به نظر میرسد بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، امیدوار است طرح توطئه جدیدی علیه تهران به بهانه اتهام نقش داشتن در طرح ترور دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب آمریکا، بریزد.
به نوشته پولتیکو، افبیآی مدعی شده که طی هفتههای پیش از انتخابات آمریکا، دو نقشه برای ترور دونالد ترامپ را کشف کرد. با وجود اینکه این توطئهها به نظر مبتدیانه میرسید، نتانیاهو قصد دارد آنها را به هر نحو ممکن به نمایش بگذارد و امیدوار است که ترامپ را ترغیب کرده تا از جاهطلبیش برای ضربهزدن به ایران حمایت کند.
علیرغم وعده توقف جنگهای جاری جهان از سوی ترامپ، نتانیاهو به دنبال کسب آزادیعملی بیشتر از آن چیزی است که در دوران ریاستجمهوری جو بایدن داشت؛ او خصوصاً خواهان کاهش بحثها درباره راهحل دو کشوری، درخواستها برای برنامههای پساجنگ و تهدیدات برای قطع کمکهای نظامی است. به نظر میرسد در صورت پیروزی کامالا هریس، نامزد حزب دموکرات، هیچکدام از اینها محقق نمیشد و به همین دلیل، نتانیاهو تمایل خود به ترامپ را علناً نشان داد.
نِداو اِشتِراوخلِر، استراتژیست انتخاباتی پیشین نخستوزیر اسرائیل در این باره گفت: «البته ما نمیدانیم ترامپ چه خواهد کرد، اما بدانید که نتانیاهو واقعاً ترامپ را بیشتر از کامالا هریس میخواست».
اما ممکن است کسب تأیید ترامپ برای همه خواستههای نتانیاهو سختتر از آن چیزی باشد که به نظر میرسد. حتی علیرغم ادعای نتانیاهو که او و ترامپ در مورد ایران «همنظرند»، رئیسجمهور منتخب آمریکا محدودیتهایی خواهد گذاشت.
نتانیاهو یکی از نخستین رهبران خارجی بود که به خاطر «کامبک تاریخی» ترامپ، به او تبریک گفت. نخستوزیر اسرائیل در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «بازگشت تاریخی شما به کاخ سفید آغاز جدیدی برای آمریکا و تعهد قویتری به اتحاد بزرگ اسرائیل و آمریکاست. این یک پیروزی بزرگ است».
این تمجید سریع و پرشور بخشی از تلاشهای چندماهه نتانیاهو بوده تا دوباره در دل ترامپ جا باز کند؛ زیرا پیشتر در سال ۲۰۲۰، نخستوزیر اسرائیل اولین رهبر خارجی بود که پیروزی جو بایدن را در حالی که ترامپ هنوز نتایج انتخابات را به چالش میکشید، تبریک گفت. ترامپ بعداً گفت: «نتانیاهو میتوانست سکوت کند».
بنابراین، طی هفتههای اخیر، نتانیاهو در حال لابیکردن مداوم با ترامپ بوده و با تماسهای تلفنی از او مشورت خواسته است؛ مسئلهای که ترامپ در جریان کمپین انتخاباتیش به آن افتخار کرد. نخستوزیر اسرائیل در سخنرانی ماه جولای خود در کنگره ایالات متحده بارها ترامپ را ستود و حتی یکبار هم نام هریس را نبرد که این موضوع باعث شکایات دموکراتها شد که او عملاً برای رقیب هریس در حال تبلیغ است.
با این حال، احتمالاً این تلاشها برای جلب حمایت ترامپ در راستای هدف قرار دادن ایران کافی نیست. یک لابیگر در واشنگتن در این باره گفت: «ترامپ هنوز طرفدار نتانیاهو نیست». او افزود: «نتانیاهو دقیقاً موفق نشده همه چیزهایی که میخواهد را به دست آورد. ترامپ به او چک سفید نمیدهد. اگر این چیزی است که نتانیاهو انتظار دارد، فکر میکنم ناامید خواهد شد و باید رویکردش را مورد بازنگری قرار دهد؛ زیرا ترامپ تقریباً به همان اندازه که میخواهد جنگ اوکراین را پایان دهد، قصد دارد جنگهای خاورمیانه را تمام کند».
فرصت تکرارنشدنی بیبی
با این حال، نتانیاهو در حال حاضر جسورتر شده و به فکر بازسازی کل منطقه است. او در این پندار است که اکنون فرصتی بینظیر برای کسب «پیروزی کامل» در برابر دشمنان اسرائیل به دست آمده و میخواهد محیطی امن برای اسرائیل دهههای آینده ایجاد کند. این به معنی ادامه تهاجم به غزه برای بیرونراندن همیشگی حماس، تعقیب حزبالله برای عقبراندن از نزدیک اراضی اشغالی و همچنین مقابله با ایران است.
اگرچه احتمالاً این اقدامات جایگاه نتانیاهو در نظر اسرائیلیها که او را مسئول فاجعه امنیتی ۷ اکتبر میدانند، احیا خواهد کرد، اما چالش اصلیش اکنون این بوده که چگونه ترامپ را در مورد استراتژی بزرگ خود قانع کرده و اینکه چگونه میتوان این کار را بدون درگیرکردن آمریکا در جنگی بیپایان در خاورمیانه انجام داد.
ترامپ در دوره اول ریاستجمهوری خود، موضعی سخت در برابر نیروهای مقاومت متحد ایران اتخاذ کرده بود و حتی دستور ترور سردار سلیمانی را صادر کرد. او همچنین در مورد اهداف حمله اخیر اسرائیل به ایران، با بایدن اختلاف نظر داشت. در حالی که بایدن به اسرائیل هشدار میداد از اهداف نفتی و هستهای ایران صرفنظر کند، ترامپ در یک تجمع انتخاباتی در کارولینای شمالی گفت: «آیا این چیزی نیست که شما باید بزنید؟ این بزرگترین ریسک ماست. اول برنامه هستهای را بزنید و بعداً نگران بقیه باشید».
با این حال، نتانیاهو باید مراقب نحوه برخورد با ترامپ باشد و این را میداند. یک مقام آگاه از افکار نخستوزیر اسرائیل گفت: «ترامپ به اسرائیل آزادی عمل کامل میدهد. نتانیاهو و مشاورانش میدانند که به زودی، فشار برای آتشبس وارد خواهد شد؛ خصوصاً در لبنان که پیشرفتهای زیادی در آن علیه حزبالله صورت گرفته و رسیدن به آتشبس آسانتر خواهد بود».
او افزود: «ترامپ انتظار دارد که به زودی و حتی قبل از آن که به کاخ سفید برگردد، در لبنان آتشبس برقرار شود». اسرائیل به این سمت حرکت خواهد کرد. این هفته، ران دِرمِر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل و یکی از مشاوران مورد اعتماد نتانیاهو با آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده ملاقات کرد تا گزینههای آتشبس در لبنان را بررسی کند.
نتانیاهو همچنین میداند که ترامپ هنوز به او بیاعتماد است. او و مشاورانش از شک و تردید برخی از اعضای جنبش مَگا (آمریکا را دوباره عالی کن) درباره هرگونه ماجراجویی بیپایان که ممکن است آمریکا را گرفتار کند، آگاه هستند. تخریب تأسیسات هستهای ایران قطعاً یکی از این ماجراجوییهاست.
جیدی ونس، معاون رئیسجمهور منتخب از جمله این افراد است که به درگیریهای خارجی با دیده شک و تردید مینگرد و شدیداً از جنگهای ناکام آمریکا در منطقه مأیوس بوده که ریشه در دوران خدمتش در جنگ عراق دارد.
ماه گذشته، هنگامی که از ونس در مورد خاورمیانه و اینکه آیا ایالات متحده باید علیه ایران وارد جنگ شود، سؤال شد، او هشدار داد که منافع آمریکا و اسرائیل همیشه همراستا نخواهند بود: «منفعت ما در این است که وارد جنگ با ایران نشویم. این کار به طور قابلتوجهی منابع را منحرف خواهد کرد و برای کشورمان بسیار پرهزینه خواهد بود». او حتی اذعان داشت که اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس باید مسئولیت «مقابله با ایران را به عهده بگیرند».
همچنین دیگر افرادی که به احتمال زیاد برای سمتهای امنیت ملی در دولت بعدی ترامپ انتخاب خواهند شد، بر لزوم کاهش حضور در خاورمیانه تأکید کردهاند. آنها میخواهند تمرکز روی چین باشد.
اِلبِریج کولبی که برخی در واشنگتن معتقدند از نامزدهای جانشینی وزارت دفاع یا حتی جانشینی مشاور امنیت ملی است، در تابستان به پولتیکو گفته بود: «ما باید حضور کمتری در خاورمیانه داشته باشیم». او افزود: «اگر منابعمان را بر روی درگیریهای حاشیهای تلف کنیم، مرتکب اشتباه شدهایم».
فشارهای دیگر از سوی سعودیها و اماراتیها نیز ترامپ را تحت تأثیر قرار خواهد داد. در حالی که شاید این کشورها خوشحال باشند که ایران محدودتر شده و نفوذش کاهش یافته، هیچکدام علاقهای به شعلهورشدن منطقه ندارند. ایران همچنین در پی بهبود روابط با همسایگان خلیج فارس خود بوده است.
جای تعجب ندارد که سلطنتهای منطقه بر همین اساس به حمله ماه گذشته اسرائیل به ایران واکنش نشان دادند. سعودیها از جمله اولین کسانی بودند که حملات هوایی این رژیم به ایران را محکوم کردند و محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور صراحتاً گفت تا زمانی که جنگ غزه تمام نشده و اقداماتی جدی برای حل مناقشه اسرائیل-فلسطین انجام نگیرد، عادیسازی روابط با اسرائیل امکانپذیر نیست. آنچه این مسئله را پیچیده میکند، چیزی است که نتانیاهو احتمالاً از ترامپ درخواست خواهد کرد: چراغ سبز به ساخت شهرکهای اسرائیلی در کرانه باختری.
عزم ترامپ برای "متوقف کردن جنگها" چالش بزرگی برای نتانیاهو ایجاد میکند.