به گزارش خبرنگار رکنا، قرص آسنترا ۵۰ (Asentra 50) که حاوی ماده فعال سرترالین است، یک داروی ضدافسردگی از گروه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) است. این دارو برای درمان مشکلات روان‌پزشکی مختلف استفاده می‌شود.
قرص آسنترا ۵۰ (Asentra 50)، با ماده مؤثره سرترالین (Sertraline)، برای درمان طیف گسترده‌ای از اختلالات روان‌پزشکی استفاده می‌شود.
| ردیف | موارد مصرف | شرح |
|---|---|---|
| 1 | افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder) | درمان علائم افسردگی شامل کاهش انرژی، احساس بی‌ارزشی، اختلال تمرکز و افکار خودکشی. |
| 2 | اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) | مدیریت افکار وسواسی ناخواسته و رفتارهای اجباری که کیفیت زندگی را کاهش می‌دهند. |
| 3 | اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) | کاهش علائم بازگشتی مانند کابوس‌ها، افکار مزاحم و استرس ناشی از تجربه‌های آسیب‌زا. |
| 4 | اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) | کمک به کاهش اضطراب و ترس شدید در موقعیت‌های اجتماعی یا عملکردی. |
| 5 | اختلال پانیک (Panic Disorder) | کاهش شدت و تعداد حملات پانیک و پیشگیری از اضطراب ناگهانی شدید. |
| 6 | اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder) | کاهش نگرانی‌های مزمن و اضطراب بیش از حد درباره مسائل روزمره. |
| 7 | سندروم پیش از قاعدگی (PMDD) | کاهش علائم جسمی و روانی شدید مرتبط با هفته‌های پیش از قاعدگی. |
در ادامه موارد اصلی مصرف این دارو شرح داده شده است:
1. افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder - MDD)
درمان افسردگی همراه با علائمی نظیر کاهش انرژی، احساس بی‌ارزشی، کاهش تمرکز، و افکار خودکشی.
2. اختلال وسواس فکری-عملی (Obsessive-Compulsive Disorder - OCD)
مدیریت افکار وسواسی ناخواسته و رفتارهای اجباری که تأثیر منفی بر کیفیت زندگی دارند.
3. اختلال استرس پس از سانحه (Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD)
کاهش علائم مرتبط با تجربه‌های آسیب‌زا مانند کابوس‌ها، افکار مزاحم و استرس.
4. اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder - SAD)
کمک به کاهش اضطراب شدید در موقعیت‌های اجتماعی یا عملکردی.
5. اختلال پانیک (Panic Disorder)
کاهش تعداد و شدت حملات پانیک و جلوگیری از حملات ناگهانی اضطراب شدید.
6. اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder - GAD)
درمان اضطراب مزمن و نگرانی بیش از حد در مورد مسائل روزمره.
7. سندروم پیش از قاعدگی (Premenstrual Dysphoric Disorder - PMDD)
کاهش علائم شدید جسمی و روانی در هفته‌های پیش از قاعدگی (کاربرد کمتر رایج).
دوز مصرف این دارو بستگی به نوع اختلال و وضعیت بیمار دارد.
| اختلال | دوز شروع | دوز نگهدارنده | حداکثر دوز روزانه |
|---|---|---|---|
| افسردگی اساسی (MDD) | 50 میلی‌گرم در روز | 50-100 میلی‌گرم در روز | 200 میلی‌گرم |
| اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) | 50 میلی‌گرم در روز | 100-150 میلی‌گرم در روز | 200 میلی‌گرم |
| اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) | 25-50 میلی‌گرم در روز | 50 میلی‌گرم در روز | 200 میلی‌گرم |
| اختلال پانیک (Panic Disorder) | 25 میلی‌گرم در روز | 50 میلی‌گرم در روز | 200 میلی‌گرم |
| اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) | 50 میلی‌گرم در روز | 50-100 میلی‌گرم در روز | 200 میلی‌گرم |
| اضطراب فراگیر (GAD) | 50 میلی‌گرم در روز | 50-100 میلی‌گرم در روز | 200 میلی‌گرم |
| سندروم پیش از قاعدگی (PMDD) | 50 میلی‌گرم در روز (یا سیکلیک) | 50-100 میلی‌گرم در روز | 150 میلی‌گرم |
در ادامه به طور دقیق‌تر توضیح می‌دهیم:
1. افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder - MDD):
دوز شروع: 50 میلی‌گرم در روز.
دوز نگهدارنده: معمولاً 50 میلی‌گرم در روز. در صورتی که جواب مطلوب حاصل نشود، دوز ممکن است به 100 میلی‌گرم در روز افزایش یابد.
حداکثر دوز روزانه: 200 میلی‌گرم. در صورتی که اثرات دارو کافی نباشد، پزشک ممکن است دوز را تا 200 میلی‌گرم در روز افزایش دهد.
2. اختلال وسواس فکری-عملی (Obsessive-Compulsive Disorder - OCD):
دوز شروع: 50 میلی‌گرم در روز.
دوز نگهدارنده: معمولاً 100 میلی‌گرم در روز.
حداکثر دوز روزانه: 200 میلی‌گرم. در صورت نیاز، ممکن است پزشک دوز را افزایش دهد.
3. اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder - SAD):
دوز شروع: 25 میلی‌گرم در روز (برای افرادی که حساسیت بیشتری دارند، ممکن است با 25 میلی‌گرم شروع شود).
دوز نگهدارنده: 50 میلی‌گرم در روز. در صورت نیاز و عدم بهبودی کافی، پزشک ممکن است دوز را تا 200 میلی‌گرم در روز افزایش دهد.
حداکثر دوز روزانه: 200 میلی‌گرم.
4. اختلال پانیک (Panic Disorder):
دوز شروع: 25 میلی‌گرم در روز. پزشک معمولاً از دوز کم شروع می‌کند و بعد از یک هفته به 50 میلی‌گرم افزایش می‌دهد.
دوز نگهدارنده: 50 میلی‌گرم در روز.
حداکثر دوز روزانه: 200 میلی‌گرم. در صورت لزوم، ممکن است دوز تا 200 میلی‌گرم افزایش یابد.
5. اختلال استرس پس از سانحه (Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD):
دوز شروع: 50 میلی‌گرم در روز.
دوز نگهدارنده: معمولاً 50-100 میلی‌گرم در روز، با توجه به نیاز بیمار.
حداکثر دوز روزانه: 200 میلی‌گرم.
6. اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder - GAD):
دوز شروع: 50 میلی‌گرم در روز.
دوز نگهدارنده: معمولاً 50 میلی‌گرم در روز. در صورت عدم پاسخ‌دهی کافی، دوز ممکن است به 100 میلی‌گرم در روز افزایش یابد.
حداکثر دوز روزانه: 200 میلی‌گرم.
7. سندروم پیش از قاعدگی (Premenstrual Dysphoric Disorder - PMDD):
دوز شروع: 50 میلی‌گرم در روز، اما می‌تواند در صورت نیاز، به صورت سیکلیک (یعنی در یک دوره خاص از ماه) استفاده شود.
دوز نگهدارنده: 50-100 میلی‌گرم در روز.
حداکثر دوز روزانه: 150 میلی‌گرم.
نکات مهم در مورد دوز
دوز شروع: معمولاً 50 میلی‌گرم در روز است. این دوز برای اکثر بیماران کافی است، مگر اینکه نیاز به افزایش دوز باشد.
افزایش دوز: در صورت نیاز به اثر بیشتر، پزشک ممکن است دوز را به تدریج افزایش دهد (معمولاً هر هفته 25 میلی‌گرم به دوز اضافه می‌شود).
دوز نگهدارنده: پس از دستیابی به بهبود، دوز معمولاً بین 50 تا 100 میلی‌گرم در روز نگهداری می‌شود.
حداکثر دوز: بسته به شرایط بیمار و نظر پزشک، دوز ممکن است تا 200 میلی‌گرم در روز افزایش یابد.
زمان مصرف
بهتر است دارو یکبار در روز مصرف شود، معمولاً در صبح یا عصر.
مصرف این دارو همراه با غذا می‌تواند عوارض گوارشی را کاهش دهد.
توصیه‌های پزشکی
همیشه دوز دارو را طبق دستورات پزشک مصرف کنید.
تغییر دوز یا قطع ناگهانی دارو می‌تواند موجب بروز علائم ترک یا بدتر شدن وضعیت بیماری شود، بنابراین باید زیر نظر پزشک این تغییرات اعمال شود.
اگر تغییراتی در وضعیت شما ایجاد شد یا احساس کردید که دارو تأثیر مطلوب ندارد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
در ادامه جدول عوارض شایع و نادر قرص آسنترا ۵۰ (سرترالین) را مطالعه خواهید کرد:
| نوع عارضه | شرح عارضه |
|---|---|
| عوارض شایع | |
| تهوع | احساس تهوع و یا استفراغ، مخصوصاً در ابتدای درمان. |
| اسهال | مشکلات گوارشی مانند اسهال یا دل درد. |
| خشکی دهان | احساس خشکی در دهان. |
| سردرد | سردردهای ملایم یا شدید. |
| بی‌خوابی یا خواب‌آلودگی | مشکلات در خوابیدن یا احساس خواب‌آلودگی در طول روز. |
| کاهش میل جنسی | کاهش علاقه به رابطه جنسی یا مشکلات در عملکرد جنسی. |
| افزایش تعریق | عرق کردن بیش از حد. |
| دست‌وپای لرزان | احساس لرزش یا ضعف در دست‌ها و پاها. |
| اضطراب یا عصبانیت | احساس نگرانی یا عصبانیت بیشتر از حد معمول. |
| عوارض نادر و جدی | |
| سندرم سروتونین | علائم شامل گیجی، افزایش ضربان قلب، تب بالا، افزایش فشار خون، لرزش، تعریق زیاد، از دست دادن هماهنگی عضلات و خواب‌آلودگی. |
| تشدید افکار خودکشی | در برخی افراد، به ویژه نوجوانان و جوانان، ممکن است افکار خودکشی یا رفتارهای خطرناک افزایش یابد. |
| تشویش و بی‌قراری شدید | اضطراب یا بی‌قراری که ممکن است تشدید شود. |
| تشنج | بروز تشنج در برخی بیماران، به ویژه افرادی که سابقه اختلالات صرعی دارند. |
| اختلالات کبدی | علائمی مانند زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)، درد شکم و ادرار تیره. |
| آریتمی (ریتم قلب غیرطبیعی) | ضربان قلب غیرمنظم یا سریع که می‌تواند خطرناک باشد. |
| آسیب‌های عضلانی | ضعف عضلانی یا درد عضلات. |
| عوارض دیگر | |
| افزایش یا کاهش وزن | برخی افراد ممکن است وزنشان افزایش یا کاهش یابد. |
| اختلالات جنسی | کاهش میل جنسی، مشکل در نعوظ یا انزال در مردان، مشکلات در رسیدن به ارگاسم در زنان. |
| خستگی یا ضعف عمومی | احساس بی‌حالی و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره. |
1. عوارض شایع
این عوارض معمولاً در ابتدا و در افرادی که دارو را شروع کرده‌اند، مشاهده می‌شود. اکثر این عوارض موقتی هستند و به مرور زمان کاهش می‌یابند.
تهوع: احساس تهوع و یا استفراغ (مخصوصاً در روزهای اول مصرف).
اسهال: مشکلات گوارشی مانند اسهال یا دل درد.
خشکی دهان: ممکن است احساس خشکی در دهان ایجاد شود.
سردرد: سردردهای ملایم یا شدید.
بی‌خوابی یا خواب‌آلودگی: مشکلات در خوابیدن یا احساس خواب‌آلودگی در طول روز.
کاهش میل جنسی: کاهش علاقه به رابطه جنسی یا مشکلات در عملکرد جنسی.
افزایش تعریق: عرق کردن بیش از حد.
دست‌وپای لرزان: احساس لرزش یا ضعف در دست‌ها و پاها.
اضطراب یا عصبانیت: احساس نگرانی یا عصبانیت بیشتر از حد معمول.
2. عوارض نادر و جدی
این عوارض کمتر اتفاق می‌افتند، اما در صورت بروز باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
سندرم سروتونین (Serotonin Syndrome):
علائم شامل گیجی، افزایش ضربان قلب، تب بالا، افزایش فشار خون، لرزش، تعریق زیاد، از دست دادن هماهنگی عضلات و خواب‌آلودگی.
این عارضه خطرناک است و نیاز به درمان فوری دارد.
در برخی افراد، به ویژه نوجوانان و جوانان، ممکن است افکار خودکشی یا رفتارهای خطرناک افزایش یابد.
تشویش و بی‌قراری شدید:
در برخی موارد، اضطراب یا بی‌قراری ممکن است تشدید شود.
تشنج (Seizures):
بروز تشنج در برخی بیماران به ویژه افرادی که سابقه اختلالات صرعی دارند.
اختلالات کبدی:
علائمی مانند زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)، درد شکم و ادرار تیره.
ریتم قلب غیرطبیعی (آریتمی):
ضربان قلب غیرمنظم یا سریع که می‌تواند خطرناک باشد.
آسیب‌های عضلانی:
در برخی موارد نادر، ممکن است مشکلاتی مانند ضعف عضلانی یا درد عضلات مشاهده شود.
3. عوارض دیگر (کمتر شایع):
افزایش یا کاهش وزن: برخی افراد ممکن است وزنشان افزایش یا کاهش یابد.
اختلالات جنسی: کاهش میل جنسی، مشکل در نعوظ یا انزال در مردان، مشکلات در رسیدن به ارگاسم در زنان.
خستگی یا ضعف عمومی: احساس بی‌حالی و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره.
موارد احتیاط برای مصرف آسنترا ۵۰ (سرترالین) به طور خلاصه در جدول زیر آورده شده است:
| موارد احتیاط | شرح |
|---|---|
| حساسیت به دارو | اگر به سرترالین یا هر یک از اجزای فرمول دارو حساسیت دارید، باید از مصرف آن خودداری کنید. |
| سابقه اختلالات روانی (شامل خودکشی) | مصرف آسنترا در برخی افراد ممکن است باعث افزایش افکار و رفتارهای خودکشی شود، به ویژه در نوجوانان و جوانان. لذا باید تحت نظر پزشک باشد. |
| اختلالات کبدی | در افراد با مشکلات کبدی، جذب و متابولیسم دارو تغییر می‌کند. ممکن است نیاز به کاهش دوز دارو باشد. مصرف در بیماران مبتلا به سیروز کبدی باید با احتیاط انجام شود. |
| اختلالات کلیوی | در صورت ابتلا به بیماری کلیوی، ممکن است دارو به خوبی از بدن دفع نشود و نیاز به تنظیم دوز داشته باشد. |
| اختلالات قلبی | در صورت وجود سابقه بیماری‌های قلبی، به خصوص آریتمی یا مشکلات قلبی، مصرف این دارو باید با دقت بیشتری انجام شود. |
| سابقه صرع | این دارو می‌تواند باعث بروز تشنج در افراد مستعد شود. بنابراین در بیماران با سابقه صرع باید با احتیاط مصرف شود. |
| بارداری | مصرف آسنترا در دوران بارداری باید تنها در صورت لزوم و تحت نظر پزشک باشد، زیرا ممکن است بر جنین اثر بگذارد. |
| شیردهی | سرترالین در شیر مادر ترشح می‌شود. بنابراین، در دوران شیردهی باید تنها در صورت لزوم و تحت نظر پزشک مصرف شود. |
| مصرف الکل | مصرف الکل همراه با آسنترا می‌تواند باعث افزایش عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی، سرگیجه و مشکلات گوارشی شود. توصیه می‌شود در طول درمان از مصرف الکل خودداری کنید. |
| بیماری‌های گوارشی | در صورتی که بیمار دچار مشکلات گوارشی مانند زخم معده یا خونریزی گوارشی باشد، مصرف آسنترا باید با احتیاط صورت گیرد. |
| داروهای دیگر | مصرف همزمان آسنترا با داروهای دیگر به خصوص داروهای ضدافسردگی، داروهای آرام‌بخش، داروهای ضدانعقاد خون یا داروهای ضد صرع ممکن است تداخل ایجاد کند. |
| سن بالا | در افراد مسن، مصرف آسنترا ممکن است خطر بروز عوارض جانبی مانند اختلالات الکترولیتی یا تغییرات روانی را افزایش دهد. |
| سابقه اختلالات خونریزی | سرترالین می‌تواند باعث افزایش خطر خونریزی شود، به ویژه در افرادی که سابقه مشکلات خونریزی دارند یا داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند. |
| نارسایی مغزی یا اختلالات ذهنی | در صورت وجود اختلالات مغزی، مانند بیماری‌های آلزایمر یا دمانس، مصرف این دارو باید با احتیاط انجام شود. |
حساسیت به داروها:
در صورت حساسیت یا آلرژی به سرترالین یا هر یک از اجزای دارو (مانند مواد موجود در قرص)، از مصرف آن خودداری کنید. علائم حساسیت می‌تواند شامل کهیر، تورم صورت یا زبان، مشکلات تنفسی و سایر واکنش‌های آلرژیک باشد.
سابقه اختلالات روانی و خودکشی:
مصرف سرترالین در برخی افراد ممکن است باعث افزایش خطر افکار و رفتارهای خودکشی شود، به ویژه در نوجوانان و جوانان. لذا باید در این گروه‌ها با دقت و تحت نظارت پزشک مصرف شود. همچنین در هنگام شروع درمان، بیمار باید تحت نظر پزشک باشد تا در صورت بروز تغییرات روانی سریعاً اقدام شود.
اختلالات کبدی:
افرادی که اختلالات کبدی دارند (مثلاً سیروز کبدی یا التهاب کبد) باید از مصرف آسنترا با احتیاط استفاده کنند، زیرا کبد مسئول متابولیزه کردن داروها است و نارسایی کبد ممکن است منجر به افزایش سطح دارو در بدن شود. در این افراد ممکن است نیاز به کاهش دوز دارو باشد.
اختلالات کلیوی:
بیمارانی که اختلالات کلیوی دارند، به دلیل کاهش توانایی دفع دارو از طریق کلیه‌ها، باید با دوز پایین‌تر شروع کنند. پزشک ممکن است نیاز به تنظیم دوز دارو بر اساس عملکرد کلیه‌ها داشته باشد.
اختلالات قلبی:
افرادی که سابقه بیماری‌های قلبی، به ویژه آریتمی (ضربان قلب غیرطبیعی) یا فشار خون بالا دارند، باید در هنگام مصرف این دارو تحت نظارت دقیق پزشک قرار بگیرند، زیرا این دارو ممکن است تأثیرات منفی بر سیستم قلبی و عروقی داشته باشد.
سابقه صرع یا تشنج:
در صورت داشتن سابقه صرع یا حملات تشنج، باید با دقت مصرف شود. داروهای ضدافسردگی مانند سرترالین می‌توانند خطر تشنج را در افرادی که مستعد حملات صرعی هستند، افزایش دهند.
بارداری و شیردهی:
مصرف آسنترا در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک باشد، زیرا ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد. مطالعات نشان داده است که مصرف این دارو در ماه‌های اول بارداری ممکن است خطر نقایص مادرزادی را افزایش دهد.
همچنین، سرترالین به شیر مادر ترشح می‌شود و ممکن است بر نوزاد تأثیر بگذارد. بنابراین، در دوران شیردهی باید مصرف آن با دقت صورت گیرد و در صورت لزوم، پزشک ممکن است داروی جایگزین توصیه کند.
مصرف همزمان با داروهای دیگر:
تداخل دارویی: مصرف سرترالین همزمان با داروهای دیگر می‌تواند خطر تداخل دارویی را افزایش دهد. برخی از داروهایی که ممکن است تداخل ایجاد کنند عبارتند از:
داروهای ضدافسردگی دیگر: مصرف سرترالین همزمان با داروهای ضدافسردگی از گروه‌های دیگر (SSRIs، SNRIs، MAOIs) می‌تواند خطر سندرم سروتونین را افزایش دهد.
داروهای ضدانعقاد خون: مصرف همزمان سرترالین با داروهایی مانند وارفارین یا سایر داروهای ضدانعقاد می‌تواند خطر خونریزی را افزایش دهد.
داروهای آرام‌بخش یا مسکن‌ها: مصرف همزمان این داروها با سرترالین ممکن است باعث خواب‌آلودگی شدید یا مشکلات تنفسی شود.
مصرف الکل:
مصرف الکل همراه با سرترالین می‌تواند تأثیرات جانبی آن را تشدید کند، مانند خواب‌آلودگی، سرگیجه، کاهش تمرکز و اضطراب بیشتر. همچنین، الکل ممکن است اثربخشی دارو را کاهش دهد، بنابراین بهتر است از مصرف الکل در حین درمان خودداری کنید.
نارسایی مغزی یا اختلالات ذهنی:
افرادی که مبتلا به اختلالات شناختی یا دمانس (زوال عقل) هستند باید با احتیاط سرترالین مصرف کنند، زیرا ممکن است این دارو بر وضعیت ذهنی آنها تأثیر بگذارد و باعث تشدید علائم شود.
تشدید علائم افسردگی یا اضطراب:
در ابتدا ممکن است مصرف سرترالین علائم افسردگی یا اضطراب را موقتاً تشدید کند. این مشکل به ویژه در بیمارانی که در گذشته سابقه افسردگی شدید یا خودکشی دارند، بیشتر مشاهده می‌شود.
خطر خونریزی:
سرترالین ممکن است خطر خونریزی، به خصوص در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی یا کسانی که داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند، افزایش دهد. در صورتی که بیمار دارای سابقه خونریزی باشد یا داروهایی مانند آسپیرین یا وارفارین مصرف می‌کند، باید با احتیاط مصرف شود.
سن بالا:
در افراد مسن، مصرف سرترالین باید با دقت بیشتری انجام شود. این افراد ممکن است بیشتر در معرض عوارض جانبی مانند اختلالات الکترولیتی (مشکلات سطح نمک و مواد معدنی در خون) و تغییرات ذهنی مانند گیجی یا زوال عقل قرار داشته باشند.
سرترالین (آسنترا) می‌تواند با داروهای مختلف تداخل داشته باشد که ممکن است منجر به افزایش خطر عوارض جانبی یا کاهش اثربخشی داروها شود.
| دارو / گروه دارویی | نوع تداخل | شرح تداخل |
|---|---|---|
| MAOIs (مثلاً فنلزین، ترانیل‌سیپرومین) | سندروم سروتونین | مصرف همزمان با سرترالین می‌تواند باعث افزایش سطح سروتونین در مغز و ایجاد سندروم سروتونین (تب، لرزش، گیجی، تعریق، فشار خون بالا و ضربان قلب سریع) شود. |
| SSRIs و SNRIs دیگر | سندروم سروتونین | مصرف همزمان با SSRIs یا SNRIs دیگر ممکن است خطر افزایش سطح سروتونین و سندروم سروتونین را افزایش دهد. |
| داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای (TCAs) | افزایش سطح دارو و عوارض جانبی | ممکن است عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی و سردرد به دلیل افزایش سطح دارو تشدید شود. |
| سوماتریپتان (تریپتان‌ها) | سندروم سروتونین | افزایش خطر سندروم سروتونین هنگام مصرف همزمان با سرترالین. |
| داروهای ضد انعقاد خون (مانند وارفارین) | افزایش خطر خونریزی | سرترالین ممکن است اثر داروهای ضد انعقاد خون را افزایش دهد و خطر خونریزی (به ویژه خونریزی داخلی) را افزایش دهد. |
| بنزودیازپین‌ها (مانند دیازپام، آلپرازولام) | افزایش خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز | مصرف همزمان سرترالین و بنزودیازپین‌ها ممکن است باعث خواب‌آلودگی شدید، کاهش تمرکز، و مشکلات تنفسی شود. |
| لیتیوم | افزایش عوارض جانبی | مصرف همزمان سرترالین و لیتیوم می‌تواند عوارض جانبی را افزایش دهد، به ویژه در بیمارانی که از لیتیوم برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌کنند. |
| آنتی‌هیستامین‌ها (مانند دیفن هیدرامین) | افزایش خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز | مصرف همزمان آنتی‌هیستامین‌ها و سرترالین ممکن است خواب‌آلودگی و مشکلات تمرکز را افزایش دهد. |
| داروهای ضد فشار خون (مانند آملودیپین، وراپامیل) | افزایش یا کاهش فشار خون | مصرف همزمان این داروها با سرترالین ممکن است تأثیر بر فشار خون، به ویژه فشار خون بالا یا پایین، داشته باشد. |
| ریفامپین (آنتی بیوتیک ها) | کاهش اثر سرترالین | مصرف همزمان با داروهایی که متابولیسم کبدی داروها را افزایش می‌دهند (مثل ریفامپین) ممکن است باعث کاهش اثر سرترالین شود. |
| الکل | افزایش عوارض جانبی و کاهش اثر دارو | مصرف الکل با سرترالین می‌تواند خطر خواب‌آلودگی، سرگیجه، کاهش تمرکز و مشکلات گوارشی را افزایش دهد و اثر دارو را کاهش دهد. |
| جینکو بیلوبا (داروهای گیاهی) | افزایش خطر سندروم سروتونین | مصرف همزمان جینکو بیلوبا و سرترالین ممکن است خطر سندروم سروتونین را افزایش دهد. |
برخی از این تداخل‌ها ممکن است جدی باشند و نیاز به تنظیم دوز یا نظارت پزشکی داشته باشند.
1. سندروم سروتونین (Serotonin Syndrome):
تداخل سرترالین با داروهایی که بر سطح سروتونین در مغز تأثیر می‌گذارند، می‌تواند خطر سندروم سروتونین را افزایش دهد. این وضعیت خطرناک شامل علائم زیر است:
افزایش دمای بدن
گیجی و آشفتگی ذهنی
لرزش و تکان‌های عضلانی
تعریق زیاد
افزایش ضربان قلب
فشار خون بالا
داروهایی که ممکن است خطر سندروم سروتونین را افزایش دهند:
MAOIs (مانند فنلزین، ترانیل‌سیپرومین)
SSRIs و SNRIs دیگر
تریپتان‌ها (داروهای ضد میگرن مانند سوماتریپتان)
داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای (TCAs)
داروهای خاص برای بیماری پارکینسون مانند بنزاتروپین
لتیوکسین و لیدوکائین
2. داروهای ضد انعقاد خون:
سرترالین می‌تواند اثر داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین را افزایش دهد و خطر خونریزی را افزایش دهد. توصیه می‌شود که بیمارانی که این داروها را مصرف می‌کنند، تحت نظارت پزشکی دقیق قرار بگیرند.
3. داروهای ضد افسردگی دیگر:
SSRIs/SNRIs دیگر: مصرف همزمان سرترالین با دیگر داروهای ضد افسردگی از همین گروه (SSRIs یا SNRIs) می‌تواند خطر افزایش سطح سروتونین و ایجاد سندروم سروتونین را افزایش دهد.
MAOIs: مصرف همزمان با مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) می‌تواند باعث ایجاد واکنش‌های خطرناکی مانند فشار خون بالا و سندروم سروتونین شود. حداقل باید 14 روز بین مصرف سرترالین و MAOI فاصله باشد.
داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای (TCAs): این داروها ممکن است با سرترالین تداخل کنند و منجر به افزایش سطح دارو و عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی و سردرد شوند.
4. داروهای آرام‌بخش یا مسکن‌ها (بنزودیازپین‌ها):
مصرف همزمان سرترالین و بنزودیازپین‌ها (مانند دیازپام، آلپرازولام) ممکن است باعث خواب‌آلودگی شدید، کاهش تمرکز، و مشکلات تنفسی شود.
5. داروهای ضد فشار خون:
برخی از داروهای ضد فشار خون مانند آملودیپین و وراپامیل ممکن است تداخل داشته باشند و باعث افزایش فشار خون یا مشکلات دیگر شوند. مصرف همزمان این داروها باید با نظارت پزشک انجام شود.
6. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs):
مصرف همزمان سرترالین با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا آسپیرین ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد، به خصوص در دستگاه گوارش.
7. لیتیوم:
مصرف همزمان سرترالین و لیتیوم، دارویی که برای درمان اختلالات دوقطبی استفاده می‌شود، می‌تواند خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. بنابراین، بیمارانی که از لیتیوم استفاده می‌کنند باید تحت نظارت دقیق پزشک قرار گیرند.
8. داروهای ضد تشنج:
برخی داروهای ضد تشنج مانند فنی‌توئین یا کاربامازپین ممکن است باعث کاهش اثربخشی سرترالین شوند.
9. الکل:
مصرف الکل همراه با سرترالین می‌تواند عوارض جانبی دارو را افزایش دهد، مانند خواب‌آلودگی، سرگیجه، و مشکلات گوارشی. همچنین، الکل می‌تواند اثرات دارو را کاهش دهد.
10. آنتی‌هیستامین‌ها:
مصرف همزمان سرترالین با آنتی‌هیستامین‌هایی مانند دیفن هیدرامین می‌تواند باعث افزایش خواب‌آلودگی و مشکلات در تمرکز شود.
11. داروهای افزایش‌دهنده اثر سروتونین:
جینکو بیلوبا و برخی داروهای گیاهی دیگر ممکن است بر سطح سروتونین تأثیر بگذارند و به ویژه در صورت مصرف همزمان با سرترالین خطر سندروم سروتونین را افزایش دهند.
12. داروهای افزایش‌دهنده متابولیسم کبدی:
داروهایی که می‌توانند متابولیسم داروها را در کبد افزایش دهند، مانند ریفامپین (یک آنتی‌بیوتیک)، ممکن است موجب کاهش اثر سرترالین شوند.
توصیه‌ها:
در صورتی که داروهای دیگری مصرف می‌کنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
از تغییر دوز یا قطع مصرف سرترالین بدون مشورت با پزشک خود خودداری کنید.
در صورت بروز علائم غیرعادی مانند سردرد شدید، تب، لرزش، گیجی یا تغییرات رفتاری، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
این تداخل‌ها ممکن است جدی باشند و نیاز به نظارت دقیق داشته باشند. برای اطلاع دقیق‌تر، همیشه باید از پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
استفاده از قرص آسنترا (سرترالین) در گروه‌های سنی مختلف ممکن است نیاز به احتیاط و تنظیم دوز خاصی داشته باشد.
| گروه سنی | موارد مصرف | احتیاط‌ها | دوز معمول |
|---|---|---|---|
| نوجوانان و جوانان (زیر 18 سال) | درمان اضطراب، افسردگی، OCD، PTSD | - خطر افزایش افکار خودکشی یا رفتارهای خطرناک (به ویژه در شروع درمان یا تغییر دوز).
- نظارت دقیق بر وضعیت روانی ضروری است. |
دوز شروع: 25 میلی‌گرم در روز، افزایش تدریجی تا 50 میلی‌گرم در روز |
| بزرگسالان (18 سال و بالاتر) | درمان افسردگی، اضطراب، OCD، اختلالات پانیک، PTSD | - مصرف در افرادی با مشکلات کبدی، کلیوی یا قلبی نیاز به احتیاط دارد.
- ممکن است باعث خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز شود. |
دوز معمول: 50 میلی‌گرم در روز، قابل افزایش طبق نیاز |
| سالمندان (بیش از 65 سال) | درمان افسردگی، اضطراب، OCD، PTSD | - نیاز به کاهش دوز به دلیل کاهش عملکرد کبد و کلیه.
- افزایش خطر سرگیجه، خواب‌آلودگی و افت فشار خون. |
دوز شروع: 25 میلی‌گرم در روز، قابل افزایش تدریجی |
| بارداری | درمان اضطراب و افسردگی، در صورتی که فواید بیشتر از خطرات باشد | - خطر نقص‌های مادرزادی در سه ماهه اول.
- ممکن است باعث مشکلات تنفسی یا تغییرات رفتاری در نوزاد شود. |
مصرف فقط در صورت نیاز پزشکی، نظارت دقیق بر مادر و جنین |
| شیردهی | درمان اضطراب و افسردگی | - ترشح دارو به شیر مادر ممکن است بر نوزاد تأثیر بگذارد. | مصرف باید تحت نظر پزشک، در صورت لزوم با داروهای جایگزین |
در زیر به بررسی استفاده از این دارو در سنین مختلف پرداخته‌ایم:
1. در نوجوانان و جوانان (زیر 18 سال)
موارد مصرف: سرترالین معمولاً در درمان اختلالات اضطرابی، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلالات وسواس-اجباری (OCD) در نوجوانان و جوانان تجویز می‌شود.
احتیاط: مصرف سرترالین در این گروه سنی باید تحت نظارت دقیق پزشک باشد، زیرا ممکن است در برخی افراد موجب افزایش خطر افکار خودکشی یا رفتارهای خطرناک گردد. این خطر به‌ویژه در ابتدا یا تغییر دوز دارو بیشتر است.
از آنجایی که این دارو ممکن است اثرات روانی مانند تحریک‌پذیری و افسردگی را در شروع درمان افزایش دهد، نظارت دقیق بر وضعیت روحی نوجوانان ضروری است.
دوز معمول: دوز اولیه برای نوجوانان معمولاً 25 میلی‌گرم در روز است و به تدریج افزایش می‌یابد تا به دوز معمول 50 میلی‌گرم برسد.
2. در بزرگسالان (18 سال و بالاتر)
موارد مصرف: در بزرگسالان سرترالین برای درمان افسردگی، اضطراب، اختلالات وسواس-اجباری، اضطراب اجتماعی، PTSD، و اختلال پانیک تجویز می‌شود.
احتیاط: در بزرگسالان به ویژه در افراد مبتلا به مشکلات کبدی، کلیوی، یا قلبی، مصرف دارو باید با دقت بیشتری صورت گیرد. در این افراد ممکن است نیاز به تنظیم دوز باشد.
از آنجا که سرترالین می‌تواند باعث خواب‌آلودگی یا مشکلات شناختی شود، افرادی که در شغل‌های حساس مانند رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین مشغول هستند باید از این دارو با احتیاط استفاده کنند.
دوز معمول: دوز معمول برای بزرگسالان معمولاً 50 میلی‌گرم در روز است و ممکن است بر اساس پاسخ فرد به دارو و شدت علائم افزایش یابد.
3. در سالمندان (بیش از 65 سال)
موارد مصرف: سالمندان به دلیل آسیب‌های روانی (مانند افسردگی) یا بیماری‌های مزمن (مانند اضطراب یا PTSD) ممکن است به سرترالین نیاز داشته باشند.
احتیاط: در این گروه سنی، به دلیل کاهش عملکرد کبد و کلیه، ممکن است دارو دیرتر متابولیزه شود، بنابراین احتمالاً نیاز به کاهش دوز یا افزایش فاصله دوزها وجود دارد.
همچنین سالمندان به دلیل احتمال بالاتر مشکلات قلبی یا فشار خون باید تحت نظر دقیق پزشک قرار بگیرند.
به دلیل خطرات افزایش سرگیجه، خواب‌آلودگی و احتمال افت فشار خون، مصرف سرترالین در سالمندان باید با دقت بیشتری صورت گیرد.
دوز معمول: معمولاً دوز شروع برای سالمندان 25 میلی‌گرم در روز است و سپس می‌تواند به تدریج افزایش یابد، اما نظارت دقیق بر وضعیت بیمار ضروری است.
4. در دوران بارداری و شیردهی
بارداری: سرترالین معمولاً در دوران بارداری در صورتی که فواید آن بیشتر از خطراتش برای جنین باشد، تجویز می‌شود. در سه ماهه اول بارداری مصرف این دارو ممکن است با خطراتی مانند نقص‌های مادرزادی همراه باشد.
مصرف سرترالین در سه ماهه سوم بارداری ممکن است باعث مشکلات تنفسی یا تغییرات رفتاری در نوزاد شود.
پزشک باید ارزیابی دقیقی از نیاز به درمان با دارو انجام دهد و از داروهای جایگزین استفاده کند.
شیردهی: سرترالین به شیر مادر ترشح می‌شود و می‌تواند بر نوزاد تأثیر بگذارد. در صورت ضرورت مصرف دارو در دوران شیردهی، پزشک باید تصمیم بگیرد که آیا ادامه درمان ضروری است یا خیر.
نکات کلیدی برای مصرف سرترالین در سنین مختلف:
نوجوانان و جوانان: نظارت دقیق بر وضعیت روانی و رفتارهای خودکشی ضروری است.
بزرگسالان: باید در صورت داشتن مشکلات کبدی، کلیوی یا قلبی دوز دارو با دقت تنظیم شود.
سالمندان: ممکن است نیاز به کاهش دوز باشد و باید مراقب اثرات جانبی مانند سرگیجه و خواب‌آلودگی باشند.
بارداری و شیردهی: مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک و در صورت لزوم با داروهای جایگزین صورت گیرد.
برای مصرف دارو در هر یک از این گروه‌ها، مشاوره با پزشک ضروری است تا دوز مناسب و نحوه مصرف دارو به درستی تنظیم شود.
