به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه صف اول چهارشنبه شب با حضور علی جاویدانه رئیس سازمان نقشه برداری کشور به بررسی اقدامات و برنامههای سازمان نقشه برداری پرداخته شد.
مقدمه: امشب میزبان رئیس سازمانی هستیم که زیرمجموعهای از سازمان برنامه بودجه است، سازمان نقشه برداری یکی از نهادهای مهم دولتی که در امور زیربنایی و زیرساختی کشور فعالیت دارد و خدمات عمومی و تخصصی بسیاری را هم ارائه میدهد.
سوال: اصلا وظایف تان چیست، تکالیف تان چیست؟ آن چیزی که از سازمان نقشه برداری پیش میآید و به چشم میخورد این است که در سطح عمومی جامعه شاید آنچه که اطلاعات نسبت به این سازمان وجود دارد در خوشبینانهترین حالت میتوانیم بگوییم که صفر است و یک مقداری کم لطفی در مورد این سازمان، اما فعالیتهای بسیار زیادی دارید، در خصوص فعالیت هایتان میفرمایید؟
جاویدانه: بله، سازمان نقشه برداری کشور سال ۱۳۳۲ ذیل سازمان برنامه و بودجه وقت تاسیس شد، دلیل تاسیس سازمان نقشه برداری در آن برهه این بود که وقتی آمدند شروع کردند برای کشور و نظام برنامه ریزی و توسعه را پیاده بکنند، دیدند که یکی از پیش نیازهای اصلی شناخت سرزمینی است، برای این که بتوانیم برنامه پیشرفت کشور را طرح ریزی بکنیم نیاز داریم که سرزمین شناخت کافی داشته باشیم شناخت از سرزمین، از طریق نقشه حاصل میشود، نقشه کافی و با کیفیت آن زمان وجود نداشت سازمان نقشه برداری ذیل سازمان برنامه بودجه وقت تاسیس شد تا این نیاز را برطرف بکند یعنی نیاز نظام برنامه ریزی و توسعه کشور را و نقشه و اطلاعات مکانی، بعنوان ابزاری برای شناخت سرزمین تامین بکند، از سال ۱۳۳۲ به این طرف سازمان نقشه برداری با فراز و فرودهای مختلف به ایفای این نقش پرداخته و در تکالیف قانونی مختلف و متعددی که طی این سالها به سازمان محول شده میتوانیم این طور جمع بندی کنیم که سازمان امروز به نحوی مسئول راهبری و تنظیم گری در حوزه نقشه و اطلاعات مکانی و مستندسازی عرصه و پایش هندسه کشور است که احتمالا در جلسه امروز در ادامه بیشتر که درباره جزئیات این موضوع که صحبت کنیم عرض من بیشتر روشن میشود. ما وظیفهای که داریم این است که این ۱۶۵ میلیون هکتار پهنه سرزمینی را که داریم شناخت دقیقی از آن داشته باشیم هندسه اش را بشناسیم.
سوال: همه را میشناسیم؟
جاویدانه:ادعای گزافی است بگوییم همه را میشناسیم ولی تلاش داریم میکنیم .
سوال: ولی ذیل برنامه هایتان است که باید این اتفاق بیفتد؟
جاویدانه:بله این اتفاق افتاده و هر سنسوری بخشی از دادهها را میتواند برداشت کند هر چقدر سنسورهایمان قویتر باشد کاملتر باشد ما اطلاعات مان تکمیلتر میشود این که من یک لحظه تامل کردم از این بابت است وگرنه نقشههای پوششی در دورههای مختلف از کشور تهیه شده، تامل من بیشتر از این بابت بود که با هر سنسوری یک بخشی از دادهها را میشود برداشت کرد و این به تکمیل شناخت ما از سرزمین کمک میکند، سازمان نقشه برداری آخرین تکلیف قانونی که بعنوان مصوب مجلس داشت، ماده ۱۱ قانون احکام ادامه برنامه توسعه بود که در آن قانون کلیه فعالیتهای مربوط به نقشه و اطلاعات مکانی و نظارت بر آنها به سازمان سپرده شد فکر میکنم در ادامه توضیحاتی را که بدهیم در مورد سازمان این نقش بیشتر روشن میشود.
سوال: یک چیزی را همین جا به نظرم میآید که اول برنامه جنابعالی به آن اشاره بفرمایید و توضیح بدهید و آن هم این است که یک بخشی از فعالیت هایی که جنابعالی و همکاران شما انجام میدهید در سازمان نقشه برداری در حوزههای حاکمیتی کاربرد دارد، کدام بخش آن به من و ما مردم مربوط میشود و میتوانیم از آن بهرهمند بشویم؟
جاویدانه:نکتهای که شما فرمودید که در سطح جامعه شناخت کمتری از سازمان است، سازمان یک سازمان زیرساختی محسوب میشود، یعنی ما یکسری اطلاعات زیرساختی را باید تامین بکنیم در اختیار سامانههای کاربردی قرار بدهیم.
سوال: مثلا؟
جاویدانه:امروز را ما اگر بخواهیم با ده سال پیش مقایسه بکنیم فرهنگ و ظرفیت استفاده از نقشه در عموم مردم خیلی بیشتر شده، این را بعنوان یک کارشناس این حوزه عرض میکنم، در اپلیکیشن که برنامههای کاربردی مختلفی که امروز داریم در روزمره مان استفاده میکنیم تاکسیهای اینترنتی، سامانههای فروش اینترنتی یک بخشی از آن استفاده از نقشه است که آدرس خودمان را بدهیم، ادرس مقصد را بدهیم پیدا کنیم و مسیریابی کنیم اینها همه فرهنگ استفاده از نقشه است ولی تا به این نقشه بخواهیم برسیم خیلی اقدامات زیرساختی دیگر باید صورت بگیرد که این نقشه را بتوانیم به آن کاربر نهایی ارائه بدهیم تمام این فعالیتهای زیرساختی در سازمان نقشه برداری انجام میشود این را از این بابت عرض میکنم که فعالیتهای سازمان یکسری فعالیتهای تخصصی است، اطلاعات زیرساختی را برای کشور تهیه میکند چه در اختیار تصمیم گیران کلان کشور چه در اختیار عموم مردم بخواهد قرار بگیرد و همین هم شاید باعث شده که بعضا سازمان مظلوم واقع بشود از این بابت که بعضا میگویند که ملموس نباشد خروجی ملموس و عینی نداشته باشد و یک مقدار حتی در سطح تصمیم گیران کلان هم مظلوم واقع بشود، من بعنوان نمونه بخواهم عرض بکنم پایه تمام این نقشههایی که ما داریم الان از آنها استفاده میکنیم در استفادههای روزمره جدای از سامانههای دولتی و حاکمیتی که دارند از این نقشهها استفاده میکند، نیاز به یک فریم مختصاتی دارد، یعنی اول از همه ما باید مبنای ایکس و وای زد مان مشخص باشد که بتوانیم جانمایی بکنیم که این جانماییهای مختلف را کنار هم بگذاریم یک نقشه بشود که آن نقشه بیاید به ما در مسیریابی کمک بکند، یک کاربرد خیلی ساده، این فریم مختصاتی حاصل نمیشود مگر این که ما یک شبکه ژئودینامیک گسترده در کشور داشته باشیم بتوانیم با توجه به حرکات تکتونیکی که در کشور است و جابجاییهایی که در سال اتفاق میافتد این فریم را ثابت بکنیم که اگر امروز یک نقشه تهیه کردیم این نقشه برای ده سال آینده هم قابل استفاده بشود بتوانیم حداقل با آن تعیین موقعیت را انجام بدهیم تمام این کارهایی که پشت صحنه این است یکسری کارهای تخصصی است شاید برای عموم مردم هم جذابیتی از این بابت نداشته باشد، البته من کم کاریهایی که داشتیم طی سالیان بابت فرهنگ سازی عمومی را خیلی نادیده نمیگیرم، اخیرا هم سعی کردیم با یکسری برنامههای تبلیغی آنقدری که منابع اجازه میدهد این را جبران کنیم ولی عرضم را میخواهم در این زمینه جمع بندی کنم امروز کاربرد و ظرفیت نقشه و اطلاعات مکانی نسبت به حتی یک دهه گذشته در سطح عموم جامعه خیلی بیشتر شده از این نمیتوانیم بگذریم، ولی سازمان نقشه برداری کشور هم ماهیت کارش، چون یک ماهیت تخصصی و زیرساختی است توقع نمیرود مثل سازمانهایی که با عموم مردم خیلی چهره به چهره در ارتباط است شناخته شده باشد اگر چه یکسری خدماتی که ما ارائه میدهیم مخاطبین آن عموم مردم هستند علی الخصوص بابت دعاوی بعضا ملکی و حقوقی که پیش میآید یکی از آن اسنادی که از آن استفاده میشود عکسهای هوایی سنواتی است که در آن حوزه با عموم مردم بیشتر در تماس هستیم وگرنه بقیه فعالیت هایمان یک کارهای زیرساختی محسوب میشود.
سوال: میزان استفاده از نقشه در سالهای اخیر در ده سال اخیر افزایش پیدا کرده، چه به صورت دانسته و چه نادانسته داریم از آنچه که دستاورد سازمان نقشه برداری کشور است همه استفاده میکنیم چه موانع و چالشهایی پیش روی شما و سازمان شما است، برای این که نتوانید به آن چیزهایی که مدنظرتان است و در قانون برای شما تکلیف ایجاد کرده برسید؟
جاویدانه: اولا این توسعه استفاده از نقشه و اطلاعات مکانی را من همه را به نام سازمان نقشه برداری مصادره نکنم، بخشهای مختلفی بخش خصوصی، بخش دانشگاهی حتما در این زمینه موثر بوده، من صنعت نقشه برداری را در کل دارم میبینم، موانعی که شما مطرح میکنید، من این طوری خدمت شما بگویم که در سطح کشور با توجه به این که الان دانشگاههای معتبری در کشور از مقطع لیسانس تا دکترا دارند در گرایشهای مختلف نقشه برداری متخصص پرورش میدهند ما از جهت علمی و در سطح نرم افزاری واقعا میتوانم ادعا کنم که یک خودکفایی جدی داریم اینها تعاملات بین المللی ما این را نشان میدهد آن چیزی که بیشتر نیاز به تقویت داشته باشد تامین منابع برای به روز رسانی تجهیزات است.
سوال: بودجه سالیانه ندارید؟
جاویدانه:کافی نیست
سوال: چقدر است؟
جاویدانه:حالا دیگر در قانون بودجه منتشر شده ما را با دستگاه بالادستی مان دعوا نیاندازید.
سوال: چقدر فاصله دارد با آنچه که نیاز است؟
جاویدانه:خیلی، حالا ما مهندسیم عدد میتوانیم صحبت کنیم
سوال: شما میگویید خیلی میشود کیفی، کمی بگویید چند درصد واقعا آنچه که برای شما مصوب میشود و در اختیار شما قرار میگیرد با آنچه که مورد نیاز شما است که برسید به بحثی که بتوانید تجهیزات تان را بروز کنید؟
جاویدانه: همه افزایشهایی که در یکی دو سال گذشته داده شده، حداقل ده برابر عقب هستیم.
سوال: و چند سال طول میکشد تا برسیم به آن حدی که باید این ده برابر باید بالاخره یک جایی جبران شود و سازمان برود به سمتی که بتواند پیشرفت خود را داشته باشد؟
جاویدانه: همین روند اگر بخواهد بشود خیلی سالیان طول میکشد، چون هر سال نیاز آن سال را باید برطرف بکنیم.
سوال: در بحث تجهیزاتی شما اشاره فرمودید که در بحث نیروی انسانی تان و تربیت نیروی انسانی که اشاره کردید در دانشگاهها در حوزههای مختلف مرتبط با حوزه کاری شما دارد نیرو تربیت میشود در اختیار شما قرار میگیرد و ما روی بحث متخصصان داخلی مان هیچ حرفی نداریم بزنیم، یک هستند و قابل استفاده هستند و نکتهای وجود ندارد، بفرمایید که روی بحث دانش بنیانها و تجهیزاتی اوضاع چطور است؟ چون شما ابتدای صحبت تان هم یک گریزی زدید به این که ما در بحث تجهیزاتی یکسری مشکلاتی را داریم که نمیتوانیم آن کاری را که باید و شایسته است انجام بدهیم که اگر ما داریم یک نقشهای را احصا میکنیم بتوانیم تا ده سال از این استفاده بکنیم به لحاظ تجهیزاتی اوضاع چطور است؟
جاویدانه: من قبلی را یک توضیحی بدهم، این که گفتید سر نیروی انسانی مشکلی ندارید، نیروی انسانی متخصص با کیفیت فراتر از قابل قبول، دارد در کشور تربیت میشود ولی بخاطر خیلی از محدودیتها، محدودیتهای مالی و محدودیتهای پرداختی واقعا بکار گیری شان در سیستم دولتی با چالش مواجهیم.
سوال: آنها نمیآیند به سمت شما، شما نمیتوانید آنها را جذب کنید به لحاظ محدودیتهایی که دارید؟
جاویدانه:می توانیم جذب کنیم شاید سخت باشد نگهشان داریم یعنی بخاطر همین وضعیت، حالا نمیدانم جای این صحبتها این جا باشد، اما بابت وضعیت پرداختی این نیروها، نیروهایی هستند که هر کدامشان خارج از کشور خیلی شرایط کاری بهتری دارند و واقعا از این بابت باید یک فکری به حالش کرد، چون نه فقط برای حوزه نقشه برداری به طور کلی برای ساختار دولت حداقل برای بکارگیری نخبگان باید یکسری تمهیدات ویژه و فوری داشته باشیم.
سوال: جنابعالی که رئیس سازمان نقشه برداری هستید برای این که بتوانید اینها را نگه دارید چه اقداماتی انجام دادید، حالا با بنیاد نخبگان، با دولت بالاخره با بالادست خودتان چه مذاکراتی را انجام دادید برای این که بتوانید تامین شان کنید، به لحاظ مالی بر اساس آن چیزی که شما اشاره میفرمایید، بتوانید حداقل آن نفرات اول شان را حفظ بکنید حالا تا سایرین تا بالاخره یک فکر اساسی تری ظاهرا باید صورت بگیرد؟
جاویدانه:من فکر نمیکنم الان خیلی فضا برای گزارش عملکرد خودم باشد ولی من اولین کاری که کردم این بود که سعی کردم یک طیفی از این نخبههای نسل جدید را جذب سازمان بکنیم، چون مدتها بود در این زمینه مشکلاتی داشتیم، و بابت جذب شان هم تا جایی که توانستیم با دستگاه بالادستی موارد را برطرف کنیم، اما به نظر میرسد حداقل این فرصت مناسبی است که این چالش دغدغه را مطرح کنم، نیروهای خیلی خوبی داریم، اما برای نگهداشت شان باید فکر اساسی بکنیم.
سوال: بگویید از بحث تجهیزاتی و حضور دانش بنیانها که در حوزه سازمان نقشه برداری میتوانند به شما کمک کنند، دانش بنیانها چقدر پای کار هستند؟
جاویدانه:در حوزه دانش بنیان هم تعاملات موثری را ما داشتیم فرض بگیرید یک اشاره کردم درباره شبکه ژئودینامیک که کمک میکند به تشکیل شبکه مختصاتی کشور، الان آن گیرندههایی که تحت عنوان گیرندههای کورس جنسس ما میشناسیم توسط دانش بنیانهای داخلی دارد تولید میشود و ما از ظرفیت آنها استفاده میکنیم به روز رسانی این شبکه از جهت تجهیزاتی با استفاده از همین شرکتها داریم انجام میدهیم یا یکسری اسکنرهای خاصی ما از آنها استفاده میکنیم برای اسکن عکسهای قدیمی، برای این که بتواند خاصیت هندسی عکس را حفظ بکند تامین بکند، برای ما که با اسکنرهای معمولی متفاوت است و از جهت پایداری در هندسه اسکن یک سطح قابل قبولی دارد که ما بتوانیم از آن خروجی نقشه بگیریم، نگهداری این اسکنرها حتی ساخت این اسکنرها هم با استفاده از ظرفیت بخش دانش بنیان سعی کردیم انجام بدهیم، تجهیزاتی که ما در حوزه نقشه برداری دریایی داریم آب نگاری و بابت سنسورهایی که در آن حوزه استفاده میشود تا حدی سعی کردیم استفاده بکنیم از ظرفیت دانش بنیانها و این زمینه هم همچنان نیاز به هم یک مقدار تنظیم گری دقیق تری دارد برای کلیت این اکوسیستم دانش بنیانها، هم نیاز به حمایت بیشتری دارد، اینها تجربیات موفق بود که به نتیجه رسید یکسری تجربیات ناموفق هم ما در این زمینه داریم بعضا تجهیزاتی که بنا داشتیم با استفاده از ظرفیت شرکتهای دانش بنیان بسازیم و بخاطر مشکلات و دلایلی نشد.
سوال: مشوق برای شرکتهای دانش بنیان برای این که حضور پیدا کنند برای این که تجهیزات مورد نیاز سازمان نقشه برداری را بخواهند تامین کنند دیده شده؟
جاویدانه: تجهیزات نه، تجهیزات مورد نیاز صنعت نقشه برداری، شاید این تجهیزات را یک شرکت بخش خصوصی یا یک دستگاه دیگر برای رفع نیازهای حوزه نقشه اطلاعات مکانی خودش بخواهد استفاده کند.
سوال: شما اشاره کردید به بحث سیاستهای دریامحور، در حد یک تیتر و از آن عبور کردید من میخواهم یک مقداری جزئیتر برویم در این حوزه، چون سیاستهای بسیار مهمی است که ابلاغ هم شد و جزء ماموریتهای سازمان نقشه برداری است، چه اقداماتی انجام دادید به ویژه در توسعه مکران که یکی از کار ویژههای این صنعت هم است؟
جاویدانه: نقشه و اطلاعات مکانی که صحبت میکنیم شاید قبل از آن، من یک مقدمه کوتاهی بگویم، نقش خیلی موثری دارد در نظام برنامه ریزی و توسعه کشور، چرا؟ چون اگر ما میخواهیم بر اساس دانش و آگاهی حکمرانی داشته باشیم و برنامه ریزی داشته باشیم چارهای جز این هم نداریم، برنامه ریزی باید مبتنی بر دانش و آگاهی باشد این دانش و آگاهی حاصل از اطلاعات است اطلاعات حاصل از پردازش داده است و دادهها بخش عمدهای شان ماهیت مکانی دارد یعنی از جنس نقشه است، چون بالاخره هر پدیدهای یک جایی اتفاق میافتد وقتی ما مولفه مکان را وارد مرحله اخذ داده واردمرحله پردازش داده، وارده مرحله نمایش داده میکنیم، به نتایج خیلی قابل اعتمادتری میرسیم، این عرض بنده این مقدمه کوتاه دارد میگوید که ما در هر برنامه توسعهای که برای کشور میخواهیم در نظر بگیریم مطمئنا مولفه مکان یک مولفه خیلی حیاتی است، بعد از این که سیاستهای کلی توسعه دریامحور ابلاغ شد، ما حسب وظیفه حاکمیتی که داشتیم دنبال این بودیم که وظیفه مان در اجرا و پیاده سازی این سیاستها چیست؟ با توجه به این که یکی از نیازهای اساسی کشور هم محسوب میشود، آن زمان در دولت بحث این بود که یک برنامه جامعی برای تحقق این سیاستها تدوین بشود تا تعاملاتی که با معاونت اول داشتیم در آن زمان در آن، برنامه جامع اجرایی تحقق سیاستهای دریامحور ملاحظه بفرمایید در ماده ۲۳ صراحتا به وظیفه و تکلیف سازمان نقشه برداری تصریح شده، چه از بابت توسعه ایستگاههای جزر و مد سنجی، چه از بابت تولید چارتهای دریایی، چه از بابت توسعه شبکههای مبنایی و تهیه نقشهها در کرانه و پس کرانه، یعنی ما دریامحورمان فقط خط ساحلی که نیست، کرانه است پس کرانه است و این لازمه اش بابت شناخت سرزمینی لازمه اش هم نقشه برداری دریایی است ما از بستر دریا تا توپوگرافی دریا بتوانیم اطلاع داشته باشیم که توضیح هیدروگرفی و تهیه چارتهای دریایی است، هم نیازمند شناسایی وضعیت تراز دریا، جزر و مدی که در دریا اتفاق میافتد از شبکه تراز دریا، هم نیازمند شناخت کرانه و پس کرانه است که این هم با استفاده از تهیه نقشهها و نقشهها هم بیس شان دوباره همان شبکههای مبنایی باید تامین بشود و همه این اطلاعات قابل مدیریت بشود در بستر ام اس دی آی، زیرساخت داده مکانی دریایی، که خوشبختانه در این برنامه اجرایی که برای تحققهای سیاستهای توسعه دریامحور دیده شد، صراحتا به حوزه نقشه و اطلاعات مکانی پرداخته شد بند مستقل دارد اگرچه در مواد دیگر و تکالیف دیگری هم که در این برنامه دیده شده به صورت ضمنی نیاز به نقشه و اطلاعات مکانی مستتر هست و چه سازمان نقشه برداری، چه شورای عالی نقشه برداری که نهاد سیاستگذار در این زمینه محسوب میشود تکالیفی را به صورت مشخص در این برنامه اجرایی ابلاغی دولت دارد.
سوال: به صورت مشخص این ۴ تا وظیفهای که شما الان اشاره کردید که بر عهده سازمان نقشه برداری است چقدر زمان میبرد بر اساس آن آیین نامه اجرایی که برای شما تدوین شده که به نتیجه برسد و کارهایش انجام بشود؟
جاویدانه: ما یک برنامه ۴ سالهای را برای تحقق این اهداف تدوین کردیم.
سوال: یکی تحقق آن و یکی توسعه آن
جاویدانه: بله باید همین مواردی که خدمت شما عرض کردم، شبکه جزر و مدی که داریم را بتوانیم هم نگهداری کنیم و هم توسعه بدهیم در این محدوده، بحث تهیه چارتهای دریایی است بحث تهیه نقشه است.
سوال: اینها در یک بازه زمانی ۴ ساله شما پیش بینی کردید که بتوانید انجام بشود؟
جاویدانه:در یک برنامه ۴ ساله این را طراحی کردیم و ارائه کردیم که در صورت تامین منابع بتوانیم این را محقق کنیم. درخصوص مکران، قبل از این که اصلا موضوع این سیاستهای دریامحور مطرح بشود یکی از اقداماتی که ما انجام دادیم شبکه جزر و مد سنجی مان را که قدیمیترین و گستردهترین شبکه جزر و مد سنجی کشور محسوب میشود در حوزه مکران توسعه دادیم.
سوال: چرا به مکران به صورت ویژه نگاه شد در این سیاستها؟
جاویدانه:اهمیت مکران مشخص است، من موضوع مکران را که شما در نظر بگیرید از طریق دریای عمان دسترسی دارد به اقیانوسها و یک بندرگاه خیلی موثر و راهبردی میتواند شکل بگیرد برای ما آنجا هر برنامه توسعهای داشته باشیم، ابتدا نیاز دارد که آن سرزمین را به دقت بشناسیم، چه از جهت فعالیتهای تکتونیکی اش، پدیده ژئودینامیکی که آنجا دارد، چه از وضعیت تراز دریا، چه از وضعیت توپوگرافی بستر آبهایش که بخواهد آنجا محل عبور و مرور کشتیهای ترازیتی قرار بگیرد، بخاطر همین مکران اهمیتش فکر نمیکنم نیاز به توضیح باشد بخاطر همین پیش از حتی ابلاغ این سیاستهای توسعه دریامحور ما سعی میکردیم نگاه ویژه به آنجا داشته باشیم علیرغم همه مشکلات و بعضا کمبودهای زیرساختی که در آن حوزه وجود دارد.
سوال: چه برنامههایی برای آنجا است، برنامهها مغفول نماند؟
جاویدانه:در این برنامه ۴ ساله که عرض کردم یکی از محدودههای اساسی که برایش دیده شده، همین منطقه مکران است، این موضوعی که ما دیدیم برای برنامه چهارسالهای که آن درجهت اجرای ماده ۲۳ برنامه اجرای سیاستهای دریامحور بود، یک بخشی از آن مربوط به محدوده مکران است اگرچه با شورای عالی توسعه سواحل مکران هم پیش از این سیاستها برای اجرای این برنامهها در تعامل بودیم.
سوال: در افزایش تولید ناخالص کشور هم شما نقش خیلی موثری ایفا میکنید، در ابتدای فرمایشات تان هم یک قدری به آن اشاره کردید، یک مقدار موضوع را بازتر کنید چطور است نقش شما و چه تاثیری میتوانید در افزایش تولید ناخالص بگذارید؟
جاویدانه: به طور کلی من اقتصاددان نیستم من نقشه بردارم، مهندس نقشه بردار هستیم، این را دارم از این بابت میگویم که پیشاپیش اگر صحبت هایم دقت اقتصادی نداشت متخصصین امر ایراد نگیرند، برای هر برنامه ریزی توسعهای ما نیاز به آگاهی داریم و آگاهی نیاز به شناخت از وضعیت سرزمین دارد، در این بحثی نیست، به یک بیان دیگری بخواهم خدمت شما بگویم الان بحث آمایش سرزمین که مطرح میشود که ساماندهی فضا، فعالیت و فردمطرح میشود شخص مطرح میشود که به تعبیر دیگری ما این را تحت عنوان سه تا شناسه پین و بین و لین، میبینیم در آن قسمت لوکیشن (آی دی تی تی نامبر) باز موضوع نقشه است آن موضوع شناسه مکانی که مطرح میشود، یعنی در تمام برنامه ریزیهای توسعهای که مطرح میشود به صورت مستقیم، صریح یا به صورت ضمنی نقشه و اطلاعات مکانی نقش دارد، اگرچه یکسری از فعالیتهای ما هم درآمدزایی دارد برای کشور درآمد ارزی منظورم است جدای از درآمد ملی، مثل انتشار چارتهای بین المللی،ای ان سی آی که الان داریم منتشر میکنیم تا قبل از ۲۰۱۵ میلادی توسط بیگانگان تولید میشد و منتشر میشد بر پهنه خلیج فارس ولی بعد از ۲۰۱۵ با توجه به ورودی که سازمان نقشه برداری به این حوزه کرد ما توانستیم این چارتها را تولید بکنیم استانداردهای بین المللی اش را اخذ بکنیم و خودمان اینها را عرضه بکنیم که هم درآمد ارزی پایداری برای کشور داشت و هم باعث اعمال حاکمیت روی آبهای پیرامون مان میشد.
سوال: میخواهم به عملکرد سازمان نقشه برداری در تقویت نشستی که در دستگاهها ایجاد میکند و سازمانهای مرتبط، چه کارهایی انجام دادید برای جلوگیری از موازی کاری در سازمانها و کمکی به این که منابع ملی هدر نرود؟
جاویدانه: ارجاع بدم به یکی از صحبت هام در قسمت اول برنامه، امروز در مقایسه با یک دهه پیش اهمیت نقشه اطلاعات مکانی بیش از پیش برای مد یران و تصمیم گیران کشور جا افتاده است که این فرصت است و منابع دستگاههای مختلف به این سمت هدایت میشود و چالشهای موازی کاری و کارهای جزیرهای را هم دارد، بعضا کارهای تکراری است که باعث هدر رفت منابع میشود.
برای این که این منابع کل حوزه نقشه برداری که در دستگاههای مختلف برای رفع نیازهای شان به نفع بهینه مدیریت کنیم سعی کنیم شورای عالی نقشه برداری را تقویت و احیا کنیم.
سوال: این شورا کدام نهادها و دستگاهها هستند؟
جاویدانه: دستگاههای تولید کننده اطلاعات مکانی یا کاربران عمده اطلاعات مکانی عضویت دارند، برای هماهنگی کل حوزه اطلاعات مکانی کشور محسوب میشوند. با توجه به نیازهای جدید و ظرفیتهای جدید که ایجاد شده است آئین نامه این شورا به روز رسانی کنیم، آخرین آئین نامه مربوط به ۱۴۰۲ بود که این آئین نامه را توانستیم نسخه جدیدش را از هئیت وزیران بگیریم و هم در حوزه وظایف شورا توسعه دهیم.
با توجه به ظرفیتها و نیازهای جدید و هم در اعضا، سازمان ثبت و املاک کشور در حوزه حد نگاری، وزارت کشاورزی، نیرو، نفت، ارتباطات فناوری و اطلاعات حضور دارند.
سوال: نتیجه جلسه کمیسیون معین چه بود؟
جاویدانه: نماینده سازمان قابلیتهای ماهواره خیام را ارائه دهد که بقیه حوزهها کاربر تصاویر ماهوارهای هستند از ظرفیتهای این تصاویر هوایی مطلع شده و از در حوزه خودشان استفاده کنند.
یک سری هم مسائل داخلی بود.
سوال: الان این شورا که اعضای مختلف دارد و آئین نامه به روزرسانی شده است و یکی دو سال مطابق آن چه که نیاز سازمان نقشه برداری است تعیین شده است، آیا تامین کننده نیازهای سازمان نقشه برداری است؟
جاویدانه: باید تامین کننده نیازها باشد و ما باید به این سمت هدایت کنیم، این شورا متاسفانه علی رغم سابقه طولانی مدت که داشته است یک جورایی مورد غفلت واقع شده بود و از ظرفیت آن استفاده نمیشد و یک سری کارهای تکراری در دهههای گذشته اتفاق افتاده بود در کشور و سعی کردیم این شورا را فعال کردیم و نتایج خوبی دیدیم، جلسه ۱۲۲ شورای عالی نقشه برداری مصوبه در خصوص زیرساخت داده مکانی کمک کرد به توسعه این زیرساخت، الان بیش از ۵۰۰ دستگاه ملی یا استانی بیش از ۲۴ هزار لایه مکانی در بستر این زیرساخت به اشتراک گذاشتند.
در جلب مشارکت دستگاهها برای به اشتراک گذاری داده، این اعداد و ارقام قابل توجهی است، مصوبهای در خصوص ساماندهی حوزه نقشه برداری با پهپاد که حوزه جدیدی است، بعد از دستورالعملهای فنی این حوزه را توانستیم تدوین کرده و ابلاغ کنیم از طریق نظام فنی روند اجرایی آن با مصوبه شورای عالی پیش بردیم.
موضوع شبکههای مبنایی جنسس دوباره کاریهایی که صورت گرفته با همین شبکه دوباره کاریها را به حداقل رساندیم و ادامه کار بدون دوباره کاری پیش بردیم و خوشبختانه نتایج محقق شد.
سوال: یک موضوعی که مخاطبان ما در رسانهها خبرهای متعددی از آن شنیده باشند و آن بحران فرونشست است، در دشتهای ایران.
آن هم به دلیل برداشت بیش از حدی که از آبهای زیرزمینی میشود، از ۶۰۹ دشت ایران حدود ۴۰۰ تای آن با موضوع و بحران فرونشست مواجه است.
شما پیشرو هستید در بحث پایش و اطلاع رسانی وقوع پدیده فرونشست، چه کردید و چه میخواهید بکنید؟
جاویدانه: از ۳۱ استان کشور، سی استان درگیر فرونشست هستند و این یک وضعیت بحرانی است، بابت گزارش عملکرد خودمان ما با استفاده از ظرفیت همان متخصصان که اول بحث اشاره کردم که در کشور تربیت میشوند با استفاده از آخرین تکنیکهای روز دنیا کل پهنه کشور از جهت قرارگیری در محدوده فرونشست پایش کردیم و ۲۵۰ پهنه شامل همان ۴۱۰ دشتی که میشود شناسایی شد و محدوده اش در آمد و نرخ فرونشست درآمد، یک محدوده نرخهای متفاوتی دارد.
با اطلاع سایر شبکههای مبنایی، شبکه طراحی، شبکه جنسس کراس چک شد، اعتبار سنجی شد و نقشه منتشر شد.
این نقشه را آمدیم برشهای استانی تهیه کردیم برای هر استان یک اطلسی تهیه کردیم که هر کدام از این پهنههای فرونشست چقدر از محدودههای مسکونی، زیرساختها، راه آهن و راه و خطوط انتقال نیرو را درگیر میکند و به همه مسئولان کشور منعکس و مکاتبه کردیم.
جدای از آن سامانهای را توسعه داده و با دسترسی مدیریت شده به صورت وب سرویش منتشرکردیم و اخیرا دیدم که به این بهانه این موضوع را بگویم، یکی از کشورهای اروپایی یک سامانهای منتشر کرده است نقشه فرونشست ایران را گذاشته بود و رسانههای خودمان پر کردیم که اولین نقشه تعاملی فرونشست در حالی که ما دو سال پیش انجام دادیم.
مصداق کامل این که آن چه خود داشت زبیگانه تمنا میکرد.
اولین وظیفهای که داریم به عنوان نقشه برداری پایش هندسهای کشور و کل محدوده کشور با تعیین محدودهها و نرخ فرونشست در هر محدوده انجام دادیم و سایر عوارضی که درگیر فرونشست هستند اطلاعات شان را منعکس کردیم در سطوح و جزئیات مختلف سطح جزئیات مختلف و مصوباتی گرفتیم و سال هزار و چهارصد شورای عالی شهرسازی و معماری زمینها را الحاق میکرد بابت قانون جهش مسکن ملی با دوستان وارد مذاکره شدیم و همان موقع گفتیم که این زمینهایی که الحاق میکنیم در جهت قرارگیری در پهنه فرونشست با ما چک کنید.
زمینی الحاق کنید که در آن ساخت و ساز شود بعد ببینیم در فرونشست محدوده دچار مشکل شود.
سوال: اولین اولویت شما وزارت راه و شهرسازی است؟
جاویدانه: خیلی از سازمانها مثال وزارت نیرو و جهاد کشاورزی که متولی حوزه مدیریت منابع آب کشور و استفاده از منابع آب کشور هستند، تعاملاتی داشتیم که این که با توجه به مصوبات هیئت وزیران موضوع مقابله با پدیده فرونشست با دستگاهها تعامل داریم سرجای خودش، با سازمان زمین شناسی که براساس این اطلاعات نقشه نقاط خطرپذیر.
سوال: به تمام سازمانها ابلاغ کردید؟
جاویدانه: خیلی جاها بخشداری ها، کلانتری ها، ارکان دولت، مجلس اطلاعات را قرارداریم، وظیفه پایش با ماست و وظیفه داریم که چه نرخ تغییراتی داریم و این را انجام میدهیم به صورت پیوسته.
سوال: سازمانی که پیگیری کند مصوباتی که شما دارید و آنهایی که ابلاغ میکنید و هشدارهایی که میدهید؟
جاویدانه: بیشتر نهادهای اصل ۹۰ و سازمان بازرسی.
سوال: با سازمانهای نظارتی تعاملی داشتید که آنها را حساس کنید، که سازمانهای دیگر که نادیده گرفتند هشدارهای شما را؟
جاوید انه: بله همه نهادهای نظارتی سه قوه و دولت
سوال: نتایج بیرون آمده از مذاکرات؟
جاویدانه: بله الان کارگروه سازگاری با کم آبی فعال شده است در این موضوع و صورت جلساتش است و منظما تشکیل جلسه میدهد.
فرونشست از یک بابت علت یک سری پدیدههایی است که معلول یک پدیده است و دلایل مختلفی دارد و آن که سهم بیشتری دارد برداشت بی رویه آبهای زیرزمینی است که باید مدیریت شود و کارگروه سازگاری با کم آبی مسئله را پیش میبرد.
یک سری مشکلات دیگری مثل زیرساختها، ابنیه و تاسیسات که دستورالعملهای اجرایی تدوین و ابلاغ شود و از آنها استفاده شود که مجموعههایی مثل مرکز تحقیقات زمین و مسکن در این زمینه فعالیت دارند و ما به عنوان نقشه برداری و پایش هندسه این پدیده با این دوستان در تعامل هستیم.
سوال: اوایل مهرماه همین امسال و کارگروه نقشه برداری بریکس که برگزار شد در روسیه که شما حضور داشتید چه مذاکراتی و رایزنیهایی کردید و در راستای آنها چه دستاوردهایی برای کشور دارید؟
جاویدانه: کارگروه اطلاعات مکانی بریکس که بار سومی بود که تشکیل میشد طی این سالیان، و من به دعوت رئیس سازمان نقشه برداری روسیه شرکت کردم با هماهنگی با دستگاه دیپلماسی خودمان، به نوعی میتوان گفت با حضور نمایندههای کشورهای توسعه یافته، کشورهای پیشرفته در واقع جلسات این کارگروه با راهبری سازمان نقشه برداری کشور پیش رفت که برای من به شخصه باعث غرور و افتخار بود.
بحث توسعه زیرساخت اطلاعات مکانی بریکس بود، ما در اکو کمیته ژئوماتیک داریم که در زمینه ظرفیت سازی در تعاملات فنی در تماس هستیم، اکو کشورهای کنار هم هستند از جهت جغرافیایی یک سری زمینه فعالیتهایی مثل یک پارچه سازی شبکههای مبنایی ارتفاعی آن جا مطرح میشود.
بریکس با توجه به گستردگی کشورهای عضو زمینه فعال سازی ندارد ما حوزه اطلاعاتی مکانی بریکس معماری پیشنهادی مان را ارائه دادیم که تصویب شد.
سوال: در بحث حوزه اقتصاد و تجاری مان کمک میکند؟
جاویدانه: همان کاربرد اس پی آی در سطح ملی در آن سطح داشته باشد. امروز اس پی آی من از این فرصت استفاده کرده و توضیحی بدهم اس پی آی کاربردهاش فراتر از حوزه مهندسی رفته است در نقشه برداری فقط در حوزههای مهندسی استفاده میشود، اما جالب است بگویم از این اس پی آی وزارت اطلاعات استفاده میشود در موزه اطلس سرمایه گذاری.
یکی از مسائلی که مطرح بود که سرمایه گذار مشخص کند که من در این نقطه چه سرمایه گذاری میتوانم انجام دهم با توجه به مجوزهای دستگاههای مختلف که از یک پروسه فرسایشی میشد از ۱۷-۱۸ دستگاه باید استعلام میشد و همه اینها تجمیع با استفاده از اس پی آی ژئوپرتال سرمایه گذاری دهه فجر پارسال رونمایی شد و همین ظرفیت میتواند برای بریکس برای تحقق برنامههای اقتصادی و اجتماعی که دارد.
سوال: یکی از برنامههای دولت چهاردهم پایبند است بحث همسایه محوری و گسترش روابط با همسایه است و نقش سازمان نقشه برداری در صدور خدمات فنی که یکی از ریشههای مهم فعالیتهای سازمان نقشه برداری است، به کشورهای همسایه چه است؟
جاویدانه: از آنهایی که به نتیجه رسیده است تا برسیم به آنهایی که در برنامه است، تفاهم نامهای داریم با کمیته دولتی اداره زمین تاجیکستان که رده آن کمیته، از سازمان نقشه برداری بالاتر است و رئیسش عضو کابینه است و برای ارائه اطلاعات به آنها، نشستی در دوشنبه داشتیم و هم رئیس و مسئولان این کمیته دولتی بازدیدی داشتند از کشور، در چارچوب آن تفاهم نامهای که منعقد کردیم ظرفیتهایی در حوزه عکس برداری هوایی، توسعه زیرساخت اطلاعات مکانی، تهیه و تدوین اطلسهای ملی در اختیارشان قرار دادیم و از بازدیدی که از ایران داشتند دستگاههای دیگر که در حوزه اطلاعات مکانی بازدید برای شان گذاشتیم، دانشگاه و بخش خصوصی برای شان آوردیم و یک تفاهم نامه برخلاف خیلی از رسانههای غیر صوری، یک تفاهم نامه عملیاتی و اجرایی با آنها داشته باشیم و منتظر اعلام نیاز طرف تاجیکی هستیم.
جدای از آن با سایر کشورهای همسایه به صورت دو جانبه و در غالب کمیتههای بین المللی در تعامل هستیم، کمیته ژئوماتیک اکو در تعامل هستیم که از جهت ظرفیت سازی برای شان بیش از شش دوره آمادگی برگزار کردیم و پروژههای منطقهای با توجه به آن پیوستگی مکانی که کشورهای حوزه اکو دارند تعریف کنیم.
سازمان نقشه برداری کشور عضو هیئت رئیسه گروه کارشناسان اطلاعات مکانی سازمان ملل است در حوزه اقیانوسیه و آسیا که در آن چارچوب تعامل با کشورهای حوزه آسیا و اقیانوسیه داریم.
سوال: برنامههای که پیش رو هستید که آماده است که کار انجام شود؟
جاویدانه: تعاملاتی است که با کشورهای منطقه آغاز کردیم که اجازه دهید به نتیجه برسیم و بعد اعلام کنیم.
سوال: سامانه پنجره واحد مدیریت زمین چه کارهایی انجام دادید گفتید که یک اطلسهایی تدارک دیدید؟
جاویدانه: شبیه اطلس سرمایه گذاری دستگاههایی که مرتبط با صدور مجوزهای زمین در قالب پنجره واحدی سازماندهی شوند و متقاضی متناسب باپنجره واحد درخواست خودش را ثبت کرده و نتیجه اش برگردانده شود براساس نقشه اطلاعات مکانی است.
طبق منشور اجرایی که برای این طرح تدوین شده و ابلاغ شد و مبنای اصلی خودش را براساس اس پی آی و اطلاعات مکانی که درباره آن صحبت کردم قرار داد و توانست از ظرفیتهای این زیرساخت استفاده کند و مشکلاتی که در این زمینه است بتوانیم برطرف کنیم.
سوال: یک جمع بندی بفرمایید و همچنین اقداماتی که در سازمان نقشه برداری انجام میشود؟
جاویدانه: نقش سازمان نقشه برداری در توسعه کشور نقش مهمی دارد، امیرالمومنین تعبیری به کمیل دارد، حرکتی نمیتوانی انجام دهی مگر آگاهی عمیقی داشته باشید.
در نقش عدالت موضوع نقشه اطلاعات مکانی در تحقق عدالت سرزمینی نقش مهمی دارد، سازمان نقشه برداری کشور یک سازمان قدیمی، تخصصی و ریشه دار است و بعضا به خاطر این که کارش زیرساخت شاید خیلی ظهورو بروز بیرونی ندارد و مورد بی توجهی قرار میگیرد و این یک چالش است در حوزه پشتیبانی و در حوزه استفاده از ظرفیتهای این سازمان، بی توجهی شده است و هر جا که از ظرفیتهای این سازمان استفاده شده است مورد برکت بوده است ولی اگر مورد بی توجهی قرار گیرد آثارش شاید بیست سال دیگر دیده شود.