ردپای حیات در تهران به ۷۰۰۰ سال پیش بر می‌گردد، اسکلت‌های یافت شده در نقاط مختلف شهر این موضوع را به خوبی تایید می‌کند. تهران در دوره‌های مختلفت تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است و در دوران صفویه اهمیت زیادی پیدا کرد. این شهر کوهستانی به مرکز مهمی برای تجارت و بازرگانی و فعالیت‌های اقتصادی تبدیل شد. در واقع کمک بی شمار به ساخته شدن تهران منسجم را آقامحمدخان قاجار کرد، آقامحمد خان پایه گذار سلسله قاجاریه بود پس از تلاش‌های فراوان موفق به تصرف تهران شد و با توجه به هزینه‌هایی که او برای تصرف این شهر پرداخت کرد، تهران برایش بسیار مهم شد.
اگر کمی تاریخ بخوانیم، متوجه می‌شویم که حکومت قاجار کمک بسیار بزرگی به عنوان یک حکومت مستقل به ایران نکرد و تنها اقدام مثبت آنها را می‌توان نجات هرات از دست انگلیسی‌ها دانست. به همین دلیل آنها برای پیشرفت تهران به عنوان پایتخت اقدام شایانی نکردند. استارت مدرنیته شدن تهران، از دوران حکومت پهلوی زده شده و اقدامات فراوانی به منظور بازسازی و پیشرفته شدن تهران انجام گرفت؛ اما با انقلاب سال ۵۷ مردم ایران و جنگ تحمیلی روند پیشرفت در ایران و تهران متوقف شد و برای چندین سال در رکود باقی ماند.
این کلانشهر بین کوه و کویر قرار دارد. تهران در دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی، دارای آب و هوای نیمه خشک است. در شمال شرقی این استان که به مازندران نزدیک است، آب و هوا سرد و کوهستانی است. در شهر تهران مناطقی که بر روی ارتفاع قرار دارد، آب و هوای بسیار خنک‌تری نسبت به جنوب تهران دارد و گاهی شاید ۲ تا ۳درجه از دیگر نواحی تهران خنک‌تر باشید.
در تهران شاهد تنوع قومی هستیم و نرخ سوادآموزی در آن بالاست. این شهر در آغاز پایه گذاری کمتر از ۲۰ هزار نفر جمعیت داشت؛ اما حالا و با توجه به سرشماری‌های انجام شده، بیش از ۹ میلیون نفر در شهر تهران ساکن هستند و به عنوان یکی از کلانشهر ها در آسیا به شمار می‌رود.
تهران را می‌توان بزرگ‌ترین شهر فارسی زبانان در جهان لقب داد. گویشوران در تهران زبان فارسی را به راحتی می‌فهمند و حدود ۱۰ درصد از مردم تهران هم به یکی از زبان‌های رایج جهان صحبت می‌کنند. گویش تهران قدیم، نوعی گویش برای تهرانی‌های اصیلی بوده است که در دوران قدیم در تهران زندگی می‌کردند. با توجه به تغییرات جهان و تحول‌های فرهنگی رخ داده، این گویش دچار تغییرات زیادی شد و استفاده از آن کمرنگ و کمرنگ تر شد.
این شهر هم مانند دیگر شهرهای بزرگ در دنیا دارای مشکلات و بزهکاری‌های فراوانی است. از جمله بزهکاری هایی که می توان به آن اشاره کرد؛ دزدی، مواد مخدر، تجاوز به کودکان و ... است که هر کدام دایره گسترده و ترسناکی دارند و برای درمان آن باید تمهیدات ویژه ای را اندیشید.
کلانشهر تهران، چندسالی است که با مشکلاتی از جمله آلودگی محیطی و صوتی، آلودگی هوا، آلودگی آب دست و پنجه نرم می‌کند. همیشه یکی از اصلی‌ترین مطالبات مردم تهران، بحث آلودگی‌ها و هزینه‌هایی بود که مردم تهران و دولت پرداخت می‌کنند. این هزینه ها برای مردم و دولتمردان بسیار سنگین و زیان بار است. مرتضی الویری؛ رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۷ مدعی شد که پایتخت نشینان باید هزینه زندگی در تهران را پرداخت کنند. هدف الویری از بیان این اظهارات پرداخت هزینه های خدماتی از سوی مردم بود. این ادعا در حالی مطرح شد که خدمات اصلی ترین وظیفه دولتمردان است و نباید بابت آن از مردم طلبکار باشند. سیاستگذاران کشور ما به جای هزینه برای توسعه شهرهای قدیمی همین مقدار اندک امکانات را هم با منت به مردم ارائه می کنند. از سمتی حقوق و درآمد کارگران و بازنشسته ها در تهران با درآمد همین قشر در سایر شهرها متفاوت نیست. حقوق بازنشستگی بحث کلان اقتصاد است که برای همه یک میزان مشخص پرداخت می شود. چرا باید کارگرانی که در تهران زندگی می‌کنند و حقوقشان مثل دیگر کارگران در جاهای مختلف کشور است، بیشتر مالیات و هزینه پرداخت کنند؟ یا چرا باید مردم فقیر و متوسط رو به پایین تهران مالیات بیشتری نسبت به فرد ثروتمندی که برای مثال در کرمان زندگی می‌کند، بدهد؟ اصلاً با چه هدف و نگرشی تصمیم به انجام این کار یا مطرح کردن این پیشنهاد گرفته شده است؟
همچنین باید اشاره کرد که مردم شاید نقدی این هزینه ها را پرداخت نکنند اما با سلامت و آسیب روحی هزینه های گزافی را پرداخت می کنند. بحث آلودگی هوا که همیشه در ماه‌های پایانی سال و دی ماه به سراغ مردم می‌آید هم با راهکارهایی مثل طرح زوج و فرد یا طرح کاهش آلودگی هوا هنوز درمان نشده است. نکته جالب اینجا است که آلودگی هوا در تابستان هم هدیه تازه مسئولان به مردم است. جانوران موذی هم شهر تهران را آزار می‌دهند؛ مشکلات فاضلاب شهری و بوی بد آن منجر به افزایش تعداد موش ها و سوسک های قرمز شده است.
در سالهای قبل تهران یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری در ایران به شمار می‌رفت و توریست‌های کشورهای همسایه برای سفر به ایران مشتاق‌تر از بقیه بودند. طبیعی است که روابط سیاسی و همسایگی، تعیین کننده ارتباطات فرهنگی و گردشگری کشورها است. تهران به دلیل داشتن قدمت طولانی، کاخ‌ها، موزه‌های با شکوه و ارزشمند همواره مورد توجه گردشگران خارجی و داخلی بوده است. از جمله مراکز توریستی تهران می‌توان به مواردی مثل برج میلاد، برج آزادی، مجموعه کاخ‌های سعدآباد، کاخ گلستان، موزه ایران باستان، موزه جواهرات ملی، پارک ارم، بازار تهران، بازار تجریش، عمارت مسعودیه، خانه موزه مقدم، باغ فردوس، دربند، پیست اسکی توچال، بام تهران، کلیسای سرکیس مقدس و کنیسه حییم تهران و موارد متعدد دیگری اشاره کرد.
مثل نقاط دیگر کشور تهران هم دارای غذاهای سنتی فراوانی است که شاید فکر می‌کردیم خیلی از این غذاها مخصوص شهرهای دیگر باشند، اما بر خلاف چیزی که فکر می‌کردیم غذاهایی مثل قورمه سبزی، اشکنه اسفناج، سر گنجشکی، آش رشته، دمی بلغور جو؛ مختص شهر تهران هستند.
یکی از اصلی‌ترین سوغات تهران، جواهرات آن است که طرفداران بسیار زیادی دارد. همچنین گلیم و جاجیم، وسایل تزئینی مواردی هستند که با سفر به تهران می‌توان آنها را خریداری کرد.
