زگیل های مقعدی که کندیلما اکومینیت نیز خوانده می شوند، در واقع نوعی زگیل تناسلی هستند که در اطراف یا داخل مقعد مشاهده می شوند. در اکثر موارد زگیلهای مقعدی بسیار کوچک بوده و باعث ناراحتی یا درد نمی شود. با این حال، اگر آنها به اندازه کافی بزرگ شوند، ممکن است دچار خارش یا خونریزی شوند و می توانند تحریک شوند. زگیل های مقعدی ممکن است تنها در یک نقطه رخ دهند، یا ممکن است در طول زمان به قسمت های مختلف اندام تناسلی و مقعد گسترش یابد.
زگیل تناسلی، از جمله زگیل های مقعدی، ناشی از ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) است. HPV یک عفونت منتقله جنسی است (STI) است. این ویروس در اثر ارتباط مستقیم پوست با پوست در روابط جنسی منتقل می شوند و در اثر عفونت ناشی از ابتلا به این ویروس زگیلهای مقعدی ایجاد می گردند. شکل اولیه ی این عفونت به شکل زخم یا تاول است که به مرور زمان به زگیل تبدیل می شود. HPV ممکن است به خودی خود از بین برود و علائمی ایجاد نشود اما گاها این ویروس در بدن باقی مانده و باعث زگیل تناسلی شود.
عوامل متعددی در بروز زگیل مقعدی موثر است از جمله:
- نقص ایمنی ( مانند دیابت و آلودگی به ویروس ایدز)
- پیوند اعضا و مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی
- سابقه سرطان یا دیسپلازی
- شرکای جنسی متعدد و تماس جنسی مقعدی
- مصرف سیگار و الکل
- سابقه رادیوتراپی
بدیهی است زگیل مقعدی را می توان با انجام معاینه توسط پزشک و همچنین بر اساس مشاهده پوست اطراف مقعد تشخیص داد همچنین می توان با استفاده از آنوسکوپ ( یک وسیله کوچک که داخل مقعد گذاشته می شود) کانال مقعدی را مشاهده و پی به وجود این بیماری برد.
اگر عامل ایجاد کننده زگیل مقعدی HPV از نوع پر خطر باشد احتمال بروز سرطان مقعد وجود دارد،چرا که بر اساس مطالعات صورت گرفته چنانچه ویروس پرخطر عامل زگیل مقعدی باشد در ۷۵ درصد موارد احتمال بروز بدخیمی ها در ناحیه مقعد و روده بزرگ مطرح خواهد شد. بنابراین بهتر است بررسی های لازم برای ارزیابی ضایعات مشکوک صورت گیرد چرا که در برخی از اوقات زگیل مقعدی به داخل رکتوم گسترش می یابد و می تواند زمینه را برای رشد برخی از ضایعات بدخیم رکتوم و روده بزرگ فراهم نماید لذا در اینگونه موارد معمولا باید علاوه بر نمونه برداری و سروتیپ ویروسی کولونوسکوپی و ارزیابی های داخلی نیز انجام شود.
باید توجه داشت که بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به زگیل مقعدی ، محدود کردن تماس جنسی تنها به فرد غیر مبتلا است، استفاده از کاندوم نیز می تواند تا حدود زیادی از بروز بیماری جلوگیری کند هر چند باید خاطر نشان کرد که کاندوم به طور کامل از بروز این بیماری پیشگیری نمی کند چون که نمی تواند تمام آلت تناسلی مرد را پوشش دهد.
ازسوی دیگر استفاده از واکسن نیز می تواند مانع از بروز زگیل مقعدی شود، جالب است بدانیم که امروزه دو نوع واکسن برای HPV وجود دارد که هر کدام تنها برای یک نوع خاصی از ویروس HPV موثر است.
روش های متعددی برای درمان زگیل مقعدی وجود دارد که با توجه به اندازه ی زگیل ها ، میزان گسترش آنها و محل بروز آنها روش درمانی خاصی انتخاب می شود. مثلا برای درمان زگیل های کوچک از داروهای موضعی مثل bichloracetic acid یا podophyllin استفاده می شود که به صورت موضعی بر روی زگیل ها می توان استعمال کرد.
کوتریزه کردن زگیل ها یا همان سوزاندن هم روش دیگری است که برای درمان زگیل های مقعدی وجود دارد. برای زگیل های بزرگ تر و یا زگیل های بزرگ تر بهترین روش درمان قطعی انجام عمل جراحی است. همچنین از روش های درمانی دیگری مانند درمان با لیزر و منجمد کردن ( فریز کردن ) برای از بین بردن زگیل های مقعدی نیز استفاده می شود.
انتخاب نوع درمان زگیل مقعدی تا حدی بستگی به تعداد و محل زگیل، ترجیح بیمار و مهارت پزشک دارد. هر درمانی جوانب مثبت و منفی خود را دارد که تجربه نشان داده کدام درمان برای کدام ناحیه مفید یا بیفایده است مانند:
- پراکندگی فراوان زگیل معمولاً به سرمادرمانی پاسخ مثبتی نمیدهد؛
- برخی درمانهای شیمیایی نباید در موارد داخلی مانند گردن رحم(دهانه رحم)، ، مهبل (واژن) و درون مقعدی استفاده شوند؛
- برخی درمانهای شیمیایی نباید در زنان بارداراستفاده شود؛
- با وجود مؤفقیتآمیز بودن درمانهای جراحی (برش، سوزاندن) همیشه مناسب نیستند و احتمال عود وجود دارد.
اگر زگیلها هنوز بسیار کوچک هستند و فقط در پوست اطراف مقعد قرار دارند، ممکن است با یک پماد در مطب و گاهی اوقات در خانه درمان شوند. داروهای موضعی مشترک مانند پودوفیلین، اسید تری کلرواستیک اسید به طور مستقیم به زگیل مالیده میشوند. این درمان در مطب بدون نیاز به بیهوشی و تنها در چند دقیقه انجام میشود و زگیل را مجبور به پوستهریزی میکند. پزشک توصیههایی برای شستن دارو بعد از درمان خواهد کرد.
درمان دارویی معمولاً چند هفته طول می کشد و گاهی اوقات می تواند تا شش ماه هم زمان ببرد. داروهای موضعی مانند ایمیکویمود را میتوان در خانه برای زگیلهای کوچک استفاده کرد. توصیه میشود این داروی موضعی در هنگام خواب مالیده شود و طی ۶ الی ۱۰ ساعت بعد شسته و از ناحیه پاک شود. باید سه بار در هفته به مدت ۱۶ هفته استفاده گردد. عوارض جانبی آن شامل التهاب، سوزش و زخم دردناک در ناحیهی پوست است. در صورت دچار شدن به عوارض جانبی شدید، بلافاصله باید استفاده از کرم متوقف و با پزشک تماس گرفته شود. نکاتی که باید حین مصرف این دارو مورد توجه قرار داد شامل:
مصرف این دارو در دوران بارداری توصیه نمیشود؛
باید از تماس جنسی همزمان با درمان این کرم موضعی به دلیل احتمال تحریک پوست شریک جنسی خودداری شود؛
در صورت نزدیکی به دلیل تضعیف اثر کاندوم و دیافراگم باید روش دیگری برای جلوگیری حین مصرف دارو انتخاب شود؛
کرم باید فقط بر روی پوست آلوده و زخم مالیده شده و از تماس با پوست اطراف آن جلوگیری گردد؛
احتمال تغییر رنگ دائمی پوست در محلی که از دارو استفاده شده است، وجود دارد.
پزشک میتواند زگیل مقعدی را در مطب با نیتروژن مایع منجمد کند. نتایج درمانی آن تا حدودی مشابه داروهای موضعی است. انجماد با نیتروژن مایع که سرمادرمانی نام گرفته است بر روی زگیل اسپری و اعمال میشود. این روش برای درمان زگیلهای کم و همچنین در دوران بارداری مناسب است.
در زگیلهای گسترده و زگیلهای راجعه که در بیش از ۵۰ درصد موارد رخ میدهد، پزشک ممکن است مایل به انجام عمل جراحی باشد. جراحی زگیل مقعدی بر خلاف دارودرمانی نتایج فوری به همراه دارد. جراحی آن باید با استفاده از یک بیحسی موضعی یا بیهوشی عمومی بسته به تعداد و محل دقیق ضایعه انجام شود. کوتر (سوزاندن)، جراحی (برداشتن)، لیزردرمانی و یا ترکیبی از آنها، برای درمان زگیل مقعدی بزرگتر خارجی یا داخلی استفاده میشود. جراحی زگیل مقعدی اغلب به صورت سرپایی انجام میشود و فرد میتواند در همان روز مرخص شود.
معمولاً بیماران پس از سوزاندن جزئی، ناراحتی کمی را احساس میکنند و در بیشتر موارد میتوانند بلافاصله به فعالیت روزمره و کار خود بازگردند. اکثر مردم بعد از درمان متوسط تا چند روز درد و مشکل دارند و نیاز به داروهای مسکن پیدا میکنند، این افراد به استراحت بیشتری چند روز تا چند هفته پس از عمل نیاز دارند. خونریزی خفیف، متمایل به زرد و تراوش زخم تا چند هفته طبیعی است اما خونریزی شدید نیاز به پیگیری و اطلاع فوری پزشک دارد. تعویض پانسمان منظم به بهبود سریعتر زخم و کاهش رطوبت و خارش ناحیه کمک میکند.
• پیگیری درمان برای چند ماه در فواصل منظم پس از آخرین زگیل مقعدی دیده شده لازم است تا مطمئن شوید که هیچ زگیل جدید به وجود نیامده است. البته در صورت مشاهدهی سایر علائم درد و خونریزی مقعدی نیاز به مراجعه به پزشک است. البته در برخی موارد، زگیل ممکن است بارها و بارها پس از حذف مؤفقیتآمیز هم عود کند. دلیل این اتفاق غیر فعال شدن ویروس HPV برای یک دوره از زمان در بافتهای بدن است. برای پیشگیری از گسترش مجدد زگیل بهتر است شریک جنسی فرد نیز تحت بررسی و درمان در صورت ابتلا قرار گیرد.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته