فاز لوتئال مرحله‌ای از چرخه قاعدگی است که بعد از تخمک‌گذاری آغاز میشود
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا برخی از زنان به راحتی باردار می‌شوند و برخی دیگر با مشکل مواجه هستند؟ یکی از عوامل مهم در این زمینه، سلامت و عملکرد صحیح فاز لوتئال است. فاز لوتئال، بخشی حیاتی از چرخه قاعدگی است که در آن بدن برای بارداری آماده میشود. در این مقاله، به بررسی عواملی که بر طول و کیفیت فاز لوتئال تأثیر می‌گذارند و همچنین علائم و عوارض اختلال در این فاز خواهیم پرداخت.
در فاز لوتئال بدن برای بارداری آماده میشود
فاز لوتئال بخشی از چرخه قاعدگی شما است که با ضخیم شدن لایه داخلی رحم، بدن شما را برای بارداری آماده می‌کند. این معمولاً در حدود روز ۱۵ یک چرخه ۲۸ روزه اتفاق می‌افتد و پس از شروع پریود شما به پایان می‌رسد. یک چرخه قاعدگی از چهار فاز تشکیل شده است:
• فاز قاعدگی: این فاز از روز اول پریود شما آغاز میشود، زمانی که شروع به ریختن لایه داخلی رحم می‌کنید. این فاز تا زمانی که خونریزی متوقف شود، ادامه می‌یابد.
• فاز فولیکولی: این فاز نیز از روز اول پریود آغاز میشود، با قاعدگی همپوشانی دارد، اما تا تخمک‌گذاری ادامه می‌یابد.
• فاز تخمک‌گذاری: این فاز زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌های شما یک تخمک آزاد می‌کنند، معمولاً در حدود روز ۱۴ یک چرخه ۲۸ روزه.
• فاز لوتئال: این فاز با تخمک‌گذاری آغاز میشود و تا روز اول پریود شما ادامه می‌یابد.
فاز لوتئال "نیمه دوم" پریود شما است که درست پس از تخمک‌گذاری آغاز میشود. پزشکان یک پریود متوسط را ۲۸ روز می‌دانند. یک فاز لوتئال طبیعی حدود ۱۲ تا ۱۴ روز طول می‌کشد، از روز ۱۵ تا روز ۲۸. اما مانند چرخه قاعدگی، این می‌تواند متفاوت باشد. چرخه‌های قاعدگی طبیعی از ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر هستند. فازهای لوتئال که ۱۱ تا ۱۷ روز طول می‌کشند، در محدوده طبیعی هستند.
اگر فاز لوتئال شما ۱۰ روز یا کمتر است، پزشکان آن را فاز لوتئال کوتاه می‌نامند. در این صورت، شما ۱۰ روز یا کمتر پس از تخمک‌گذاری پریود می‌شوید. لایه داخلی رحم شما در این مدت زمان نمی‌تواند به اندازه کافی ضخیم شود تا جنین بتواند به درستی لانه گزینی کند و رشد کند. وقتی فاز لوتئال کوتاهی دارید، ممکن است باردار شدن دشوار باشد.
یک فاز لوتئال که به اندازه کافی طولانی نیست تا لایه داخلی رحم شما را برای حمایت از جنین به اندازه کافی ضخیم کند، می‌تواند نشانه‌ای از اختلال عملکرد فاز لوتئال (LPD) باشد. این اتفاق می‌افتد زیرا بدن شما به اندازه کافی هورمون پروژسترون تولید نمی‌کند تا لایه داخلی رحم شما رشد کند.
پزشک شما می‌تواند با آزمایش خون سطح پروژسترون شما را بررسی کند یا ممکن است بخواهد بیوپسی از لایه داخلی رحم شما انجام دهد تا به تشخیص نقص فاز لوتئال (LPD) کمک کند.
فاز لوتئال طولانی‌تر از ۱۸ روز، فاز لوتئال طولانی است. شما ۱۸ روز یا بیشتر پس از تخمک‌گذاری پریود نمی‌شوید. اگر ۱۸ روز یا بیشتر پریود نشوید، می‌تواند نشانه‌ای از باردار شدن تخمک شما باشد، اما گاهی اوقات فاز لوتئال طولانی می‌تواند نشانه‌ای از عدم تعادل هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد.
هنگامی که PCOS دارید، پریودهای شما معمولاً نامنظم و غیرقابل پیش‌بینی هستند. همچنین ممکن است موهای بدن بیشتری نسبت به حالت عادی داشته باشید و تخمدان‌های شما ممکن است بزرگتر از حد معمول باشند و به طور غیر طبیعی کار کنند. وقتی PCOS دارید، باردار شدن می‌تواند دشوار باشد.
تغییرات هورمونی در فاز لوتئال علائمی مانند تغییرات خلقی و خستگی ایجاد می کند
در فاز لوتئال، یک تخمک از یک کیسه کوچک در تخمدان شما به نام فولیکول خارج میشود و شروع به حرکت به سمت رحم شما از طریق لوله‌های فالوپ می‌کند. سلول‌هایی که این فولیکول باقی‌مانده را تشکیل داده‌اند، چیزی به نام جسم زرد را تشکیل می‌دهند.
جسم زرد یک بخش کلیدی از فاز لوتئال است. این جسم استروژن و پروژسترون تولید می‌کند، دو هورمون که تغییرات خاصی را در چرخه قاعدگی شما نشان می‌دهند. پروژسترون تولید شده توسط جسم زرد دو عملکرد را کنترل می‌کند:
• ضخیم شدن لایه داخلی رحم (اندومتریوم) برای اینکه یک تخمک بارور شده بتواند به آن متصل شود و شروع به رشد کند.
• ضخیم شدن مخاط دهانه رحم (مایعی که دهانه رحم شما تولید می‌کند) به یک قوام خمیری.
سطح پروژسترون شما معمولاً در حدود ۶ تا ۸ روز پس از تخمک‌گذاری در بالاترین حد خود است.
اگر تخمکی که فولیکول شما در تخمک‌گذاری آزاد می‌کند بارور نشود، جسم زرد حل میشود. این باعث کاهش سطح پروژسترون و استروژن شما میشود و شما پریود می‌شوید. اگر باردار شوید، جسم زرد تا ۱۲ هفته اول بارداری به تولید پروژسترون ادامه می‌دهد تا زمانی که جفت شما رشد کند و تولید پروژسترون را بر عهده بگیرد. پس از آن، جسم زرد حل میشود.
دمای بدن شما نیز در ابتدای فاز لوتئال، درست پس از تخمک‌گذاری، کمی افزایش می‌یابد. شما متوجه این تغییر نخواهید شد (ممکن است به اندازه ۰.۴ درجه فارنهایت باشد)، اما می‌توانید آن را با استفاده از یک دماسنج مخصوص به نام دماسنج پایه بدن اندازه‌گیری کنید. شما دمای خود را اولین چیزی که صبح قبل از بیرون رفتن از رختخواب می‌گیرید. برخی از افراد از این برای شناسایی زمان تخمک‌گذاری خود استفاده می‌کنند تا بتوانند شانس بارداری خود را افزایش دهند.
فاز لوتئال زمانی است که معمولاً علائم سندرم پیش از قاعدگی یا PMS را تجربه می‌کنید. تغییر در سطح هورمون‌های شما می‌تواند مشکلات جسمی و عاطفی ایجاد کند.
علائم جسمی عبارتند از:
• درد و تورم جزئی سینه‌ها
• نفخ
• احتباس مایعات (ادم، تورم)
• یبوست یا اسهال
• سردرد
• تغییرات اشتها
• تغییرات پوستی، مانند جوش‌ها
• درد عضلانی (گرفتگی‌ها)
• درد مفاصل
• احساس خستگی بیش از حد
از نظر عاطفی، ممکن است تجربه کنید:
• افسردگی
• اضطراب
• احساس تنش
• بی‌خوابی یا خواب بیش از حد
• تغییرات در علاقه و تمایل جنسی
• تحریک‌پذیری
• خصومت و انفجارهای خشم
• نوسانات خلقی
• مشکل تمرکز
• حملات گریه
• کناره‌گیری از رویدادهای اجتماعی
برخی از افراد در فاز لوتئال خود مجموعه شدیدتری از علائم دارند. این به عنوان اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD) شناخته میشود. پزشکان قبلاً این را اختلال دیسفوریک لوتئال دیررس (LLDD) می‌نامیدند. علائم مشابه PMS اما بدتر هستند. آن‌ها در هفته آخر فاز لوتئال اتفاق می‌افتند و پس از شروع پریود شما پایان می‌یابند.
در فاز لوتئال هورمون پروژسترون افزایش می‌یابد
تغییر هورمون‌ها در فاز لوتئال شما گاهی می‌تواند باعث علائم ناخوشایند یا ناراحت‌کننده شود، اما راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید خود را آرامش بخشید و مراقبت کنید تا زمانی که منتظر پریود خود هستید. ابتدا، پریودهای خود را پیگیری کنید تا بتوانید بهتر برای زمانی که هر بار می‌رسد آماده شوید و سوابقی از نحوه تأثیر فازهای مختلف بر شما داشته باشید. سپس، زمانی که به فاز لوتئال خود رسیدید، یک برنامه اقدام را اجرا کنید:
• حرکت کنید: وسوسه‌انگیز است که اجازه دهید خستگی و نفخ و درد شما را روی کاناپه نگه دارد، اما هر زمان که می‌توانید، پیاده‌روی کنید، یوگا انجام دهید یا در برخی دیگر از فعالیت‌های فیزیکی که برای شما احساس خوبی دارد، شرکت کنید. حداقل ۳۰ دقیقه در روز ورزش نه تنها روحیه شما را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند به کاهش برخی علائم PMS نیز کمک کند.
• استرس زدایی کنید: تلاش‌های عمدی برای آرام کردن بدن خود انجام دهید تا به کاهش تنش در عضلات و ذهن خود کمک کنید. تمرین‌های تنفس عمیق، آرامش عضلانی پیشرونده یا مدیتیشن را انجام دهید. در نتیجه ممکن است سردرد کمتری داشته باشید و خواب بهتری داشته باشید.
• اولویت‌بندی خواب باکیفیت: مطمئن شوید که خواب های مورد نیاز خود را دریافت می‌کنید. یک زمان خواب و بیداری منظم داشته باشید، اتاق خود را خنک و تاریک نگه دارید و صفحه نمایش‌ها را قبل از خواب خاموش کنید.
• در مورد درمان مکمل سوال کنید: ببینید پزشک شما چه چیزی را برای کمک به درمان علائمی مانند گرفتگی و نفخ توصیه می‌کند. برخی ممکن است داروهای بدون نسخه باشند، اما گزینه‌های دیگری مانند طب سوزنی یا مکمل‌ها نیز ممکن است گزینه باشند.
بدن شما در فاز لوتئال به برخی مواد مغذی بیشتر و برخی دیگر کمتر نیاز دارد. این دستورالعمل‌های غذایی را رعایت کنید:
• وعده‌های غذایی کوچک‌تر، بیشتر بخورید: نفخ احساس پری ایجاد می‌کند. می‌توانید با پر نکردن خود با سه وعده غذایی بزرگ و سنگین در روز، آن را کاهش دهید. به جای آن، ۵ تا ۶ بار در روز وعده‌های غذایی کوچک‌تر بخورید.
• نمک را حذف کنید: در طول فاز لوتئال، تمایل دارید که مایعات را نگه دارید و نمک اضافی در رژیم غذایی شما می‌تواند این را بدتر کند.
• کربوهیدرات‌های پیچیده را انتخاب کنید: میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل به بدن شما تقویت روحیه می‌دهند. کربوهیدرات‌ها سطح سروتونین شما را افزایش می‌دهند، یک ماده شیمیایی احساس خوبی در مغز شما. علاوه بر این، فیبر موجود در آن‌ها به شما کمک می‌کند تا منظم باشید.
• سطح کلسیم خود را افزایش دهید: کلسیم ممکن است نوسانات خلقی، سردرد، نفخ و تحریک‌پذیری شما را کاهش دهد. شما آن را در شیر، پنیر، ماست و غذاهای غنی شده با کلسیم دریافت می‌کنید.
• منیزیم را افزایش دهید: میوه‌ها و سبزیجات تازه منابع خوبی از منیزیم هستند که ممکن است به جلوگیری از نفخ و تسکین حساسیت سینه کمک کنند.
• از کافئین و الکل اجتناب کنید: هر دو می‌توانند خواب شما را خراب کنند و الکل می‌تواند اثرات افسردگی داشته باشد.
طول طبیعی فاز لوتئال معمولاً ۱۲ تا ۱۴ روز است
1. آیا می‌توانید در فاز لوتئال باردار شوید؟
فاز لوتئال دقیقاً زمانی است که باردار می‌شوید. این زمانی است که یک اسپرم با تخمک آزاد شده از فولیکول شما ملاقات می‌کند. با این حال، اگر سعی می‌کنید باردار شوید، نباید تا بعد از تخمک‌گذاری (زمانی که فاز لوتئال شروع میشود) صبر کنید تا رابطه جنسی داشته باشید زیرا پنجره باروری شما ۱۲-۲۴ ساعت پس از این اتفاق بسته میشود. اگر در ۵ روز قبل از تخمک‌گذاری در فاز فولیکولی رابطه جنسی داشته باشید، شانس بارداری خود را افزایش می‌دهید.
2. حال و هوا در فاز لوتئال چگونه است؟
تجربه تحریک‌پذیری، افسردگی و اضطراب در فاز لوتئال رایج است. ممکن است بدون هشدار از یک احساس به احساس دیگر تغییر کنید. گاهی اوقات تخمک‌گذاری می‌تواند احساسات میل جنسی را افزایش دهد، اما این ممکن است با افزایش پروژسترون کاهش یابد و میل جنسی را برای بقیه فاز لوتئال کاهش دهد.
3. چرا در فاز لوتئال آنقدر خسته هستم؟
مطالعات نشان می‌دهند که پروژسترون می‌تواند احساس خستگی را افزایش دهد. از آنجایی که سطح پروژسترون شما در طول فاز لوتئال افزایش یافته است، احتمالاً خستگی نیز به دنبال آن خواهد آمد.
4. چگونه با خستگی در فاز لوتئال مبارزه کنید؟
از پرانرژی‌ترین زمان روز خود برای ورزش استفاده کنید. ورزش نه تنها برای سلامتی کلی مفید است، بلکه پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری، شنا یا سایر فعالیت‌های هوازی می‌تواند به کاهش احساس خستگی و افزایش ذخایر انرژی شما کمک کند. همچنین به کافئین به عنوان یک عصای برای مواقع خستگی تکیه نکنید. کافئین می‌تواند خواب شبانه را مختل کند و شما را از استراحت مورد نیاز محروم کند.
5. در فاز لوتئال چه چیزی را میل می‌کنید؟
مطالعات در مورد قسمت دوم فاز لوتئال نشان می‌دهند که احتمالاً میل به غذاهای شیرین، پرچربی دارید.
6. از کدام غذاها باید در طول فاز لوتئال اجتناب شوند؟
غذاهای شور می‌توانند به احتباس مایعات بدن شما کمک کنند، بنابراین بهتر است از میان وعده‌های غنی از سدیم و نمکدان دور بمانید. غذاها و نوشیدنی‌هایی با محتوای کافئین بالا می‌توانند خواب شما را خراب کنند و ممکن است شما را تحریک‌پذیرتر کنند.
7. آیا صورت شما در طول فاز لوتئال تغییر می‌کند؟
برخی مطالعات نشان می‌دهند که شکل و بافت صورت شما ممکن است در فاز لوتئال کمی تغییر کند. مطالعات نشان می‌دهند که تغییرات ممکن است شامل پرتر شدن قسمت پایین صورت، پهن‌تر شدن بینی و برجسته‌تر شدن ابروها باشد.
فاز لوتئال بخشی از پریود شما است که پس از تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد و با شروع پریود شما پایان می‌یابد. یک فاز لوتئال معمولی ۱۲ تا ۱۴ روز طول می‌کشد، اما ممکن است کمی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشد. فازهای لوتئال غیرعادی کوتاه و طولانی نتیجه عدم تعادل هورمونی هستند. در طول یک فاز لوتئال معمولی، لایه داخلی رحم شما بالغ و ضخیم میشود تا بتواند از یک تخمک بارور شده برای رشد حمایت کند. اگر تخمک باروری وجود نداشته باشد، رحم شما لایه داخلی را می‌ریزد و پریود شما شروع میشود و فاز لوتئال شما به پایان می‌رسد.
فاز لوتئال شما زمانی است که ممکن است علائم PMS را تجربه کنید، مانند نفخ، حساسیت سینه، نوسانات خلقی و گرفتگی شکم.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
