به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شبکه خبر در برنامه صف اول با موضوع: بررسی لایجه بودجه ۱۴۰۴ میزبان جناب آقای دکتر بابک نگاهداری، رئیس محترم مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بود.
مقدمه: لایحه بودجه سال هزار و چهارصد و چهار که توسط دولت به دست مجلس رسیده و با کلیات آن موافقت شده بناست در کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی بررسی بشود برای بررسی کم و کیف و نقاط ضعف و قوت بودجه سال هزار و چهارصد و چهار دعوت کردیم از رئیس محترم مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی جناب آقای دکتر بابک نگاهداری تا پاسخ‌گوی سؤالات ما باشند.
سوال: آقای دکتر بحث بودجه و بررسی آن و یکی از موضوعات و دغدغه‌های مردم هم هست در کنار دغدغه‌ای که دولت و مجلس دارند بفرمایید اهمیت بودجه برای مردم و آنچه که در سال آینده قرار هست رقم بخورد در چه حوزه‌هایی است؟
نگاهداری: ببینید بودجه در حقیقت یک سند مالی است که دولت تهیه می‌کند و برای اینکه مجوز‌های قانونی آن را بگیرد این را ارسال می‌کند به مجلس بنابراین بودجه فقط یک سند کارشناسی نیست در حقیقت یک سند سیاسی است و در همه کشور‌ها معمولاً میفرستند در مجلس و بودجه را به تصویب می‌رسانند مهم است، چون شاید مهم‌ترین سندی که در کشور زندگی مردم آن کشور را گروه‌ها و ذینفعان مختلف را تحت تاثیر قرار می‌دهد سند بودجه است حقوق مردم مالیاتی که باید بپردازند اینها همه بالاخره فضای زندگی مردم تحت تاثیر قرار می‌دهند این این قدر مهمه که واژه‌ای تحت عنوان بودجه شهروندی شکل گرفته که مردم اهمیت دارد که در بحث تدوین ببین بودجه مشارکت داشته باشند هر چه قدر مردم مشارکت داشته باشند تدوین بودجه اعتماد عمومی بالا میرود سرمایه اجتماعی افزایش پیدا می‌کند خیر جمعی با نظراتی که مردم می‌دهند افزایش پیدا می‌کند نظارت جمعی مردم روی بودجه بیشتر میشود می‌تواند مبادی فساد را در آینده ببندد؛ بنابراین اهمیت دارد ما هم در مرکز پژوهش‌های مجلس سامانه‌ای راه اندازی کردیم تحت عنوان سامانه بودجه شهروندی گزارش‌هایی را چاپ می‌کنیم به اسم بودجه به زبان ساده برای اینکه بتوانیم این آگاهی بخشی لازم را به اقشار مختلف مردم دانشگاهیان و حوزویان بدهیم در کنار بیش از پنجاه گزارش تخصصی که ویژه لایحه بودجه سالانه ما منتشر می‌کنیم حواسمان هست که به نوعی مشارکت مردم را ما کمک کنیم آگاهی شان و اطلاعات را از برنامه بالا برود و مشارکت کنند.
سوال: الان که کلیات بودجه توسط مجلس تصویب شده بفرمایید از این هفته روند بررسی در کمیسیون‌ها چطور خواهد بود؟
نگاهداری: از این هفته‌ای که پیش رو داریم کمیسیون‌های تخصصی ورود پیدا می‌کنند به بررسی بودجه از سه شنبه کمیسیون تلفیق ورود خواهد کرد و بعد حدودا ده روز این خروجی‌های کمیسیون‌های تخصصی در کمیسیون تلفیق نهایی میشود مجمع گزارش کمیسیون تلفیق منتشر میشود، سه چهار روزی نمایندگان وقت دارند سه روزی که بیایند و پیشنهاد‌های خودشان را روی گزارش کمیسیون تلفیق مطرح کنند بعد گزارش میرود به صحن مجلس پس از اینکه صحن مجلس ورود می‌کند و گزارش کمیسیون تلفیق را بند به بند بررسی و تصویب می‌کنند ارسال میشود به شورای نگهبان ده روز بعد از اینکه بالاخره به شورای نگهبان ارسال شد و اینها، دولت فرصت دارد که بودجه تفصیلی خودش را ارائه بدهد و جداول تفسیری که آن هم باز دوباره بررسی میشود.
سوال: آقای دکتر ما در دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی بسیاری از نو نمایندگانی را داریم که برای بار نخست هست که وارد مجلس شورای اسلامی میشوند چه قدر در فکر آموزش این عزیزان بودید که بتوانند برای بررسی لایحه با کمترین خطا در کمیسیون‌ها فعال باشند؟
نگاهداری: با تدبیر ریاست محترم مجلس جناب آقای قالیباف در بدو ورود این نمایندگان دوره‌های فشرده آموزشی و توانمند سازی لازم برای این عزیزان ارائه شد و مسئولین مختلف مجلس از جمله خود بنده حضور پیدا کردم در این کارگاه‌ها و اطلاعات لازم را در اختیار نمایندگان قرار دادیم در کنار این بحث بر موضوعات مهمی هم که مجلس ورود می‌کند به عنوان مثال همین بود بودجه ما تا همین الان بیست گزارش تخصصی ناظر به هر یک از تبصره‌های بودجه به طور جداگانه مرکز پژوهش‌ها تهیه کرده تحلیل تخصصی خودش را در اختیار نمایندگان قرار داده، حدود سی تا گزارش هم ان‌شاءالله روی بودجه تفصیلی کار می‌کنیم بالغ بر پنجاه گزارش معمولاً در خصوص لایحه بودجه توسط مرکز پژوهش‌های مجلس تهیه میشود و برای آگاهی بخشی بیشتر به نمایندگان در اختیارشان قرار می‌گیرد.
سوال: آقای دکتر بپردازیم به بودجه سال آینده به نظر شما و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نقاط قوت و ضعف این بودجه در کجا‌ها است؟
نگاهداری: ببینید اصل بودجه در حقیقت یک منابعی دارد و یک مصارفی دارد و دخلی دارد، خرجی دارد یعنی دولت در یک سال آینده می‌آید مجمع دخل و خرج خودش را در قالب منابع و مصارف در قاب لایحه بودجه تقدیم مجلس می‌کند لایحه بودجه هزار و چهارصد و چهار که تقدیم مجلس شده حدوداً شش هزار و چهارصد هزار میلیارد تومان مبلغ پیش بینی شده برای منابع و مصارف بودجه عمومی است و پنج هزار و پانصد هزار میلیارد تومان که این هزار میلیارد تومان را مخفف می‌کنند می‌گویند همت پنج هزار و پانصد همت هم در حقیقت بودجه شرکت‌های دولتی و بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی است منابعی را که در این لایحه بودجه‌ای که تقدیم مجلس شد بررسی می‌کنید منابع یعنی آن جا‌هایی که دولت درآمد، سی و شش درصد منابعی که در این لایحه دیده می‌شده مربوط به بخش مالیات است مربوط به جرایم و خسارت‌ها و سود شرکت‌های دولتی و بحث فروش اموال و زمین و نظایر اینهاست اینها تقریبا سی و شش درصد منابع مالی بودجه هزار و چهارصد و چهار را شامل میشود سی و شش درصد دیگر مربوط میشود به فروش برای دارایی‌های سرمایه‌ای مثل چی؟ فروش نفت فروش گاز فروش فراورده‌های نفتی تقریباً سی و شش درصد هم اینها شامل میشوند حدود بیست و دو درصد از منابعی که دولت پیش بینی کرده در لایحه بودجه هزار و چهارصد و چهار برمی‌گردد به در حقیقت دارایی‌های مالی یعنی همان بالاخره منابعی که از صندوق توسعه ملی دولت گرفته یا نسبت به حقیقت اوراق انتشار اوراق مالی اسلامی اقدام می‌کند اینها هم حدود بیست و دو درصد منابع دولت را شامل میشود یک، هفت درصد هم در حقیقت درآمدهای اختصاصی است درآمد اختصاصی به چی می‌گویند من این عدد‌ها را گرد کردم دیگر ممیزهایش را نمی‌گویم، حدودا هفت درصد هم درآمد اختصاصی دستگاه هاست که خودشان درآمد سازی دارند درآمد اختصاصی به درآمدی می‌گویند که خود دستگاه‌ها در می‌آورند خودش هم خرج می‌کند این میشود منابعی که دولت تعبیه کرد در بخش مصارف هم که شما نگاه می‌کنید شصت و چهار درصد مصارف بودجه‌ای که دولت در لایحه هزار چهارصد و چهار دیده مربوط به امور جاری دولت است مثل اینکه مثلاً حقوقی پرداخت کند مستمری بدهد یارانه بدهد یا اینکه مثلاً اقلام مصرفی که سازمان‌های دولتی استفاده می‌کنند اینها حدودا حجم شصت و چهار درصدی مصارف بودجه را به خودش اختصاص داد نوزده درصد مصارف بودجه بر می‌گردد به مباحث پروژه‌های عمرانی و بودجه بنیه دفاعی و نظایر اینها یازده درصد مصارف بودجه‌ای که دولت در هزار و چهارصد و چهار دیده مربوط به بدهی‌هایی هست که دولت باید تهیه کند از جمله باز پرداختی که در مورد اوراق مالی باید داشته باشد باز پرداختی راجع به وام‌ها و سود آنها باید داشته باشد یا مثلاً بدهی‌هایی که دولت معمولاً به بانک‌ها دارد به ما سازمان تامین اجتماعی دارد به پیمانکاران دارد، اینها هم روی هم سرجمع تقریباً یازده درصد مصارف بودجه را شامل میشوند هفت درصد هم که عین همان منابع هفت درصد هم برای مصارف اختصاصی است یعنی همان‌هایی که که آنجا در منابع درآوردند خرج می‌کنند این تقریباً ترکیبی است که که بودجه امسال با سقف کل شش هزار و چهارصد همت برای بودجه عمومی و پنج هزار و پانصد همت برای شرکت‌های دولتی و مؤسسات انتفاعی بانک‌ها دیده شده.
سوال: آقای دکتر اگر موافق باشید باز این دو تا را به تفکیک ببریم جلو یعنی هم درآمد‌ها را و هم مصارف را یا به تعبیر جناب عالی آن دخل و خرج را، چه منابع پیش بینی شده به فرض مثال این سی و شش درصد مالیات یا بحث آن فروش دارایی‌ها و بقیه مسائل که شما اشاره کردید قدری بیشتر اینها را باز کنیم؟
نگاهداری: ببینید مالیات بالاخره به اشکال مختلف وجود دارد که من حالا تو ادامه بحث انجام مختلف اینها را باز می‌کنم بالاخره مالیاتی است که از اشخاص حقیقی گرفته میشود از اشخاص حقوقی گرفته میشود مالیاتی که بر واردات بسته میشود، مالیاتی که بر ارزش افزوده وجود دارد مالیاتی که بر دارایی‌های بزرگ مثل ماشین‌های لوکس و خانه‌های لوکس نظایر اینها بسته میشود تقریباً اکثر دولت‌ها یکی از منابع اصلی درآمد دولت‌ها مالیات‌ها هستند که اینجا هم دیده میشود و یا بالاخره می‌تواند در آن سی و شش درصد جرایمی که معمولاً جریمه گرفته میشود و خسارت‌هایی که گرفته میشود اینها همه در آن بحث مالیات است این طرف که مثلاً می‌فرمایید درآمدهای سرمایه‌ای هم که مشخصه نفت و گاز و فرآورده‌هایی که در پالایشگاه‌ها تولید میشود به فروش میرسد چه صادر میشود چه در داخل به فروش میرسد اینها هم یک منبع درآمدی است در آن طرف که در حقیقت دارایی‌های مالی است بالاخره این بحث‌هایی که فروش املاک مثلاً مولد سازی دارایی‌های دولت به عنوان یکی از چیز‌هایی است که املاک و زمین‌های که در اختیار دولت است بلا استفاده است اینها را می‌توانند بفروشند، اوراق مالی اسلامی منتشر کنند به نوعی، نوعی استقراض است یا اینکه مثلاً صندوق توسعه ملی آمدند یک بخش‌هایی را امسال برداشت بیشتری کردند اینها هم بالاخره درآمد‌هایی هست که در این حوزه هاست.
سوال: آقای دکتر ما در درآمد‌ها اگر بخواهیم مقایسه کنیم بودجه چهارصد و سه و چهارصد و چهار را چه تفاوت‌هایی می‌بینیم مثلاً سی و شش درصد مالیاتی که الان در بودجه سال آینده دیده شده سال گذشته چند درصد بوده و یا آن سی و شش درصد دارایی‌ها یا آن بیست و دو درصد فروش؟
نگاهداری: اگر بخواهم یه مقایسه کلی انجام بدهیم نسبت به بودجه از نظر مصارف، از نظر منابع یک تغییراتی رخ داده در بودجه هزار چهارصد و چهار نسبت به هزار چهارصد و سه آن بخش درآمدهای مالیاتی و گمرکی و نظایر اینها حدوداً چهل و دو درصد افزایش پیدا کرده در بودجه هزار چهارصد چهار نسبت به هزار چهارصد و سه بخش آن سرمایه‌ای که فروش نفت و گاز و اینهاست اینها افزایش هفده درصدی دارند علت اینکه این کمتر رشد کرده این است که اولاً سهم دولت از نفت کمتر شده این یک عاملی بوده که تاثیر گذاشته و از طرف دیگر برآوردی که دولت نسبت به فروش اموال خودش داشت تحت عنوان مولد سازی دارایی دولت آنچنان که لازم بوده طبق آن برآورد‌ها پیش نرفته، دولت در این قسمت که با احتیاط منابع را برآورد کرده که هفده درصد شده منابع سرمایه ای.
در بخش اوراق یا همان دارایی‌های مالی اوراق مالی که منتشر میشود تقریباً یک رشد صد درصدی را داریم نسبت به بودجه هزار و چهارصد و سه در بودجه هزار و چهارصد و چهار منابع هدفمندی یارانه‌ها حدودا بیست درصد افزایش پیدا کرده نسبت سال قبل و اینها در نهایت یک برداشت از صندوق توسعه ملی هم داشتند که چهل و نه درصد نسبت به سال گذشته افزایش برداشت داشتیم.
سوال: یعنی هر چهار حوزه درآمدی افزایش داشتیم؟
نگاهداری: افزایش داشتیم به نسبت‌های متفاوت.
سوال: خوب بعد این بودجه پس یعنی خود کلیات بودجه بیشتر دیده شده که این منابع دارد اضافه میشود؟
نگاهداری: به طور کلی یک جا همه اینها را در نظر بگیریم چهل و هفت درصد منابع بودجه هزار و چهارصد و چهار نسبت به چهارصد و سه افزایش پیدا کرد که در مصارف هم به همین ترتیب، وقتی منابع افزایش پیدا می‌کند مصارف هم به تبع آن.
سوال: مصارف را هم مقایسه کنیم چه مصارفی افزایش داشتیم؟
نگاهداری: مصارف هزینه جاری دولت طبق برداشت ما در مرکز پژوهش‌ها بین حدوداً پنجاه و پنج تا شصت درصد افزایش داشتیم حالا سازمان برنامه بودجه این را من در جلسه‌ای که بحث می‌کردیم و الحمد الله تبادلات کارشناسی وجود دارد این عدد را بیست و نه درصد دارد ذکر می‌کنید ما طبق ارزیابی‌هایی که از رقم‌هایی که مطرح شده در لایحه بودجه که مثلاً از هزار و هشتصد و هفتاد همت بودجه جاری دولت رسیده به حدود سه هزار همت تازه مثلاً چهار هزار همت مان قسمت‌هایی که به خاطر شفاف سازی که اگر فرصت شد من مزیت‌ها و نقاط قوت بودجه را بگویم آن مبالغ شفاف سازی هم که آمده روی جداول در امسال اضافه شده آنها را هم که کنار میگذاریم تقریباً هزار و هشتصد و هفتاد میرسد به سه هزار تا افزایش پنجاه و پنج تا شصت درصدی هر چند رئیس سازمان برنامه بودجه این عدد را بیست و نه درصد تاکید دارند.
سوال: دلایلشان چیه؟
نگاهداری: ان‌شاءالله قرار شده در جلسه‌ای که ما بر اساس سندی که تقدیم شده داریم بحث می‌کنیم دوستان احتمالاً توضیحاتی را می‌آیند در کمیسیون‌ها ارائه می‌دهند ان‌شاءالله هفته‌ای که پیش رو داریم این مباحث در مجلس دنبال میشود از آن طرف شما عمرانی را نگاه می‌کنید مصارف عمرانی دولت چهل درصد افزایش پیدا کرده هر چه قدر این بیشتر باشد خوب است یعنی اگر ما برنامه محوری هم دنبال کنیم همین اعتباراتی است که بودجه‌های عمرانی داده میشود که این رشد چهل درصدی دارد تملک دارایی‌های مالی را نگاه می‌کنید که در قالب اوراق و نظایر اینها وجود دارد ده درصد افزایش در مصارف ما می‌بینیم.
مصارف هدفمندی یارانه‌ها نوزده درصد افزایش پیدا کرده وکه عمدتاً مربوط به یارانه نان هست که آنجا لحاظ شده، واگذاری اوراق و اموال و اینها به طلبکاران بزرگ دولت مثل بانک‌ها و تامین اجتماعی هم تعبیه شده که رشد سه برابری را دارد یعنی دولت دارد سعی می‌کند در این بودجه طلب‌های خودش را تا حدی که همچنان در برنامه هفتم هم دیده شده تا حدی تعدی بدهی کند با این دستگاه ها. اینها هم تقریباً سرجمع این مصارف بودجه هزار و چهارصد و چهار را نسبت به چهارصد و سه مقایسه می‌کنید چهل و هفت درصد در کل مصارف بودجه هزار چهارصد و چهار افزایش داشته نسبت به چهارصد و سه.
سوال: آقای دکتر اگر موافق باشید الان پیرامون همین نقاط ضعف و قوت صحبت کنیم ضمن اینکه سؤال اصلی بنده برای تحقق این بودجه هست و چقدر تحقق پذیر است چه منابع درآمدی بودجه و به هر حال مصارف معمولاً محقق میشود و بدهی‌ها می‌ماند و آن منابع هست که باید تحقق پیدا کند حالا هر کدام از این دوتا موضوع خودتان صلاح می‌دانید پاسخ بفرمایید؟
نگاهداری: ببینید یکی میشود نقطه قوت یکی میشود نقطه ضعف من همین سؤال شما را پاسخ بدهم فکر کنم سؤال دوم تان لابه لایش پاسخ داده میشود نقاط قوتی که به نظر میرسد لایحه هزار و چهارصد و چهار دارد و دولت محترم هم اهتمام داشته بحث تجمیع و یکپارچه سازی بودجه است قبلاً بالاخره تا سال گذشته برخی از منابع و مصارف در جداول بودجه وارد نمی‌شده و معمولاً تو بخش تبصره‌ها تکلیف آن را روشن می‌کردند و این اعداد و ارقام در سقف جداول بودجه ورود پیدا نمی‌کرد امسال دولتی همتی کرد همه منابع و مصارف را در داخل سقف جداول بودجه گذاشته.
چی‌ها مثلاً؟ مثلاً بحث منابع و مصارف مرتبط با هدفمندی یارانه‌ها حدوداً نهصد همت می‌شد قبلاً اینها به صورت جزیره‌ای و جدا و خارج از جداول بودجه بهش پرداخته می‌شد این باعث می‌شد که اولاً شفافیت بودجه می‌آمد پایین و خیلی وقت‌ها مصارف و اینها، چون یکپارچه و یک جا دیده نمی‌شود سیاست گذار را بعضی جاها دچار اشتباه می‌کرد و الان این حل شده الحمد الله یعنی این تجمیع و یکپارچه سازی که فرض کنید آن منبع نهصد همتی مربوط به هدفمندی یارانه‌ها را آوردند ششصد همت مربوط به نفتی که در اختیار نیرو‌های مسلح و دستگاه‌های مختلف دارای مجوز قرار می‌گرفت این هم آمد در جداول وارد شد یا بحث تعبیه بدهی‌های دولت که حدود چهارصد همت بود قبلاً در خارج از جداول دیده می‌شد اینها آمد گذاشته شد داخل جداول پانصد و چهل و یک همت مربوط به استقراض‌های از صندوق ملی و انتشار اوراقی که خارج از سقف بودجه و جداول دیده می‌شد اینها عملاً آمد در داخل بودجه قرارگرفت این خیلی نقطه قوتی است که به نظر من لایحه بودجه هزار و چهارصد و چهار دارد و باید تشکر کرد از دولت که نسبت به تجمیع پارچه سازی اقدام کرد و خود این قضیه باعث چی میشود باعث میشود شفافیت بودجه افزایش پیدا کند که ما باید این شفافیت را حفظ کنیم و دنبال کنیم ولی آیا فقط شفافیت کافی است اصلاً شفافیت فلسفه اش چیست شفافیت فلسفه اش این است که ایراد‌های کار در بیاید ما تدبیر کنیم نسبت به رفع این ایراد‌ها مثلاً ما تا زمانی که منابع درآمدی پایدار نبینیم برای مصارف مان همین مشکلات پیش می‌آید منابعی تحقق پیدا نمی‌کند ولی مصارفی تعریف میشود و باعث کسری بودجه میشود و بنابراین اینکه ما چه جوری تدبیر کنیم منابع را پایدار کنیم چه جوری تدبیر کنیم مصارف مان را صرفه جویی کنیم کمتر کنیم چی‌کار کنیم تا کسری بودجه پیش نیاید این در حقیقت قدم اولش را دولت برداشته قدم دوم این است که نسبت به تدبیر اینها هم چنان که در برنامه هفتم هم تاکید شده که انجام بشود یک اقدامات و تدابیری دیده بشود که جای اینها خالی است به نظر من باید دنبال شود و این قضایا را به طور جدی دنبال کنیم نکته قوت دومی که به نظر میرسد لایحه بودجه دولت دارد این حرکت و تدبیر تدریجی امور است و پرهیز از شوک درمانی‌ها یعنی یک دفعه اقدامات خلق الساعه‌ای انجام نشود که شوک به جامعه وارد کند، اعتراضات شکل بگیرد و یا نظایر آن، به نظر میرسد دولت دارد تدبیر می‌کند در لایحه بودجه که کاملاً با یک رویکرد تدریجی هرگونه تغییری را دارد دنبال می‌کند این رویکرد را اعمال کند در مورد ناترازی بودجه که یکی از ام الخبائث است همان کسری بودجه‌هایی که ایجاد میشود ما در بودجه ستاد تراز داریم تراز عملیاتی، تراز سرمایه‌ای و تراز مالی.
ورود به بحث‌های تخصصی اینها شاید از حوصله مردم خارج باشد ولی مجموعا همه اینها را که محاسبه می‌کنید درست است در ظاهر وقتی شما این سه تا تراز را کنار هم بگذارید و اعداد و ارقام بودجه را این تراز کلی بودجه باید صفر باشد که صفر است، ولی وقتی عمیق می‌شوید روی بحث شما حدوداً هزار همت بیرون می‌آید از این بحث‌ها که ناترازی‌ها در عمل وجود دارد آن ترازی‌ها چیه شما وقتی می‌آیید استقراض می‌کنید از منابع صندوق توسعه ملی یا اوراق مالی اسلامی به عنوان استقراض منتشر می‌کنید به نوعی بیشتر از دخلت داری خرج می‌کنی به نوعی قرض داری می‌گیری درست است منابع تامین میشود ولی به نوعی کسری در دل این نهفته است که این را ارزیابی‌های مرکز پژوهش‌ها حدوداً هزار همت کسری در عمل در اثر استقراض از صندوق توسعه ملی و بحث اوراق مالی وجود دارد که باید توجه کنیم که هر چه قدر اینها را تا جایی که ممکن است کم کنیم ما هر چه قدر از صندوق توسعه ملی استقراض کنیم این ایراداتی پیدا می‌کند ما باید سعی کنیم فرض کنید از هزینه جاری دولت، مثلاً در بحث هزینه جاری دولت وصل می‌گوییم شصت درصد افزایش پیدا کرده اگر ان‌شاءالله در بحث بین ما و سازمان برنامه بودجه بین دولت و مجلس نشان داده بشود که مصارف هزینه‌های جاری دولت میشود یک کم کرد که ما می‌گوییم اگر محاسبات ما درست باشد شاید میشود دویست همت از آن کم کرد این دویست همت را به پروژه‌های عمرانی میشود دولت اضافه کند به نفع خود دولت هم هست برنامه‌اش را بهتر می‌تواند جلو ببرد از اون طرف شاید اصلاً با اینها استقراض مان از صندوق توسعه ملی کمتر بشود اگر بتوانیم هزینه‌های جاری مان را کم کنیم شما وقتی صندوق توسعه ملی استقراض می‌کنید دو تا آفت دارد اولاً این خدمت شما عرض شود که به نوعی سرمایه بین نسلی را که برای نسل آینده در صندوق توسعه ملی دیده شده در حقیقت هزینه می‌کنی، این ایراد دارد و اینکه توان تاب آوری بودجه کشور وقتی شرایط تحریم وجود دارد و تحریم‌های نفتی بالا پایین میشود هر چه قدر شما ذخایر صندوق توسعه ملی ات را کمتر استفاده کنی توان تاب آوری بودجه و مالی کشور برای تحمل تحریم‌ها و خنثی‌سازی تحریم‌ها افزایش پیدا می‌کند بنابراین ما باید سعی کنیم از درآمدهای پایدار و کاهش مصارف جاری مان بتوانیم ان‌شاءالله بودجه هایمان را تامین کنیم.
سوال: البته از فرمایش آخر شما من یک وام بگیرم و این را عرض کنم که به هرحال دولت‌ها در شرایط خاص به صندوق توسعه ملی مراجعه کردند و همین مواردی که می‌فرمایید پیش آمده و حالا هزار همت که استقراضی هست که داریم خوب الان بیست و دو درصد در بودجه سال بعد دوباره دیدید درست است؟
نگاهداری: حدودا چهل و نه درصد نسبت به سال هزار چهارصد سه افزایش پیدا کرده.
سوال: صندوق توسعه ملی را عرض می‌کنم؟
نگاهداری: بله، چهل و نه درصد.
سوال: یعنی حدود ده درصد افزایش، بیست و دو درصد خوب این هم خودش یک علامت سؤال هست که باز یعنی مراجعه به صندوق توسعه ملی، آقای دکتر بحث مان نمی‌خواهم خیلی پراکنده بشود می‌خواهم برسیم به موضوعاتی که برای بینندگان ما و برای مردمی که الان دارند فرمایشات شما را می‌شنوند هم ملموس باشد یک منبع درآمدی را شما اشاره کردید برای بودجه سال آینده مالیات یک منبع مصرف را هم داریم که همان حقوقی است که حالا حدود شصت و چهار درصد، این طرف هم یکی از درآمد‌ها سی و شش درصد مالیات‌هاست بفرمایید این دوتا موضوع خیلی برای مردم مهم هست و چه پیش بینی دارید چه راهکاری را در بودجه می‌خواهید پیش‌بینی کنید که بهترین حالت ممکن پیش برود؟
نگاهداری: شاید موضوعی که جناب‌عالی اشاره کردید من هم در ابتدای عرایضم عرض کردم که برخی از حوزه‌های سند بودجه تاثیر مستقیم در زندگی مردم دارند در درآمدهایشان در شغل شان، در سطح زندگی‌شان این دوتا بحثی که شما مطرح کردید دقیقاً دو تا مصداق بارز این قضیه است که شاید مردم عزیز ما به ویژه در قالب بودجه شهروندی و نظایر اینها، اینها را باید دنبال کنند و اینکه چه سهمی از منابع و مصارف برای اینها دیده بشود جای بحث است بالاخره می‌دانید وقتی اقشار و گروه‌های مختلف ذینفع در بودجه هستند همه باید بالاخره مشارکت کنند در تدوین آن بودجه که خدایی نکرده حقی ناحق نشود یعنی مثلاً آن اقشاری که حقوقی دارند و به حق این حقوق را دارند.
نگاهداری: آن اقشاری که حقوقی دارند و به حق این حقوق را دارند، ولی نفوذ لازم را ندارند، تحت الشعاع افرادی که نفوذ لازم را دارند ولی ناحق رفتار می‌کنند، قرار نگیرند. یعنی نقش نمایندگان مجلس همین است که از حقوق اقشار و گروه‌های زحمت کش و مردم صیانت کنند که بودجه کاملاً عادلانه و با دیدن همه جوانب باشد. مردم هم باید درک کنند که منابع کشور محدود است، این نیست که دولت یا مجلس نخواهد که حقوق مردم را به طور حداکثری افزایش بدهد، یا مالیات را تا حد امکان کم کند و نظایر اینها. ولی بالاخره باید یک تعادلی بین درآمد‌ها و دارایی‌های کشور با حقوقی که به مردم داده میشود، برقرار شود که این کار اصلی دولت و مجلس است که اینها را دنبال کنند. اگر بخواهیم یک ورود مختصری به لایحه بودجه ۱۴۰۴ داشته باشیم، حقوق کارکنان دولت دیده شده است که ۲۰ درصد افزایش پیدا کند نبست به سال ۱۴۰۳. این را وقتی یک مقداری عمیق می‌شوید روی بند‌های دیگری که در بودجه وجود دارد، مثل بند‌هایی که برای قانون جوانی و جمعیت دیده شده است، بحث‌هایی که در ارتباط با تعادل و تعداد فرزند دیده شده است، این عدد ۲۸ درصد میشود، ۲۰ درصد درست است در عنوان ذکر نمی‌شود، ولی آنها هم اضافه شود در عمل ۲۸ درصد میشود، موارد دیگر به اینها اضافه میشود. در مورد مستمری بگیران بازنشسته، مستمری که به بازنشسته‌ها داده شده است، اینها در بودجه گفته شده است که ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند ولی قانون جوانی جمعیت و تعداد فرزند را درنظر می‌گیریم و آن متناسب سازی حقوق بازنشستگانی که در دستور کار دولت است، اینها را درنظر بگیریم، حقوق بازنشستگان امسال نسبت به سال قبل ۳۹ درصد در عمل افزایش پیدا می‌کند. درست است آن بند افزایش ۲۰ درصد است ولی موارد دیگری وقتی با آنها محاسبه می‌کنید، این افزایش می‌تواند به ۳۹ درصد هم مورد حقوق بازنشستگان و مستمری بگیران قرار بگیرد. یک بخشی مددجویان هستند، حدوداً در لایحه بودجه هم باز به همین تعبیر ۲۰ درصد تعبیه شده است که به حقوق مددجویان و دریافتی مددجویان اضافه شود. در زمینه معافیت‌های مالیاتی و بحث‌های مالیاتی هم.
سؤال: سال گذشته هم برای بررسی بودجه همین موضوع بود که آیا همه یکسان ۲۰ درصد یا نه پلکانی دیده شود، چون خودش معارض میشود با آن متناسب سازی، همین که به مستمری بگیران اشاره کردید و بقیه حوزه ها. به هر حال یک دغدغه‌ای است که باید دولت و مجلس به یک اجماعی برسیم که نهایتاً چه کار کنیم، همه یکسان ۲۰ درصد اضافه شود یا اینکه به شیوه پلکانی، راجع به این را بحثی خواهید داشت؟
نگاهداری: اینکه بحث پلکانی مطرح میشود امسال هم وجود دارد، در لایحه بودجه ۱۴۰۴ باز بحث مالیات پلکانی برای حقوق و درآمد‌ها دیده شده است.
سؤال: به چه شکلی است؟
نگاهداری: اولاً معافیت‌های مالیاتی و لایحه بودجه ۱۴۰۴ نسبت به ۱۴۰۳ از ۱۲ میلیون تومان به ۲۴ میلیون تومان افزایش پیدا کرده است. یعنی آنهایی که حقوق شان تا ۲۴ میلیون تومان باشد در لایحه بودجه ۱۴۰۴ معاف از مالیات است. از ۲۴ میلیون تومان، سقف حقوقی که دیده میشود و مطرح میشود...
سؤال: این سهم امسال چقدر است؟
نگاهداری: عدد دقیق آن را ندارم.
سؤال: پارسال ۷۰ تومان بوده است؟
نگاهداری: بله در این عدد‌ها است. اینکه افزایش تدریجی پیدا می‌کند، از صفر در ۲۴ میلیون تومان که در سقف تقریباً به ۱۵ میلیون تومان مالیات میرسد برای آنهایی که سقف حقوق را دریافت می‌کنند، یک افزایش پلکانی تقریباً محاسبه کرده ایم، شیب آن خطی است و افزایش پیدا می‌کند. مالیات‌های دیگری که برای مردم شاید مهم باشد، بحث مالیات بر ارزش افزوده است. مالیات بر ارزش افزوده هم طبق سال قبل همان ۱۰ درصد تعیین شده است و یک درصد از آن هم قرار شده است همین یک درصدی که نسبت به ۹ درصد اضافه شده است، قرار شده است که صرف متناسب سازی حقوق بازنشستگان قرار بگیرد.
سؤال: سال گذشته این یک درصد برای آن حوزه رفت؟
نگاهداری: اینها رفته است، تخصیص آنها را باید پیگیری کرد.
سؤال: خود این ماهیت بودجه، پیگیری اجرایی درست آن هم یکی از وظایف مجلس است. ممکن است این بودجه تصویب شود، کلیات و حتی ریز آن، همه اتفاقات خوب بیاید و در راستای اجرا دولت نتواند به آن خوبی اجرا کند، آن چیزی که باید باشد؟
نگاهداری: یکی از بحث‌هایی که بین مجلس و دولت وجود دارد، بحث تخصیص بودجه است و سازمان برنامه و بودجه این تخصیص را دراختیار سازمان برنامه و بودجه انجام می‌دهد، بعضی از وقت‌ها هم باعث اعتراض نمایندگان میشود، منابعی که دیده شده است، به اندازه لازم تخصیص داده نشده است، تخصیص‌ها متفاوت دیده میشود در بعضی از جاها، ۵۰ درصد و بعضی از جاها حتی ۳۰ درصد، اینها بحث‌هایی است که وجود دارد. سازوکار نظارتی مجلس هم بالاخره کمیسیون‌های مجلس هستند و کمیسیون اصل ۹۰ و نظایر اینها، اینها هم پیگیری می‌کنند در رفت و برگشت بین دولت، ولی مشکل الان وجود دارد. بالاخره تخصیص‌ها همیشه کامل صورت نمی‌گیرد و درصدی از منابع تخصیص داده میشود، شاید یک بخشی هم محدودیت منابعی است که سازمان برنامه و بودجه با آن مواجه میشود. همین که درآمد‌هایی که نوشته میشود و محقق نمی‌شود، باعث میشود آن درآمد پایدار نباشد و یک جا‌هایی.
سؤال: حالا محقق شده‌ها نمونه زیادی است که نشان می‌دهد درست در جای خودش خرج نشده است.
نگاهداری: قبول دارم، اختیار تخصیص در دست سازمان برنامه و بودجه است و داریم جلو می‌رویم. عرض کنم که یکی از بحث‌ها آن اشخاص حقیقی بود، حقوق مردم که چقدر بگیرند و چقدر باید مالیات بدهد. یک بحث صاحبان مشاغل است و بالاخره مالیاتی که برای صاحبان مشاغل دیده میشود، آنها هم تا ۲۰۰ میلیون تومان قبلاً ۱۰۰ میلیون تومان بود، الان تا درآمد ۲۰۰ میلیون تومان سالانه اینها معاف از مالیات هستند. شرکت‌ها ۲۵ درصد مالیات شان درنظر گرفته شده است، در مورد شرکت‌های تولیدی این ۵ درصد تخفیف دارد، ۲۰ درصد مالیاتی که برای شرکت‌های تولیدی در بودجه دیده شده است، این هم اشخاص حقوقی است. شرکت‌ها اشخاص حقوقی هستند که مالیات آنها را عرض کردم.
سؤال: اینجا یک ابهامی است، فرمودید سالانه ۱۰۰ میلیون تومان، قدری بیشتر توضیح بفرمایید؟
نگاهداری: آن برای معافیت مالیات است. قبلاً مثلاً ۱۰۰ میلیون تومان بالاتر مالیات می‌گرفتند الان تا ۲۰۰ میلیون تومان صاحبان مشاغل خردی که زندگی می‌کنند، استخدام دولت نیستند، آنها تا ۲۰۰ میلیون تومان درآمد سالانه داشته باشند، مالیاتی برای آنها شامل نمی‌شود. یک بخش دیگر بحث مالیات‌هایی است که از کالا‌هایی ازجمله کسی که سواری گران قیمتی دارد، مثلاً قیمت آن بالای ۵ میلیارد تومان باشد، در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تعبیه شده است که به میزان مازاد ارزشی که نسبت به این ۵ میلیارد دارد، مشمول مالیات سالانه شود به میزان یک درصد از اضافه‌ای که نسبت به آن ۵ میلیارد دارد. یا در مورد مالیات زمین‌هایی که فاقد عیانی هستند، یا مسکن‌هایی که بالای ۵۰ میلیارد تومان ارزش گذاری میشوند، آنها هم باز به همین ترتیب نسبت به مازاد این مبلغ، مشمول مالیات سالیانه به مبلغ دو دهم درصد میشود. این هم یکی از بحث‌هایی است که در اینجا دیده میشود. مالیات بر واردات یا همان گمرک، رشد ۸۵ درصدی درآمدهای گمرکی دولت در لایحه ۱۴۰۴ دیده شده است. علت این هم ممکن است برای بینندگان سؤال باشد، آن هم برمی گردد به تغییری که در نحوه محاسبه ارزش محموله از امسال دارد، از ۱۴۰۴ دیده شده است. قبلاً ارزش محموله ۲۸ هزار و ۵۰۰ درنظر گرفته می‌شده است، مقرر شده است که ارزش اینها با نرخ شناور مرکز مبادله طلا و ارز دیده شود و هر نرخی که آنجا باشد، ارزش گذاری کالا‌های وارداتی باشد که این تقریباً برآورد میشود که ۸۵ درصد درآمدهای گمرکی را افزایش خواهد داد.
سؤال: یک سؤال مهم، برای کدامیک از کالا‌های وارداتی، خیلی از مواد اولیه، مواد خام، خیلی از موادی که به صنعت ما دارد کمک می‌کند، واردات میشود، آنها معاف هستند یا همین درصد را دارند، یا کمتر است؟
نگاهداری: کالا‌های اساسی که مطرح است، بعلاوه دارو و مواد اولیه دارو، بعلاوه تجهیزات مصرفی پزشکی، بعلاوه نهاده‌های دامی و بعلاوه نهاده‌های کشاورزی، نرخ آنها با ارز ترجیحی درنظر گرفته میشود ولی بقیه کالا‌ها دیگر خارج از این کالا‌های ۶ رقم و ۷ رقمی که عرض کردم، خارج از آنها، با نرخ.
سؤال: مخصوصاً اینکه کالای مشابه داخلی داشته باشد؟
نگاهداری: حتی اخیراً در شورای عالی هماهنگی اقتصادی هم یک بحثی راجع به کالا‌های لوازم یدکی تجهیزات پزشکی مطرح بود که آنجا هم تأکید شد که به ویژه کالا‌هایی که مشابه تولید داخل نداشته باشند.
سؤال: بحث مالیات و این منبع درآمدی که در بودجه پیش بینی شده است، مشارکت مردم را می‌طلبد، اما ما شاهد فرار‌های مالیاتی گسترده هستیم و خیلی وقت‌ها میشود جلوی آنها را گرفت، خیلی از وقت‌ها غفلت میشود، خیلی از وقت‌ها آنها یک گام جلوتر از نهاد‌های نظارتی هستند و راه‌های دور زدن عدم پرداخت مالیات را بلد هستند. برای اینکه مالیات به خوبی محقق شود و به بودجه کمک کند، کارمندی که می‌گوید من هنوز حقوق نگرفته، مالیات برداشته میشود، این سهم دولت محقق میشود و برداشت میشود، اما خیلی‌ها هستند که مالیات خودشان را پرداخت نمی‌کنند. دولت یا تا حدودی مجلس می‌تواند پیش بینی داشته باشد برای کسانی که از مالیات و پرداخت آن فرار می‌کنند؟
نگاهداری: بحث نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی یک شاخصی است که در همه کشور‌ها وجود دارد و این را محاسبه می‌کنند و مورد ارزیابی قرار می‌دهند. بسیاری از کشور‌ها این کسر یعنی نسبت مالیات بر تولید ناخالص داخلی، خیلی رقم‌های بالایی است. در کشور ما با آن شاخص هنوز خیلی فاصله داریم، یعنی تصمیم گیران کشور نسبت به افزایش مالیات در کشور کاملاً با احتیاط برخورد می‌کنند که درست هم است، بخاطر شرایط معیشتی، شرایط تحریمی که در کشور وجود دارد و واقعاً توان معیشتی مردم الان تحت فشار است و می‌بینیم که دولت هم به درستی سقف معافیت مالیاتی را به ۲۴ میلیون رسانده است، یعنی این را مجلس هم حمایت می‌کند؛ بنابراین ما در حین اینکه از معافیت‌های مالیاتی اقشار کم درآمد و طبقه متوسط کاملاً مجلس هم حمایت می‌کند، ولی خیلی‌ها هستند که صاحبان درآمدهای بسیار بالایی هستند و نظایر اینها و به اشکال مختلف فرار‌های مالیاتی دارند یا به اشکال مختلف هنوز ما در نظام مالیاتی مان طراحی‌هایی برای اخذ مالیات از این نوع، که در همه کشور‌ها اینها وجود دارد. ولی ما در این زمینه یک مقداری عقب هستیم، سازمان مالیاتی مدتی است که شروع کرده است، اقلام مالیاتی دارد رشد پیدا می‌کند. مثلاً ما رشد مالیاتی کشور در سال ۱۴۰۲، ۷۱ درصد شد، در لایحه ۱۴۰۳، ۵۲ درصد رشد مالیاتی داشته ایم، در لایحه ۱۴۰۴ که دولت تقدیم مجلس کرده است، این عدد به ۳۹ درصد کاهش پیدا کرده است. یکی از بحث‌ها می‌تواند این باشد، ما حتی اگر بخواهیم به نسبت مالیات بر تولید ناخالص داخلی مان به عددی برسد که سال ۱۳۹۵ داشته ایم، الان باید ما ۴۰۰ همت درآمدهای مالیاتی مان بیشتر از این باشد که در بودجه دیده شده است. ما با دولت کاملاً موافق هستیم، بالاخره شرایط طبقه متوسط و حتماً باید این معافیت‌ها دیده شود. ولی بحث ما آن دانه درشت‌ها است، بحث ما آن سرمایه گذاران و سرمایه داران و صاحبان سرمایه‌ای هستند که به اشکال مختلف آن مالیات لازم را در درآمدهای بالا را پرداخت نمی‌کنند. این جا دارد که کمی روی آن تمرکز کنیم و نسبت به تعریف منابع درآمدی با هدف گرفتن آن اقشار با درآمدهای بالا و صاحبان ثروت و سرمایه بتوانیم درآمدهای مالیاتی کشور را افزایش بدهیم.
سؤال: الان برنامه هفتم را پیش روی دولت داریم، ماحصل زحماتی که در مجلس کشیده شده است و آقای رئیس جمهور هم بار‌ها تأکید کردند که بر مدار همین برنامه هفتم بنا است که حرکت کنند. وقتی که سراغ کارشناسان می‌رویم و با آنها صحبت می‌کنیم می‌بینیم شش برنامه قبلی خوش بینانه مثلاً شاید تا ۳۰ درصد برنامه محقق میشود. چقدر این بودجه بر مدار برنامه هفتم مصوب خواهد شد و چقدر دولت الزام دارد که برنامه هفتم توسعه را محقق کند؟
نگاهداری: بین مجلس و دولت که الان لایحه بودجه درحال رفت و برگشت است، هفت هشت محور چالش و بحث و تبادل نظر وجود دارد. با تدبیری که در ریاست محترم مجلس و ریاست جمهوری داشتند، تعاملات کارشناسی خوبی بین سازمان برنامه و بودجه، مرکز پژوهش ها، هیأت رئیس کمیسیون تلفیق در مجلس شکل گرفته است و در یک فضای کاملاً تعاملی و کارشناسی این بحث‌ها به بحث گذاشته میشود و داریم جلو می‌رویم. ولی هفت هشت بحث وجود دارد، یعنی اختلاف نظر‌ها و چالش‌هایی که در هفته‌های پیش رو که مجلس از این هفته می‌خواهد ورود کند، این بحث‌ها کمی داغ‌تر میشود. یکی از این بحث‌ها که شاید اصلی‌ترین آن باشد، تأکیدی است که مجلس روی برنامه محور بودن بودجه ۱۴۰۴ دارد. ریاست مجلس هم قبل از اینکه دولت لایحه برنامه را به مجلس بفرستد، مکاتبه‌ای با ریاست جمهور داشتند و بر برنامه محور بودن لایحه پیشنهادی تأکید ویژه‌ای کردند. در برنامه محور بودن، یکی از مقادیری که می‌تواند به اجرای بهتر برنامه‌ها کمک کند، یکی از شاید اصلی‌ترین موارد آن همین اسناد بودجه سالانه باشد. اینکه ما براساس اولویت‌هایی که در برنامه هفتم نوشته شده است، بودجه‌های عمرانی و بودجه‌های متناسب با آن را دیده ایم و پروژه‌ها و اولویت‌هایی که در برنامه وجود دارد مورد توجه بودجه قرار گرفته است. ارزیابی ما از لایحه‌ای که دولت فرستاده است این است که در برخی از جاها باید توجه و تمرکز بیشتری روی برنامه محوری صورت بگیرد. بعنوان مثال، حوزه سلامت را نگاه می‌کنید، بحث پزشک خانواده و سیستم ارجاع، در برنامه هفتم دیده شده است، ریاست جمهور هم خودشان تأکید بر این قضیه دارند. ولی هنوز حداقل در این بخش اول بودجه که ارسال شده است و جداول کلی، ما خیلی رد و پایی از این پزشک خانواده نمی‌بینیم. امیدواریم جا دارد که در بخش دومی که بودجه تفصیلی ارسال میشود، احتمالاً برخی از این نقاط مورد توجه قرار بگیرد. ولی فعلاً در این بخش اول بودجه که ارسال شده است، این دیده نمی‌شود. یا مثلاً می‌روید در بخش کشاورزی، در بخش محیط زیست، در بخش حمل و نقل، در بخش آب، خیلی بررسی می‌کنیم، آن بحث‌هایی که در اولویت‌های برنامه هفتم دیده شده است، ما فعلاً در این بخش اول بودجه ردپای آن کمتر می‌بینیم. در بخش مسکن کمی بهتر است، در بخش مسکن یکسری از بحث‌هایی که در برنامه هفتم دیده شده است، اینجا مطرح شده است. در آموزش و پرورش در برنامه هفتم گفته شده است عدالت، بحث ارتقای آموزشی، کیفیت و عدالت آموزشی، تأکید شده است. ما هنوز در بخش اول بودجه ندیده ایم در بحث‌های آموزش و پرورش این بحث‌ها را. یا بحث حل مسئله یا ارتقای تولید علمی که برای آموزش عالی دیده شده است، باز ردپای آن کمتر دارد آن بحث‌هایی که در برنامه هفتم بوده است، در این بودجه دیده میشود. در معادن برنامه هفتم تأکید می‌کند به رویکرد‌های توسعه ای، درحالی که در بودجه چیزی که ما فهمیدیم بیشتر برنامه محور همچنان دارد به معادل نگاه میشود. یا بحث‌هایی که در ارتباط با صنایع وجود دارد، اینکه تسهیلات مؤدی چقدر با اولویت‌های سندی که در برنامه هفتم دیده شده باشد، تناسب دارد یا ندارد. یا حمایت‌هایی که از سازمان‌های توسعه‌ای در حوزه سند در برنامه هفتم مورد تأکید قرار گرفته است، خیلی ردپای آن را در این بودجه نمی‌بینیم. ما لیستی از این موارد را احصاء کرده ایم و دراختیار نمایندگان مجلس ههم قرار داده ایم، احتمالاً مجلس روی برنامه محور کردن بودجه در این پروژه‌ها در هفته‌های پیش رو ورود خواهد کرد. مطالب دیگری که بین مجلس مطرح است، بحث احکام دائمی است. در برنامه هفتم تأکید شده است که بودجه جای قانون دائمی نیست، ما باید در بودجه احکامی را بنویسیم که به مباحث مالی بودجه مربوط میشود و بودجه هم برای یکسال نوشته میشود. متأسفانه یک عرفی از زمان‌های قدیم وجود داشته است، لابلای این احکام بودجه یکسری احکام و قوانین دائمی هم نوشته میشود که این ایراد است. مجلس هم تأکید کرده است در برنامه هفتم هم آمده است که بحث احکام دائمی را تا جایی که بتوانیم باید حذف کنیم. در بخش دارو و بخش آموزش و پرورش و آموزش عالی، حداقل حوزه‌هایی است که خودم از نظر تخصصی ورود دارم، یک تعداد احکام دائمی می‌بینیم که اصلاً ربطی به ارقام بودجه ندارد، مثل یک قانون دائمی لابلای احکام بودجه گذاشته شده است که باید پیگیری کنیم تا این احکام دائمی از بودجه حذف شود. سومین نکته‌ای که بین مجلس و دولت احتمالاً بحث خواهد شد، همین بحث هزینه‌های جاری است، همین اختلاف نظری که وجود دارد، ما اعتقاد داریم که هزینه‌های جانبی طبق آن ارقام از ۱۸۷۰ به ۳ هزارتا افزایش پیدا کرده است، یک رشد ۵۵ تا ۶۰ درصدی دارد. دولت محترم ۲۹ درصد این را می‌بیند، ما می‌گوییم وقتی حقوق‌ها ۲۰ افزایش پیدا کرده است، قاعدتاً هزینه‌های جاری هم باید با همین رقم افزایش پیدا کند؛ بنابراین احتمالاً دولت استدلال‌هایی دارد، حتماً ما خواهیم شنید و این بحث هزینه جاری را هم دنبال می‌کنیم. یکی از بحث‌هایی که بین مجلس و دولت وجود دارد، بحث محرومیت زدایی است. اینکه ما احساس می‌کنیم اینکه در برنامه هفتم هم دیده شده است که فقر مطلق را به صفر برسانیم، این در بودجه کمتر دیده میشود، فعلاً بحث محرومیت زدایی در حد مسئولیت‌های اجتماعی شرکت ها، درکنار مسائل دیگری مثل حاشیه نشین‌ها مطرح شده است که به نظر من دولت باید بیشتر نسبت به حمایت از اقشار آسیب پذیر توجه جدی تری داشته باشد.
