کارت ملی به عنوان یکی از مهمترین مدارک هویتی افراد شناخته میشود. با توجه به سرعت پیشرفت تکنولوژی و تأثیرات آن در دنیای مدرن، دولتها به سمت الکترونیکی شدن خدمات خود حرکت کردند. این تغییرات نیاز به ارائه خدمات به مردم از طریق فضای غیرحضوری را افزایش داد و به همین دلیل، ضرورت وجود کارت ملی هوشمند بیشتر احساس شد. در سالهای اخیر، دولت از طریق مراجع مربوطه و اطلاعرسانیهای مکرر، مردم را به تعویض شناسنامه و کارت ملی تشویق کرده است. اکنون، با گذشت چند سال از آغاز این طرح، میتوان گفت که بخش عمدهای از آن به نتیجه رسیده است.
در گذشته، فرآیند ثبتنام برای کارت ملی هوشمند به صورت حضوری انجام میشد که این روش مشکلات خاص خود را داشت و منجر به ازدحام شدید در دفاتر ثبتنام میگردید. به همین دلیل، سازمان ثبت احوال کشور تصمیم به راهاندازی سیستمی برای ثبتنام غیرحضوری کارت ملی هوشمند گرفت. سایت درگاه خدمات الکترونیک ثبت احوال کشور، سامانهای برای ثبتنام کارت ملی هوشمند ۱۴۰۳ است که تمامی افرادی که قصد دارند برای دریافت این کارت اقدام کنند، میتوانند به این سایت مراجعه کرده و مراحل پیشثبتنام را انجام دهند. روش ثبتنام کارت ملی هوشمند به شرح زیر است.\
برای ورود به سایت ثبتنام کارت ملی هوشمند ۱۴۰۳، ابتدا عبارت "سایت درگاه خدمات الکترونیک سازمان ثبت احوال" را در فیلد جستجوی گوگل وارد کنید. سپس بر روی اولین نتیجهای که گوگل نمایش میدهد، کلیک کنید تا به سایت مربوطه وارد شوید. پس از ورود به سایت، بر روی گزینه "سامانه ثبتنام کارت ملی هوشمند ۱۴۰۳" کلیک کنید. در ادامه، از طریق صفحهای که باز میشود، بر روی گزینه "ورود" کلیک کنید تا به سایت اصلی ثبتنام منتقل شوید
به محض آماده شدن و صدور کارت هوشمند ملی یک پیامک توسط ادارات یا دفاتر پیشخوان دولت به شماره تلفن همراه متقاضی که از وی در سامانه خدمات شهروندی ثبت شده است، ارسال میشود. طبق گفته مسئولین؛ تمامی کارت های ملی تا پایان سال ۱۴۰۵ دارای اعتبار هستند.
با توجه به اینکه کارت ملی هوشمند نیازمند نصب یک لیبل الکترونیکی خاص است، ضروری است که اقدامات لازم برای تأمین این قطعه کوچک به سرعت انجام شود. اما کشور ما با تحریمهای متعددی مواجه است که هر یک به نوعی به ما آسیب میزنند و این موضوع در تأمین لیبلهای کارت ملی نیز به وضوح دیده میشود. طرفهای خارجی به دلیل تحریمهای گسترده علیه ایران از صدور این قطعه خودداری میکنند. به همین دلیل، نبود این قطعه باعث اختلال در روند صدور کارت ملی هوشمند افراد میشود. در حال حاضر، زمان انتظار برای دریافت کارت ملی هوشمند بین ۱۵ تا ۳۰ روز کاری است. اگر در این مدت کارت ملی به دست فرد نرسید، فرد باید به همراه فیش کارت ملی به پلیس +۱۰ یا سایت سازمان ثبت احوال مراجعه کند. همچنین، متقاضیان میتوانند وضعیت درخواست صدور کارت ملی هوشمند خود را از طریق کد دستوری #۶۰۹۰*۴* پیگیری کنند.