هماتوم در بارداری، به‌خصوص هماتوم ساب‌کوریونیک، یکی از مشکلات نسبتا شایع دوران بارداری است که می‌تواند نگرانی‌هایی برای مادر و پزشک ایجاد کند. هماتوم به تجمع خون در بین لایه‌های مختلف بافت رحم یا جفت گفته میشود که اغلب در سه‌ماهه اول بارداری رخ می‌دهد. اندازه و موقعیت هماتوم، دو عامل کلیدی هستند که می‌توانند میزان خطر این عارضه را تعیین کنند و ممکن است پیامدهای مختلفی از جمله سقط جنین یا زایمان زودرس را به دنبال داشته باشد. در این مقاله، تاثیر اندازه هماتوم و میزان خطراتی که می‌تواند برای مادر و جنین به‌همراه داشته باشد، بررسی خواهد شد.
در این مقاله می‌خوانید:
بیشتر بخوانید: مایع آزاد در کلدوساک خلفی، یعنی چه؟
هماتوم جفتی در رحم در بارداری نوعی لخته خون است که بین غشای بارداری و دیواره رحم دیده میشود. خونریزی هماتوم زمانی اتفاق می افتد که قسمتی از غشای بارداری از رحم جدا شود. دلیل این اتفاق هنوز مشخص نیست. خوشبختانه این مشکل خیلی رایج نیست و در 1% کل بارداری ها دیده میشود. نکته مهم این است که خانم هایی که در بارداری با هماتوم جفتی مشاهده می شوند، باز هم فرزندانی سالم و نرمال به دنیا می آورند.
دلایل ایجاد هماتوم در بارداری به طور دقیق مشخص نیست، اما عوامل مختلفی می‌توانند در شکل‌گیری آن نقش داشته باشند. برخی از مهم‌ترین عوامل و علل احتمالی ایجاد هماتوم در بارداری عبارتند از:
پیشنهاد ویژه نی نی بان: فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر
دلیل اصلی هماتوم در ابتدای بارداری هنوز مشخص نیست اما بیشتر پزشکان معتقدند در هنگام لقاح اگر تخمک از رحم جدا شود می‌تواند باعث خونریزی در رحم شود. خانم باردار هیچ کاری برای جلوگیری از این مشکل نمی‌تواند انجام دهد. تمام خانم ها در هر سنی و هر شرایطی ممکن است دچار این مشکل شوند. مطالعات نشان می‌دهد اگر هماتوم در رحم در هنگام بارداری مشاهده شود، احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد. در صورتی که هماتوم در ابتدای بارداری مشاهده شود یا سایز آن بزرگ باشد، احتمال سقط جنین زیاد میشود. هماتوم کوچک در رحم تاثیری بر جنین در بارداری ندارد. علاوه بر سقط جنین مشکلاتی که در اثر وجود هماتوم بزرگ ایجاد میشود شامل زایمان زودرس یا رشد نکردن جنین است.
یکی از علائم خونریزی جفتی در زنان باردار خونریزی است. شدت و مقدار خونریزی در هر فردی متفاوت است؛ برخی لکه مشاهده می‌کنند، برخی خونریزی شدید دارند و برخی دیگر لخته مشاهده می‌کنند. اگر خانم باردار خونریزی شدید به دلیل هماتوم مشاهده کند، احتمال سقط جنین زیاد میشود. علاوه بر خونریزی، علائم دیگر هماتوم جفتی شامل درد و گرفتگی عضلات شکم است. در بیشتر موارد علائمی مشاهده نمی‌شود و پزشک در هنگام سونوگرافی برای بررسی سلامتی و رشد جنین به وجود هماتوم پی می برد.
خونریزی ناشی از هماتوم می‌تواند از یک جریان سنگین با لخته تا لکه بینی خفیف تا خونریزی باشد. خونریزی واژینال در طول نیمه اول بارداری در هر چهار خام بر یک خانم تاثیر می گذارد و دلیل معمول برای سونوگرافی سه ماهه اول است. برخی از زنان نیز در اثر خونریزی گرفتگی های عضلانی را تجربه می‌کنند.
به طور کلی، علائم و نشانه‌های هماتوم در بارداری می‌توانند بسته به اندازه هماتوم و محل قرارگیری آن متفاوت باشند. برخی از شایع‌ترین علائم هماتوم در بارداری عبارتند از:
مطالب پیشنهادی: مایع آزاد در کلدوساک چیست؟
هماتوم زیر سرمی تنها یک دلیل خونریزی در حاملگی است. علت دقیق آنها ناشناخته است. آنها مشابه لکه بینی نیستند. طبق گفته کالج آمریکایی متخصص زنان و زایمان، این علامت در 15 تا 25 درصد زنان در طی سه ماهه اول رخ می‌دهد.
در حالی که لکه بینی در هر مرحله از بارداری رخ می‌دهد و در سه ماهه اول شایع ترین زمان است. علل لکه بینی عبارتند از:
لکه بینی چندین نقطه خون است. در حالی که لکه بینی لکه بینی با خونریزی واژینال متفاوت است. خونریزی همراه با لکه بینی اغلب نشانه ای از چیز دیگری است. خونریزی تنها نشانه یا علائم هماتوم است. خونریزی شدید نیز می‌تواند نشانه‌ای از:
این علل جدیتری از خونریزی واژینال همراه با علائم دیگری همچون درد شدید شکم و سرگیجه است. اگر پزشک خونریزی واژینال را تشخیص دهد، احتمالا شروع به درمان برای جلوگیری از سقط جنین میکند. گزینه ها ممکن است شامل پروژسترون یا دیودروژسترون باشند. اگر هماتوم بزرگ باشد، موارد زیر به شما توصیه میشود:
اندازه هماتوم در بارداری نقش مهمی در تعیین میزان خطر آن برای مادر و جنین دارد. هماتوم‌های کوچک به‌خصوص در سه‌ماهه اول بارداری، اغلب به خودی خود جذب می‌شوند و معمولاً بدون ایجاد مشکل از بین می‌روند. با این حال، هماتوم‌های بزرگتر یا هماتوم‌هایی که بیش از ۳۰ درصد از سطح جفت را درگیر می‌کنند، می‌توانند خطراتی چون سقط جنین، زایمان زودرس یا محدودیت رشد جنین را افزایش دهند. همچنین، اگر هماتوم نزدیک به جفت قرار داشته باشد یا باعث جدا شدن بخشی از جفت از دیواره رحم شود، ممکن است با ایجاد اختلال در انتقال اکسیژن و مواد مغذی به جنین، خطرات جدیتری ایجاد کند.
هماتوم ها در اوایل دوره ی سه ماهه ی اول ایجاد می شوند که کمتر از سه ماهه اول یا دوم مشکل ساز هستند. به طور کلی، هماتوم های کوچک در سطح جفت نسبت به آن‌هایی که در زیر جفت یا پشت غشاء جنین رشد می‌کنند، بسیار کمتر رخ می دهند. هماتوم هایی که رشد نمی‌کنند، موجب نگرانی کمتری می شوند. اگر بیش از 30 درصد جفت از بین رود، می‌تواند هماتوم را بزرگتر کند. در واقع، تحقیقات نشان داده است که هماتوم می‌تواند خطر عوارض حاملگی را افزایش دهد، از جمله سقط جنین، زایمان زودرس، انقباض جفت و پارگی زودرس غشاء . این خطر تا حد زیادی مربوط به اندازه هماتوم، دوران بارداری و سن مادر است.
پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب
متاسفانه هیچ گونه درمان مشخصی برای هماتوم در رحم در طول بارداری وجود ندارد. بیشتر پزشک‌ها استراحت را توصیه می‌کنند. اما برخی پزشک‌ها توصیه می‌کنند خانم بارداری که هماتوم دارد به فعالیت های روزانه اش ادامه دهد. در هنگام وجود هماتوم در بارداری، خانم باردار باید از برداشتن سنگینی، سریع راه رفتن و نزدیکی جنسی اجتناب کند.
درمان هماتوم در بارداری در بارداری های متفاوت و با توجه به سلامتی مادر و شرایط پزشکی او متفاوت است. برخی پزشکان معتقدند مادر باید استراحت مطلق کند. اما برخی دیگر رقیق کننده خون مانند آسپرین برای خونریزی لخته ها تجویز می‌کنند. به مادر توصیه میشود آب به مقدار زیاد بنوشد تا بدن کم آب نشود. کم آبی باعث میشود رحم به هم بچسبد و باعث لخته شدن خون و آسیب به جنین میشود.
مطالعات نشان می‌دهد نظارت بر هماتوم توسط پزشک کافی است و نیازی به درمان هماتوم ناست. پیش از هفته بیستم بارداری ، لخته توسط بدن جذب میشود یا به طور کامل خونریزی انجام میشود. علائم هماتوم شامل خونریزی منظم از واژن، گرفتگی عضلات شکم و درد است. بهترین روش، استراحت و دوری از استرس روحی و فیزیکی است.
سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من باردارم و ۷هفته و ۶روزم هست رفتم سونوگرافی گفت جنین سالم است و نرمال. گفت هماتوم با اندازه ٨*١۶دارید. یعنی چی؟
پاسخ دکتر آفت دنیوی، جراح و متخصص زنان و زایمان، نازایی :
دوست عزیز هماتوم لکه خون پشت جفت است. خیلی وقت ها محل اتصال جفت به دهانه رحم دچار شل شدگی میشود و سست میشود و در آن محل لخته ای برای جلوگیری از جدا شدن ایچاد میشود. این لخته ها با بزرگ شدن جفت از بین می روند. تحت نظر پزشک شیاف استفاده کنید و استراحت نسبی داشته باشید.
اندازه هماتوم نقش مهمی در ارزیابی خطرات مرتبط با آن دارد. هماتوم‌های کوچک‌تر معمولا با کنترل و رعایت مراقبت‌های پزشکی، کمتر نگران‌کننده‌اند و می‌توانند بدون مشکل خاصی از بین بروند. اما هماتوم‌های بزرگتر یا هماتوم‌هایی که نزدیک به جفت قرار دارند، ممکن است خطرات بیشتری به همراه داشته باشند. بنابراین، اندازه‌گیری و پایش منظم هماتوم در دوران بارداری ضروری است تا در صورت لزوم، درمان‌های لازم انجام شود و خطرات احتمالی برای مادر و جنین به حداقل برسد.
