شبکه خبر در برنامه میز اقتصاد سه شنبه ۶ آذر ۱۴۰۳ موضوع راهکار‌های مبارزه با قاچاق سوخت را با نعمت الله نجفی مدیر عملیات شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ، اسماعیل علی دادی معاون حقوقی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز ، احمدی رئیس کمیسیون انرژی مجلس ، ظفریان کارشناس انرژی و سردار احمدعلی گودرزی فرمانده مرزبانی فراجا بررسی کرده است.
مجری: همانطور که خبرها را مشاهده کردید امروز رئیس مجلس صحبت از قاچاق تا ۳۰ میلیون لیتر فرآورده نفتی در روز را داد این رقم یعنی یک پنجم یا ۲۰ درصد کل تولید روزانه فرآورده نفتی کشور که رقم بسیار رقم بالایی است و حتی اگر ما در مضیقه و یا تنگنای فرآورده هم نبودیم باید جلوی این را می‌گرفتیم تقریباً معادل مصرف یک کشور حالا خیلی از کشور‌ها تا همین حدود‌ها مصرف می‌کنند امروز میز اقتصاد را به این موضوع اختصاص دادیم.
سوال: آقای نجفی به هر حال تولید کننده فرآورده حالا من از صحبت‌های آقای دکتر قالیباف ریاست مجلس استفاده کنم دولت است خیلی از مصرف کننده‌ها هم دولتی شبه دولتی هستند و این رقم قاچاق ۳۰ میلیون یا ۲۵ تا ۳۰ میلیون لیتر واقعاً یک رقم تعجب برانگیزی است ممکن است بفرمایید چه اتفاقی دارد می‌افتد؟
نجفی: یکی از معضلاتی که وجود دارد حالا اعدادی که آقای دکتر قالیباف امروز گفتند تقریباً میشود به واقعیات نزدیک است این قضیه ما بحث سهمیه‌هایی که دارد اختصاص پیدا می‌کند برای مصرف کننده‌های عمده موضوع اصلی منشا‌های قاچاق است خدمتتان عارضم دونه دونه من در ۶ زیر شاخه خدمتتان عرض می‌کنم سوخت دریایی شناور‌ها است سوخت حوزه کشاورزی است سوخت حوزه صمت است سوخت حوزه حمل و نقل است سوخت حوزه نیروگاه‌ها است و سوخت سایر وزارتخانه‌ها که دارد تخصیص پیدا می‌کند.
سوال: اینجوری یعنی هرجا شما می‌گویید منشا قاچاق میشود اینکه اشکال دارد که یعنی جایی هست که شما توزیع کنید قاچاق نشود؟
نجفی: یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که داریم اصلی‌ترین منشا قاچاق سوخت بخش حمل و نقل کشور است شاید ۵۰ درصد از کل سوختی که دارد قاچاق میشود نفت گاز، اون صحبت شما هم که می‌گویید ۲۰ درصد تولیدمان یا مصرفمان نه ۲۰ درصد نفت گاز مان دارد قاچاق فرآورده به اونی می‌گویند که از کشور خارج شود ما بحث قاچاق را حالا که صحبت فرمودید این ۲۰ درصد در حوزه نفت گاز از تقریباً میانگین مصرفمان حول و حوش ۱۲۰ میلیون تا ۱۲۵ میلیون است الان که اوج مصرف در نیروگاه‌ها است ۲۵ میلیونش دارد قاچاق میشود.
سوال: از نیروگاه‌ها؟
نجفی: نه از کشور حوزه نیروگاه‌ها می‌گویم که الان فصل مصرف نیروگاه‌ها است نه از حوزه نیروگاه‌ها.
سوال: ولی اسم بردید از آنجا هم مبدا قاچاق هست اون درصدش مشخص است.
نجفی: ما اصلی‌ترینش به ترتیب اولویت خدمتتان می‌گویم قاچاقی که دارد اتفاق می‌افتد حمل و نقل تقریباً ۵۰ درصد قاچاقمان است بارنامه‌ها و باربرگه‌های سوری که دارد در سیستم تغذیه میشود من یک آماری بدهم خدمتتان این اعداد از خود ادارات متولی اش پرسیده‌ایم در حوزه حمل و نقل در سال ۱۳۹۹ میزان کل جابجایی بار ۵۰۰ میلیون تن بوده سوخت تخصیصی‌اش تقریباً ۵۰ میلیون لیتر در روز سال ۱۴۰۱ بر اساس اعدادی که خودشان می‌گویند ۵۵ میلیون تن است یعنی چیزی در حدود ۲ درصد افزایش داشته یا یک درصد سوخت شده ۵۷ میلیون میانگینش و امسال رسیده به ۶۴ میلیون ۶۴ و ۷ دهم میانگین مصرف ۶ ماهه اول سالمان در حوزه حمل و نقل حوزه حمل و نقل سنگین برای جابجایی بار است پس قاعدتاً بین میزان مصرف سوخت و میزان جابجایی بار باید یک تناسبی وجود داشته باشد لان شما ببینید در این وضعیت چه اتفاقی دارد می‌افتد.
سوال: الان شما در واقع بارنامه و پیمایش دارید سوخت می‌دهید؟
نجفی: با بارنامه و باربرگ‌های جعلی که دارد صورت می‌گیرد.
سوال: بارنامه الکترونیک الان مثل اینکه اصلاح شده؟
نجفی: الان هنوز نرفته روی این قضیه قصه سوخت در مسیر است قرار است اجرایی شود انشاالله اگر این قصه اتفاق بیفتد قسمت اعظمی از اینها کاسته میشود ولی فعلاً اجرایی نشده برای ۵۰ تن قرار بوده اجرایی شود حالا روی موضوعات مختلف.
سوال: حالا می‌رسیم بهش سوخت دریایی و کشاورزی و صمت اینها را هم درصدهایشان را می‌گویید؟
نجفی: سوخت کشاورزی من یک عددی بگویم خدمت شما کشاورزی روی سه جا از وزارت نفت سوخت دارد می‌گیرد یکی بحث ادوات کشاورزی است برای کاشت داشت و برداشت محصولات کشاورزی یکی حوزه مرغداری‌ها است و گلخانه‌هایی که می‌گیرد یکی هم حوزه صیادی شیلات است در حوزه جهاد کشاورزی سه جا است در سه نقطه دارد می‌گیرد در همین سطح زیر کشت من یک آماری خدمت شما بگویم این اعداد با ما حرف می‌زنند کاملاً واضح هستند سال ۱۳۹۱، ۱۳۹۲ سطح زیر کشتی که وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده حدود ۱۲ میلیون هکتار بوده اعدادش در سامانه هستند سوختی که برداشت کرده حدود ۲ میلیارد لیتر بوده سال ۱۴۰۱ و سال ۱۴۰۲ سطح زیر کشت شده ۱۲ میلیون و ۱۷۰ هزار هکتار ۳ درصد به سطح زیر کشت تقریباً اضافه شده میزان سوخت برداشت شده تقریباً ۳ میلیارد لیتر یعنی ۵۳ درصد به سوخت اضافه شده معلوم است چه جوری کشاورزی ما در سال ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ روی این قضیه چرخیده علت هم این است که از این طرف قرار است بر اساس سامانه بر اساس سطح زیر کشت تخصیص پیدا کند وزارت جهاد کشاورزی تراکتور محور است بر اساس تراکتور دارد توزیع می‌کند سال ۵ درصد ۴ درصد به تراکتور‌ها اضافه میشود هر تراکتوری هم در سیستم می‌آید کاری ندارد سهمیه سوختش را می‌خواهد بدهد من خدمتتان عارضم متاسفانه مقاومت وجود دارد.
سوال: حالا بهش می‌رسیم من فقط در حوزه نیروگاه‌ها را هم بفرمایید؟
نجفی: سوختی که در نیروگاه‌ها دارد توزیع میشود قاعدتاً بر اساس آیین نامه ۴۴ مواد ۵۶ قانون مبارزه با قاچاق باید بر اساس الگوی مصرفی باشد هیچ الگوی مصرفی الان برای نیروگاه‌ها وجود ندارد خیلی از بار‌ها ممکن است که اصلاً به نیروگاه نرسد یا در نیروگاه ممکن است به جای تولید برقی که به شبکه میشود بدهند به تولید جا‌های دیگر رمز ارز‌ها تولید شود الان گازوئیل را دارند با لیتری ۷۵ تومان سال گذشته حالا ببینیم قیمت امسالش چقدر است دارد تحویل می‌گیرد، اما هیچ کیل مصرفی برای این مصرف نیروگاه وجود ندارد باید کیل مصرف تعریف کنیم در این قضیه و یک مقدار زیادی هم شاید بگویم حول و حوش یک میلیارد لیتر این قاچاق اصلاً سوخت به نیروگاه نمی‌رسد.
سوال: در روز؟
نجفی: یک میلیارد لیتر در سال حدود مثلاً روزی حدود ۳ میلیون لیتر منشا قاچاق در حوزه نیروگاه دارد اتفاق می‌افتد یعنی اصلاً سوخت بین راه منحرف میشود در نیروگاه هم بالاخره هر بلایی سرشون می‌آیند این قصه ممکن است.
سوال: یعنی از ۳۰ میلیون ۱۰ درصدش مال نیروگاه‌ها یا قاچاق در نیروگاه‌ها است؟
نجفی: مصرفش بیشتر از این حرف‌ها است هم نفت گاز و هم نفت کوره ولی نفت گازش حدود ۳۰ میلیون لیتر است حوزه بعدی حوزه صمت است باز در حوزه صمت من یک آماری بدهم مثل معادن صناف و صنایعی که داریم در حوزه معادن مثلاً می‌گویم رشد معادن طی سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۲ رشدی که داده هشت و نیم درصد رشد برداشت معادنمان است آمار رسمی که خود وزارت صمت می‌دهد ما از آن طرف می‌بینیم میزان برداشت سوختش از ۲ میلیارد و هشتصد میلیون لیتر در وزارت صمت رسیده به ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون لیتر نشان می‌دهد که تناسبی بین رشد تولیدمان و اتفاقی که دارد در آن قسمت می‌افتد با رشد مصرف وجود ندارد.
سوال: جناب آقای علی دادی ادامه بحث ریاست مجلس گفتند که اینها سازماندهی شده است مبادی قاچاق و یا آن در واقع مبدا قاچاق را جناب نجفی توضیح دادند شما بفرمایید که آیا این حالت مافیا گونه و خلاصه سازمان‌مند دارد؟
علی دادی: خدمت شما عرض کنم من در خصوص آمار قاچاقی که بیان شد عرض کنم که آمار‌های قاچاق کاملاً برآوردی است یعنی بر اساس تخمین‌هایی است که انجام میشود و واقعیت عدد دقیقی را نمی‌توانیم ما اعلام کنیم که کاملاً علمی و دقیق باشد آمار دقیق مثلاً شما ثبت احوال می‌توانیم آمار افراد را بگوییم افرادی که بالاخره فوت می‌کنند کاملاً ثبت و ضبط میشود ولی در خصوص بحث قاچاق ما اولاً عرض کنیم که آمار دقیقی که بخواهیم بگوییم.
سوال: تخمین چطور دارید شما بگویید، چون ماده ۱۶ قانون می‌گوید که شما باید بگویید؟
علی دادی: بله درسته ماده ۱۶ قانون ستاد را به عنوان مرجع رسمی آمار قاچاق اعلام کرده عدد‌هایی که بیان شده تخمیناً درست است یعنی ما در حوزه سیستان و بلوچستان حدود ۱۵ میلیون لیتر انواع قاچاق فرآورده‌های نفتی را داریم و در کل کشور همین عدد‌های ۲۵ میلیون تا ۳۰ میلیون لیتر هم که اعلام شده می‌رسیم.
سوال: حالا برویم سراغ اون قسمتی که آیا سازماندهی شده است؟
علی دادی: بسیاری از قاچاق‌هایی که دارد صورت می‌گیرد همینطور از سازماندهی شده و به اصطلاح بند سین ماده ۱ سازمان یافته است یعنی اون شش شرطی که در بند سین ماده ۱ گفته شده که با برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد با هماهنگی با تقسیم کار گروه‌های نسبتا منسجمی که در این حوزه دارند کار می‌کنند به صورت سازمان یافته دارد این اتفاق می‌افتد و ضابطین ما هم کیس‌ها و پرونده‌های مختلفی را در این حوزه دارند اقدام می‌کنند که نمونه‌اش در گزارش شما بود و من ازشون تشکر می‌کنم، اما واقعیت این است که سیاست ستاد در این حوزه این بوده که ما به جای اینکه بخواهیم صرفا با کیس و پرونده و اقدام برخورد کنیم و به جای اینکه بخواهیم با رویداد‌ها برخورد کنیم در کنارش و اتفاقاً تمرکزمان را بگذاریم روی اصلاح روند‌ها همانطور که جناب آقای دکتر نجفی توضیح دادند بسیاری از انحرافاتی که دارد صورت می‌گیرد به خاطر آسیب و نقصی است که در روند‌ها است.
سوال: این فرمایش درست است، منتها سوال اینجا مطرح میشود که اگر برخورد جدی نشود باعث نمی‌شود که همین باند‌های سازماندهی شده شکل بگیرد؟
علی دادی: ببینید عرض کردم با صرف برخورد نه فقط در این حوزه در حوزه قاچاق سوخت در حوزه قاچاق کالا‌های دیگر هم ما همین مشکل را داریم و اون چیزی که قانونگذار برای ما تکلیف کرده در حوزه پیشگیری از قاچاق انواع و اقسام قاچاق چه قاچاق ورودی و چه قاچاق خروجی در واقع حوزه شفاف کردند و قانونمند کردن است عرض کنم اصل مشکل ما این است که ما با روش‌های سنتی داریم تخصیص سوخت را انجام می‌دهیم و الان در حال توسعه هستیم که این از حالت سنتی به حالت شفاف و سامانه‌ای انجام شود قوانین و زیرساختش انجام شده دستگاهها هم آمده‌اند پای کار منتها هنوز هم که هنوزه دستگاهها کوتاهی‌هایی در این زمینه دارند در اینکه ما بتوانیم با یک سرعت خیلی خوبی برویم به سمت اینکه شفاف این کار را انجام بدهیم.
سوال: البته من باز یادآوری کنم ببینید بحث سر ۳۰ میلیون لیتر قاچاق روزانه است یعنی اینکه ما هر یک روزی که این سامانه‌ها را بخواهیم هوشمند نکنیم این ضررش میشود و این چیزی است که در واقع برای مردم است و دارد قاچاق میشود و این یک مقدار قابل قبول نیست آیا شما تکالیفی برای وزارتخانه‌ها، چون این جا‌هایی که فرمودند بالاخره یا به وزارت صنعت برمیگردد یا به وزارت نیرو برمیگردد یا به وزارت راه برمیگردد شما تکالیفی برای این حوزه‌ها مشخص کردید که انجام نداده باشند؟
علی دادی: بینید در اصل موضوع سامانه‌ها ما یک آیین نامه اساسی داریم آیین نامه مواد ۵ و ۶ مبارزه با قاچاق کالا و ارز اون چیزی که بیشتر مربوط به حوزه سوخت میشود ماده ۴۴ این آیین نامه است که آمده بیان کرده که باید وزارت نفت یک برنامه‌ای را تدوین کند با کسب نظر از دستگاه‌های مختلف که دستگاهها الگوی مصرف سوختشان را اعلام کنند این الگوی مصرف سوخت را که دستگاه متولی تعیین می‌کند و نظارت می‌کند بر عملکرد زیر مجموعه‌اش در انواع حوزه‌های مختلف این لازم هست چه در حوزه کشاورزی و چه در حوزه صنعتی و چه در حوزه معدنی باید این اتفاق بیفتد.
سوال: ببینید بیفتد در چه مقطع زمانی یا باید می‌افتاده یا باید تا کی مهلت داشته؟
علی دادی: قطعاً باید می‌افتاده ولی خوب به هر حال با توجه به مشکلاتی که وجود داشته این زمان‌ها تمدید شده، اما پیشرفت‌هایی هم حاصل شده من عرض کنم مثلاً در حوزه حمل و نقل هم سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور درگیر هست در حوزه بین شهری و هم سازمان شهرداری‌ها این سازمان راهداری به هر حال تکالیفش را خیلی خوب جلو برده البته مشکلاتی داریم توضیح هم دادم بحث بارنامه سوری یکی از مشکلات اصلی ما است اخیراً سامانه داپ آمده جلو که بتواند جلوگیری بکند از این بحث سه بارنامه سوری ولی در حوزه باربرگ‌های داخل شهری که سازمان شهرداری هم متولیش است نیازمند این است که این سازمان بتواند بیشتر فعال باشد که اطلاعات دقیق و بر خط را به سامانه‌ها اطلاع بدهد که این تخصیص سوخت به صورت دقیق اتفاق بیفتد.
سوال: خوب الان مشکل اون‌ها چیه؟
علی دادی: ببینید به هر حال در جلسات مختلفی که در ستاد و در وزارت نفت و در جا‌های مختلف دارد برگزار میشود مشکلات زیرساختی کشور و مشکلاتی که به هر حال بحث سامانه‌ها دارند در حوزه‌های مختلف که کاملاً در جریان هستید.
سوال آقای نجفی آقای علی دادی من بگویم که پول یک روز از این قاچاق ۳۰ میلیون لیتر را بگذارید تمام این مشکلات سامانه‌ای حل میشود یک روز ما الان چند سال است که این شریان قطع است و همینطور دارد می‌رود اجازه بدهید با سردار گودرزی در آبادان هم یک سلام علیکی داشته باشم سردار سلام خدا قوت بفرمایید که کشفیاتی که شما در مناطق مرزی دارید آیا ثابت می‌کند که ما در واقع مافیای قاچاق سوخت در کشور داریم؟
گودرزی: کاملاً موافق هستم که یک وجود ساختار مافیایی منسجمی در داخل کشور وجود دارد که امروز به نظرم می‌آید که به خاطر اختلاف قیمتی که در داخل و خارج از کشور هست و اینکه رتبه اول قاچاق الان گازوئیل است و حالا سوخت از انواعش به ویژه گازوئیل هم هزینه‌ها کم هست و هم هزینه‌های برخورد قوانینمان متاسفانه اشکال دارد آمار‌های ما نشان می‌دهد که کشفیات ما نسبت به پارسال افزایش دارد اگر فرصت شد اجازه بدهید من یک مطلبی را از دو شناور که ظرف دو سه روز گذشته در چابهار و در هرمزگان کشف کردیم و اموال اینها را مورد بررسی قرار دادیم اگر فرصت شد من عرض کنم خدمتتان.
سوال: اگر کوتاه بفرمایید حتماً؟
گودرزی: بله ما در چند روز گذشته یک شناوری را، چون یک دوستی اشاره کرد در بحث هرمزگان سرباندی را که اخلالگر نظام اقتصادی کشور هم هست که ۵ شناور دارد و این سوخت را از داخل کشور با قیمت بسیار کم و با قیمت بسیار چند برابر می‌رود در کشور‌های حاشیه خلیج فارس به فروش می‌رساند ما در یک اقدام اطلاعاتی این قاچاقچی را در دریا با چه شناور مربوطه که متاسفانه این شناورهایشان را به شکلی درست می‌کنند که حتی شاید بعضاً گلوله هم بهشون اصابت نکند و یا اینکه به این شکل باشد نه شماره ثبت دارد متاسفانه بار‌ها و بار‌ها ما به مسئولین مربوطه عرض کردیم چند هزار شناور در دریا دریای شمال و جنوب خاصه دریای جنوب وجود دارد که نظم بخشی بهشون خیلی سخت است.
سوال: به کدام مسئولان آقای سردار به کدام مسئولان گزارش داده‌اید؟
گودرزی: بالاخره کسانی که در حوزه‌های دریانوردی در حوزه‌های مختلف مسئولیت دارند و کسانی که در استانها بالاخره مسئولیت شورای تامین را دارند و مسئولیت دارند در این زمینه بار‌ها و بار‌ها مکتوب اعلام کرده‌ایم که چند هزار شناور بی‌هویت خوب این مشخص است این بی‌نظمی باید یک جوری جلویش گرفته شود همین آقایی که قاچاقچی است و ۶۰۰ هزار لیتر فقط در یک شناورش در دو روز گذشته در استان ما کشف کردیم من اموالش را خدمت شما عرض می‌کنم یک شرکت تجاری در امارات درست کرده که پولشویی انجام می‌دهد با مشخصات معلوم چندین منزل در شیراز در هرمزگان و در امارات و در جا‌های مختلف بالغ بر ۱۰۰ میلیارد تومان پول اینها است ۱۲ دستگاه خودروی لوکس خارجی اخیراً خریداری کرده به مبلغ ۳۰ میلیارد تومان که اینها بعضاً خیلی قیمتشان بیشتر هست یا مثلاً ۵ فروند شناوری که فعال است و ۱۵۰ میلیارد تومان پولش است در مجموع باور می‌فرمایید در یک پروسه زمانی از اول سال تا یکی دو روز گذشته ۵۳۰ میلیارد تومان این آقا که با نام مستعار معروفی در هرمزگان وجود دارد و در چابهار فقط یکی را من عرض می‌کنم ۵۳۰ میلیارد تومان گردش مالی داشته کی باید با این برخورد شود چرا این را ما چند بار گرفتیم ۴۴۶ پرونده کلان در هفت ماهه گذشته فقط مرزبانی عمدتاً در دریا ما کشف کردیم ۲۸ باند منهدم شده و این ۴۴۶ نفر سر باند را معرفی کرده‌ایم من به نظرم می‌آید قوانین و فروش این سرمایه ملی کشورمان برای قاچاقچیان کم هزینه است
سوال: ممنون، ارتباط تلفنی ما با آقای موسی احمدی رئیس کمیسیون انرژی مجلس برقرار شده سلام آقای احمدی ما تا اینجا به نتیجه رسیدیم که واقعاً شگفت آور است این باند‌هایی که دارند سوخت کشور را، فرآورده‌های نفتی را قاچاق می‌کنند مجلس چه کار کرده است؟
احمدی: در رابطه با بحث سوخت بحثی است که مربوط به زمان حال نیست با توجه به مسائل و مواردی که در رابطه با سوخت وجود دارد و مواردی که ایجاد این زمینه‌ها را می‌کند متعدد است. شما اگر در رابطه با میزان مصرف سوخت یا توزیع سوخت در دستگاهها و حوزه‌های مختلف بررسی کنید می‌بینید که مخصوصاً این چند سال اخیر بعضی از حوزه‌ها با اینکه مسئولیت آنها از نظر کاری افزایش پیدا نکرده منتها درخواست سوختشان افزایش پیدا کرده است گزارشی که ما از بعضی از منابع داریم می‌بینیم گاهی تا ۱۰ درصد، ۱۵ درصد افزایش درخواست سوخت داشتند و سوخت در اختیار آنها قرار داده شده است. آن چیزی که نیاز است به نظر من در رابطه با جریان سوخت و امروز هم آقای دکتر قالیباف در مجلس موضوع را مطرح کردند و واقعاً موضوع مهمی هم است و زمانی که ما با ناترازی انرژی مواجه هستیم از آن طرف مدعی هستیم که ما در رابطه با گاز نسبت به زمستان ناترازی داریم و فرآورده‌های نفتی گازوئیل به همین کیفیت، خوب این کجا می‌رود این منافذ کجا است باید دستگاه‌های نظارتی این را بررسی و دقت کنند و روی این فضا نظارت کنند و آن نگاه‌ها و آن فضا‌های خلائی را پیدا کنند و برنامه ریزی کنند.
سوال: مجلس هم در بعد نظارتی فکر می‌کنم نقش دارد.
احمدی: بله مجلس بعد نظارتی اش این است که وقتی ما مخصوصاً کمیسیون انرژی بررسی می‌کنیم آمار و ارقام می‌آید دستگاه‌های مربوط را دعوت می‌کنیم می‌آیند آنجا گزارشاتی می‌دهند، اما شما ببینید من یک آمار خیلی کم می‌خواهم خدمت شما عرض کنم که این روز‌ها ما به دست آوردیم یا به ما رسیده، مثلاً ببینید در بحث هدر رفت انرژی که من می‌گویم هدر رفت یعنی همین زمینه‌ها منافذی که این انرژی یا گازوئیل می‌رود به جا‌هایی که در دسترس قاچاقچیان قرار می‌گیرد ما ۵۰ درصد در قسمت حمل و نقل الان بحث افزایش گازوئیل داریم یا در بحث نیروگاه‌ها ۱۰ درصد داریم یا در بحث سوخت جهاد کشاورزی ۱۵ درصد داریم یا در بحث وزارت صمت ۱۰ درصد داریم.
سوال: این آمار‌ها گفته شد ولی من هنوز متوجه نشدم کمیسیون انرژی مجلس از بعد نظارتی فرمودید دعوت می‌کنید و می‌آیند توضیح می‌دهند، خوب بعد چه اتفاقی می‌افتد؟
احمدی: ما بررسی که کردیم دستگاه‌هایی که دعوت می‌کنیم می‌آیند گزارش ارائه می‌دهند این گزارش وقتی که به علم و یقین برسیم که مشکلات کجا است دستگاه‌های اجرایی را موظف می‌کنیم که بیایند بحث مدیریت بهینه مصرف را اجرایی کنند.
سوال: الان آقای دکتر قالیباف به این علم و یقین رسیدند یعنی امروز گفتند، شما هم انشالله برسید.
احمدی: اتفاقا برنامه ما همین است که اگر صحبت امروز من را هم شنیده بودید در بحث بهینه‌سازی را از افزایش قیمت یا افزایش تولید مهم‌تر می‌دانستم. ما باید در بحث مصرف فرهنگ سازی کنیم و از آن طرف دستگاه‌های نظارتی را یعنی همین دستگاه‌های اجرایی را موظف کنیم که با برنامه‌ریزی و سیستمی توزیع کردن و با آنالیز کردن توزیع این فرآورده‌های نفتی موانع را یا راه‌های نفوذی را ببندند و این کار را داریم می‌کنیم یعنی شاید در همین دو سه هفته گذشته دو سه جلسه در این زمینه داشتیم و دستگاه اجرایی را آوردیم صحبت کردیم مسئله را با آنها در میان گذاشتیم که انشالله برویم به سمت و سوی بهینه سازی.
سوال: ممنون از شما، آقای نجفی الان این بحث لجستیکش هم برای ما سوال است، یعنی این حجم از سوخت حالا سردار گودرزی گفتند با شناور‌ها این را می‌کنند بخشی از آن این است ولی ظاهراً روش‌های دیگری هم برای انتقال سوخت وجود دارد شما از آنها اطلاع دارید یعنی مثلاً فرض کنید یک تانکر ۲۰ هزار لیتر بیشتر نمی‌گیرد شما یک تقسیم کنید از اینجا تا مرز هم همینطور تانکر بخواهد ببرد، اینها از روش‌های دیگری هم استفاده می‌کنند.
نجفی: الان در حوزه‌های مختلف اگر شما نگاه کنید مثلاً می‌گویم مهاجرت کارت‌های سوخت را داریم به سمت استان‌های شرقی و جنوبی کشور ناوگان حمل و نقلیشان سوختشان را می‌برند برای اینکه به محل‌های خروجی نزدیک‌تر باشند سوختشان را در آن محل‌ها دارند تخلیه می‌کنند، آمار‌ها را در بیاورید در حوزه شهرداری‌ها میزان پذیرش ناوگان مسافری و باری درون شهری داخل همان جا‌هایی که دارند پذیرش می‌کنند سنخیتی با جمعیت آن جا ندارد برای اینکه سوختشان را بتوانند در استان‌هایی که قاچاق دارد از آنجا خارج میشود برداشت کنند یکی از روش‌ها این است، از روش‌های دیگر این است که در داخل کشور از استان‌های مختلف جمع می‌کنند به صورت مویرگی در کل کشور جمع می‌کنند با وسیله‌های مختلف در قالب شوتی‌های سوخت، مشک‌هایی که داخل ماشین‌ها جاسازی می‌کنند داخل کشور دارد عبور پیدا می‌کند از مسیر‌های مختلف، من بیشتر منشا‌های سوخت را می‌خواستم امروز توضیح بدهم، در حوزه شناورهایمان الزام داریم که باید همه شناور‌هایی که تردد می‌کنند به کشور‌های دیگر اگر در حوزه ۲۰ کیلومتری ساحل کشور‌های دیگر سامانه اِی آی اِس نداشته باشند اصلاً ورودشان ممنوع است، اما چرا این سامانه اِی آی اِس نمی‌آید به سامانه صدف وصل شود که پیمایشش را بر اساس این بگیریم، باور کنید شاید بیش از یک سال است من در سامانه صدف دنبال این قضیه هستم که هنوز نتوانستیم بنادر و دریانوردی را بیاوریم پای قضیه که سامانه اِی آی اِس را بیاورد وصل کند به سامانه صدف یا مثلاً روی شیلاتمون، الان شیلات دارد برای صیادی‌ها بر اساس تلاش صید سوخت می‌دهد، تلاش صید معنی ندارد باید این سامانه را به آن وصل کنند. ما باید دو موضوع را در نظر بگیریم هر جایی که وزارت نفت برای سوختش در دست می‌گذارد، صدای همه در می‌آید، بخشی نگری نکنیم همه وزارتخانه‌ها دارند روی این قضیه بخشی‌نگری انجام می‌دهند. در وزارت راه می‌گویند این گونه است وزارت راه مدعی میشود داد و هوار ماشین‌هایم خوابیدند، در بنادر می‌گوید صیدم خوابید، کشاورز هر روز می‌گوید امنیت غذایی را به خطر انداختید، صمت می‌گوید معادنم خوابید و همه آیتم‌ها شما ببینید تلاش صید در حالی که اگر همین سامانه اِی آی اِس در حوزه دریایی وصل شود، اصلا الزام است الان همه شناور‌های باری اِی آی اِس دارند الزام است نمی‌توانند بدون سامانه تردد کنند به کشور‌های دیگر بروند ولی حاضر نیستند اطلاعات را، اطلاعات را به صورت دستی در سامانه صدف تزریق می‌کنند خوب معلوم است، من به صراحت بگویم تا زمانی که دست نیروی انسانی را از این مسئله کوتاه نکنیم همین وضعیت ادامه دارد، حتما باید هوشمندسازی هایمان انجام شود برای تخصیص سوختی که دارد انجام میشود در وزارت جهاد کشاورزی تا سامانه پهنه بندی اش را نیاورد به سامانه صدف وصل کند همین وضعیت ادامه دارد، چون نمی‌داند تراکتوری که کار می‌کند یا نمی‌کند سوختش را دارد می‌گیرد، یکی میشود فروشنده یکی میشود خریدار، در سامانه حمل و نقل هم همین وضعیت است.
سوال: من این گونه خلاصه کنم که الان شرکت ملی پالایش و پخش هم دارد مصرف سوخت کشور را می‌دهد هم نیاز قاچاقچیان را برآورده می‌کند یعنی از هر ۵ واحدی که ۵ لیتر، ۴ تایش در کشور مصرف میشود قشنگ شما یک لیتر هم برای آنها کنار می‌گذارید و ساز و کارش را هم که گفتید چیست. آقای علی دادی همه اینها به ستاد مبارزه با قاچاق برمیگردد یعنی من الان انتظارم این بود که شما بفرمائید که مثلا چه برخورد‌هایی با دستگاه‌های ذیربط داشتید الان اسم‌ها را هم گفتند آقای نجفی مثلا الان شما با سازمان بنادر و کشتیرانی صحبت کردید یعنی توبیخ باید می‌شده، نمی‌دانم باید چه اتفاقی می‌افتاده است.
علی دادی: اجازه بدهید من از فرصت استفاده کنم بگویم که در این حوزه، چون کار بسیار کار گسترده و پیچیده‌ای است و سامانه‌های مختلف و دستگاه‌های مختلفی از جمله همین سازمان بنادری که فرمودند موضوع ما هست، سامانه صدف حدودا الان به ۶۴ تا سامانه وصل است یعنی روزانه حدود ۶۰ میلیون لیتر حالا با نیروگاه حساب کنیم دارد فرآورده نفتی را داخل کشور مدیریت می‌کند، سامانه جامع پیمایش ما که الان برای بحث حمل و نقل دارد استفاده میشود شما می‌دانید ما الان روزانه حدود ۶۷ بیلیون لیتر در حوزه حمل و نقل سوخت داریم تزریق می‌کنیم این نیازمند این است که حتما این به صورت سیستمی اتفاق بیفتد، عرض می‌کنم این موضوع سامانه‌ها هم صفر و یکی نیست یعنی این طور نیست بگوییم هیچ کاری نشده یا کار کامل شده، دارد انجام میشود من تائید می‌کنم دستگاهها کوتاهی‌هایی داشتند ما جلسات متعددی با دستگاهها گذاشتیم صورت جلسه کردیم و لازمه اش این است که براساس ماده ۳ ما داریم به دستگاهها اخطار می‌دهیم که ما آخرین فرصت‌ها را به آنها دادیم و اگر از این موضوع تخطی کنند مانند بعضی دستگاه‌هایی که می‌دانید قبلا در موضوع سامانه‌ها ترک فعل داشتند و با آنها برخورد شد برخورد کیفری هم شد حتی مسئولش هم جابجا شد.
سوال: رشد قاچاق سوخت در این سال‌ها افزایشی بوده است؟
نجفی: بله رشد افزایشی است، مصرف هم افزایشی است.
سوال: شما فرمودید که مثلا در مورد کشاورزی ۹۱-۹۲ دوازده میلیون هکتار، دو میلیارد لیتر و ۱۴۰۱-۱۴۰۲ دوازده و صد و هفتاد میلیون، سه میلیارد یعنی رشد‌ها تصاعدی شده مصرف سوخت که احتمالا قاچاق شده، عرضم با ستاد مبارزه با قاچاق این است که شما حداقل جلوی رشدش را باید می‌گرفتید که متاسفانه در این سال‌ها ما شاهد رشد قاچاق سوخت بودیم.
علی دادی: طبیعتا می‌دانید یکی از دلایل قاچاق سوخت اختلاف قیمت است این اختلاف قیمت هرچه اضافه میشود انگیزه برای قاچاق سوخت بیشتر میشود.
سوال: این طوری بخواهیم استدلال که تمامه دیگه ما حرفی نداریم.
علی دادی: نه من عرضم این است که ما رفتیم به سمت زیرساخت ها، حالا آمار قاچاق سوخت دقیقا چقدر اضافه شده کمتر شده یا ثابت مانده نیاز به کار کارشناسی دارد که عرض می‌کنم خدمتتان منتها نکته‌ای که است در این موضوع الان ما سامانه جامع پیمایش را داریم که نیازمند این است سازمان شهرداری همکاری بیشتری کند سامانه سپهتن و سامانه سپاد را داریم که در بند چ ماده ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز این را تکلیف کرده بود که براساس جی پی اس آنلاین سوخت، الان حدود ده سال گذشته، اما هنوز اتفاقاتی نیفتاده، در حوزه دریایی بحث اِی آی اِس مشکلی است که ما هم در قاچاق سوخت داریم هم حوزه ته لنجی، یعنی آنها اِی آی اِس را خاموش می‌کنند بعد از این که می‌آیند پیگیری‌هایی انجام شده داریم روی سامانه‌های جایگزین داخلی فکر می‌کنیم و روی این دارد کار علمی انجام میشود سامانه‌ای مثل سامانه وی اِم اِس دارد رویش بحث میشود، در حوزه نیروگاه‌ها بحث این است که باید متناسب با راندمان که تولید برق می‌کنند سوخت تخصیص پیدا کند، راهکار‌هایی ما دادیم مثلا راهکار این بوده که شما می‌دانید خیلی از این نفت کش‌ها تخلفات زیادی در این حوزه دارند بحث این بود که این نیروگاه‌ها کنار این انبار‌های نفت باشد که وقتی دارد سوخت تخصیص پیدا می‌کند با خط لوله این اتفاق بیفتد این جور نباشد که به نفتکش بدهند و این اتفاق بیفتد، از این ۲۵ تا نیروگاه ۵، ۶ تا وصل شده و بقیه هنوز وصل نشده پیگیر هستیم که این اتفاق بیفتد. سامانه‌هایی مثل دیسپچینگ و مانیتورینگ، سامانه ال جی تی جی و طرح‌هایی که ستاد دارد طرحی که اخیرا ما پیگیر بودیم طرحی به نام باک پر بود، پیگیری این طرح‌ها نیازمند هماهنگی بین ۳۲ دستگاه است طبعا هماهنگ کردن این ۳۲ دستگاه و دستگاهها با زیرمجموعه هایشان به هرحال کار دارد صورت می‌گیرد.
سوال: بله منطق تاسیس ستاد مبارزه با قاچاق هم همین هماهنگی بوده، آقای ظفریان سلام، الان اسم برخی از سامانه‌ها برده شد که اینها خیلی با هم اتصال هوشمندی ندارند یا اگر دارند خیلی پایین است مهمترین مانعی که فکر می‌کنید برای این که این سامانه‌ها بهم متصل نمی‌شوند چیست؟
ظفریان: با سلام، من در ابتدا چند نکته بگویم، مسئله اصلی قاچاق در کشور ما که اختلاف قیمتی است که بین سوخت در داخل و در مرز‌ها وجود دارد فرض کنید گازوئیل ۳۰۰ تومان در داخل است عمدتا در مرز ۳۰ -۳۵-۴۰ تومان خریداری میشود این انگیزه برای قاچاق را ایجاد می‌کند و این دلیل اصلی است، مسئله عمده ما بحث گازوئیل است در قاچاق، مادامی که این اختلاف قیمت را به دلیل ملاحظاتی که در کشور وجود دارد، داریم راهکار اساسی ما این است که بتوانیم با استفاده از سیستم‌های هوشمند و با رصد دقیق جلوی قاچاق را بگیریم و کنترل کنیم یعنی همین بحثی که شما فرمودید، ما این سامانه‌هایی که فرمودند همه این سامانه‌ها طراحی شده سال‌های متعددی از طراحی اینها و لزوم اجرایش گذشته ولی همچنان خیلی از سامانه‌ها بطور کامل اجرا نشده، بعضی‌ها بهم متصل نیستند.
سوال: علتش چیست؟
ظفریان: به نظرم این اصلا پذیرفته شده نیست از مجموعه دولت، از کل دولت به معنای ساختار اجرایی کشور
سوال: البته از مجلس هم پذیرفتنی نیست.
ظفریان: بله نظارت هم باید بشود ولی این سامانه ها، چون سال‌های زیادی است هزینه زیادی هم ندارند شما اشاره کردید که یک روز این قاچاق را ما بدهیم این اتفاق می‌افتد الان هم زیرساخت‌های قانونی باز دیده شده در برنامه هفتم که شما ما به ازای صرفه جویی که انجام می‌دهید که می‌توانید یکی اش از طریق کنترل قاچاق باشد از محل حسابی که حساب بهینه سازی مصرف انرژی است می‌توانند تامین مالی کنند، لذا مسئله اش مالی نیست، عمده آن عدم هماهنگی بین دستگاه‌های مجری است که این باید اتفاق بیفتد و اگر این را نداشته باشیم عرض کردم آن طرف قیمت که اختلافش زیاد است حتما انگیزه قاچاق وجود دارد اگر نتوانیم از طریق سامانه کنترل کنیم حتما این اتفاق نمی‌افتد حالا یکی دیگر از سامانه‌ها یا روش‌های کنترل مصرف در فضای هوشمندسازی هم بحث تخصیص گازوئیل در مسیر است یعنی کسی که بارنامه اش تهران به بندرعباس است فرض کنید در تبریز نمی‌تواند سوختگیری کند باز تکلیف برنامه هفتم است این هم باید اجرا شود، یک بخش خوبی از کنترل قاچاق ما از طریق این هوشمندسازی و سامانه‌ها قابل انجام است. نکته دوم این است که بالاخره قیمت فاصله اش زیاد است ما نمی‌توانیم قیمت را به نرخ صادراتی برسانیم به دلیل ملاحظاتی که وجود دارد ولی در حوزه‌های مختلف اصلاحات قیمتی محدود قابل انجام است و اینها اثر می‌گذارد روی کاهش انگیزه برای قاچاق مثلا فرض کنید پیشنهادی که دولت در بودجه امسال آورد در لایحه بودجه ۱۴۰۴ آورده که سوخت هوایی را به قیمت ۳۰ درصد صادراتی برساند یا در برنامه هفتم قیمت گازوئیل تخصیصی به معادن دیده شده که با شیبی هرسال ده درصد قیمتش اصلاح شود، این اصلاح قیمت‌های محدود انگیزه قاچاق را کاهش می‌دهد.
سوال: اساسا قاچاق به خاطر اختلاف قیمت است یعنی اصلا فلسفه قاچاق همین اختلاف قیمت است مثلا مواد مخدر در افغانستان ارزان و این طرف مرزش گران است خوب قاچاق میشود، ما به این خاطر نمی‌توانیم بحث مبارزه با قاچاق را به آن نگاه کنیم و توجیه کنیم من این را عرض کنم.
ظفریان: من عرض کردم این که وجود دارد خوب عرض کردم حالا در مقابله با این اولین اقدام هوشمندسازی سیستم‌ها است، دوم گفتم جا‌هایی که میشود اصلاحات قیمتی محدود نه این که قیمت را به قیمت صادراتی برسانیم مثلا به ده درصد قیمت صادراتی، چیزی که در کشور شدنی باشد یک جا‌هایی کمک می‌کند و سومین مورد هم این است که در زنجیره تامین شما می‌توانید زنجیره را، قیمت را اصلاح کنید یارانه را حذف کنید ولی به مصرف کننده نهایی همچنان دولت به صورت هدفمند یارانه را بدهد، مثال مشخص آن همین بحث نیروگاه‌ها است که فرمودند، این در قانون پیش بینی شده است ماده ۱۰ قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق همین را می‌گوید، می‌گوید قبل از نیروگاه قیمت واقعی بخرد برق را هم به قیمت واقعی به وزارت نیرو بفروشد این باعث میشود دیگر انگیزه قاچاق سوخت در نیروگاه‌ها کاهش یابد یعنی مجموعه این اقدامات می‌تواند بحث قاچاق را در کشور ما تا حد خوبی کاهش دهد.
سوال: ممنون از شما، سردار گودرزی لطفا مختصر بفرمائید که راهکار شما برای جلوگیری از قاچاق سوخت چیست؟
گودرزی: قسمتی از سوخت در قالب طرح‌هایی است که دولت هم در جریان است، اما استان هرمزگان به شدت قاچاقش افزایش یافته بعضی از دوستان به هوشمندسازی اشاره کردند، واقعا مورد تاکید است متاسفانه منافع بعضی از افرادی که در این حوزه دستی دارند در بی نظمی است بی نظمی یعنی این که ما فرهنگ جزیره‌ای داریم همه سیستم‌ها را داریم، اما این سیستم‌ها بهم وصل نیست. همین سامانه‌های مورد نیازی که مرزبانی ما، دریابانی ما نیاز دارد اشاره کردند اِی آی اِس این خیلی مطلب مهمی است، اما در کشور ما متاسفانه کسانی در استانها مسئولیت دارند باور کنید هر زمانی که ما حتی درگیر می‌شویم بعضی از این قاچاق از معابر رسمی است خیلی به ما ایراد دارند که جلوی خودرو‌ها را نگیرید، می‌گوییم باک اضافه دارد ۳ هزار، ۲۰ هزار لیتر دارد این اتوبوس خروج پیدا می‌کند سوخت کشور یا این دستگاه‌های سنگینی که چندین هزار از جنوب شرق، از شمال غرب، از شمال کشور و قسمت‌های مختلف هرچه می‌گوییم که اینها را بیایید سر و سامان بدهیم متاسفانه در استان‌های مرزی بالاخره حالا یا ملاحظات مردم است، ملاحظات قومی قبیله‌ای است به هر طریقی که شما احساس می‌کنید خیلی تمایلی به برخورد ما ندارند وقتی هم برخورد می‌کنیم متاسفانه بعضا مورد شماتت بعضی افراد خودی قرار می‌گیریم، این قدر سخت نگیرید انشاالله روزی برسد که همه ما بتوانیم این مشکل را حل کنیم ما آمادگی رفع مشکل را به صورت واقعی قول می‌دهم که داشته باشیم.
سوال: ممنون از شما، آقای نجفی اگر نکته‌ای بفرمائید.
نجفی: برخورد با قاچاق اولویت خیلی از دستگاهها نیست، خیلی از مصرف کننده ها، وزارتخانه ها، کسانی که دارند مصرف می‌کنند اولویتشان قاچاق نیست. مصوباتی دارد از بعضی از استانها می‌آید دقیقا خلاف قانون است مثلا آب این جا قطع است به خاطر معیشت مردم بیایید سوخت به آنها بدهید، جلوی اینها باید گرفته شود واقعیتش در حوزه استانها هم قوه قضائیه و هم قوه مقننه و قوه مجریه، وزارت نفت درست است دارد سوخت را توزیع می‌کند، اما فشار‌های زیادی روی این قضیه می‌آورند برای تخصیص سوخت، خواهشی که داریم این است که به اولویت همه باشد، بحث کم کردن سهمیه کسی نیست اصلا کلمه کم کردن واژه درستی نیست کلمه منطقی کردن سهمیه است ولی دارم باز هم تاکید می‌کنم باید این وضعیت قاچاق بعنوان اولویت باشد، با ستاد مبارزه با قاچاق و شرکت پخش و نیروی انتظامی و ارگان‌های نظارتی مسئله قاچاق حل نمی‌شود باید همه دستگاهها پای کار باشند.
علی دادی: ما باید اولا اقتصاد مرز را قانونمند و شفاف کنیم، سامانه‌ای و شفاف کردن این حوزه کاملا موضوعی است که می‌تواند به بحث اقتصاد مردم، این بحث حق الناس است این که ما می‌آییم این کار را انجام می‌دهیم و این تجارت یا قاچاقی که دارد صورت می‌گیرد حتما برای مردم است
سوال: ممنون، فرمودید حق الناس من یک ضرب و تقسیم ساده کردم سی میلیون لیتر، ۲۳ میلیون خانوار یک تقسیم کنید ما تقریبا روزی ۳۰۰ هزار تومان اگر جلوی قاچاق را بگیریم می‌توانیم به هر خانواری بدهیم.
