کامل ابراهیمیان، تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه «وضعیت بازار را ریسک‌های سیستماتیکی که از بیرون تحمیل‌شده تحت‌تاثیر قرار داده‌است»، گفت: با وجود افزایش ریسک‌های مربوط به تنش‌های اخیر طبیعی است که سرمایه‌گذاران ترجیح دهند ریسک خود را کاهش دهند و عمدتا در سمت فروش قرارگرفتند. در اکثر کشورهای دنیا زمانی‌که یک ریسک سیستماتیک به بازارها تحمیل می‌شود، دولت‌ها و سیاستگذاران کلان اقتصادی به‌عنوان حامی بازارها وارد می‌شوند و از بازار سهام حمایت می‌کنند. وی ادامه‌داد: کما اینکه ما این وضعیت را در دوران کرونا در اکثر بازارهای دنیا دیدیم، یا اگر برخی از ریسک‌ها مانند ورشکستگی بعضی از شرکت‌ها را در اقتصادهای بزرگی مانند چین تهدید کند دولت چین با تزریق منابع نسبت به حمایت از بازارهای مالی خود اقدام می‌کند.
در بازار سرمایه هم برای اینکه از این شرایط خارج شویم بهترین کار این است که دولت و بانک‌مرکزی به‌عنوان متولیان اصلی بازارهای مالی و پولی با تزریق بودجه نسبت به کاهش ریسک و خروج سرمایه‌گذاران اقدام کنند، صفهای فروش را بخرند و این شرایط را در بازار تعدیل کنند. ابراهیمیان گفت: بازار سرمایه در یک سال‌و‌نیم گذشته روند نزولی داشته و ارزش شرکت‌ها اکثرا در پایین‌ترین سطح چند سال‌اخیر قرار دارد. کل ارزش بازار سرمایه نزدیک به 130میلیارد دلار است که ارزش بسیار پایینی است و در این نقطه اگر ریسک‌های سیستماتیک را نداشتیم طی یک هفته قبل‌تر شاهد ورود سرمایه‌گذاران به بازار بودیم و وضعیت معاملات بهبود می‌یافت اما ریسک سیستماتیک وضعیت فعلی را رقم‌زده و راهکار کوتاه‌مدت اعطای خطوط اعتباری از طرف بانک‌مرکزی به‌کارگزاران با نرخ بهره پایین‌تر است تا سرمایه‌گذارانی که تمایل دارند اعتباری خرید کنند، ورود کنند و از طرفی صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار باید شارژ و تامین مالی شوند تا بتوانند صفهای فروش را جمع کنند. این تحلیلگر افزود: ما ریسک‌های سیستماتیک مانند شرایط فعلی را در گذشته نیز تجربه کردیم و بعد از عبور از این ریسک‌ها بازار به شرایط عادی بازگشته و این‌بار هم همین اتفاق خواهد افتاد اما در کوتاه‌مدت باید دست حمایت دولت در بازار سرمایه بسیار پررنگ‌تر شود.
مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: آنچه بازار سرمایه این روزها با آن درگیر است افت قیمت‌ها نیست، بلکه رکود موجود در بازار سرمایه است. طبیعتا با حجم مبنای کلانی که برای سهم‌ها قرارداده‌شده و دامنه‌نوسان یک‌درصدی اگر حجم مبنای سهمی هر روز خریداری شود و آن سهم یک‌درصد افت کند، در انتهای هفته نهایتا می‌تواند 5درصد افت کرده‌باشد، اگر این را مقایسه کنیم با زمانی‌که سهم‌ها می‌توانستند مثبت و منفی 6درصد دادوستد شوند متوجه وضعیت خواهیم شد، پس در اصل می‌توان گفت بازار سرمایه به دلیل تنش‌هایی که در حال‌حاضر در خاورمیانه ایجادشده دارای رکود است.
وی ادامه‌داد: از طرفی خریداران عقب‌نشینی کردند تا شرایط به حالت تعادل برگردد و بتوانند بفهمند برای آینده چطور تصمیم‌گیری کنند، از طرف دیگر فروشنده‌ها نیز اگرچه برخی از آنها بر اساس شرایط موجود سهام خود را در صف‌فروش می‌گذارند، اغلب خریداری برای آنها وجود ندارد. نگاهی به ارزش معاملات نشان می‌دهد کاملا در شرایط رکودی قرار داریم. ساسانی معتقد است که بازارساز برای تزریق نقدینگی به‌منظور حمایت از بازار نیاز به آرامش در شرایط سیاسی دارد، او گفت: در این شرایط سیاستگذار خواهد دانست منابعی که قرار است بر روی تابلوی معاملات خرج کند، موجب بازگشت روند می‌شود. اگر قرار باشد در شرایط فعلی نقدینگی هم به بازار تزریق شود تنها موجب سریع‌تر فرو رفتن سهم‌ها به سمت پایین می‌شود.
این تحلیلگر گفت: به‌نظر سرمایه‌گذارانی که با دید بلندمدت سرمایه‌گذاری کردند باید اجازه دهند این شرایط سپری شود. بارها و بارها دیده‌ایم که زمانی‌که تنش‌ها و مسائل سیاسی به سمت افزایش ریسک‌ها می‌رود، بازار با شرایط این‌چنینی همراه شده اما با گذر زمان و برطرف‌شدن آن موضوعات بازار مجددا توانسته شرایط تعادلی و روند صعودی به خود بگیرد. این‌بار هم انتظار می‌رود کم‌کم با کاهش تنش‌هایی که الان در اوج خود قرار دارد و روشن‌شدن وضعیت سیاسی شرایط به تعادل برسد و در آینده بازار سرمایه بتواند این روزها را جبران کند.
شهیر محمدنیا، تحلیلگر بازار سرمایه نیز معتقد است تا زمانی‌که ریسک وجود دارد کاری جز نظاره نمی‌توان کرد، او گفت: خیلی بدیهی است که وقتی ما با ریسکی مواجهیم که ریسکی جدی بعد از جنگ 8ساله به‌شمار می‌رود، بازار سرمایه به‌عنوان بازار ریسکی واکنش بسیار منفی نشان دهد، کمااینکه در 8ماه گذشته ما بارها شاهد این حالات بوده‌ایم اما الان به پیک 8ماهه رسیده‌است و اینکه در آینده آیا از این پیک هم فراتر خواهیم رفت یا نه را نمی‌شود پیش‌بینی کرد. وی ادامه‌داد: در حال‌حاضر بازار عملا تعطیل است و با کاهش محدوده دامنه‌نوسان به مثبت و منفی یک‌درصد بازار در حالت فریز و تعطیلی به‌سر می‌برد. حجم معاملات خرد به‌شدت افت‌کرده و دلیل آن‌هم این است که صفهای فروش قفل است. نکته بعدی چالش زمان است، نمی‌توان بازار را در این حالت در بلندمدت نگاه داشت.
یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های بازار سرمایه بحث نقدشوندگی است و وقتی نقدشوندگی اینچنین تهدید شود و این قابلیت از دست برود این خود باعث می‌شود که پول‌هایی که از بازار فرار کردند و می‌توانند در آینده روندسازی کنند، بی‌اعتماد و ناامیدتر شوند. وی با بیان اینکه نمی‌توان به سازمان بورس بابت محدودیت دامنه‌نوسان خرده گرفت، گفت: زیاد نمی‌شود با این وضعیت ادامه داد و بازار سرمایه در طولانی‌مدت نمی‌تواند محدود بماند، اما به هر حال در حال‌حاضر تکلیف را وقایع و تحولات سیاسی و نظامی تعیین می‌کند، نه مولفه‌های بنیادین. اگر شاهد تشدید تنش باشیم این روند ادامه‌دار خواهد بود، ولی اگر تنش‌ها کنترل شود بازار بعد از مدتی ثبات در خاورمیانه می‌تواند مسیر طبیعی خود را طی کند اما برای مدت‌ها دست به‌عصا خواهد بود چون تنش‌های خاورمیانه نشان‌داده‌اند که مانند آتش زیر خاکستر هستند و هر لحظه ممکن است دوباره شعله‌ور شوند. در چنین شرایطی مدیر پرتفوها باید از ابزارهایی مانند صندوق‌های طلا و دارایی‌های کم‌ریسک و بدون‌ریسک استفاده کند تا میانگین پرتفو را از نظر بازدهی تا حدی کنترل کنند.
