زبان مادری، بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فردی است و به او احساس تعلق و ریشه‌داری می‌دهد. زمانی که فرد زبان مادری خود را گرامی می‌دارد، در واقع احترام به گذشته و پیشینیان خود را نشان می‌دهد. این زبان نه تنها ابزار ارتباط، بلکه نمادی از تلاش‌ها، موفقیت‌ها و تجربیات نسل‌های گذشته است. حفاظت از زبان مادری و آموزش آن به نسل‌های جدید، تضمینی برای پایداری هویت فرهنگی و انسجام اجتماعی است.
نویسندگان با پرداختن به موضوعات محلی و بازتاب دادن ارزش‌های فرهنگی، حس تعلق به زبان مادری را تقویت می‌کنند. در جهانی که زبان‌های کوچک‌تر در خطر فراموشی قرار دارند، نقش آن‌ها در مستند کردن واژگان، اصطلاحات و سنت‌های زبانی، برای حفظ و بقای زبان مادری حیاتی است.
اعظم خان‌قیطاقی نویسنده جوان قوچانی متولد روستایی به همین نام از توابع شهرستان قوچان است که سال‌هاست در زمینه نویسندگی و شعر فعالیت می‌کند و به زبان مادری خود یعنی «کُرمانجی» عشق می‌ورزد. در حاشیه رونمایی از سومین کتابش با او به گفت‌وگو نشستیم.
از آخرین کتابتان بگویید. نامش چیست و چه معنایی دارد؟
کتابم «هیلین» نام دارد که واژه‌ای کرمانجی به معنای آشیانه است. این کتاب برای کودکان و نوجوانان سروده شده و شامل شعرهایی به زبان کرمانجی است که با ترجمه فارسی ارائه شده‌اند. هدفم این بود که به نسل جوان کمک کنم زبان و فرهنگ مادری خود را بهتر بشناسند و آن را زنده نگه دارند.
این کتاب چندمین اثر شماست؟
هیلین سومین کتاب من است. اولین اثرم کتاب «هیجا» بود که زندگینامه و خاطرات شهدا و ایثارگران زادگاهم را شامل می‌شد. آن کتاب واقعاً به تلاش زیادی نیاز داشت و بیش از 4 سال طول کشید تا به نتیجه برسد. دومین اثرم «هیوا» بود که مجموعه‌ای از اشعار کرمانجی‌ام است، شعرهایی که از کودکی و نوجوانی سروده‌ام و همراه با ترجمه منتشر شده‌اند.
چه چیزی شما را به نوشتن برای کودکان سوق داد؟
از کودکی به شعر علاقه داشتم، حتی قبل از اینکه خواندن و نوشتن را یاد بگیرم. به زبان مادری‌ام عشق می‌ورزیدم و ترجیح می‌دادم به کردی شعر بگویم تا فارسی. انگیزه اصلی من این بود که کودکان هم‌زبانم این کتاب را بخوانند، خوششان بیاید و شاید به زبان کردی علاقه‌مند شوند. متأسفانه، بسیاری از خانواده‌ها به کودکانشان کردی یاد نمی‌دهند و این زبان در حال کمرنگ شدن است. من می‌خواهم به سهم خودم از این اتفاق جلوگیری کنم.
مدت‌ها پیش بر روی ترجمه‌ای از قرآن کریم به زبان کرمانجی کار می‌کردید. نتیجه آن کار چه شد؟
این توفیق را پیدا کردم که سال‌های سال روی این اثر قرآنی کار کنم و زحمت بکشم و خدا را شکر مراحل پایانی خود را طی می‌کند و به زودی به ثمر می‌رسد.
استقبال از کتاب‌های کرمانجی چگونه بوده است؟
خیلی خوب؛ حتی کسانی که کرمانج نیستند علاقه نشان می‌دهند و کتاب‌ها را می‌خوانند. چون ترجمه فارسی هم دارد، دامنه مخاطبان گسترده‌تر شده است.
در مسیر چاپ و انتشار آثار، آیا حمایتی دریافت کرده‌اید؟
بله از شهرداران قوچان واقعاً سپاسگزارم. اولین کتابم 6 سال پیش توسط شهردار وقت، خریداری شد. شهردار فعلی نیز از من حمایت کرده و هر سه کتابم را خریداری کرده‌اند. این حمایت‌ها برای نویسندگانی مثل من بسیار ارزشمند است.
چه پیامی برای مخاطبان دارید؟
به نظر من، پشت کردن به زبان مادری کمتر از پشت کردن به مادر نیست. اصالت و هویت نه خریدنی است و نه فروختنی؛ بلکه حس کردنی است. اگر کسی اصالتش را حفظ نکند، گویی بخشی از وجودش را از دست داده است. بیایید فرهنگ و زبان مادری‌مان را زنده نگه داریم.
زبان مادری تنها ابزار برای ارتباط نیست، بلکه گنجینه‌ای از داستان‌ها، ارزش‌ها و سنت‌های فرهنگی را در خود جای داده است. از طریق زبان مادری، نسل‌ها دانش و تاریخ خود را به نسل‌های بعدی منتقل می‌کنند. از دست دادن زبان مادری به معنای از دست دادن بخشی از اصالت فرهنگی و هویت جمعی یک جامعه است. حفظ این زبان‌ها، به ویژه در جهانی که زبان‌های محلی در معرض خطر نابودی هستند، گامی اساسی برای محافظت از تنوع فرهنگی و تاریخ بشری به شمار می‌رود.
انتهای پیام
