مصطفی سعیدی کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، با اشاره با اثر مستقیم تولید خودرو‌های جدید در کنار اسقاط نشدن خودرو‌های فرسوده بر افزایش مصرف بنزین گفت: مصرف بنزین هر سال افزایش می‌یابد و نیاز به واردات آن نیز به همین نسبت افزایش می‌یابد.
وی بیان کرد: هر سال بیش از یک میلیون خودرو وارد چرخه حمل و نقل کشور می‌شود و اگر خوش بینانه در نظر بگیریم که هر خودرو در ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش، ۹ لیتر بنزین مصرف کند، تقریبا هر روز ۶ تا ۷ میلیون لیتر به مصرف بنزین اضافه می‌شود.
سعیدی ادامه داد: این مسئله کشور را از نظر تأمین منابع ارزی دچار مشکل می‌کند و از عوامل افزایش نرخ دلار خواهد بود. تورم ناشی از کسری بودجه‌ای که واردات بنزین ایجاد می‌کند نیز، به مردم فشار می‌آورد.
وی بیان کرد: به برنامه جامعی نیاز داریم که در کنار مدیریت مصرف بنزین، کسب و کار‌های وابسته به مصرف بنزین و حمل ونقل و همچنین رفت و آمد مردم عادی را دچار مشکل نکنیم. ظرفیت خوبی در حوزه گاز طبیعی یعنی سی‌ان‌جی به عنوان سوخت جایگزین داریم که می‌توانیم برای کمک به بخش حمل و نقل عمومی و کسب و کار‌های وابسته به حمل و نقل از آن استفاده کنیم.
این کارشناس انرژی اظهار کرد: ظرفیت صنعت سی‌ان‌جی تقریبا پنج سال است که در حد روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب درجا می‌زند. این رقم معادل ۲۰ میلیون لیتر در روز بنزین است. ما توان این را داریم که مصرف روزانه سی‌ان‌جی را با زیرساخت‌های موجود به ۴۰ میلیون مترمکعب افزایش دهیم.
وی بیان کرد: شرایط قیمتی فعلی به شکلی است که برای خیلی از افراد جذاب نیست که از سی ان جی استفاده کنند؛ بنابراین دولت باید قوانینی را در این حوزه وضع اجرا کند. اول این که مردم حتما از کارت سوخت شخصی استفاده کنند و اگر کسی قصد داشت بیشتر از سهمیه شخصی استفاده کند، سوخت جایگزین به راحتی در دسترس او باشد. حتی برای دولت صرفه دارد که دوگانه سوز کردن خودرو‌های شخصی را به صورت رایگان انجام دهد.
افزایش تولید بنزین با روند فعلی افزایش مصرف منطقی نیست
سعیدی ادامه داد: افزایش تولید بنزین به راحتی ممکن نیست، اما اجرای چنین طرح‌هایی برای مدیریت مصرف و عبور از شرایط ناترازی بنزین ممکن است. دولت بیش از دو سال است که برای احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی تلاش می‌کند، اما در عمل هیچ اتفاقی نیفتاد. حتی با فرض این که این پتروپالایشگاه همین الآن هم در مدار تولید باشد، فقط حدود یک سال و نیم می‌تواند کمبود بنزین را جبران کند و پس از آن با روند افزایش تولید خودرو، باز هم نیازمند واردات بنزین می‌شویم.
وی اظهار کرد: احداث این پتروپالایشگاه رقمی بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار نیاز دارد و فقط مدت کمی می‌تواند تولید و مصرف بنزین کشور را تراز کند. این مسئله با فرض این است که همه ظرفیت آن برای تولید بنزین استفاده شود و نخواهیم محصولات پتروشیمی را در این پتروپالایشگاه تولید کنیم.
بیشتر بخوانید:
این کارشناس انرژی بیان کرد: کشور در شرایط جنگ اقتصادی قرار دارد و به علت مشکلات در تأمین درآمد‌های ارزی، نمی‌توان هر محصولی را به هر میزانی میان مردم عرضه کرد. در بسیاری از کالاها، توزیع میان مردم بر اساس شماره ملی و تعداد اعضای خانوار انجام می‌شود. در چنین شرایطی، واردات ۴ یا ۶ میلیارد دلار سوخت اصلا منطقی نیست.
وی همچنین گفت: با تکمیل طرح‌های ناتمام وزارت نفت مثل احداث خطوط لوله جدید برای انتقال نفت به پالایشگاه‌ها یا خطوط جدید انتقال فرآورده از پالایشگاه‌ها به انبار‌های نفت، می‌توان ظرفیت عرضه سوخت را تا حدود ۳ میلیون لیتر بنزین و ۴ میلیون لیتر گازوئیل افزایش داد.
سعیدی بیان کرد: این طرح‌ها نمی‌توانند معجزه کنند و شاید فقط نصف نیاز هر ساله کشور به افزایش مصرف بنزین را تأمین کنند. بنابراین، عمده تمرکز دولت باید بر بحث مدیریت تقاضا باشد. باید بازاری میان مردم شکل بگیرد که افراد بدانند در صورت کاهش مصرف بنزین، می‌توانند سود کسب کنند.
سهیم کردن مصرف در صرفه‌جویی باعث کاهش مصرف بنزین می‌شود
وی اضافه کرد: مردم باید در صرفه جویی مصرف انواع حامل‌های انرژی از جمله بنزین سهیم باشند. قیمت گذاری در این بازار صرفه جویی بنزین نیز در ابتدا باز باشد. دولت باید میان افرادی که سهمیه مازاد دارند و افرادی که سهمیه کم می‌آورند، تبدیل به تنظیم گر شود. فردی که سهمیه مازاد دارد باید با سقف قیمت مشخصی آن را به دولت بدهد و دولت نیز آن را با همان سقف قیمت به افرادی که سهمیه کم می‌آورند بفروشد.
این کارشناس انرژی بیان کرد: طبق محاسبات وزارت نفت، سهمیه موجود در کارت‌های سوخت شخصی حدود ۶۰ درصد مردم در پایان هر ماه اضافه می‌ماند. برای آن دسته از افرادی که شغلشان به مصرف بنزین وابسته است، دولت باید به صورت ضربتی طرح دوگانه سوز کردن رایگان خودرو‌ها را اجرا کند.
وی اظهار کرد: اگر دولت روش‌های مدیریت تقاضا را اجرا کند، نهایتا ۳۰۰ یا ۴۰۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت، اما اجرا نکردن این طرح ها، باعث ضرر سالانه ۶ میلیارد دلاری می‌شود و کسری بودجه نگران کننده را به وجود می‌آورد.
سعیدی تأکید کرد: این راهکار‌ها با هدف جلوگیری از افزایش ناگهانی قیمت بنزین و فشار نیاوردن بر مردم پیشنهاد می‌شود. می‌توان با این راهکار‌ها بدون فشار آوردن بر مردم و با استفاده از ظرفیت‌های موجود کشور، تقاضای مصرف بنزین را مدیریت کرد.
وی اظهار کرد: راهکار دیگر تمرکز بر اسقاط خودرو‌های فرسوده است. اگر دولت تعرفه‌های صحیحی برای واردات خودرو‌های کارکرده در نظر بگیرد، بسیاری از مردم می‌توانند بدون نیاز به کمک دولت، خودرو‌های کم مصرف را جایگزین خودرو‌های فرسوده و پرمصرف کنند.
سعیدی همچنین تأکید کرد: در همه دنیا قیمتگذاری‌ها به صورتی انجام می‌شود که مردم به استفاده از حمل و نقل عمومی تشویق شوند، اما در ایران بر عکس است و هزینه استفاده از حمل و نقل عمومی برای جا به جایی میان شهر‌ها خیلی گران‌تر از استفاده از خودرو‌های شخصی می‌شود.
