عصر ایران - دوربین های سرعت بالا با جزئیات واضحی نشان داده اند که چطور دم فنری های کروی در هوا پشتک وارو می زنند و سرعت چرخش آنها از هر حیوانی که تاکنون ثبت شده است، بیشتر است.
دم فنری ها، نوعی از بندپایان در گروهی مرتبط با حشرات، حدود شش میلیمتر طول دارند و در بیشتر نقاط سیاره زمین یافت می شوند.
همانطور که از نامشان پیداست، این جانداران از یک زائده دم مانند به نام فورکا (Furca) استفاده می کنند تا از روی زمین پرش کنند که زیر بدن آنها تا می شود. فورکا در یک چشم به هم زدن باز می شود تا دم فنری های کروی را به هوا پرتاب کرده و امکان فرار از دست شکارچیان و مزاحمان را برای آنها فراهم کند.
این حرکت به اندازه ای سریع رخ می دهد که مشاهده آن با چشم غیرمسلح یا حتی با دوربین های معمولی غیرممکن است. اگر فردی بخواهد با استفاده از یک دوربین معمولی از پرش این جاندار فیلمبرداری کند، دم فنری در یک فریم ظاهر و سپس در فریم بعدی ناپدید می شود و تنها رد بخار کم رنگی باقی می ماند که نشان می دهد کجا برگشته است.
آدریان اسمیت از دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی با همکاری جیکوب هریسون از موسسه فناوری جورجیا در آتلانتا، از دوربین های سرعت بالا با قابلیت ثبت چهار هزار فریم در ثانیه برای فیلمبرداری از پرش دم فنری های کروی استفاده کردند. برای ترغیب این بندپایان به پرش و پشتک وارو زدن، پژوهشگران آنها را زیر نور روشن قرار دادند و گاهی با یک قلم مو کوچک به آن ها ضربه می زدند.
هر پرش، این جانداران ریز را مانند یک موشک کوچک تا 80 برابر طول بدنشان به سمت بالا پرتاب می کرد. تصور کنید یک بندپای کوچک بتواند با سرعتی باورنکردنی معادل 368 دور در ثانیه بچرخد! این سرعت خیره کننده، دم فنری کروی را به سریع ترین پشتک وارو زن در دنیای حیوانات تبدیل کرده است.
اسمیت و هریسون مشاهده کردند که دم فنری های کروی دو روش برای فرود آمدن دارند: پرش و غلتی کنترل نشده یا توقفی لنگری که توسط عضوی به نام کلوفور (Collophore)، ساختاری لوله مانند و چسبنده با قابلیت اتصال به زمین، ممکن می شود.
دانشمندان همچنان در حال بررسی مکانیزم های پرش دم فنری های کروی برای الهام مهندسی هستند. آنها همچنین در حال مطالعه پرش های رو به جلوی شته ها هستند، بندپای دیگری که پرش های سریع برای فرار را تکامل داده است.
اسمیت می گوید: "مردم ممکن است فکر کنند که همه چیز در طبیعت توصیف شده و شناخته شده است، اما اینطور نیست. چیزهای زیادی وجود دارند که درست در میان ما هستند و باورنکردنی اند."
