طلا به عنوان یکی از فلزات گرانبها؛ به طور طبیعی در معادن یافت می شود و برای استخراج آن هزینه و امکانات پیشرفته ای لازم است. پراکندگی معادن طلا در جهان زیاد است و در نقاط مختلف دنیا به اندازه کافی طلا وجود دارد. اما به دلیل اینکه این فلز یکی از پشتوانه های اصلی اقتصادی کشورها در دنیا به حساب می آید؛ اکتشاف و استخراج طلا در دنیا اهمیت بسیاری دارد. تعدادی از کشورها در دنیا معدن طلای زیادی را دارد که می توان به چین؛ روسیه و آمریکا اشاره کرد. در ادامه به معرفی بزرگترین معادن طلا در ایران ؛ جهان و خاورمیانه می پردازیم.
معادن طلا از جمله مهمترین منابع معدنی در سطح جهانی به شمار می‌روند. کشورهای پیشرو در تولید طلا شامل چین، استرالیا، روسیه، ایالات متحده، کانادا و پرو هستند. با این وجود، فهرست بزرگترین معادن طلای جهان به شرح زیر است: معدن طلا مورونتائو، ازبکستان؛ معدن گراسبرگ، اندونزی؛ معدن کارلین، ایالات متحده آمریکا؛ معدن المپیادا، روسیه؛ معدن کورتز، ایالات متحده آمریکا؛ معدن طلای بدینگتون، استرالیا؛ معدن پوئبلو ویخو، جمهوری دومینیکن؛ معدن کیبالی، کنگو؛ معدن لیهیر، پاپوا گینه نو؛ معدن طلای هوپر، کانادا
مورونتائو یا مورانتو بزرگترین معدن طلای جهان است که در ازبکستان واقع شده است. این معدن که توسط شرکت ماینرال زولوتا شرکت کانادایی اکتشاف و استخراج می‌شود، بیشترین تولید طلای جهان را دارا است. تولید سالانه این معدن در حدود ۶۰۰ هزار اونس طلا است. این معدن نیز یکی از عمیق ترین معادن روباز در سطح جهان است. معدن مورونتو در سال ۱۹۵۸ کشف شد و در سال ۱۹۶۷، استخراج از آن شروع گردید. این معدن بیش از ۳.۳ کیلومتر طول، ۲.۵ کیلومتر پهنا و حدود ۶۰۰ متر عمق دارد.
این معدن که در استان پاپوا اندونزی واقع شده، یکی از بزرگترین معادن طلای جهان به شمار می‌آید. علاوه بر طلا، این معدن مقادیر قابل توجهی مس نیز استخراج می‌کند. استخراج معدن گراسبرگ توسط شرکت فریپورت مک‌موران انجام می‌شود و تولید سالانه آن حدود ۱.۲ میلیون اونس طلا است. این معدن در سال ۱۹۳۶ توسط یک زمین‌شناس هلندی در ارتفاعات دورافتاده رشته‌کوه سودیرمان در استان پایوآ اندونزی کشف شد و به آن ارتسبرگ یا کوه سنگ نیز گفته می‌شود. معدن طلای گراسبرگ شامل دو بخش عملیاتی، یعنی گودال روباز گراسبرگ و معدن زیرزمینی است. این معدن برای نزدیک به ۳۰ هزار نفر فرصت شغلی فراهم کرده و علاوه بر اینکه در زمره ۱۰ معدن بزرگ جهان قرار دارد، دومین معدن بزرگ مس نیز محسوب می‌شود.
معدن اولمپیادا، بزرگترین پروژه شرکت پولیوس، فعالیت خود را از سال ۱۹۹۶ آغاز کرده و هم‌اکنون بیش از نیمی از تولید طلای این شرکت روسی را به خود اختصاص می‌دهد. سنگ معدنی استخراج‌شده از این معدن در سه کارخانه با ظرفیت مجموع سالانه ۱۳ میلیون تن مورد فرآوری قرار می‌گیرد. تولید این معدن در مقایسه با یک میلیون و ۳۸۹ هزار اونس در سال ۲۰۱۹، با کاهش ۱۴ درصدی مواجه شده است و یکی از مهمترین و برترین معادن در جهان است.
معدن طلای نورآبه در منطقه نورآبه واقع در ولایت تخار افغانستان، یکی از منابع طلای مهم و شناخته‌شده در کشور است. این معدن به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، در نزدیکی مرز با تاجیکستان و منابع طلای بدخشان، از ذخایر قابل توجهی برخوردار است. طبق اطلاعات موجود، این معدن در سال ۱۳۶۶ خورشیدی توسط روس‌ها کشف شد، و استخراج آن از سال ۱۳۸۶ خورشیدی تحت مدیریت یک شرکت آمریکایی آغاز شده است. در حال حاضر، کمپانی وست‌لند تریدنگ مسئولیت استخراج طلا را بر عهده دارد و طبق برآوردها، این شرکت به طور سالانه حدود ۱۷۰۰ کیلوگرم طلا از این معدن استخراج می‌کند. ذخیره کل طلای معدن نورآبه به میزان ۲۶۰ تن برآورد شده که شامل ۸۵۰ کیلوگرم طلای خالص می‌باشد. این معدن نوعی معدن آبرفتی است که منبع اصلی طلا از معادن طلای بدخشان و تاجیکستان تأمین می‌شود. همچنین، ذخایر مشخصی در نقاط مختلف معدن، از جمله نقطه‌ای به نام "حصار" که ذخیره‌ای حدود ۴۳۷ کیلوگرم طلا دارد، تأیید شده است. این معدن در حال حاضر همچنان در حال استخراج است و به دلیل منابع غنی طلا، از اهمیت بالایی برخوردار است.
معدن طلای زرشوران یکی از معادن ایران می‌باشد. این معدن به عنوان یکی از بزرگترین معادنی است که در ۳۵ کیلومتری شهرستان تکاب قرار گرفته است. ۱۵ کیلومتر با مجموعه میراث فرهنگی و گردشگری تخت سلیمان فاصله دارد. این معدن مهم ایران ۱۵۰ تن ذخیره طلای خالص را به خود اختصاص داده است. کارخانه زرشوران میزان تولید این معدن را به دو برابر می‌رساند. در لیست معادن ایران معدن زرشوران از نظر تکنیکی بهترین معدن شناخته می‌شود. فلز همیشه در طبیعت پیدا خواهد شد اما فلز طلا گران بهاتر از دیگر فلزات است. اگر می‌خواهید به خوبی بدانید که این فلز گران بها در کجا پیدا می‌شود باید گفت که معدن زرشوران به عنوان یکی از مهمترین مکان‌‌های طلا به شمار می‌‌رود. واحد اندازه گیری این فلز بر اساس اونس می‌باشد. تبدیل فلز طلا به آلیاژ طلا بر اساس استانداردها مشخص شده است.
معدن طلای تفتان (بخش انجیرک) یکی از بزرگترین معادن طلای ایران است که در در شهرستان تفتان استان سیستان و بلوچستان واقع شده‌است و به گفته مسئولان دارای ذخیره قطعی ۱۰۰ میلیون تن کانسنگ طلا می‌باشد. در اردیبهشت ۱۴۰۱ بیش از ۳۰۰ نفر در این معدن مشغول به کار بودند.
معدن طلای نوادا، آمریکا : این معدن با تولید سالانه حدود ۱۱۶ تن طلا، به عنوان بزرگترین معدن طلای جهان شناخته می‌شود.
معدن مورونتا، ازبکستان : این معدن در کویر قزل‌قوم واقع شده و یکی از بزرگترین معادن روباز طلا در جهان است.
معدن گراسبرگ، اندونزی : این معدن نه تنها یکی از بزرگترین معادن طلا، بلکه یکی از بزرگترین معادن مس جهان نیز محسوب می‌شود.
معدن اولیمپیادا، روسیه : این معدن یکی از بزرگترین معادن طلای روسیه است و به دلیل ذخایر عظیم و تولید بالا شناخته می‌شود.
معدن پبل، آلاسکا، آمریکا : این معدن نیز به عنوان یکی از بزرگترین معادن طلا و مس در جهان شناخته می‌شود
برآوردهای سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهند که از حدود ۳۵ معدن طلا و ۵ ذخیره مس پور فیری طلادار ایران دارای ذخیره قطعی ۵۶۴ تن طلای خالص و ذخیره احتمالی ۶۵۰ تن است. از این میزان، حدود ۴۶۷ تن مربوط به معادن طلا و ۹۷ تن مربوط به ذخایر مس پورفیری طلادار ایران می‌باشد.
تا سال ۱۴۰۰ تعداد ۳۵ معدن طلا در کشور وجود دارد که از این تعداد ۱۲ معدن فعال هستند. ۲۳ معدن دیگر غیر فعال هستند. آذربایجانهای شرقی و غربی، کردستان، کرمان، خراسان رضوی و جنوبی، سیستان و بلوچستان، اصفهان، یزد، مرکزی، زنجان و سمنان استانهای طلایی کشور هستند.
بر اساس معلومات وزارت معادن و پلتفورم، معادن موجود طلا در افغانستان عبارت‌اند از: معادن طلای ویکادر و راغ در بدخشان، معدن طلای چاه‌آب، نورآبهٔ سمتی، حصار و معدن طلای انجیر در ولایت تخار، معدن طلای زرکشان در ولایت غزنی، معدن طلای حصارک در ولایت لوگر، معدن طلای کندلان در ولایت زابل، و معدن طلای قره‌دغن که در ولایت بغلان موقعیت دارد. افزون‌بر این طور درصدی در معادن مس لوگر هرات و جست و سرب قندهار بغلان وجود دارد. مقدار طلا در معادن کشف شده در مجموع بیش از ۳ پی‌پی‌ام (ذره در میلیون) می‌باشند. در مجموع ۱۰٪ از معادن این کشور کشف گردیده‌است؛ که از جمله معادن طلا نیز می‌باشد.
این معدن در ۵۰ کیلومتری شمال شهر فیض‌آباد در ولسوالی راغ ولایت بدخشان موقعیت دارد که موجودیت طلایی با کیفیت بلند، در آن ثابت شده‌است. این معدن ۲ متر عرض و ۳۵۰ متر طول دارد؛ اما در مورد ذخیرهٔ آن تا کنون کدام سروی صورت نگرفته‌است.
