ریسک‌های سیاسی در ایران همواره یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری بوده‌است. تغییرات ناگهانی در سیاست‌های دولت، تحریم‌های جدید یا افزایش محدودیت‌های بین‌المللی می‌تواند به‌‌‌‌‌‌‌سرعت بر قیمت‌ها، سوددهی و فعالیت‌های اقتصادی تاثیر بگذارد. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران باید با پیش‌بینی و مدیریت ریسک‌های سیاسی، آمادگی لازم را برای مواجهه با این تحولات داشته باشند.
ریسک‌های سیاسی شامل تغییراتی هستند که به‌دلیل تصمیمات دولت‌ها یا تحولات بین‌المللی بر اقتصاد کشور تاثیر می‌گذارند. این تغییرات می‌تواند شامل اعمال یا لغو تحریم‌ها، تغییرات سیاست‌های اقتصادی، تغییرات در قوانین مالیاتی و مقررات جدید تجاری باشد. در ایران، به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و سیاست‌های متغیر داخلی، ریسک‌های سیاسی نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری ایفا می‌کنند.
برای مثال، در سال‌های اخیر، تحریم‌های جدیدی که توسط کشورهای غربی علیه ایران اعمال شد، تاثیرات منفی بر بخش‌های مختلف اقتصادی گذاشت و باعث کاهش فعالیت‌های تجاری و افزایش هزینه‌های کسب‌وکارها شد. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذارانی که به تاثیرات این ریسک‌ها بی‌‌‌‌‌‌‌توجه بودند، زیان‌های بزرگی را متحمل شدند.
در اقتصاد، نظریه ریسک سیاسی به بررسی تاثیر تغییرات سیاسی بر بازارهای مالی و اقتصاد می‌پردازد. این نظریه بیان می‌کند که ریسک‌های سیاسی می‌توانند بر جریان‌های سرمایه‌گذاری خارجی، نرخ بهره و نرخ ارز تاثیر بگذارند و منجر به تغییرات ناگهانی در بازارهای مالی شوند.
یکی دیگر از نظریههای مرتبط، نظریه «سرمایه‌گذاری و عدم‌قطعیت» است. این نظریه می‌گوید که سرمایه‌گذاران در شرایط عدم‌قطعیت (مانند تغییرات ناگهانی سیاسی) تمایل دارند سرمایه‌گذاری‌های خود را کاهش دهند یا به سمت دارایی‌های کم‌‌‌‌‌‌‌ریسک‌‌‌‌‌‌‌تر سوق دهند. در ایران، تغییرات سیاسی معمولا با عدم‌قطعیت‌‌‌‌‌‌‌های زیادی همراه است و این موضوع بر تصمیمات سرمایه‌گذاران تاثیر قابل‌توجهی دارد.
یکی از نخستین بخش‌هایی که تحت‌تاثیر ریسک‌های سیاسی قرار می‌گیرد، بازار سهام است. تغییرات ناگهانی در سیاست‌های دولتی یا تحریم‌های جدید می‌تواند بر عملکرد شرکت‌های بورسی تاثیر بگذارد. برای مثال، شرکت‌هایی که به واردات وابسته هستند، ممکن است با افزایش هزینه‌های تامین مواد اولیه و کاهش سودآوری مواجه شوند.
در شرایط سیاسی بحرانی، سرمایه‌گذاران به‌‌‌‌‌‌‌طور معمول به سمت دارایی‌های امن‌‌‌‌‌‌‌تر مانند طلا و ارز حرکت می‌کنند. با افزایش ریسک‌های سیاسی، قیمت طلا و ارز افزایش پیدا می‌کند و این دارایی‌ها به‌عنوان پناهگاهی امن برای حفظ ارزش سرمایه عمل می‌کنند.
تحریم‌های جدید یا تغییرات در سیاست‌های تجاری می‌تواند بر صنایع صادرات‌‌‌‌‌‌‌محور مانند پتروشیمی و فولاد تاثیرگذار باشد. این صنایع به دلیل وابستگی به بازارهای خارجی و تغییرات نرخ ارز، بهشدت از ریسک‌های سیاسی متاثر می‌شوند. از سوی دیگر، در صورت برداشته‌شدن تحریم‌ها یا بهبود شرایط بین‌المللی، این شرکت‌ها می‌توانند سود قابل‌توجهی کسب کنند.
صنعت نفت ایران یکی از صنایعی است که بهشدت تحت‌تاثیر ریسک‌های سیاسی قرار دارد. تحریم‌های بین‌المللی که علیه ایران اعمال‌شده‌است، صادرات نفت را محدود‌کرده و درآمدهای ارزی کشور را بهشدت کاهش داده‌است. این موضوع باعث شد که بسیاری از پروژه‌های نفتی نیمه‌‌‌‌‌‌‌تمام بمانند و سرمایه‌گذاری‌های جدید به تعویق بیفتد. از سوی دیگر، با هرگونه گشایش در روابط بین‌المللی، این صنعت توانسته است تاحدودی از فشار تحریم‌ها کاسته و بهبود یابد. این مطالعه نشان می‌دهد؛ چگونه تحریم‌ها و تغییرات سیاسی بین‌المللی می‌توانند مستقیما بر یک صنعت حیاتی تاثیر بگذارند.
یکی از بهترین روش‌ها برای مقابله با ریسک‌های سیاسی، تنوع‌‌‌‌‌‌‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری است. با تقسیم دارایی‌ها بین بخش‌های مختلف مانند سهام، طلا، ارز و املاک، سرمایه‌گذاران می‌توانند از کاهش ناگهانی ارزش یک دارایی جلوگیری کنند.
در شرایط پرریسک سیاسی، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های امن مانند طلا، ارز و حتی املاک می‌تواند ریسک‌های مرتبط با بازارهای مالی را کاهش دهد. این دارایی‌ها به‌‌‌‌‌‌‌طور معمول در شرایط بحران‌های سیاسی عملکرد بهتری دارند.
سرمایه‌گذاران باید همواره تحولات سیاسی داخلی و بین‌المللی را به‌‌‌‌‌‌‌دقت دنبال کنند. آگاهی از روندهای سیاسی و تغییرات احتمالی در سیاست‌های دولت می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا با تغییرات آینده سازگار شوند و از فرصت‌های جدید بهره‌‌‌‌‌‌‌برداری کنند.
رستم فرخزاد، سردار بزرگ ساسانی، در نامه‌‌‌‌‌‌‌ای به برادرش به آینده ایران بعد از حمله اعراب اشاره می‌کند و او را به آگاهی و هوشیاری در مقابل حوادث دعوت می‌کند. این حکایت تاریخی نشان‌دهنده این است که هوشیاری و پیش‌بینی در مواجهه با تغییرات ناگهانی سیاسی می‌تواند سرنوشت افراد و حتی ملت‌ها را تغییر دهد. در دنیای سرمایه‌گذاری نیز داشتن آمادگی در‌برابر تحولات سیاسی می‌تواند از زیان‌های بزرگ جلوگیری کند.
توجه به ریسک‌های سیاسی در تصمیمات سرمایه‌گذاری
ریسک‌های سیاسی یکی از عوامل کلیدی در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری در ایران هستند. سرمایه‌گذاران با تنوع‌‌‌‌‌‌‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، استفاده از دارایی‌های امن و پیگیری تحولات سیاسی می‌توانند ریسک‌های ناشی از تغییرات سیاسی را مدیریت کنند و از فرصت‌های موجود در بازار بهره‌‌‌‌‌‌‌برداری کنند.
