به گزارش سرویس سیاسی تابناک، ۱۰۰ روز از آغاز ریاست جمهوری مسعود پزشکیان و دولت چهاردهم می‌گذرد؛ دولتی که با شعار «وفاق ملی» و وعده‌هایی، چون اصلاحات اقتصادی، کاهش تنش‌های سیاسی و رفع فیلترینگ به میدان آمد. با این حال، در حالی که برخی دستاورد‌های دیپلماتیک و اجتماعی دولت درخور توجه بوده، بسیاری از منتقدان همچنان بر ضعف‌های مدیریتی، بحران‌های اقتصادی و عمل‌نشدن وعده‌ها تاکید دارند. آیا دولت جدید می‌تواند به وعده‌های خود جامه عمل بپوشاند یا تنها به فهرستی از شعار‌های بلند تبدیل خواهد شد؟
دولت مسعود پزشکیان در شرایطی آغاز به کار کرد که کشور با بحران‌های پیچیده اقتصادی، اجتماعی و بین‌المللی روبرو بود. از روز نخست، ترور‌های چهره‌های مقاومت، تهدیدات خارجی و فشار‌های اقتصادی، دولت چهاردهم را در موقعیت دشواری قرار داد. با این حال، دولت با رویکرد «وفاق ملی» و استفاده از نیرو‌های مستقل و اقلیت‌های قومی و مذهبی تلاش کرد همبستگی داخلی را تقویت کند. بررسی مهم‌ترین اقدامات و چالش‌های دولت پزشکیان در ۱۰۰ روز نخست، از جمله دیپلماسی فعال، انتصابات دولتی، سیاست‌های اقتصادی و واکنش‌های رسانه‌ها و کارشناسان برای شناخت بهتر در مقایسه با دولت‌های گذشته حائز اهمیت است.
روز‌های نخست ریاست جمهوری و حوادث امنیتی
دولت چهاردهم در شرایطی آغاز شد که اولین روز‌های آن با حادثه تلخ ترور اسماعیل هنیه، رهبر جنبش حماس، در تهران همراه شد. این اتفاق در حالی رخ داد که هنیه برای حضور در مراسم سوگند ریاست جمهوری به ایران آمده بود. شهادت فرماندهان مقاومت مانند سردار نیل‌فروشان و سید حسن نصرالله در لبنان نیز تنش‌های منطقه‌ای را تشدید کرد و سبب شد که فشار‌های بسیاری بر دولت جدید پزشکیان وارد شود. برخی کشور‌ها از ایران خواستند تا واکنش خود را کنترل کرده و از تشدید تنش‌ها جلوگیری کند، اما بعداً ایران وعده «صادق ۲» را با موفقیت اجرا کرد، عملیاتی که باعث شد اخبار ایران در صدر خبر‌های بین‌المللی قرار گیرد.
دیپلماسی تجدید دیدار با همسایگان
در واکنش به این تحولات، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در صد روز اول فعالیت خود ۹ سفر دیپلماتیک به کشور‌های منطقه از جمله لبنان، سوریه، عربستان، عراق، قطر، عمان، اردن و مصر انجام داد. این سفر‌ها به‌منظور تقویت روابط دیپلماتیک و کاهش تنش‌های منطقه‌ای بود. اولین سفر رسمی پزشکیان نیز به عراق و سپس به اقلیم کردستان انجام شد که استقبال گسترده‌ای را از سوی مردم این منطقه به همراه داشت. از سوی دیگر رئیس‌جمهور در ۱۰۰ روز نخست به نیویورک سفر کرد و در سازمان ملل سخنرانی داشت. همچنین سفر به باکو پزشکیان به جهت حضور رئیس جمهور اسرائیل نیز لغو شد.
وعده‌ها و چالش‌های داخلی
یکی از وعده‌های پزشکیان کاهش فعالیت گشت ارشاد و رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بود. وعده کاهش فعالیت گشت ارشاد: دولت در کنفرانس خبری اعلام کرد که فعالیت گشت ارشاد کاهش خواهد یافت. کاربران فضای مجازی با انتشار تجربیات خود تأیید کردند که اگرچه حضور گشت ارشاد کاهش یافته، اما هنوز به‌طور کامل متوقف نشده است.
رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی: یکی از وعده‌های مهم دولت رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بود که به‌ویژه در میان جوانان از اهمیت بالایی برخوردار است. هرچند در این دوره ۱۰۰ روزه تلاش‌ها برای رفع فیلترینگ به نتیجه نرسید.
سیاست‌های اقتصادی و اقدامات اجتماعی
وضعیت اقتصادی و قیمت دلار: در این مدت قیمت دلار افزایش چشمگیری داشت و به ۷۰ هزار تومان رسید. افزایش قیمت‌ها در کالا‌های اساسی مانند نان و گوشت در افزایش مشکلات معیشتی مردم مشاهده شد.
تلاش برای مدیریت بحران سوخت: یکی از مسائل حساس در این دوره افزایش قیمت بنزین بود. برخلاف دولت روحانی که بدون اطلاع قبلی قیمت بنزین را افزایش داده بود، دولت پزشکیان با بهره‌گیری از مشاوره‌های کارشناسان و گفتگو با مردم سعی دارد جامعه را برای این تغییرات آماده کند تا از شوک اجتماعی جلوگیری کند.
مهار خاموشی‌ها: دولت در برابر خاموشی‌های منظم از استراتژی مشابهی بهره برد و با ایجاد بستر‌های رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی شفاف، تلاش کرد تا مردم را از علت و مدت خاموشی‌ها مطلع کند و از بروز نارضایتی‌های بیشتر جلوگیری کند. همچنین شینا انصاری، رئیس سازمان محیط زیست، اعلام کرد که فعالیت ۳ نیروگاه مازوت‌سوز متوقف شده است تا آلودگی کاهش یابد. در پی این اقدام، خاموشی‌های منظم برای تأمین انرژی لازم اجرا شد، اما به‌طور شفاف به مردم اعلام شد که این خاموشی‌ها ناشی از ناترازی انرژی است.
انتقال اساتید و دانشجویان اخراجی به دانشگاه‌ها: از دیگر اقدامات این دولت در زمینه اجتماعی، بازگشت دانشجویان و اساتید اخراجی به دانشگاه‌ها بود. این اقدام با استقبال گسترده‌ای از سوی فعالان علمی، پژوهشی و دانشجویی مواجه شد.
انتصابات دولتی
در ۱۰۰ روز نخست، مسعود پزشکیان تلاش کرد تا ترکیبی متنوع از نیرو‌های سیاسی را در مدیریت کشور به کار گیرد:
انتصاب استانداران: دولت چهاردهم ۲۱ استاندار را معرفی کرد که ترکیب آنها شامل ۴۰ درصد اصلاح‌طلب، ۵۰ درصد مستقل و ۱۰ درصد اصولگرا بود.
انتصاب اقلیت‌ها و زنان: در این دوره، استانداران اهل سنت منصوب شد. همچنین تعدادی از زنان را در سمت‌های وزیر، معاونت وزارتخانه‌ها انتخاب کرد.
واکنش رسانه‌ها و نظرات کارشناسان
عملکرد دولت پزشکیان در ۱۰۰ روز نخست واکنش‌های گسترده‌ای را در رسانه‌ها و میان کارشناسان به دنبال داشته است. در ادامه، دیدگاه‌ها و نظرات رسانه‌ها و تحلیل‌گران در خصوص رویکرد‌ها و دستاورد‌های این دولت نشان از انتظارات متفاوت احزاب مختلف از دولت است؛
۱. هم‌میهن
احمد زیدآبادی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در یادداشتی عملکرد دولت را به دلیل تلاش برای حفظ اعتدال و حرکت به‌سوی وفاق ملی با نمره عدم مردودی ارزیابی کرد، اما افزود که دولت باید در مدیریت بحران‌ها مهارت بیشتری از خود نشان دهد. زیدآبادی از تلاش پزشکیان برای «رانندگی در لاین وسط» استقبال کرد، اما هشدار داد که دولت اگر در شرایط بحرانی به دنبال رویکرد تعادلی نباشد، ممکن است کارایی خود را از دست بدهد و به «لاین کندرو» کشیده شود. او همچنین تأکید کرد که شعار وفاق ملی باید به‌گونه‌ای اجرا شود که در عمل منجر به تعادل و عدالت شود، اما به لحاظ عملی و اجرایی نباید آن را به میل به حد وسط و میانه در هر امری تقلیل داد. زیدآبادی اشاره کرد که دولت در حوزه‌های مهمی همچون حجاب اجباری و رفع فیلترینگ هنوز در بازی را نبسته و می‌تواند با ادامه این مسیر موفقیت‌هایی کسب کند، هرچند چالش‌های اقتصادی و منطقه‌ای همچنان گریبان‌گیر دولت است.
۲. صراط نیوز
این رسانه اصولگرا، با اشاره به میراث سنگین مشکلات اقتصادی، عملکرد دولت را در این زمینه ضعیف ارزیابی کرده و به افزایش قیمت‌ها و سقوط بازار بورس اشاره کرده است. صراط نیوز خاطرنشان کرد که تورم و افزایش قیمت کالا‌های اساسی مانند نان، گوشت و لبنیات، فشار معیشتی زیادی بر مردم وارد کرده است. این رسانه معتقد است که مشکلات ناشی از ناترازی انرژی و اعلام جدول خاموشی و قطعی برق، ثبت نخستین تجاوز مستقیم رژیم اشغالگر قدس به خاک ایران، انتصابات خارج از عرف و اصرار در بکارگیری افراد مساله دار در دولت دستاورد صد روزه پزشکیان است. این رسانه بیان کردند که دولت وفاق با پرداختن به مسائل رفع فیلترینگ، آزادسازی ریجستری گوشی‌های آیفون و نقاط ضعف پرشمار دولت را قوت جلوه داده‌اند تا توجه ملت را از تمرکز بر اصلی‌ترین مشکلات کشور، غافل نمایند.
۳. ایران آنلاین
روزنامه ایران، به‌عنوان رسانه‌ای نزدیک به دولت، به حمایت از عملکرد دولت پزشکیان پرداخته و رویکرد‌های دیپلماتیک و اجتماعی دولت را ستوده است. این رسانه دیپلماسی فعال دولت و سفر‌های متعدد وزیر خارجه را برای مدیریت بحران‌های منطقه‌ای و تقویت روابط با کشور‌های همسایه مؤثر دانسته است. ایران آنلاین همچنین به‌طور خاص از انتصابات قومی و مذهبی در دولت پزشکیان استقبال کرده و آن را قدمی بزرگ در جهت تقویت همبستگی و انسجام ملی دانسته است. ایران آنلاین به‌طور کلی رویکرد دولت را در حوزه دیپلماسی و عدالت اجتماعی موفق ارزیابی کرده است. همچنین راه‌حل‌جویی برای بسیاری از مسائل و مطالباتی که از پیش از آغاز به کار دولت مطرح بودند همچون تأمین منابع مالی مورد نیاز برای اجرای قانون همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی، پرداخت کامل بدهی گندمکاران و پرستاران را نقطه امیدواری به دولت پزشکیان می‌داند.
۴. روزنامه سازندگی
محسن هاشمی‌رفسنجانی، رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی، در مقاله‌ای عملکرد دولت را از دیدگاه‌های مختلف تحلیل کرده است. در این مقاله، به نقل از کمیته سیاسی حزب کارگزاران، آمده است که برخی از جوانان حزب از عدم تحقق وعده‌های انتخاباتی و نبود تغییرات قابل‌توجه در سیاست‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ناامید شده‌اند. این اعضا معتقدند که در حوزه اقتصاد، دولت همچنان به سیاست‌های تورم‌زا ادامه می‌دهد و اصلاحات ساختاری لازم در لایحه بودجه مشاهده نمی‌شود. علاوه بر این، در حوزه فرهنگ و اجتماع، وعده‌های انتخاباتی همچون رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی حتی در سطح پلتفرم‌های پرکاربردی مانند واتساپ و تلگرام نیز محقق نشده است.
هاشمی‌رفسنجانی همچنین به انتقادات جوانان حزب اشاره کرده که انتصابات پزشکیان را تحول‌گرا و اصلاح‌طلبانه ندانسته‌اند. از سوی دیگر، میان‌سالان حزب تأکید دارند که نباید در انتقادات شتاب کرد و دولت را به دلیل عدم استفاده از برخی نیرو‌های حزب کارگزاران و اصلاح‌طلبان محکوم کرد. آنها معتقدند که وفاق ملی، به معنای همکاری در بررسی مشکلات اساسی کشور و ارائه راه‌حل‌های مشترک است و نباید صرفاً به تقسیم پست‌ها محدود شود.
۵. رجا نیوز
این رسانه اصولگرا به شدت از عملکرد دولت انتقاد کرده و سیاست‌های داخلی و اقتصادی دولت را ناکارآمد و غیرمؤثر دانسته است. رجا نیوز نوشته است که دولت پزشکیان خود را سرگرم بازی‌های رسانه‌ای ساخته است تا با برطرف کردن دغدغه‌های قشر ثروتمند برای خود دستاوردسازی کند. این رسانه تاکید دارد که توصیف ۱۰۰ روز اول دولت پزشکیان در دو کلمه، «تقریبا هیچ» است. رجا نیوز همچنین از این دولت به دلیل ناکامی در کاهش قیمت‌ها و کنترل تورم انتقاد کرده است.
در پایان، دیدگاه‌ها و نظرات درباره عملکرد ۱۰۰ روز نخست دولت پزشکیان نشان می‌دهد که ارزیابی‌های متنوعی در خصوص دستاورد‌ها و چالش‌های این دولت وجود دارد. در حالی که برخی رسانه‌ها و تحلیل‌گران، رویکرد‌های اجتماعی و دیپلماتیک دولت را ستوده‌اند و از رویکرد وفاق ملی و استفاده از اقلیت‌ها در مناصب دولتی حمایت کرده‌اند، رسانه‌ها و کارشناسان دیگر علی الخصوص اصولگرا با انتقادات جدی نسبت به عملکرد اقتصادی و عدم تحقق وعده‌های انتخاباتی واکنش نشان داده‌اند.
به‌طور کلی، این واکنش‌ها نشان می‌دهد که دولت چهاردهم، هرچند در برخی حوزه‌ها مانند دیپلماسی و عدالت اجتماعی گام‌هایی برداشته، اما در حوزه اقتصاد و رفع مشکلات معیشتی مردم هنوز با چالش‌های زیادی روبه‌رو است.
برای تحقق وعده‌های انتخاباتی و جلب رضایت عمومی، این دولت نیاز به تغییرات جدی‌تر در زمینه اقتصاد و اصلاحات ساختاری دارد.، هرجند تلاش‌های دیپلماتیک، مدیریت رسانه‌ای بحران‌ها، و "گام‌های اولیه" در بهبود وضعیت اجتماعی به عنوان دستاورد‌های این دولت در صد روزگی شناخته می‌شوند.
اگر بخواهیم کمی بی رحمانه قصاوت کنیم، نوع مدیریت ماجرای فیلترینگ توسط دولت می تواند عیار مناسبی برای عملکرد چهار سال و نیم بعد دولت مسعود پزشکیان باشد!
