانند در این جابجایی قدرت و در انتخاب، ما هم واقعاً بی‌طرفانه حتی ممکن است همکارانمان نگاه‌های مختلفی داشته باشند، از سلیقه‌های سیاسی مختلفی باشند، اما باید در این موضوع به عنوان یک نهاد بی‌طرف عمل کنند و زمینه و بستر حضور و گسترش فعالیت همه احزاب را فراهم کنند.
سوال: در راستای امید آفرینی که اشاره کردید و به تعبیری رفع تبعیض‌هایی که باید در عرصه اجتماعی اتفاق بیفتد، برای سازمان‌های مردم نهاد چه برنامه عملیاتی را دنبال خواهید کرد؟
مومنی: در یک دهه اخیر هم میزان مشارکت مردم و سازمان‌های مردم نهاد از نظر کمی و کیفی افزایش پیدا کرده ولی واقعاً به اعتقاد من کافی نیست، ما بسترساز هستیم یعنی وزارت کشور و سازمان اجتماعی باید بسترسازی کند یا فرصت برابر را فراهم کند که مردم در قالب تشکل‌ها یا سازمان‌های مردم نهاد یا سمن فعالیت کنند، قرار نیست در اصطلاح لاتین می‌گویند ان جی او، دیگر ما نباید کاری کنیم جی ان جی او شود یعنی ان جی او دولتی شود، دولت فقط باید بستر را فراهم کند بر اساس قوانین و مقررات و تسهیلات لازم را ایجاد کند خود مردم شکل می‌دهند.
یعنی واقعاً هرجا شما ببینید در بسیاری از امورات وقتی مردم خودشان پای کار می‌آیند ما فقط بسترسازی می‌کنیم امورات خیلی بیشتر پیش می‌رود، اما جا‌هایی که ما بخواهیم خودمان مدیریت کنیم و مردم بیایند با نگاه ما و تحت مدیریت ما کار کنند نه، این انتظار نباید وجود داشته باشد و مردم خودشان از این بلوغ برخوردار هستند در این سازمان‌های مردم نهاد افراد با تحصیلات بسیار بالا و با تجربه و سوابق طولانی می‌آیند و رویکرد ما در وزارت کشور این است که بستر و تسهیلات لازم را فراهم کنیم. تجربه هم نشان داده مردم خودشان کارشان را انجام می‌دهند مقررات سختگیرانه و دست و پاگیر را باید از بین ببریم یعنی هم ایجاد تسهیل کنیم و این هم شرط لازم است، اما کافی نیست موانع را هم برداریم.
سوال: مدل مدیریتی جنابعالی در وزارت کشور چه خواهد بود؟ واگذاری و تفویض اختیارات قابل واگذاری و نظارت دقیق و مستمر یا نه همه کار‌ها از ذیل کارپوشه جنابعالی باید بیرون بیاید؟ استانداران در دوره وزارت شما اختیارات بیشتری خواهند گرفت یا خیر؟
مومنی: در وزارت کشور ما هم اگر بخواهیم نمی‌توانیم این کار را بکنیم یعنی این قدر گستردگی حوزه‌های وظیفه است و واقعا این امکانش نیست حتماً ما اولاً همکارانی که انتخاب می‌کنیم به آنها اعتماد داریم و حتماً باید تفویض اختیار صورت بگیرد غیر از این امکانش نیست.
آقای رئیس جمهور بار‌ها در جلسه‌ای هم که با حضور استانداران تودیع و معارفه بود آنجا هم فرمودند باید اختیارات بیشتری به استانداران داده شود و همچنین فرمانداران، ما باید از تمرکزگرایی عبور کنیم و برای یک نامه، یک چیز کوچک این همه مسیر طی شود بخواهد بیاید مرکز، یک مدیرعالی آن را امضا کند و دوباره برگردد، این رویکرد هست و بخشی از آن در اختیار خود دولت است باید این کار را انجام بدهد، بخشی قانون است ولی اراده محکم همه ما این است که این تمرکز زدایی صورت بگیرد و اختیارات بیشتر به استانداران و فرمانداران داده شود.
اتفاقاً ما از خود آنها هم خواستیم که اگر پیشنهاداتی دارند ممکن است برخی از اختیارات یکپارچه باشد ما به همه یکسان بدهیم، برخی از مناطق متفاوت باشد موضوعشان در یک استان مثلاً مرزی متفاوت باشد، آن اختیار ویژه هم باید در نظر گرفته شود به آنها داده شود.
سوال: نکته پایانی و جمع‌بندی جنابعالی را بشنویم.
مومنی: از شما و همکارانتان تقدیر می‌کنم، از مردم عزیز و همه کسانی که کمک می‌کنند این دولت وفاق ملی برای همبستگی ملی شکل بگیرد.
امیدواریم این اعتماد مردم، نمایندگان وفاقی که واقعاً الان ایجاد شده بین همه قوای سه گانه مردم نتیجه این وفاق را در زندگی و سفره خودشان ببینند.
