به گزارش رکنا، نماینده زاهدان و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درخصوص خبر زمین های کشاورزان ایرانی ها که در ماجرای ساخت دیوار مرزی بین ایران و افغانستان هم اکنون در کشور افغانستان قرار دارد، گفت: دیوار در اختیار مرزبانان ماست. در عین حال بعد از دیوار به سمت مرز، مقداری زمین کشاورزی متعلق به ایران است که آنها هم تا نقطه صفر مرزی در اختیار مرزبانان ایرانی است. در این فاصله زمین‌هایی وجود دارد ولی این زمین‌ها مال کشاورزان خودمان است. کشاورزان ما با نظر مرزبانی به آنجا می‌روند، کارشان را انجام می‌دهند و برمی‌گردند.
همشهری آنلاین 23 مرداد ماه 1403 نوشت: بازدید هیات فنی ایران از رودخانه منتهی به سد کرجی در افغانستان و طرح برخی مسائل مرزی در ارتباط با دیوار امنیتی میان ایران و افغانستان در طول مرزها از جمله موضوعات مطرح شده در ارتباط با مرزهای شرقی کشور بوده‌اند. در این ارتباط با فداحسین مالکی نماینده زاهدان و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت‌وگو کردیم.
ماجرای مانور رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی بر سر دیوار مرزی ایران و افغانستان و ادعای واگذاری بخشی از خاک ایران به طالبان چیست؟
هیچ اتفاقی نیفتاده است. مرزهای قانونی ما با افغانستان همان مرزهای تعریف شده است. اگر بحث دیوار را هم مطرح می‌کنند، این دیوار چندین سال جلوتر به دلایلی ساخته شده است. اصل مرز ما دیوار نیست. میل‌های مرزی ما مشخص است و اخیرا هم قرار است فنس‌کشی آن شروع شود. نه دولت افغانستان و نه دولت دیگری نیز ادعایی در این خصوص ندارد.
بحث زمین‌های کشاورزی مابین دیوار و میل مرزی چیست؟
دیوار در اختیار مرزبانان ماست. در عین حال بعد از دیوار به سمت مرز، مقداری زمین کشاورزی متعلق به ایران است که آنها هم تا نقطه صفر مرزی در اختیار مرزبانان ایرانی است.
زمین‌هایی که در این فاصله هستند از مردم سلب اختیار شده‌اند؟
بله در این فاصله زمین‌هایی وجود دارد ولی این زمین‌ها مال کشاورزان خودمان است. کشاورزان ما با نظر مرزبانی به آنجا می‌روند، کارشان را انجام می‌دهند و برمی‌گردند.
این موضوع چرا این روزها اینقدر برجسته شده است؟ دیوار که سال‌هاست کشیده شده است و گفته می‌شود از دولت آقای خاتمی تا آقای احمدی‌نژاد و استانداری دوره آقای دهمرده روی این پروژه کار شده است و سپاه هم مجری آن بوده است.
الآن هیچ اتفاق خاصی نیفتاده است. این دیوار چندین سال قبل ساخته شده است و آقایان به دلایلی در آن زمان تصمیماتی گرفتند که می‌توانستند آن دیوار را نسازند. اگر قرار بود دیواری هم ساخته شود باید روز نقطه صفر مرزی ساخته می‌شد. این دیوار به هر دلیلی ساخته شده است ولی زمین‌هایی که پشت دیوارهاست مالی کشاورزان ایرانی است و هیچ مانعی از طرف کسی وجود ندارد. تازه همان قسمت مرزی که نقطه صفر مرزی است نیز قرار است فنس‌کشی شود.
زمین‌ها با وجود دیوارکشی قابل استفاده هستند؟
بله. تا زمانی که آب بوده، در آنجا کشاورزی می‌شده است و مقبره برخی شهدای عزیزمان هم آن طرف دیوار است. البته الآن متاسفانه دیگر آب نیست. اگر آب باشد کشاورزان تردد می‌کنند و کلا آن تکه مرز در کنترل مرزبانی و ارتش جمهوری اسلامی ایران است.
اشاره کردید که فاصله دیوار تا میل مرزی می‌توانست کوتاه‌تر باشد. چرا اینگونه ساخته شده است؟
ساخت دیوار به این شکل با تصمیم داخل بوده است و افغانستان نقشی در آن نداشته است.
به‌علت موانع طبیعی دیوار در فاصله چندصدمتری تا میل مرزی ساخته شده است؟
این تصمیماتی بوده که در همان زمان گرفته شده تا دیوار در این قسمت ساخته شود، در حالی که می‌توانست در نقطه صفر مرزی ساخته شود. ممکن است برخی ملاحظات امنیتی ممکن شده باشد تا دیوار در فاصله متفاوتی از مرز ساخته شود. در عین حال هیچ مانعی برای تردد کشاورزهای ما چه آن زمان که آب بود و چه الآن که نیست، وجود ندارد. آنجا هیچ مقام افغانستانی مدعی نبوده است و نیست. خط مرزی و میل مرزی کاملا در آنجا مشخص است.
پس از این ادعای شبکه‌های فارسی زبان که ایران خاک خود را فروخته است، بی‌ربط است؟
بله. این حرف‌های بی‌ربطی است.
بازدید هیات فنی ایرانی از سد کجکی افغانستان و سرشاخه‌های رود هیرمند به کجا رسیده است و نتیجه این بازدید چه بوده است؟
هنوز نتیجه مشخص نشده است. به‌رغم اینکه هیاتی هم اعزام شد ولی افغان‌ها خیلی تمایل ندارند که هیات ایرانی بازدیدی داشته باشد. در عین حال تاکید کمیساریای آب ایران این است که از آب پشت سد کجکی بازدید کنند، هرچند اعتقادمان بر این است که در این فرصت، طالبان کارهایی انجام داده است تا بخشی از آب‌های پشت سد کجکی را به انهار اطراف سد است جاری کند؛ این آب به کشتزارهای محصولات کشاورزی و حتی کشت خشخاش می‌رود و آنجا استفاده می‌شود و شاید یکی از علت‌هایی که اجازه نمی‌دهند هیات ایرانی از سد کجکی بازدید کند همین است.
گفته می‌شود فقط اجازه بازدید از رودخانه داده شده است نه سد کجکی. درست است؟ چطور ممکن است که آب رودخانه کم باشد ولی سر آب کافی داشته باشد؟
ایران مدت‌هاست که تقاضا کرده است ولی افغان‌ها دیر اجازه دادند. طالبان اگر می‌خواست حسن همجواری خودش را نشان دهد می‌بایست همان زمان که ایران تقاضا کرد، اجازه بازدید از سد کجکی را به ایران می‌داد. ما خبر داریم که درصد بالایی از آب انباشته پشت سد کجکی توسط انهاری که خیلی سریع ساخته‌اند به زمین‌های کشاورزی می‌رود و این خلاف آن چیزی است که در مقررات بین‌المللی وجود دارد.
در واقع می‌خواهید بگویید بحث کم‌آبی که مقامات محلی و طالبان از آن حرف می‌زنند صحت ندارد؟
طبق قواعد بین‌المللی آن مقدار آبی که آنها باید به ایران بدهند، باید در اختیار ایران قرار گیرد. ایران به هر طریقی خواست آب را به مرزهای خودش منتقل می‌کند. حالا این انتقال ممکن است زمینی باشد یا خط انتقال آب ساخته شود.
اینکه گفته می‌شود ۶۰۰کیلومتر مسیر آب از سدکجکی تا ایران است و در این بستر از دست می‌رود، درست است؟
مسیر طولانی است ولی همیشه همین مسافت بوده است و آب هم می‌آمده است. مهم این است که مقدار آب مورد نیاز ما پشت سد وجود دارد و طالبان باید صادقانه بگویند این آب در اختیار ایران است تا ایران به هر طریق خط انتقال آب را دنبال کند و آب را به مرزهای خودش منتقل کند.
برای حل فوری‌تر مشکلات آب در مناطق مرزی سیستان چه کرده‌اید؟
علاوه بر اینکه بحث حقابه را دنبال می‌کنیم، ساخت خط انتقال آب از دریای عمان از حدود یک سال قبل از چابهار به سمت سیستان و بلوچستان و شهرهای اطراف آغاز شده است. یک هفته پیش ساخت این خط انتقال از زاهدان به سمت چابهار نیز شروع شد و به اتفاق وزیر صنایع در آنجا، خط رسما افتتاح شد تا از ۲طرف خط انتقال سریع‌تر به هم برسد. آقای وزیر قول دادند که با فراهم آوردن امکانات حدود یک سال تا یک سال و نیم دیگر خط انتقال آب از چابهار به مرکز استان سیستان و بلوچستان می‌رسد. خط انتقال آب از چابهار به زاهدان در مسیر خودش کل شهرهای استان را دربرمی‌گیرد و از ایرانشهر، بزمان، دلگان، فنوج، سراوان و خاش به زاهدان می‌رسد و از منطقه سیستان به مشهد می‌رود.
تاسیسات آب‌شیرین‌کن کجا مستقر است؟
در چابهار مستقر می‌شود. اخیرا از تاسیسات آب شیرین‌کن هم به اتفاق وزیر صمت بازدید به عمل آمد.
این تاسیسات هسته‌ای است؟
دستگاه‌های با تکنولوژی جدید است که سریع می‌تواند آب دریا را تبدیل به آب شرب کند و آن را منتقل کند. این تاسیسات نیز در حال ساخت است.
انتخاب 22 مرداد ماه 1403 نوشت: ملازهی کارشناس مسائل افغانستان گفت: ایران سیاست روشنی نسبت به افغانستان ندارد. ما یک سری مسائل مرزی با طالبان داریم. ما اشتباهی با کشیدن دیوار مرزی در زابل کردیم و بخشی از زمین‌های کشاورزی مردم ایران آن طرف دیوار قرار گرفته و طالب معتقد است مرز همان دیوار است؛ بنابراین به کشاورزان ایرانی اجازه نمی‌دهند که کشاورزی کنند و زمین‌ها را تصاحب کرده اند. این مشکل ما بود، ما اگر می‌خواستیم دیوار بکشیم باید روی مرز می‌کشیدیم. یعنی بخشی از خاک ایران به دست طالب افتاده است. مشکل دیگر این است که رودخانه هیرمند بر اساس جغرافیای منطقه اینگونه است که با باران زیاد تغییر مسیر می‌دهد و بخشی از خاک ایران باز هم به آن طرف رفت. ما این دو مشکل مرزی را با طالب داریم. در موضوع سد کمال خان هم مشکلاتی داریم که باعث شده سیستان از نظر جمعیتی تخلیه شود. سیستانی‌ها بیشتر در اطراف تهران و گرگان ساکن شده‌اند
بر اساس گزارش بلومبرگ در درگیری اخیر میان ایران و طالبان، طالبان به دنبال جنگ بوده و چندین بمب را به نزدیکی مرز آورده بود.
پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسائل افغانستان درباره انگیزه طالبان برای جنگ با ایران گفت: اگر صرفا طالب را در نظر بگیرید، اینطور نیست، زیرا طالب تنها نیست. در آن معامله‌ای که در دوحه صورت گرفت، صحبت از ۴۰۰ صفحه مذاکرات است که فقط ۱۰ صفحه از آن منتشر شده است. یعنی ۳۹۰ صفحه از مذاکرات آمریکا و طالبان محرمانه است. اینکه معامله فوق در چه شرایطی بود که آمریکا پذیرفت دولت ساخته‌ی خود را در افغانستان سرنگون کند و کشور را به دست طالبان بدهد جای بحث وجود دارد. بحث داعش در افغانستان نیز مهم است.
او افزود: رابطه داعش و القاعده و طالبان با یکدیگر شفاف نیست. درست است که طالبان مدعی اند با داعش درگیر شده اند، اما هنوز مبهم است. داعش خلافت جهانی را می‌خواهد، طالبان امارت اسلامی افغانستان را می‌خواهد. در این نقطه طالب و داعش با هم دچار اختلاف می‌شوند. طالب می‌گوید من امیرالمونین هستم، اما داعش مخالف است. اما به لحاظ ایدئولوژیک این دو جریان به یکدیگر نزدیک اند؛ بنابراین بحث این است که اگر سیاست آمریکا در یک زمان به سمت حمله نظامی به ایران بچرخد یا کشور‌های همسایه ایران را درگیر کند، در آن صورت میتوان گفت که طالبان انگیزه جنگ دارند. مجموعه اختلافات طالبان با ایران بر سر آب و مسائل عقیدتی می‌تواند در یک شرایط جدی تبدیل به جنگ شود، اما طالبان محاسبات خاص خود را دارند.
وی افزود: این تصور که طالب قدرت‌اش را از دست می‌دهد و اختلافاتی با جهان دارد، تصور خامی است. طالب یک گروه کوچک نیست و پشتوانه قومی پشتون را دارد. پشتون‌ها از زمان کشته شدن نادرشاه و احمدخان ابدالی نیروهایش را به قندهار می‌برد و خود را پادشاه اعلام می‌کند، تا امروز که نزدیک ۳۰۰ سال می‌گذرد، فقط در دو مقطع کوتاه که حبیب الله کلکلی به عنوان یک تاجیک حکومت را می‌گیرد، بعد هم ربانی پس از جهاد به مدت دو سال آن هم ۱۰ درصد خاک افغانستان در دستش بود، جکومت کرده اند. طالب ترکیبی از پشتونیسم، مکتب هندی و گرایش‌های خاورمیانه‌ای سلفی‌هاست. این طالب تنها نیست که فکر کنیم گروه‌های دیگر می‌توانند او را به راحتی از قدرت حذف کنند. طالب آمده است و مدت‌ها نیز خواهد بود. افغانستان یک جامعه متکثر است، اما گروه‌های قومی که به دنبال سرنگون کردن طالبان هستند مهم‌ترین آنها جبهه ملی احمدمسعود است که عملا از کشور خارج شده اند. در حال حاضر نیرویی نیست که علیه طالبان بجنگد.
او افزود: در شرایط کنونی آمریکا و اروپا دنبال رابطه با اروپا هستند، چین و روسیه نیز خود را برای بازگشایی سفارت آمادگی می‌کنند. مسائل حقوق بشری در افغانستان نیز اصلا مطرح نیست. به آرامی طالبان مسائل را با جهان حل می‌کنند، اما مشکلات درونی نیز وجود دارد. جناح حقانی، شورای کویته و جریان قندهار و کابل اختلافاتی بر سر قدرت دارند.
ملازهی در پایان درباره سیاست ایران نسبت به طالبان گفت: ایران سیاست روشنی نسبت به افغانستان ندارد. ما یک سری مسائل مرزی با طالبان داریم. ما اشتباهی با کشیدن دیوار مرزی در زابل کردیم و بخشی از زمین‌های کشاورزی مردم ایران آن طرف دیوار قرار گرفته و طالب معتقد است مرز همان دیوار است؛ بنابراین به کشاورزان ایرانی اجازه نمی‌دهند که کشاورزی کنند و زمین‌ها را تصاحب کرده اند. این مشکل ما بود، ما اگر می‌خواستیم دیوار بکشیم باید روی مرز می‌کشیدیم. یعنی بخشی از خاک ایران به دست طالب افتاده است. مشکل دیگر این است که رودخانه هیرمند بر اساس جغرافیای منطقه اینگونه است که با باران زیاد تغییر مسیر می‌دهد و بخشی از خاک ایران باز هم به آن طرف رفت. ما این دو مشکل مرزی را با طالب داریم. در موضوع سد کمال خان هم مشکلاتی داریم که باعث شده سیستان از نظر جمعیتی تخلیه شود. سیستانی‌ها بیشتر در اطراف تهران و گرگان ساکن شده‌اند.
