به گزارش خبرگزاری صدا و سیما در برنامه میز اقتصاد شبکه خبر با حضورآقای قاسمی معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه-آقای طاهری نماینده مجلس شورای اسلامی (ارتباط تلفنی) موضوع : اصلاح ساختار و انضباط مالی در بودجه ۱۴۰۴ بررسی شد.
مجری : امروز صبح با حضور رئیس جمهور محترم لایحه بودجه سال آینده به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده، آقای پزشکیان گفتند امروز در تدوین لایحه بودجه ۴ اصل را در نظر گرفتند یکی دقت در اجرای قانون برنامه هفتم که یکی از شعار‌های اصلی و محوری دولت آقای پزشکیان است، عدالت محوری و حمایت از محرومان، تقویت بنیه دفاعی با توجه به شرایطی که در منطقه وجود دارد و توجه به رشد اقتصادی و کاهش تورم، این مهمترین محور‌هایی است که برای بودجه در نظر گرفته شده است. طبق چیزی که تا الان گفته شده یکی از مهمترین ویژگی‌هایی که بودجه سال آینده دارد این است که برای اولین بار در بودجه ۱۴۰۴ همه موارد فرا بودجه‌ای از جمله منابع و مصارف، هدفمندسازی یارانه‌ها که اگر خاطرتان باشد همیشه دو قسمتی بود و بخشی که درآمد‌ها تحقق می‌شد تا آن اتفاق‌ها می‌افتاد همیشه بحث تبصره به مشکل می‌خورد این اتفاقات برطرف شده یک پارچه شده طبق چیزی که عنوان شده شفاف شده و در بخش منابع و مصارف هم درج شده است، یک دیگر از ویژگی‌هایی که بودجه سال آینده دارد این است که بودجه عمرانی ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
سوال: آقای قاسمی مهمترین فرقی که می‌توانیم بین بودجه سال آینده و بودجه‌ای که در سال جاری شاهد آن هستیم اگر بخواهیم تفاوت و تمایزی از جهت اینکه به هر حال دولت تغییر کرده، رویکرد‌ها تغییر کرده، مهمترین ویژگی‌ها و تغییراتی که بودجه داشته نسبت به سال گذشته چه بوده است؟
قاسمی: من اول این نکته را عرض کنم زمانی که راجع به بودجه صحبت می‌کنیم داریم راجع به عالی‌ترین سند گفتگو بین دولت و ملت صحبت می‌کنیم، راجع به اینکه اولویت‌ها چیست، وضعیت مسائل کشور چیست و راه حل‌ها چیست. نکته دوم هم این است که می‌دانید فاصله کوتاهی بین شکل‌گیری دولت و تقدیم لایحه بودجه وجود داشت یعنی تنظیم و تقدیم لایحه بودجه و بار‌ها ما از آقای دکتر پزشکیان شنیدیم که ایشان راجع به بسیاری از مشکلات نظام سلامت، نظام آموزشی، وضعیت بازنشستگان، طرح‌های عمرانی، نظام حقوق و دستمزد نقد‌هایی داشتند، اما حقیقت این است در این فرصت کوتاه نمی‌شد همه اصلاحات را انجام داد بنابراین این هم نکته دوم، اما من در پاسخ به پرسش جنابعالی می‌گویم که دقیقاً چه کاری انجام شده و به این ترتیب تیم اقتصادی دولت اولین کار را این قرار داد که طی همین مدت کوتاه به موقع بخش اول بودجه را که امروز اول آبان است طبق قانون باید تحویل می‌داد تقدیم مجلس محترم شورای اسلامی کند، گزارش خوبی که پخش شد ارقام کلی بودجه را گفتند در هزینه‌ها، اعتبارات هزینه‌ای حدوداً ۴۵ درصد رشد کرده، در اعتبارات عمرانی حدوداً ۴۰ درصد و در بازپرداخت بدهی‌های دولت حدوداً ۲۰ درصد که بعدا ماهیت این ارقام را خدمتتان را توضیح می‌دهم، بهترین راهی که می‌شود بودجه را تحلیل کرد این است که بگوییم ارقام امسال چیست، عین یک خانوار الان چقدر شما هزینه می‌کنید، برای سال بعد چقدر، طبیعتاً باید دید که هزینه‌های واجب چیست و چقدر منابع در اختیار است.
سوال: این خانواده چه قدر هزینه‌اش سال بعد بیشتر خواهد شد؟
قاسمی: در اعتبارات هزینه‌ای حدوداً ۱۱۰۰ هزار میلیارد تومان هزینه بیشتری خواهد کرد. عمده این هزینه‌ها با همین تصمیمی که دولت گرفته راجع به حقوق‌ها، ۲۵۰ همت هزینه اضافی حقوق نسبت به ۱۴۰۳ است، ۱۸۰ همت مستمری‌های بازنشستگی باید نسبت به امسال تغییر کند، ۱۵۰ همت سود اوراق اضافه می‌شود، ۷۵ همت هزینه اضافه‌ای که باید به دارویار پرداخت شود و ۵۵ همت هزینه متناسب سازی حقوق بازنشستگان اضافه می‌شود و به این ترتیب حدود ۸۰ درصد همین از این هزار و ۱۰۰ همتی که اضافه شده مربوط به اینها است.
سوال: ما در سال‌های مختلف شاهد بودیم که مسئولین سازمان برنامه و بودجه یا مسئولینی که در دستگاه‌های اجرایی دیگر کار می‌کنند گله مندی می‌کنند از اینکه مثلاً عددی که در بودجه آمده با عددی که نیاز داریم خیلی متفاوت است، یعنی مثلاً الان شما برای همسان سازی می‌گویید ۵۵ همت
قاسمی: مازاد بر پارسال
سوال: بله مازاد بر پارسال، می‌گویید ۵۵ همت زیاد می‌کنیم ولی در دل کار که می‌رویم می‌پرسیم کار چرا انجام نمی‌شود مثلاً می‌گویند به جای ۵۵ همت باید ۶۵ همت انجام می‌شد، من در صحبت‌های آقای پورمحمدی هم دیدم عنوان کردند به اینکه بودجه امسال اعداد واقعی‌تر است تفسیر این چیست؟ آیا مثلاً بودجه‌ای که الان نوشته شده واقعی‌تر است، منظور این است که بودجه سال قبل مدل دیگری نوشته می‌شد، غیر واقعی بود؟ عدد‌ها به چه صورت بود؟
قاسمی: یکی از تفاوت‌های مهمی که بودجه ۱۴۰۴ دارد این است که ارقام واقعی دیده شده است امسال که داخلش هستیم برای موضوع مثلاً فرض کنید گندم چیزی که در بودجه پیش بینی شده بود در نهایت ۱۵۵ همت بود در حالی که هزینه‌ای که تا امروز پرداخت شده و خبر خوبی که صبح داده شد این است که تمام مطالبات گندمکاران تا فردا بلا استثنا پرداخت خواهد شد، چیزی که پرداخت شده ۲۱۱ همت پرداخت شده است. برای سال آینده دقیق محاسبه شد و ۲۵۰ همت گذاشته شد.
سوال: یعنی در سال آینده در چنین روز‌هایی ما با هم این گفتگو را نخواهیم داشت که بودجه برای گندمکاران این مقدار در نظر گرفته شد، ما مثلاً چیزی بیش از این باید هزینه کنیم؟
قاسمی: بله، یا برای موضوع دیگری مثل هزینه‌های اجتناب ناپذیر، بیمه سلامت، موضوع مربوط به مستمری بنیاد شهید، غذای دانشجویان و ... در این رقم ۵۱۱ همت مستقیم پیش بینی شد، رقم واقعی است و الی آخر، در حقیقت مجموع آن فرقی که بودجه ۱۴۰۴ خواهد داشت همین است که ارقام واقعی دیده شده و اتفاقاً به همین خاطر هم بود که آن جمله مهمی که ایشان فرمودند که استجازه‌ای که از مقام معظم رهبری گرفته شد خیلی شفاف اگر بخواهیم ببینیم چرا این نتیجه حاصل شد که راهی در کم هزینه‌تر از این وجود ندارد، این بود که موقعی که منابع و مصارف بودجه در ستاد بودجه تنظیم شد یک عدم تعادل تقریباً هزار هزار همتی وجود داشت، اینجا سیاستگذار بود که انتخاب کند که می‌خواهد چه کار بکند.
سوال: منظورتان همان کسری است؟
قاسمی: عرض می‌کنم این کسری الان دیگر وجود ندارد برای همین عرض کردم در مرحله تدوین بودجه داریم صحبت می‌کنیم، هزار هزار میلیارد تومان عدم تعادل یعنی هزینه‌ها بیش از منابع بود بحث این بود که کم هزینه‌ترین راه برای جبران این چیست؟ دولت می‌توانست مانند سال‌های پیش بیاید ارقام را غیر واقعی بدهد، می‌توانست یک بخشی را دست کند در جیب مردم بردارد بنگاه‌ها و ... یعنی همان ارقامی که فرمودند رشد‌های بسیار بالای مالیاتی و غیره، اما دولت این کار را نکرد سعی کرد این واقعیت را با سطوح مختلف سیاست گذاری در میان بگذارد و در نهایت بخش مهمی از این به آن ترتیب جبران شد.
سوال: الان این ناترازی که در بودجه ۱۴۰۳ وجود دارد چقدر است، یک سری اعداد گفته می‌شود مثلاً ۸۰۵ هزار میلیارد تومان اگر بخواهیم صحبت کنیم دقیقا چقدر است.
قاسمی: حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان زمانی که دولت جدید مستقر شد، مشخص شد که اینها یا منابع بیش برآورد شده که امکان‌پذیر نیست یا مصارف کمتر از حد که مثالش را خدمتتان زدم گندم و ... و نتیجه این شد که در نهایت یا دولت باید اصلاً اعتبار عمرانی نمی‌داد یا اینکه در همین جا تصمیم گرفته شد و آن استجازه گرفته شد بخشی از این کسری از طریق استقراض از صندوق توسعه ملی و بخشی هم فروش اوراق.
سوال: اگر به تفکیک بخواهیم صحبت کنیم چقدر است، فرمودید هزار همت ناترازی که وجود داشت درست است؟
قاسمی: برای ۱۴۰۴ ناترازی حدود هزار تا بود که عملاً با این استجازه‌ای که گرفته شد بخش مهمی از آن نزدیک به نیمی از آن به این ترتیب جبران شد بقیه اش هم قسمتی از آن از طریق اوراق و قسمت‌های دیگرش هم بیشتر توضیح خواهم داد که سیاست‌های اقتصادی مبنای تهیه بودجه چه بوده است.
سوال: تغییری که بودجه ۱۴۰۴ با بودجه ۱۴۰۳ دارد عنوان شد مشخصا در هدفمندی بحث یکپارچگی که بودجه شاهدش هستیم این چه کمکی می‌کند هم به سیاستگذار و مجری در دولت و هم به مردم چه کمکی می‌کند؟
قاسمی: وقتی شما چند خزانه داشته باشید یک خزانه همین خزانه بودجه عمومی دولت بود، یک خزانه هدفمندی بود که جدا بود، یک خزانه آن نفت مازادی بود که بخشی از آن مربوط می‌شد به نیرو‌های مسلح، وزارت راه و غیره، تمام اینها الان یکپارچه شده است. فرض بر این است یک، در نظارت بر این موضوع تمام اینها گردش خزانه خواهد داشت، تمام اینها منابع و مصارف به راحتی برای دیوان محاسبات قابل حساب کشی خواهد بود و در مرحله اجرای بودجه که مهمتر است در آن مرحله الان کسری سازمان هدفمندی یارانه در سال ۱۴۰۳ که الان هستیم، چون یک کاسه جدا داشت مجبور بودند از بودجه عمومی بردارند بیاورند اینجا، کاملا به هم می‌ریخت اولویت بندی منابع و مصارف، یعنی شما آماده کرده بودید پول بدهید به طرح‌های عمرانی یکباره سازمان هدفمندی می‌گفت پول ندارم مجبور بودید از عمرانی بردارید پول را بیاورید در جاری یا غیره، اما این کمک می‌کند به همین مرحله اجرای بودجه و یکی از نکاتی که الان اهمیت دارد این است که قبل از شروع سال انشاالله بعد از اینکه مجلس محترم کلیات بودجه را تصویب کردند سازمان بلافاصله وارد برنامه‌ریزی هزینه می‌شود الان ما تا حدودی این کار کرده‌ایم معنی آن این است که این استجازه‌ای که گرفته شده و منابعی که وارد بودجه شده قرار شده بخش مهمی از منابعی که مربوط می‌شود به استقراض از صندوق، در ۴ ماهه اول سال به طرح‌های عمرانی تزریق شود، بنابراین این برنامه‌ریزی هزینه دقیقاً کمک می‌کند به یعنی آن یکپارچگی بودجه کمک می‌کند به این برنامه‌ریزی هزینه و کمک به رشد اقتصادی کشور.
سوال: با توجه اینکه کلیات را با هم صحبت کردیم، با توجه به اینکه ما هم شرایط تورمی بالایی داریم تجربه می‌کنیم هم به لحاظ رکودی خیلی وضعیت مطلوبی نداریم اگر بخواهیم تفسیر کنیم این بودجه‌ای که نوشته شده باید بگوییم انقباضی است، انبساطی است، رویکرد دولت در بودجه نویسی چه بوده است؟
قاسمی: اولاً بودجه بر مبنای یک تحلیل اقتصادی نوشته شد، سال‌ها بود که گزارش اقتصادی سال همراه بودجه تقدیم مجلس نمی‌شد و تهیه نمی‌شد در حالی که الان گزارش اقتصادی سالانه تهیه شده و تقدیم مجلس شده است. طبق این گزارش این نکته که بودجه سه هدف عمده داشت، هر بودجه‌ای، تحریک رشد اقتصادی، دوم ایجاد ثبات و سوم بهبود توزیع درآمد و کمک به اقشاری که یک مقدار فقیرتر هستند. از بین این سه، دولت مجبور بود که اولویت بندی داشته باشد اولویت اصلی بودجه ۱۴۰۴ برقراری ثبات اقتصادی است، بعد کمک به توزیع درآمد و رشد اقتصادی یعنی این بودجه، بودجه‌ای است که قرار نیست هیچ سیاست شوک واری را به بخش تولید و بخش خانوار وارد کند، مثلاً زمانی که شما بودجه ۱۴۰۳ را می‌بینید یکباره می‌بینید بیش از ۶۰ درصد مالیات‌های افزایش پیدا کرد، اما اینجا می‌بینید که فقط به اندازه تورم، این دقیقاً همون سوالی است که شما فرمودید این بودجه انبساطی، انقباضی است دارم به آن پاسخ می‌دهم، به اندازه تورم یا کمتر یا همان حدود افزایش پیدا کرد یا راجع به بحث حقوق‌ها کاری که انجام شد این بود که دولت بیاید درست است ضریب حقوق را ۲۰ درصد اضافه کند، اما بعداً از طریق اعتباراتی که برای قانون جوانی جمعیت گذاشته و متناسب سازی هم در بخش کارکنان و هم در بخش بازنشستگان کمک کند یا این که اگر دارد در بخش کارگری صحبت می‌کند حداقل حقوقی که بعد از آن مشمول مالیات می‌شود را دو برابر می‌کند به این ترتیب فرض بر این شد که یک مجموعه‌ای سیاست‌های سازگار بیاید یا راجع به بحث بنگاه‌ها، در بخش بنگاه‌ها هیچ کدام از فرمول‌های پایه‌ای مربوط به نرخ خوراک، مربوط به قیمت سوخت و ... هیچ کدام قرار نیست تغییر جهش واری کند و به این ترتیب فرض بر این بود که می‌شود کمک کرد ضمن این که به جز این کمک‌هایی هم در بخش مالیات‌ها شده است.
سوال: ممنون، ارتباط ما با آقای طاهری نماینده محترم مجلس شورای اسلامی برقرار شده، آقای طاهری بفرمایید از نظر شما به عنوان یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ارزیابیتان از بودجه‌ای که دولت تقدیم کرده چیست و مهمترین ویژگی‌های آن را در چه می‌بینید؟
طاهری: بودجه نسبت به سال‌های قبل و چند سال قبل اگر بخواهم مقایسه‌ای در این چهار پنج سال بکنم خیلی تفاوت آنچنانی ندارد یعنی شما در نظر بگیرید بودجه‌ای مثلاً مجموع عددهایش را ضرب کنید مثلاً در یک و سه دهم، در کل می‌گویم می‌خواهم یک تصویر کلی بگویم بله چند کار مثبت انجام شده مثلاً بودجه‌ای که معمولاً دولت‌ها می‌دادند یک عدد داشت می‌گفتند سقف بودجه ولی داخل تبصره و داخل جداول عدد‌هایی بود که عملاً جزو سقف بودجه نبود ولی جزو بودجه بود مثلاً برای هدفمندی هزار میلیارد برای هدفمندی است ولی مثلاً در سقف بودجه نبود یا مواردی مثل این کم نبود برای مثلا بدهی‌هایی که به صندوق‌ها بود، برای بنیه نظامی اینها تجمیع شده و شفاف یک عدد مشخص است ولی در کل تغییر و تحول چشمگیر قابل مقایسه‌ای باشد که برخلاف نظری که مانع تورم بشود من ندیدم.
سوال: انتظار شما از بودجه چه بود که محقق نشد که می‌فرمایید یعنی انتظار داشتید که بودجه چه تغییر ویژه‌ای داشته باشد؟
طاهری: مهمترین چیز اگر کسی بخواهد بگوید من بودجه خوبی آوردم باید بگوید تراز عملیاتی‌اش به چه صورتی است، یعنی هزینه‌های اجتناب ناپذیر شاغلین که حدوداً امسال مثلاً با اوراقی که باید پاس کند یعنی وقتش رسیده نزدیک به ۳۱۰۰ همت است، این هزینه‌ها را بتواند با یک درآمد‌های ثابت و پایداری تامین بکند یعنی مالیاتش، گمرکش، حقوق دولتی معادنش از جا‌های مختلفی که درآمد دارد بگوید درآمد هزینه ام می‌خواند اگر اینها با هم نخواند مجبور است برود سراغ کار‌هایی که خود اینها تورم زا است.
سوال: خوب این را که عنوان کردند یعنی ترازی را گفتند هزار همت بوده که نیمی را با اوراق و نیمی را از طریق استجازه‌ای که گرفتند.
طاهری: الان سقف اوراق را دقت کنید مثلاً یک دفعه حجم زیادی به اوراق آمده نزدیک هزار مثلاً ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یعنی فقط عدد بسیار بزرگی آنجا آمده در عین حالی که نفت ما که خیلی رشد ندارد، اینکه ما مالیات را کم رشد دادیم اگر پایه مالیاتی را بالا ببریم حرف میهمان عزیز درست بود که می‌تواند گرانی و تورم بیاورد ولی اگر بدون اینکه پایه مالیاتی جدیدی تعریف کنیم، درآمد مالیاتی اضافه‌تری ایجاد کنیم یعنی فرار مالیاتی، یعنی کامل کردن سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی و اتفاقاتی که باید بیفتد. ما در تمام ادوار مدیران مالیات در تمام دولت‌ها تقریباً عددی را دارند که دو برابر باید بیشتر از آن چیزی که مالیات می‌گیریم، بگیریم و فرار مالیاتی داریم. این هنر نیست من بگویم به اندازه تورم مالیات را بالا بردم، به اندازه تورم مالیات را بالا ببریم یعنی انگار که نبردیم بالا یعنی همین امسال، من باید حتماً جا‌هایی که فرار مالیاتی است و نتوانستم آنها را بگیرم با شفاف کردن از طریق سامانه‌ها این کار را انجام بدهم که اینها متاسفانه در بودجه نیست ولی اینکه مثلاً بخشی از بدهی بانک‌ها را دولت قرار است بدهد که همه اینها با اوراق است ولی باز بهتر از این است که سال‌های قبل دیده نمی‌شد، یک بخشی از بدهی صندوق اینها دیده شده ولی در نهایت بخواهم بگویم خیلی تفاوت ماهوی با سال‌های قبل ندارد یعنی خیلی نمی‌توانیم بگوییم، همچنان حدود ۲۲۰۰ تا درآمد پایدارش است، حدود ۵۵۰ تا را از نفت می‌خواهد دولت بدست بیاورد، مابقی را یا فروش اموال است یا فروش اوراق، معمولا هم فروش اموال و سهام محقق نمی‌شود سال‌های سال است و این بار عموما می‌افتد روی اوراق که امیدوارم انجام شود.
اگر بخواهیم برای بودجه سال‌های بعد یک کار تحولی کنیم باید حداقل دو کار انجام دهیم، یک، حتما رشدمان در تولید نفت را بالا ببریم الان حدود یک و هشت دهم میلیون بشکه در روز است بتوانیم این را افزایش بدهیم البته با قانونی که در برنامه هفتم آمده که صندوق توسعه هم بتواند سرمایه گذاری کند فکر می‌کنم انشاالله به زودی حدود ۳۰۰ هزار بشکه ظرفیت اضافه شود ولی عدد کمی است بحث بعدی هم این است که در درآمد‌های پایدار با تکمیل سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی بتوانیم درآمد پایدار ثابتمان را از محل فرار‌های مالیاتی تامین کنیم.
سوال: الان فرآیند در مجلس به چه صورت خواهد شد برای تصویب بودجه؟
طاهری: مهمترین چیز در واقع کلیات بودجه است که تا ۵ روز کاری باید کلیات مشخص شود امروز تلفیق در کمیسیون‌ها رای گیری شد اعضای کمیسیون تلفیق از هر کمیسیون سه نفر، کمیسیون بودجه نه نفر تعیین می‌شود تا ۵ روز باید کلیات بودجه مشخص شود، اگر این تائید شود دیگه بقیه اش در جزئیات است این عدد یک مقدار جابجا شود، حول و حوش هفت، هشت درصد، ده درصد ممکن است جابجا شود یک سری احکام انضباطی و این ها، اگر بعد از ۵ روز کلیات تصویب شد می‌توانیم بگوییم تقریبا تکلیف بودجه ۱۴۰۴ مشخص شده است.
سوال: ممنون از شما آقای طاهری، آقای قاسمی اگر پاسخی دارید بفرمائید.
خبر درحال تکمیل ....
